Jakie dokumenty mogπ wskazywaæ na legalne pochodzenie?

To jest chyba najtrudniejsze spoœród czêsto zadawanych pytañ dotyczπcych rejestracji.

W ustawie, obok krótkiej listy przyk≥adowych dokumentów, widnieje te¿ zapis mówiπcy o „innym dokumencie stwierdzajπcym legalnoœæ pochodzenia zwierzêcia”. Co to mo¿e byæ? Lista jest d≥uga. Wynika to miêdzy innymi z wieloœci potencjalne legalnych Ÿróde≥

pochodzenia zwierzπt i braku ujednoliconych dokumentów potwierdzajπcych takie pochodzenie dla gatunków innych ni¿ zamieszczone w Aneksie A. Nieco ≥atwiej wskazaæ, co na pewno nie jest takim „wystarczajπcym dokumentem”. Nie kwalifikujπ siê tu faktury, rachunki czy umowy kupna–sprzeda¿y (poza bardzo wyjπtkowymi przypadkami – np.. gdy wskazujπ na przedkonwencyjne pochodzenie). Nie jest nim z regu≥y tak¿e sam wypis z rejestru innego starosty, gdy¿ do oceny legalnoœci wejœcia w posiadanie zwierzêcia potrzebne sπ tak¿e informacje dotyczπce pochodzenia okazu i prawnej formy zmiany posiadacza (zwierzêta zarejestrowane na podstawie tzw. „oœwiadczenia woli”, czyli przepisów przejœciowych, nie mogπ zwykle stanowiæ przedmiotu handlu).

Dla oceny, czy podmiot zg≥aszajπcy ¿ywe zwierzê do rejestru spe≥ni≥ warunki okreœlone w art. 64 ust. 4 pkt 11 oraz ust. 6 ustawy o ochronie przyrody, czyli czy dostarczy≥ kopiê dokumentu stwierdzajπcego legalnoœæ pochodzenia zwierzêcia, wa¿ne jest ustalenie, co rozumie siê pod pojêciem „legalne pochodzenie zwierzêcia”. Nale¿y przyjπæ, ¿e w tym wypadku ustawodawcy chodzi≥o zarówno o to, czy zwierzê to zosta≥o uzyskane na terenie Unii Europejskiej lub wprowadzone na jej teren w zgodzie z obowiπzujπcym prawodawstwem, jak i czy podmiot wszed≥ w posiadanie tego zwierzêcia legalnie (i mo¿e je posiadaæ).

Stworzenie zamkniêtej listy dokumentów œwiadczπcych o legalnym pochodzeniu okazów zwierzπt wymagajπcych rejestracji jest w obecnej sytuacji prawnej zadaniem niewykonalnym, z uwagi na ró¿norodnoœæ mo¿liwych sytuacji oraz ogólnπ zasadê,

¿e dowodem mo¿e byæ wszystko, co dopuszczajπ przepisy danego kraju (w wiêc wszystko, co mo¿e przyczyniæ siê do wyjaœnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem).

Poni¿ej przedstawiono listê dokumentów, które w praktyce mogπ byæ do≥πczane do wniosku o wpis do rejestru. Warto jednak pamiêtaæ, ¿e lista ta nie mo¿e byæ traktowana jako zamkniêta, a nie ka¿dy z wymienionych dokumentów z osobna zawsze œwiadczy o legalnym pochodzeniu.

1. Orygina≥ lub oryginalna kopia dla posiadacza dokumentu, na podstawie którego legalnie sprowadzono okaz na teren Polski lub innego pañstwa Unii Europejskiej, w szczególnoœci (rodzaj dokumentu bêdzie zale¿a≥ od gatunku, kraju pochodzenia oraz daty przywozu):

?zezwolenie importowe CITES,

?zezwolenie eksportowe CITES z kraju pochodzenia (np. w odniesieniu do okazów z Aneksu B, sprowadzonych do obecnego pañstwa UE zanim zaczê≥y w nim obowiπzywaæ przepisy krajowe lub unijne obligujπce do uzyskiwania zezwoleñ importowych),

?œwiadectwa reeksportu CITES.

2. Dokument potwierdzajπcy, ¿e zwierzê z taksonu rodzimego zosta≥o legalnie schwytane w Polsce lub innym kraju (np. zezwolenie w≥aœciwego organu na schwytanie w œrodowisku zwierzêcia objêtego ochronπ gatunkowπ lub dowody, ¿e zwierzê zosta≥o legalnie schwytane przed objêciem go ochronπ gatunkowπ).

3. Dokumenty potwierdzajπce, ¿e dany okaz z gatunku obcego faunie Polski lub innego pañstwa Unii Europejskiej zosta≥ w nim legalnie schwytany, jego pochodzenie w tym pañstwie nie jest znane (mogπ to byæ np. zeznania œwiadków, dokumentacja fotograficzna itp.), a podmiot zg≥aszajπcy ma prawo przetrzymywania tego okazu. Okazy uzyskane w ten sposób nie mogπ byæ przedmiotem wykorzystania komercyjnego.

4. Zezwolenie na czynnoœci objête zakazami innymi ni¿ od≥ów (np. posiadanie, sprzeda¿, kupno, transport) w odniesieniu do taksonów objêtych w Polsce ochronπ gatunkowπ, wydane przez Generalnego Dyrektora Ochrony Œrodowiska albo w≥aœciwego regionalnego dyrektora ochrony œrodowiska (w zale¿noœci od formy ochrony – œcis≥ej lub czêœciowej i rodzaju zakazu).

5. Jedno ze œwiadectw Unii Europejskiej, np.: dla wystawy objazdowej, w≥asnoœci osobistej, przewozu ¿ywych okazów, do u¿ytku komercyjnego. Ka¿de z tych œwiadectw mo¿e poœwiadczaæ inne fakty – w zale¿noœci od ich rodzaju i zawartych w nich informacji i zastrze¿eñ. Zakres informacji, o których mogπ œwiadczyæ, wynika przede wszystkim z przepisów rozp. Komisji 865/2006.

6. Dokument œwiadczπcy o urodzeniu danego zwierzêcia w niewoli. Przy analizie tego, do czego uprawnia taki dokument, nale¿y zwróciæ uwagê przede wszystkim na:

?datê urodzenia (istotne zw≥aszcza w przypadku okazów urodzonych przed akcesjπ Polski do Unii Europejskiej),

?spe≥nienie (bπdŸ nie) warunków pozwalajπcych na uznanie, ¿e okaz ten zosta≥

urodzony i wyhodowany w niewoli zgodnie z prawodawstwem obowiπzujπcym w zakresie ochrony dzikiej fauny i flory, w tym w szczególnoœci art. 54 rozp.

Komisji 865/2006 oraz Rezolucji 10.16 CITES (patrz rozdzia≥ VII.3.1).

Obecnie w Polsce organem w≥aœciwym do wydawania zaœwiadczeñ o urodzeniu w niewoli jest powiatowy lekarz weterynarii. Jednak dla wykazania spe≥nienia wszystkich warunków okreœlonych w CITES i prawodawstwie Unii Europejskiej (niezbêdne w przypadku komercyjnego wykorzystywania okazu) mo¿e byæ konieczne przedstawienie tak¿e innych dokumentów – np. œwiadczπcych o pocho-dzeniu rodziców oraz dotyczπcych warunków prowadzenia hodowli lub liczby otrzymanych w niej pokoleñ danego gatunku. Dokumentem potwierdzajπcym pochodzenie z hodowli mo¿e byæ tak¿e wypis z rejestru hodowlanego ogrodu zoologicznego (np. raport z bazy ZIMS) – on tak¿e wymaga analizy pod kπtem spe≥niania wspomnianych wy¿ej warunków.

7. Zaœwiadczenie o wpisaniu zwierzêcia do rejestru prowadzonego przez starostê na podstawie przepisów przejœciowych.

8. Faktura, rachunek, umowa kupna lub darowizny albo inny dokument potwier-dzajπcy w sposób nie budzπcy wπtpliwoœci wejœcie w posiadanie okazu na terenie Polski lub Unii Europejskiej przed objêciem gatunku, do którego nale¿y, przepisami Unii Europejskiej lub CITES (czyli przed 1 lipca 1975 r., datπ przystπpienia pañstwa pochodzenia i pañstwa importu do Konwencji albo przed dniem, w którym dany gatunek zosta≥ dodany do za≥πcznika CITES lub aneksu rozporzπdzenia Unii Europejskiej implementujπcego na jej terytorium przepisy Konwencji).

9. Dokument potwierdzajπcy w sposób nie budzπcy wπtpliwoœci, ¿e dane zwierzê gatunku obcego rodzimej faunie znajdowa≥o siê w Polsce przed wejœciem w naszym kraju przepisów CITES, czyli przed 12 marca 1990 r., np. faktura zakupu z podaniem oznakowania lub cech szczególnych, dokumentacja weterynaryjna.

10. Dokument potwierdzajπcy w sposób nie budzπcy wπtpliwoœci, ¿e dane zwierzê objête przepisami Unii Europejskiej, lecz nie objête CITES (np. ¿ó≥w czerwonolicy) znajdowa≥o siê w Polsce lub w innym z pañstw nowoprzyjêtych do Unii Europejskiej przed dniem akcesji, np. faktura zakupu z podaniem oznakowania lub cech szczególnych, dokumentacja z oznakowaniem, zaœwiadczenie o rejestracji u starosty.

11. Dokument potwierdzajπcy, ¿e w stosunku do okazu zasπdzono przepadek na terenie Polski lub innego pañstwa Unii Europejskiej, a nastêpnie okaz ten zosta≥ przez w≥aœciwy dla danego pañstwa organ:

? wprowadzony do obrotu zgodnie z art. 8 ust. 6 rozp. Rady 338/97, albo

? przekazany nieodp≥atnie w posiadanie (np. w depozyt).

12. Oœwiadczenia zawierajπce informacjê, ¿e sk≥adajπcy je zdaje sobie sprawê z odpowie-dzialnoœci karnej za sk≥adanie fa≥szywych zeznañ, zawierajπce istotne dane dotyczπce pochodzenia okazów.

13. Inne dokumenty œwiadczπce o sposobie wejœcia w posiadanie zwierzêcia, np. umowa darowizny lub u¿yczenia, dokumenty wskazujπce na otrzymanie okazu w spadku, faktury, rachunki, inna dokumentacja dotyczπca transakcji (potrzebne przede wszystkim do oceny legalnoœci wejœcia w posiadanie).

14. Dokument uznawany przez inne pañstwo cz≥onkowskie, jako wystarczajπcy dowód œwiadczπcy o legalnym pochodzeniu okazu. W razie wπtpliwoœci nale¿y potwierdziæ, czy dokument spe≥nia ten warunek. Mo¿na to zrobiæ, zwracajπc siê z pytaniem bezpoœrednio do organu zarzπdzajπcego danego pañstwa lub za poœred-nictwem polskiego Ministerstwa Œrodowiska.

Wymienione wy¿ej dokumenty nie mogπ byæ automatycznie traktowane jako wystarczajπce do wykazania legalnoœci pochodzenia okazu. Czasami rzeczywiœcie jeden z tych dokumentów mo¿e okazaæ siê wystarczajπcy (np. „kopia dla posiadacza”

zezwolenia na import okazu z Aneksu B), czasami takich dokumentów potrzeba bêdzie kilka, a czasami takie dostarczone wraz z wnioskiem dokumenty mogπ wrêcz œwiadczyæ,

¿e w posiadanie danego zwierzêcia wnioskodawca wszed≥ nielegalnie, pope≥niajπc przestêpstwo.