Kryzys i zagrożenia

W sytuacji kryzysu kulturowego i ideowego nasilającego się w XXI wieku niepokój budzą wszelkie ataki na rodzinę i próby przedefiniowania pojęcia rodziny jako luźnego związku. Pasterze Kościoła w Polsce zauważają, że prze-jawami tego kryzysu są: osłabienie więzi rodzinnej, przeróżne patologie rodzinne, plaga rozwodów, tak zwane „luźne” czy „wolne” związki praktyko-wane już od młodości często za zgodą rodziców oraz brak otwarcia małżonków

33 Zob. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, List Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny. „Przypatrzcie się bracia powołaniu waszemu” (1 Kor 1, 26). 23 listopada 2006 r., dz. cyt., 3.

34 Por. R.CEGLAREK, Wychowanie religijne w rodzinie, dz. cyt., 190-191.

35 DD 81; por. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, List Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny. „Przypatrzcie się bracia powołaniu waszemu” (1 Kor 1, 26). 23 listopada 2006 r., dz. cyt., 3.

36 Zob. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Głosić z radością Ewangelię o rodzinie. List Pasterski Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny. 28 grudnia 2014 r., dz. cyt., 3.

MAREK WALANCIK,KS.KRYSTIAN KUCHARCZYK

124

na dar życia. Warto w nauce Konferencji Episkopatu Polski dostrzec także fakt, że biskupów niepokoi coraz większe przyzwolenie społeczne na niewłaściwe zjawiska i często brak jakiejkolwiek reakcji ze strony bliskich osób³⁷.

Zjawiska te powodują w konsekwencji wspomniany kryzys rodziny i poważne problemy demograficzne. Konferencja Episkopatu Polski ze smut-kiem informuje, że Polska w dziedzinie przyrostu naturalnego spadła na 209. pozycję spośród wszystkich 222 państw świata. Zjawisko to nosi zna-miona prawdziwej katastrofy. Polska starzeje się, a w młodych rodzinach często pojawia się tylko jedno dziecko albo rezygnuje się w ogóle z potom-stwa. Polskie dzieci rodzą się natomiast w krajach Zachodu, ponieważ tam rodzice znajdują lepsze warunki materialne do ich wychowania³⁸.

Jedną z konsekwencji kryzysu demograficznego jest również wydłużenie wieku emerytalnego, które nie likwiduje przyczyn zaistniałej sytuacji, a jedynie próbuje walczyć ze skutkami. Konferencja Episkopatu Polski ape-luje o bezzwłoczne poszukiwania prawdziwych przyczyn wspomnianego kryzysu, by znaleźć odpowiednie rozwiązanie problemu. Działania powinny cechować mądrość i dalekosiężna perspektywa. Potrzebne jest szanujące i wspierające rodzinę, szczególnie wielodzietną, ustawodawstwo oraz pomoc samorządów lokalnych³⁹.

Jan Paweł II w adhortacji Familiaris consortio, mówiąc o kryzysie ro-dziny, wskazał na potrzebę pomagania rodzinie w jej skutecznym realizo-waniu misji dawania świadectwa o miłości Boga do człowieka. Papież pod-kreślił, że w rodzinie człowiek przychodzi na świat i staje się człowiekiem, ucząc się podstawowych zachowań i postaw. W rodzinie człowiek poznaje świat i wartości, uczy się kochać i przebaczać⁴⁰.

Prawdziwa staje się też teza, że rodzina jest zagrożona, ponieważ jest atakowana. Zwraca na to również uwagę papież Franciszek, który w ency-klice Laudato si’ mówi o licznych zamachach, na które nastawiona jest ro-dzina⁴¹. Każda rodzina potrzebuje siły duchowej, aby przeciwstawiać się

37 Zob. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Jan Paweł II – Papież Rodziny. List Episkopatu Polski na XXVII niedzielę zwykłą zapowiadający obchody XII Dnia Papieskiego – 14 paź-dziernika 2012 r., dz. cyt., 2; K.KUCHARCZYK,G.IOSEPH, La mediazione familiare ed il supermo interesse del mionore, dz. cyt., s. 42-48.

38 Zob. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Jan Paweł II – Papież Rodziny. List Episkopatu Polski na XXVII niedzielę zwykłą zapowiadający obchody XII Dnia Papieskiego – 14 paź-dziernika 2012 r., dz. cyt., 2.

39 Tamże.

40 Tamże.

41 Zob. LS 213.

TROSKA O RODZINĘ I MAŁŻEŃSTWO W ENCYKLICE LAUDATO SI’ 125 różnym prądom usiłującym zniszczyć jej istotę i odebrać jej radość Ewangelii.

Taką siłę daje modlitwa rodzinna i Bóg. To wspólne wołanie do Boga po-zwala odkryć głębię miłości złożonej w ręce ludzi. Dziś jednak nie wystar-czy sama tylko modlitwa. Małe gesty szczerej uprzejmości w rodzinie po-magają budować kulturę życia dzielonego z innymi i szacunku dla tego, co nas otacza – przypomina papież Franciszek⁴².

4. Podsumowanie

Współczesne czasy narzucają nam obowiązek postawienia pytania o miej-sce rodziny w naszym życiu osobistym oraz o sposób traktowania rodziny przez polityków, pracodawców i środki społecznego przekazu. Należy przy-znać, że w ostatnich czasach za mało było rzeczywistej troski o rodzinę rozumianą jako communio, jak i tej w wymiarze całego społeczeństwa.

Nie zastanawiano się, do czego prowadzi lekceważenie rodziny, zwłaszcza że dzisiaj nie odczuwa się poczucia jej świętości, wielkości i piękna, a nie-pokojąco wiele arogancji wobec rodziny i jej praw. W życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym pozwala się na lekceważenie rodziny i jej praw, jakby małżeństwo i rodzina nie było jednym z najcenniejszych dóbr ludzkości i podstawową komórką zdrowego społeczeństwa ⁴³.

Warto przypomnieć w tym miejscu słowa Jana Pawła II z adhortacji Familiaris consortio, że Święta Rodzina z Nazaretu jest podstawowym wzorem i przykładem dla rodzin chrześcijańskich. Ta wyjątkowa Rodzina wiodła ciche życie, doświadczała ubóstwa, prześladowań, wygnania. Wielbiła Boga w sposób nieporównywalnie wzniosły i czysty, jest dla wszystkich rodzin przykładem wierności codziennym obowiązkom, wielkodusznego otwarcia się na potrzeby innych w radosnym wypełnianiu planu Bożego⁴⁴. Mimo niedostatków i cierpień była to Rodzina szczęśliwa. Szczęśliwa Bo-giem i pełnieniem Jego woli, szczęśliwa Dzieckiem i troską o Jego bezpie-czeństwo, szczęśliwa miłością Syna. Maryja jest najwspanialszym wzorem matki, a święty Józef wzorem dla ojców i mężów przez służbę rodzinie.

Warto na koniec zauważyć, że dotychczasowa polityka państwa nie wspierała i nie broniła praw rodziny jak należy. Umożliwiła rabunkową postawę wielu pracodawców wobec rodziny. Z niepokojem i z wewnętrznym cierpieniem patrzymy, jak ogromnego spustoszenia w życiu małżeńskim

42 Por. tamże.

43 Zob. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Rodzina nadzieją świata. List Biskupów Pol-skich na Święto Świętej Rodziny. 30 grudnia 2005 r., dz. cyt.

44 Por. FC 86.

MAREK WALANCIK,KS.KRYSTIAN KUCHARCZYK

126

dokonuje praca w niedzielę. Ćwierć wieku temu ludzie w Gdańsku doma-gali się poszanowania dni wolnych od pracy. Nieuporządkowana chęć zysku natychmiast i za wszelką cenę nie może dzisiaj ograbiać ludzi z tego, co wtedy uznawaliśmy za jedno z podstawowych praw i wartości. Pracownik nie jest i nie może być uważany jedynie za siłę roboczą. To są matki i ojco-wie, żony i mężoojco-wie, którym trzeba zagwarantować najbardziej elementarne prawo do życia rodzinnego i małżeńskiego.

Katolicka nauka społeczna przypomina od zawsze, że rodząc i wycho-wując dzieci oraz kształtując atmosferę miłości, rodzina służy społeczeń-stwu i wypracowuje przyszłość świata. Tego istotnego wkładu rodziny w przyszłość Narodu nie wolno lekceważyć szczególnie u nas, w Polsce.

Chociaż wszystkie narody swój byt i rozwój zawdzięczają rodzinie, nasz Naród ma wobec rodziny szczególny dług wdzięczności. Przez pokolenia rodzina polska musiała zastępować państwo i brać na siebie odpowiedzialność za kształt, trwanie i przyszłość naszego Narodu wtedy, gdy państwa polskiego nie było na mapie świata i wtedy, gdy państwu na Narodzie nie zależało.

Rodzina silna Bogiem to dzisiaj jedyna droga dla instytucji konstytuującej się na małżeństwie i więzach pokrewieństwa. Bez Boga współczesna rodzina, stając się obiektem silnych ataków, narażona na wielkie niebezpieczeństwa, staje się bezsilna i słaba. Małżeństwo i rodzina nie jest rzeczywistością smut-ku i niesienia ciężarów ponad siły, nie jest problemem, ale jest szansą dla każdego z członków rodziny na pełny, właściwy i autentyczny rozwój w du-chy prawdy⁴⁵. Jak podkreśla w encyklice Laudato si’ papież Franciszek, w rodzinie pielęgnowane są pierwsze nawyki miłości i troski o życie, takie jak właściwe korzystanie z rzeczy, umiłowanie ładu, sprzątanie po sobie, po-szanowanie lokalnego ekosystemu i ochrona wszystkich stworzeń⁴⁶.

45 Zob. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Rodzina – szkołą miłosierdzia. List Pasterski Episkopatu Polski na Święto Świętej Rodziny. 26 listopada 2015 r., [w:] http://episkopat.pl/

dokumenty/listy_pasterskie/7043.1,RODZINA_SZKOLA_MILOSIERDZIA_List_Pasterski _Episkopatu_Polski_na_Niedziele_Swietej_Rodziny.html (11.02.2016).

46 Zob. LS 213.

KS.MARCIN KRUSZAK^