Edward Jedynak

ur. 29.10.1910 r. – Tczyca

s. Szymona i Ewy z d. Wąwoźnej

we wrześniu 1939 r. baon KOP „Budsław”

Wspomnienia

Szkolę Powszechną ukończyłem w 1925 r., potem byłem półtora roku uczniem Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Jędrzejowie i prze-rwałem naukę ze względów finansowych. Do wojska powołany byłem w 1932 r. do 20 Pp […] w Kra[…]¹⁵⁷. W jesieni poszedłem do Szkoły Podoficerskiej KOP w Osowcu, a stamtąd do I baonu KOP w Budsławiu¹⁵⁸ pułk „Wilejka”, pozostałem nadterminowym, a  potem zawodowym, aż do września 1939.

W 1935 r. przeniesiony do Wilejki, gdyż ukończyłem kurs kinooperatorów, a w Budsławiu nie było prądu elektrycznego i z przydzielonym aparatem przez D-two KOP poszedłem do Wilejki, gdzie jako dodatkowa prace miałem obsłu-gę aparatu kinowego w kinie publicznym uruchomionym przez D-two pułku

„Wilejka”. W 1939 r. 19 września po rozbiciu resztek naszych oddziałów przez czołgi radziecki dostałem się do obozu w Kozielsku skąd wróciłem w końcu listopada 39 r. i udało mi się wrócić do kraju.

155 Tczyca – obecnie wieś w Polsce położona w woj. małopolskim, w pow. miechowskim, w gm. Charsznica, nad rz. Jeżówką. W II RP w woj. kieleckim. Do 1954 r. siedziba gminy Tczyca.

156 Ankieta z datą 14.12.1993 r.

157 20 Pułk Piechoty Ziemi Krakowskiej. Po wprowadzeniu w 1930 r. nowej organizacji pie-choty, pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza. Pułk w okresie pokoju stacjonował w garnizonie Kraków. Zob. K. Satora, Opowieści wrześnio-wych sztandarów, Warszawa 1990, R. Rybka, K. Stepan, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny

„W” i jego ewolucja, Warszawa 2010.

158 Budsław – dawne miasteczko, obecnie wieś na Białorusi w rejonie miadziolskim. Leży nad rzeką Serwecz (dopływ Wilii).

D-ca Szkoły Podof. w Osowcu płk Laliczyński, d-ca komp. łączności kpt. Kuśnierz¹⁵⁹. D-ca batalionu „Budsław” mjr. Olbrycht¹⁶⁰, plut. łączności por. Grcow¹⁶¹. D-ca pułku „Wilejka” płk Gaładyk Janusz¹⁶², d-ca łączności puł-ku kpt. Sabat¹⁶³.

Odręczny nieczytelny podpis

159 Kuśnierz Józef – kpt. piech. w  KOP od 1930 r. W  CSP KOP od czerwca 1931 r.

M. Jabłonowski, Formacja…, s. 227.

160 Powinno być Olbrychtowicz Adam (ur. 22.12.1892 r. w Jaśle – zm. 1940 r.) – s. Jana i Marii, mjr piech. WP. W KOP od 1931 r. Awansowany do stopnia kpt. z d. 1.07.1925 r. W czerwcu 1931 r. w 1 baonie KOP „Budsława”. Służył w batalionie KOP „Wołożyn”. Przydział mobi-lizacyjny nie znany. Więzień obozu w Kozielsku. Zamordowany przez NKWD w Katyniu.

M. Jabłonowski, Formacje…, s. 238, M. J. Rubas, Katyńska…, s. 118, K. Rybka. R. Stepan, Rocznik…, s. 298, 859.

161 Powinno być Grćar Józef Otto ps. „Józwa”, „Otto” (ur. 2.03.1902 r. w  Tarnowie – zm.

31.03.1943 r. w  KL Auschwitz) – mjr WP. W  KOP od 1928 r. Awans do stopnia kpt.

z d. 1.01.1936 r. Od listopada 1932 r., do marca 1933 r. przebywał na pięciomiesięcznym kursie łączności dla oficerów w Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu. Od 5.04.1933 r. w batalionie KOP „Budsław” na stanowisku oficera łączności, a potem d-cy komp. gran.

Latem 1937 r. przeniesiony na stanowisko d-cy 1. komp. I bat. 4. psp w Cieszynie. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r., później w konspiracji SZP/ZWZ/AK. Aresztowany przez gesta-po, torturowany, zamordowany w KL Auschwitz. T. Łaszczewski, Małopolski…, t. 9, s. 51.53, K. Rybka. R. Stepan, Rocznik…, s. 49,656.

162 Jan Franciszek Gaładyk (ur. 3.10.1898 r. w Warszawie – zm. 18.07.1947 r. w Rogowie) – płk dypl. piech. WP. W  KOP od maja 1935 r. Awansowany do stopnia płk. dypl.

z d. 19.03.1939 r. W czasie wojny obronnej 1939 r. dowodził 1 Brygadą Górską. Po 1939 r.

w SZP – ZWZ. Aresztowany przez NKWD. Zwolniony wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR (m . in. komendant Obozu Kołtubanka). Po ewakuacji Armii Polskiej na Bliski Wschód w 1 Korpusie. Po zakończeniu II wojny światowej w czerwcu 1946 r. powrócił do kraju.

M. Jabłonowski, Formacja…, s. 159, R. Rybka, K. Stepan, Rocznik…, s. 11, 926, et al.

163 Sabath Augustyn (ur. 04.12.1895 r. w Gutach k. Cieszyna – zm. 1940 r.) – s. Stanisława i Augusty z Kellerów, mjr łącz. WP. W KOP od 1935 r. D-ca łączności w Brygadzie KOP

„Polesie”. We wrześniu 1939 r. w dtwie łącz. obrony Lwowa. Więzień obozu w Starobielsku.

Zamordowany w Charkowie w 1940 r. M. Jabłonowski, Formacja…, s. 159, M. J. Rubas, Katyńska.., s. 140.

Edward Jedynak Dn. 1994-10-25 ul. […]

Dwikozy

Społeczny Zespół Upamiętnienia Tradycji Korpusu Ochrony Pogranicza

im. gen. Henryka Minkiewicza-Odrowąża Warszawa

dot. G. K. 1111 z dn. 94-10-17 a) 8 szt. kserokopii ks. wojskowej

1. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Nr. leg. 968-90-91 z dn. 1990-X-15.

2. Medal 40 –lecia Polski Ludowej Nr. 15/37a/84M z dn. 1984 – lipiec 22.

3. Medal za udział w  Wojnie Obronnej 1939 Nr. 508-83-30 MW z dn. 1983 lipca 27

b) W 1939 r. część naszych oddziałów zostało odkomenderowanych do two-rzonych Brygad KOP na zachodniej granicy w ramach Armii „Kraków”.

Ja zostałem w garnizonie „Wilejka” i 30 sierpnia, albo 2 września byłem wezwany do oddziału łączności w I Bryg. Gór., której dowódca był płk Gaładyk Janusz, a łączności kpt. Grcow Józef, obaj z „Wilejki”. Były to już pierwsze dni wojny, tak że z trudem odnalazłem jednostkę, ale już po kilku dniach gdzieś z rejonu Zamościa lub Biłgoraja odesłano mnie z powrotem do Wilejki, aby przywieść resztki sprzętu łączności z maga-zynu. Nie wróciłem już gdyż Brygada została rozwiązana, a po 17 wrze-śnia wojska radzieckie przekroczyły granicę. Nasze resztki wojska w roz-drobnieniu wycofywały się do Wilna i w rejonie Oszmiany zostaliśmy rozbici przez radzieckie kolumny pancerne. 14 września znalazłem się w Nowo-Wilejce, tam już były masy naszego wojska, skąd przewożono nas do Mołodeczna a stamtąd już w wagonach radzieckich przewieziono nas do obozu w Kozielsku. Po około miesiącu pobytu w ramach wymiany jeńców z Niemcami, wróciłem do mojego miejsca zamieszkania, do Wi-lejki, ale znów po miesiącu 25 listopada 1939 r. udało mi się uciec z żoną ze szponów NKWD. W Siemiatyczach przez Bug w nocy znalazłem się

w Warszawie i potem w miechowskim pod Krakowem w rodzinnych stro-nach. W 1940 r. kolega zaoferował mi prace na stanowisku kier Spół. Spo-żywców w Dwikozach gdzie pracowałem 18 lat i przemienienie w Zakł.

Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Dwikozach 13 lat. Ostatecznie w 1976 przeszedłem na emeryturę.

c) Do ZBOWiD wstąpiłem jako żołnierz 39 r. w 1983 r. a przedtem złożem przyrzeczenie do B. Ch. na ręce komendanta obwodu Sandomierza „Po-miana”¹⁶⁴. W 1944 r. byłem przydzielony do „administracji” współpracu-jąc z zaopatrzeniem [….] , możliwość w żywność, papierosy, mydło.

Od 1984 – 1992 jako członek Woj. Kom. Socjalnej. Od 1984 do dziś jako sekretarz Koła w Dwikozach.

WKU Sandomierz 27-600¹⁶⁵

Z szacunkiem Odręczny czytelny podpis Jedynak

164 Autor być może miał na myśli Henryka Piątkowskiego „Pomiana”, komendanta (od 1944 r.) Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa (PKB – polska konspiracyjna formacja policyjna Delegatury Rządu na Kraj działająca w latach 1940-1944). Zob. W. Grabowski, Polska tajna administracja cywilna 1940-1945. Warszawa 2003.

165 W ankiecie załączono kserokopie ukończenia publicznej szkoły powszechnej oraz odpis świadectwa dojrzałości. ASG Szczecin, KOP, Zbiór spuścizn i relacji, Tom I, sygn. akt.

2237/11, k. 305, 310.