Szczepan Targowski

s. Leona i Franciszki z d. Kicińska ur. 16.12.1902 r. Strzemieszyce Wlk.

we wrześniu 1939 r. Baon KOP „Krasne”

Szczepan Targowski Warszawa dnia 11.11.93

Warszawa ul. […]

Komenda Główna Straży Granicznej

Dotarła do mnie wiadomość że Komenda Główna Straży Granicznej ogłosiła za pośrednictwem Polskiego Radia że zamierza zebrać informację o żyjących żołnierzach Korpusu Ochrony Pogranicza. Jestem jednym z nich.

Jako ochotnik w 1919 roku rozpocząłem służbę w Wojsku Polskim. Odbyłem kampanię wojenną 1919-1920. Wraz ze mną w kampanii tej brali udział moi 3 bracia. Od 1923 roku⁴⁶⁹ rozpocząłem służbę w KOP w Brygadzie Podolskiej⁴⁷⁰, gdzie pełniłem służbę na granicy w Batalionie Kopyczyńce⁴⁷¹ na strażnicach w Bondarówce⁴⁷², Husiatynie⁴⁷³, Okopy Świętej Trójcy⁴⁷⁴, Siekierzyńce⁴⁷⁵, Po-łudniowe i Północne⁴⁷⁶, Skała nad Zbruczem⁴⁷⁷, Zielonej⁴⁷⁸, Olchowczyku⁴⁷⁹,

468 Strzemieszyce Wielkie – obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej, w woj. śląskim.

469 Błąd w datacji, ale wynikający prawdopodobnie z pomyłki w zapisie gdyż w dalszej części ankiety występuje poprawa data powołania KOP-u 1924 r.

470 Brygada KOP „Podole”.

471 Poniżej wymienione strażnice KOP-u podlegały różnym batalionom co zostało zasygnali-zowane w przypisach.

472 Strażnica „Bednarówka” 2 komp. gran., KOP „Husiatyn”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

473 2 komp. „Husiatyn”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

474 Strażnica „Okopy Świętej Trójcy”, 3 komp. gran. Kudryńce, Bat. KOP „Borszczów”.

475 Strażnica „Siekieryńce” 3 komp. gran. KOP „Kociubińczyki”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

476 Na chwilę obecną brak możliwości potwierdzenia lokalizacji strażnic KOP w podanych miejscowościach.

477 1 komp. gran. „Skała Podolska” Bat. KOP „Borszczów”.

478 Strażnica „Zielona”, 3 komp. KOP „Kociubińczyki”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

479 Strażnica „Olchowczyk”, 2 komp. gran. KOP „Husiatyn”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

Trybuchowce⁴⁸⁰, Dziewicz⁴⁸¹, Postołówka⁴⁸², Kazina⁴⁸³, Kokoszynce⁴⁸⁴, Róży-ska⁴⁸⁵, Olechowiec⁴⁸⁶, Mysłowiec⁴⁸⁷, Podwłoczyska⁴⁸⁸, Tłoki⁴⁸⁹, Palczynce⁴⁹⁰, Białozórka Krzemieniecka⁴⁹¹.

W roku 1937 zostałem przeniesiony do Brygady Wileńskiej KOP i słu-żyłem w Batalionie Krasne nad Uszą k. Mołodeczna. W 1939 r. 17 września Batalion nasz prowadząc działania opóźniające wycofywał się w kierunku na Oszmianę – Wilno i przekroczyliśmy granicę polsko-litewską gdzie zostali-śmy rozbrojeni i internowani. Z internowania zdołałem zbiec przed wywie-zieniem do obozu w ówczesnym ZSRS. Moi przełożeni i koledzy których wy-wieźli rosjanie zostali zamordowani przez NKWD w Katyniu. Okres okupacji rosyjskiej 93-41 przeżyłem w Wilnie. Podczas okupacji niemieckiej zostałem aresztowany i  wywieziony do obozu w  Trofaich k/Grazu w  Górnej Austrii gdzie przebywałem do maja 1945 r. Po powrocie do Kraju w lipcu rozpoczą-łem pracę w  Rejonowym Urzędzie Telekomunikacji w  Bytomiu W  służbie łączności pracowałem do 196[…] gdzie przeszedłem na emeryturę. W 1990 zostałem awansowany do stopnia podporucznika Wojska Polskiego i zostałem odznaczony Krzyżem za wojnę 1920 roku.

Obecnie w wieku 91 lat zamieszkuje w Domu Kombatanta w Warsza-wie przy ulicy […].

Z poważaniem Targowski Szczepan

480 Strażnica „Trybuchowce”, 2 komp. gran. KOP „Husiatyn”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

481 Strażnica „Dziewicz”, 1 komp. KOP „Tłuste”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

482 Strażnica „Posiołówka”, 1 komp. KOP „Tłuste”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

483 Strażnica „Kozina”, 1 komp. KOP „Tłuste”, Bat. KOP „Kopyczyńce”.

484 Strażnica „Kokoszańce”, 3 komp. KOP „Osowite”, Bat. KOP „Skałat”.

485 Strażnica „Różyska”, 3 komp. KOP „Osowite”, Bat. KOP „Skałat”.

486 Strażnica „Orzechowiec”, 2 komp. KOP „Podwołoczyska”, Bat. KOP „Skałat”.

487 Strażnica „Mysłowa”, 2 komp. KOP „Podwołoczyska”, Bat. KOP „Skałat”.

488 Strażnica „Podwołoczyska”, 2 komp. KOP „Podwołoczyska”, Bat. KOP „Skałat”.

489 1 komp. gran. „Toki”, Bat. KOP „Skałat”.

490 Strażnica „Palczyńce”, 1 komp. KOP „Toki”, Bat. KOP „Skałat”.

491 4 komp. gran. „Białozórka”, Bat. KOP „Dederkały”.

Wspomnienia

Od kwietnia 1919 do kwietnia 1921 r. jako ochotnik w Wojsku Pol-skim. Brałem udział w Kampanii Kijowskiej, a później w ofensywie po Bitwie Warszawskiej. Po zakończeniu kampanii wojennej pułk mój tj. III pułk Wojsk Kolejowych⁴⁹³ został przerzucony do Pucka, gdzie budowaliśmy linię kolejo-wą z Pucka do Kartuz (Niemcy w tym czasy blokowały przewóz materiałów wojennych drogą morską przez Gdańsk). W latach 1923 do 1924 byłem in-struktorem w I Pułku Wojsk Kolejowych w Krakowie. Dowódcą pułku był w tym czasie płk Kolankowski, a dowódcą Batalionu był mjr Zarzycki. W roku 1924 w listopadzie zostałem przyjęty do organizowanego Korpusu Ochrony Pogranicza. Służbę w KOP rozpocząłem w Brygadzie Podolskiej w Batalio-nie Kopyczyńce w plutow Batalio-nie łączności. W tym czasie pełniłem obowiązki do-wódcy Strażnicy w Bondarówce. ponadto odwiedzałem na Podolu strażnicę KOP w Siekierzyńcach, Zielonej, Okopach Świętej Trójcy, Skale n/Zbruczem, Olchowczyku, Trybuchowcach, Dziewiczu, Postołówce, Kozinie, Kokoszy-ricach, Rożyskach, Mysłowcu, Dorofijówce⁴⁹⁴, Trokach⁴⁹⁵, Polczyńcach⁴⁹⁶, Białozórce-Krzemienieckiej⁴⁹⁷.

W 1933 r. zostałem przeniesiony do Placówki Wywiadu w Tarnopo-lu⁴⁹⁸ i  zostałem wyznaczony na oficera wywiadu w  Podwołczyskach, gdzie

492 Ankieta z datą 19.12.1993 r. Poniżej odręczny dopisek: Nadany 3.01.1994 r. Otrzymałem 18.01.1994 r.

493 3 Pułków Wojsk Kolejowych w Poznaniu. W 1924 r. 3 pułk w Poznaniu został rozformowany.

494 Strażnica „Dorotówka”, 2 komp. KOP „Podwołoczyska”, Bat. KOP „Skałat”.

495 Być może autor miał na myśli 22 Bat. KOP „Nowe Troki” w późniejszym okresie służby na wileńszczyźnie.

496 Strażnica „Palczyńce”, 1 komp. KOP „Toki”, Bat. KOP „Skałat”.

497 Niektóre ww błędne nazwy strażnic oraz ich przynależność strukturalna do poszczegól-nych batalionów KOP sprostowano powyżej.

498 Placówka wywiadowcza nr 10 KOP, podległa Ekspozyturze Nr 5 Oddzia-łu II SG we Lwowie. Placówkę utworzono 15.11.1933 r. Zob. M. Jabłonowski, J. Prochwicz, Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza 1924-1939, Warszawa 2003/2004, s. 64, J. R. Prochwicz, Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza w zwalczaniu przemytu. Zarys problematyki, zob. Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP, T. III., pod. red. T. Dubicki, Łomianki 2013, s. 152.

pełniłem wyznaczone zadania do 1936 r. Następnie zostałem przeniesiony do Batalionu KOP w Krasnem n/Uszą w Brygadzie Wileńskiej. W tym batalionie służyłem do września 1939. 17 września 39 r Batalion nasz wycofał się tocząc potyczki opóźniające (rtm. Anton⁴⁹⁹) do granic polsko-litewskiej i następnie po przekroczeniu granicy został rozbrojony i  internowany wraz z  innymi oddziałami W.P.⁵⁰⁰ Wiosną 1940 r. przewidując dalszy rozwój wydarzeń (na-stępowały częste wizyty funkcjonariuszy NKWD) uciekłem z internowania⁵⁰¹ i przebywałem w Wilnie (m – innymi ukrywałem się w grobowcu na cmen-tarzu na Rossie). Później pracowałem jako robotnik w brygadzie remonto-wej. Po wkroczeniu wojsk niemieckich i ustanowieniu ich administracji na wileńszczyźnie zostałem zesłany do obozu w miejscowości Trofaich k. Gratzu w Górnej Austrii, gdzie przebywałem do 1945 r.

Szczepan Targowski

499 Anton Konstanty (ur. 17.11.1900 r – zm. 1940 r.) – rtm. WP. W 1939 r. d-ca szwad. kaw.

KOP „Krasne”. Więzień w Kozielsku, zamordowany przez NKWD w Katyniu. M. Jabło-nowski, Formacja…, s. 203, R. Rybka, K. Stepan, Rocznik.., s. 137, 945.

500 10 Batalion KOP „Krasne” po reorganizacji wszedł w skład Pułku KOP „Wilejka” i po 17.09.1939 r. brał udział w  walkach z  Armią Czerwoną. Zob. Cz. K. Grzelak, Kresy…, s. 216-220.

501 Plut. Stefan (Szczepan) Targowski widnieje na liście internowanych na Litwie w 1939 r.

żołnierzy Batalionu KOP „Krasne”. J. Pięta, W. K. Roman, M. Szczurowski, Polacy interno-wani na Litwie 1939-1940, Warszawa, 1997, s. 468.