Urodziłem się 26.III. 1912 r. w Brzozdowicach woj. lwowskie. Po ukoń-czeniu szkoły podstawowej pracowałem jako subjekt w hurtowni soli, a potem w młynie. W 1929-1933 ukończyłem 4-letnią Szkołę Przemysłową ks. Salezja-nów Oświęcimiu. Tam stawałem do poboru i na dzień 12.IV.1934 r zostałem powołany 4. p.s.p. w Cieszynie. 25.IX.1934 r zostałem przeniesiony na Szkołę Podoficerską do K.O.P. Czortków. Po ukończeniu pracowałem w kancelarii Baonu jako pisarz.
1.IV.1936 r. zostałem podoficerem nadterminowym a 1.X.1938 r pod-oficerem zawodowym. W międzyczasie ukończyłem kurs Podoficerów Zawo-dowych w C.S.P. KOP Osowiec. Brałem udział w kampanii wrześniowej jako podoficer broni.
W lipcu 1942 roku zostałem wywieziony do Niemiec na roboty przy-musowe. Pracowałem w Breslauer Kohlenkont[…] we Wrocławiu.
Po wojnie zawarłem związek małżeński, mam troje dzieci pracują w Operze Wrocławskiej, a syn na Politechnice. W 1984 r. zmarła moja żona, mieszkam sam. Pracowałem w piekarni, Zarządzie Miasta i ostatnio od 1949 r. do 1977 r. w Centrozłomie na stanowisku kier. działu ekonom. Od 1977 r.
jestem na emeryturze.
Chciałem jeszcze wyjaśnić dlaczego w ankiecie przesłałem stopień szeregowiec a nie właściwy stopień jaki posiadałem. W okresie okupacji so-wieckiej pod koniec byłem na liście do wywozu na Sybir na dzień 25.VI.1941 r. Książeczka wojskowa sporządzona była w 1949 r. Mając na uwadze, że ów-czesne władze wojskowe mogą jeszcze zainteresować się żołnierzami KOP, zaryzykowałem i nie podałem właściwego stopnia oraz właściwego przebiegu służby w KOP.
Jeszcze sprostowanie do stopni dowódców Brygady „Podole”. W okre-sie pełnienia stanowisk d-cy brygady byli oni w stopniu pułkownika, stopnie generalskie otrzymali później.
Kończąc zasyłam serdeczne pozdrowienia Z poważaniem
Wrocław, 1994 rok Odręczny nieczytelny podpis
Jan Szpadt Wrocław 23.X.1994 r.
ul. […]
51-686 Wrocław
Społeczny Zespół Upamiętniania Tradycji K.O.P. przy Komendzie Głównej Straży Granicznej Al. Niepodległości 100 02-514 Warszawa.
Stosownie do pisma G.K. 1111 z dnia 17.X.1994 r. podaję następujące dane:
a) Przebiegu służby wojskowej zawartego w książeczce wojskowej spo-rządzony w 1949 r. w okresie układu komunistycznego nie załączam, gdyż nie zawiera ona dokładnych danych odnośnie służby wojskowej i zajmowanych stanowisk, a to ze względu na to, że z uwagi na osobiste bezpieczeństwo dane te są bardzo ogólne. Podaję natomiast załącznik 1 zawierający bardzo dokładne i właściwe dane odnośnie przebiegu służ-by wojskowej i zajmowanych stanowisk.
b) Orderów i odznaczeń wojskowych nie otrzymałem
c) W wojnie obronnej 1939 r. byłem podoficerem broni 1. komp. 163.p.p.
wojennego, wchodzącego w skład 36. Dywizji Piech. Rezerw. Utworzone-go na bazie brygady K.O.P. „Podole” w Czortkowie. Dowódcą 1 kompa-nii był kpt. Dubenski Artur były dowódca 1.komp. szkolnej baonu KOP Czortków 1.kompania wchodziła w skład 1. Batalionu, którym dowodził mjr H. Ruśkiewicz, a dowódcą 163.pp. był ppłk Nakoniecznnikoff464, zaś
464 Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski ps. Kruk II (ur. 13.06.1896 r. w Tbilisi – 17.08.1957 r. w Krakowie) – płk piech. WP. Po rewolucji bolszewickiej w 1917 r. wstą-pił do Polskiej Brygady na Kaukazie, a potem po jej rozbrojeniu przez Niemców działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po rozwiązaniu POW-u w listopadzie 1918 r. wstąpił do WP. W 1933 r. z-ca d-cy 63 Pp w Toruniu. Od 21.04.1937 r. z-ca d-cy Brygady KOP
„Podole”. We wrzesniu 1939 r. d-ca 163 pp rez., walczącego w obronie ziemi koneckiej i szydłowieckiej. W dniu 8.09.1939 r. objął dowództwo nad resztkami 36 DP rez. Po za-kończeniu wojny obronnej w 1939 r. został internowany na Węgrzech. Stamtąd przedostał się na zachód. W 1942 r. d-ca 9 Batalionu Strzelców Karpackich. Następnie wyznaczony na stanowisko z-cy d-cy i d-cy 2 Brygady Strzelców Karpackich. 21.09.1944 r. wrócił do
dowódcą 36. Dywizji Piechoty był płk Ostrowski Bolesław były d-ca Bry-gady KOP „Podole”, u którego meldowałem swój powrót z kursu w C.S.P.
KOP w 1938 r.
W czasie kampanii wrześniowej oprócz tego, że byłem podoficerem broni 1. kompanii pełniłem stanowisko d-cy pocztu d-cy 1 kompanii , a tak-że podoficerem obserwatorem. Zadaniem moim było utrzymanie łączności w ramach 1.baonu 163. pp. Byłem stale w pobliżu d-cy 1. kompanii kpt.
Dubeńskiego Artura. 163. pp. wyładował się w rejonie Janowa w dniu 1.IX 1 batalion 163 pp znajdował się w odwodzie w lesie obok Kazanowa, patrolując przyległe tereny. Kiedy 7. września Niemcy wdarli się szturmem do Kazanowa padł rozkaz d-cy dywizji o bezpośrednim wprowadzeniu 1. batalionu do wal-ki. Podoficerowie przez swoich dowódców oddziały ruszyli do walki wręcz na bagnety. Mimo mego podeszłego wieku (83 lat) moment ten utkwił głęboko w pamięci. W nocy z 7 na 8 września polskie jednostki rozpoczęły wycofywa-nie się drogą leśną w kierunku na Skarżysko-Kamienna i Szydłowiec. Straty były ogromne zarówno osobowe, jak i sprzętu.
d) W lipcu 1942 r. zostałem wywieziony do Niemców na roboty przymuso-we. W organizacji kombatantów nie zajmuję stanowiska czynnego.
e) Należę do R.K.U. Wrocław, Wojskowa Komenda Uzup. ul. Łączności 8.
P.N.A. 50-984
Z poważaniem Odręczny nieczytelny podpis Zał. 1.
12.IV.1934 zostałem powołany do obowiązkowej służby wojskowej w 4.p.s.p Cieszyn.
25.IX.1934 r. zostałem przeniesiony do 2 komp. szkolnej w Baonie KOP
„Czortków”
Polski jako cichociemny. Jesienią 1944 r. pełnił obowiązki z-cy d-cy Kieleckiego Korpusu AK. Następnie od 10.1944 r. do 01.1945 r. komendant Okręgu Kraków AK. Po zakończe-niu II wojny światowej aresztowany przez NKWD i wywieziony do ZSRR, gdzie przeby-wał do 1955 r. Po zwolnieniu powrócił do Krakowa, gdzie zmarł 2 lata później w 1957 r.
Zob. M. Jabłonowski, Formacja…, s. 186, J. Tucholski, Cichociemni, Wrocław 2010, s. 375, et al.
W marcu 1935 r. po ukończeniu szkoły podoficerskiej jako st. strzelec zostałem przesunięty do dowództwa Baonu na stanowisko pisarza. Do-wódcą Baonu był wówczas mjr Ciepielowski. Jak dowiedziałem się zginął on jako płk 16 p.p. w Starobielsku.
We wrześniu 1935 r. zostałem przeszeregowany do stopnia kaprala.
Z dniem 1.IV.1936 r zostałem mianowany podoficerem nadterminowym i równocześnie przeniesiono mnie do 1. komp. szkolnej na stanowisko d-cy IV drużyny.
W styczniu 1938 r. zostałem powołany na 6-cio miesięczny kurs do C.S.P.
KOP w Osowcu.
Z dniem 1.X.1938r. zostałem mianowany podoficerem zawodowym na okres do 1950 r. i równocześnie z tą datą objąłem stanowisko podoficera broni kompanii. Jako podoficer broni we wrześniu 1939 r. zajmowałem się przygotowaniem uzbrojenia dla kompanii utworzonej z powołanych rezerwistów i jako podoficer broni wyruszyłem na front
Odręczny nieczytelny podpis
Andrzej Świerczyński
ur. 30.11.1904 r. Skierniewice s. Józefa i Konstancji z d. Kalskiej
we wrześniu 1939 r. d-ca IV plut. 1 komp. ckm Batalionu Fortecznego „Osowiec”
Jako ppor. rez. piech. (mianowany 1.I.1933 r.) ćwiczenia w rezerwie odbywałem w 41 i 42 pp, a w 1939 r. (od 23.I. do 17.II.1939) w Centralnej Szkole Podoficerskiej KOP w Osowcu k. Grajewa (Komendant Szkoły ppłk Tabaczyński Tadeusz). Zmobilizowany 24 sierpnia 1939 r. w Białymstoku, skierowany do CSP KOP i przydzielony do Batalionu Fortecznego „Osowiec”
(d-ca mjr Korpal Antoni), 1 Komp. ckm (d-ca kpt. Rudnik Wojciech), jako d-ca IV plutonu ckm.
Od 1 września do 6 października udział w Wojnie Obronnej 1939 r.
Do 12 września pluton w walkach z Niemcami (współudział w obro-nie przeciwlotniczej twierdzy Osowiec oraz w walkach w rejow obro-nie Osowca).
Na skutek niepomyślnych sytuacji na frontach walk (m.in. opanowanie przez zmotoryzowane jednostki niemieckie odcinka „Wizna” bronionego głównie przez 3 Komp. ckm baonu fortecznego „Osowiec” (d-ca kpt. Raginis Włady-sław), następuje wycofywanie oddziałów z rejonu Osowiec przez Goniądz, Suchowolę – do st. kolejowej Kamienna Nowa, a dalej transportem kolejowym do Baranowicz i Sarn (15 września 1939 r. udział IV plutonu ckm w obronie radiostacji w Baranowiczach bombardowanej przez lotnictwo niemieckie).
W dniach 16 i 17 września pluton w schronach na granicy państwowej w miej-scowości Polany koło Bereźnego465.
Dnia 17-tego po silnym przygotowaniu artyleryjskim oddziały so-wieckie forsują i przekraczają polską granicę państwową. Zgodnie z otrzy-manym rozkazem wyższego dowództwa następuje wycofywanie się polskich
465 Polany – kolonia i wieś w gm. Bereźne, pow. kostopolskiego, woj. wołyńskie. Obecnie Ukraina.
oddziałów(składających się głównie z oddziałów KOP), w kierunku zachod-nim. Nasila się działanie uzbrojonej dywersji, co utrudnia i opóźnia posuwanie się oddziałów polskich oraz zmusza do podejmowania walk ze zorganizowa-nymi oddziałami dywersantów. Niektóre miejscowości na trasie przemarszu:
Stepań n/Horyniem, Maniewicze, Karasin, Kamień Koszyrski, Ratno.
W dniu 28 września ciężkie walki z oddziałami sowieckimi wzmoc-nionymi przez brygadę pancerną z m. Piszcze466 pod Szackiem. W nocnych walkach na cmentarzu w Szacku pluton ponosi straty (ginie mój zastępca kpr.
Szurlej Stanisław). Po przeprawie przez Bug w miejscowości Adamczuki467, pluton w uzupełnionym składzie osobowym bierze udział w walkach z od-działami sowieckim w dniu 1 października w miejscowości Wytyczno (na południowy zachód od Włodawy).
Po 1.X.1939 r. nawiązanie walk z Niemcami w rejonie Adamowa. Po włączeniu oddziałów KOP do Samodzielniej Grupy Operacyjnej „Polesie”
(gen. Franciszek Kleeberg), biorę udział w walkach w rejonie Kocka (Wola Gułowska, Wola Burzecka, Krzywda) jako dowódca plutonu ckm – do kapi-tulacji tj. 6.X.1939.
Po 6 października 1939 r. do 3 maja 1945 r. w obozach dla jeńców wo-jennych w Niemczech (m.in. oflag II C Woldenberg). W styczniu 1945 r. ewa-kuacja z Woldenbergu w kolumnach marszowych na zachód i pobyt w Oflagu X Hamburg Fischbeck.
3 maja 1945 r. uwolnienie przez wojska brytyjskie i zakwaterowanie w miejscowości Pöhls (rejon Lubeka). W Pöhls powstaje Zgrupowanie Ofi-cerów Polskich, Komendant Zgrupowania płk Karasiński Zygmunt. Kontakty i pomoc polskiej ludności cywilnej w obozach.
11 grudnia 1945 r. powrót do Kraju (punkt przyjęcia Państwowy Urząd Repatriacyjny w Szczecinie). 19 grudnia 1945 r. weryfikacja stopnia oficerskie-go przez Komisję Rehabilitacyjną w Warszawie. Zdemobilizowany w lutym
466 Poprawna nazwa miejscowości Piszcza.
467 Adamczuki – obecnie wieś na Ukrainie w rej. szackim, w obw.wołyńskim, położona nad Bugiem, ale po jego wschodniej stronie.
1946 roku, podejmuję prace w Warszawie.
Posiadam odznaczenia państwowe w tym Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski oraz medal „Za udział w Wojnie Obron-nej 1939”.
Mianowanie na wyższe stopnie oficerskie:
na stopień porucznika – 24 września 1973 r., rozkaz pers. MON nr 0202, na stopień kapitana – z dniem 10 stycznia 1994 r. przez Ministra Obrony
Narodowej.
Jestem Kombatantem. Zaliczony okres działalności łącznie 5 lat i 9 miesięcy.
Jestem członkiem Środowiska Żołnierzy Samodzielnej Grupy Opera-cyjnej „Polesie” generała Franciszka Kleeberga.
Odręczny czytelny podpis Andrzej Świerczyński Warszawa, dnia 10 września 1994 r.