wpro-wadzenia kilku zmian. Jedną z nich jest stworzenie harmonogramu odbioru odpadów komunalnych zbieranych w sposób selektywny. Taki harmonogram obecnie nie istnieje, przez co Zakład Gospodarki Komunalnej nie ma wystarczającej kontroli nad pracowni-kiem. Mając informacje na temat punktów odbioru odpadów segregowanych, pojemno-ści pojemników znajdujących się w tych punktach oraz pojemnopojemno-ści samochodu specjali-stycznego do odbioru tych odpadów, można zaproponować optymalną trasę przejazdu kierowcy i w ten sposób zminimalizować czas pracy kierowcy oraz koszty transportu od-padów segregowanych. Samochód specjalistyczny w Zakładzie Gospodarki Komunalnej
w Świebodzicach ma pojemność maksymalną 19 000 litrów. Załącznik nr 2 przedstawia wszystkie punkty odbioru odpadów segregowanych w porządku alfabetycznym z działem na poszczególne pojemniki: kosze 1100 l i 2500 l na tworzywa sztuczne, po-jemniki 1100 l i 1500 l na szkło oraz 1100 l i 1500 l na papier. Trasy będą proponowane w dwóch wariantach – pierwszy wariant dla odpadów z tworzywa sztucznego, drugi wa-riant – zarówno dla odpadów ze szkła, jak i papieru, ponieważ pojemniki są takiej samej pojemności i większość z nich znajduje się w tych samych punktach. Przy ustalaniu tras założono, że pojemniki w punktach odbioru są wypełnione w 100% swojej pojemności. Wybrano dwa rewiry, dla których zostaną przedstawione trasy odbioru odpadów segre-gowanych. Pierwszy z nich to Ciernie, w których znajduje się 10 punktów, w których są zlokalizowane pojemniki na odpady z tworzywa sztucznego i 14 na odpady ze szkła lub papieru. Niżej przedstawiono trasę dla odpadów z tworzywa sztucznego (rysunek 1). Rysunek 1. Propozycja trasy dla odpadów z tworzywa segregowanego na terenie Cierni
Źródło: opracowanie własne.
Na tej trasie oznaczono w kolejności odbioru następujące ulice:
Start – Zakład Gospodarki Komunalnej, ul. Ciernie – Zielona 1100 l, ul. Ciernie – Wod-na sklep 1100 l, ul. Ciernie – WodWod-na przystanek V 2500 l, ul. Ciernie – pętla 2500 l, Ciernie Szkoła nr 6 2500 l, Białe Górki 2500 l, ul. Ciernie – Wodna 55 1100 l, AREWA 1100 l, Ciernie – Środkowa k/mostu 2500 l, ul. Środkowa 2 1100 l, łącznie: 18 000 l.
Trasa zapewnia ładowność samochodu w 95%, nie ma możliwości jej zwiększenia, ponieważ pojemniki mają zbyt dużą pojemność w stosunku do dostępnego miejsca na pace samochodu. Kolejną trasą jest odbiór odpadów ze szkła lub papieru na tym samym terenie, na którym znajduje się poprzednia trasa. W przypadku tej trasy zostały dodane
dodatkowe punkty w celu zapewnienia odpowiedniego załadowania paki samochodu (rysunek 2).
Rysunek 2. Propozycja trasy dla odpadów ze szkła lub papieru dla Cierni
Źródło: opracowanie własne.
Kolejność odbioru przedstawia się następująco:
Start – Zakład Gospodarki Komunalnej, ul. Ciernie – Zielona 1100 l, ul. Ciernie – Wod-na sklep 1100 l, ul. Ciernie – WodWod-na przystanek V 1500 l, ul. Ciernie – pętla 1500 l, Ciernie Szkoła nr 6 1500 l, Białe Górki 1500 l, AREWA 1100 l, Ciernie – Środkowa k/mostu 1500 l, ul. Środkowa (Galery) 1500 l, ul. Graniczna 6 (Sklep) 1500 l, ul. Łączna kładka 1500 l, ul. Łączna Hirek 1500 l, ul. Strzegomska 37 1100 l, łącznie: 17 900 l.
Trasa ta zapewnia 94,2% ładowności samochodu. Jest to wystarczające zapełnienie, ponieważ może się zdarzyć, że kilka pojemników na trasie jest przepełnionych. Kolej-nym rejonem, który został wybrany, jest część Osiedla Piastowskiego. Znajduje się tutaj 8 punktów, w których zlokalizowane są pojemniki na odpady z tworzywa sztucznego i 15 punktów odbioru odpadów ze szkła lub papieru. Jako pierwsza została przedstawio-na trasa dla odpadów z tworzywa sztucznego (rysunek 3).
Rysunek 3. Propozycja trasy dla odpadów z tworzywa sztucznego dla rejonu Osiedla Piastowskiego
Źródło: opracowanie własne.
Kolejność trasy wygląda następująco:
Start – Zakład Gospodarki Komunalnej, ul. Krzywoustego B. 19 2500 l, ul. Krzywou-stego B. 20 2500 l, ul. KrzywouKrzywou-stego B. 37 2500 l, ul. KrzywouKrzywou-stego B. 55 2500 l, ul. Krzy-woustego B. 67 2500 l, ul. KrzyKrzy-woustego B. 69 2500 l, ul. Przechodnia 1100 l, ul. Piasta 6 2500 l, łącznie: 18600l.
Ładowność na tej trasie wynosi 98%. Jest to odpowiedni wynik, ponieważ samochód jest prawie całkowicie zapełniony, nie jeździ z pustą paką, dzięki czemu nie przynosi strat dla przedsiębiorstwa.
Kolejną trasą jest zbiór odpadów ze szkła lub papieru w tym samym rejonie co po-przednia trasa, z wykorzystaniem tych samych punktów odbioru i dodaniem kilku no-wych, aby samochód został załadowany w jak największym stopniu (rysunek 4).
Rysunek 4. Propozycja trasy odbioru odpadów ze szkła lub papieru dla rejonu Osiedla Piastowskiego
Źródło: opracowanie własne.
Odbiór odpadów ze szkła lub papieru na danej trasie wygląda następująco:
Start – Zakład Gospodarki Komunalnej, ul. Krzywoustego B. 19 1100 l, ul. Krzywouste-go B. 20 1100 l, ul. KrzywousteKrzywouste-go B. 37 1100 l, ul. KrzywousteKrzywouste-go B. 39 1100 l, ul. Krzywou-stego B. 55 1500 l, ul. KrzywouKrzywou-stego B. 67 1500 l, ul. KrzywouKrzywou-stego B. 69 1500 l, ul. Księcia Bolka 7 1500 l, ul. Księcia Bolka 32 1500 l, ul. Śmiałego 7 1100 l, ul. Piasta 6 1100 l, ul. Piasta 8 1100 l, ul. Piasta 22 1100 l, ul. 11-go listopada 1100 l, ul. 11-go listopada domki 1500l, łącznie: 18900l.
W przypadku tej trasy ładowność wynosi 99,5%. Jest to odpowiedni wynik, ponie-waż 0,5% pozostaje do wykorzystania w przypadku przepełnionych pojemników.
Kolejną zmianą powinno być zwiększenie poziomu edukacji ekologicznej związanej z odpadami komunalnymi, w szczególności dotyczącej segregacji odpadów i zakazu ich spalania, aby podnieść świadomość mieszkańców w zakresie prawidłowego postępowa-nia z wytwarzanymi przez nich odpadami i zachęcić ich do segregacji odpadów. Może to poprawić stan jakościowy tych odpadów, dzięki czemu będzie można je w większym stopniu ponownie wykorzystywać, zmniejszając przy tym koszty utylizacji pozostałych odpadów, jak również koszty produkcji nowych towarów.
Ważnym elementem jest również zwiększenie skali zbiorów odpadów kuchennych pochodzenia roślinnego, ulegających biodegradacji, jak również odpadów zielonych, takich jak trawa, liście czy gałęzie, zarówno w zabudowie jednorodzinnej, jak i wielo-rodzinnej. Z takich odpadów, dzięki wykorzystaniu nowoczesnej technologii, możemy odzyskiwać energię i dzięki temu zmniejszyć koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa poprzez zmniejszenie zużycia energii pozyskiwanej ze źródeł nieodnawialnych.
Niezbędną zmianą jest zakup nowych pojemników na odpady komunalne, w szcze-gólności na odpady zbierane selektywnie. Obecnie ciągle wzrasta ilość odpadów, w związku z czym większość pojemników jest coraz częściej przepełniona. Prowadzi to do powstawania nielegalnych wysypisk śmieci, a co się z tym również wiąże, wielu cho-rób zakaźnych, rozwijających się podczas rozkładu tych odpadów w miejscach niedo-stosowanych. Dzięki zakupowi dodatkowych pojemników nie tylko zmniejszy się ryzyko z tym związane, ale również zwiększy się skala segregacji odpadów, ponieważ miesz-kańcy będą mieli łatwiejszy dostęp do tych pojemników.
Zakończenie
Podsumowując badania i przedstawione informacje, można wysnuć kilka ważnych wnio-sków, a mianowicie, że:
· Zakład Gospodarki Komunalnej w gminie Świebodzice działa poprawnie, jednak kil-ka elementów należałoby w przyszłości zmienić w celu usprawnienia systemu.
· Mieszkańcy są nie do końca zadowoleni z systemu gospodarki komunalnej w Świe-bodzicach. Uważają, że jest za mało pojemników na odpady, w szczególności na odpa-dy segregowane. Odpaodpa-dy zbierane w sposób selektywny podczas odbioru są wrzuca-ne do jedwrzuca-nego auta niezależnie od rodzaju odpadów, co sprawia, że mieszkańcy czują się zniechęceni do segregacji.
· Z powodu niskiego stopnia segregacji powstaje wiele odpadów zmieszanych, co sprawia, że rosną koszty i pojawiają się nowe problemy związane z ich utylizacją.
· Zakład Gospodarki Komunalnej w Świebodzicach powinien poprawić stopień kon-troli zarówno nad kierowcami (szczególnie tymi, którzy zbierają odpady segregowane i nie mają ustalonego harmonogramu), jak również nad zakładami odpowiedzialnymi za odbiór odpadów, aby uzyskane od nich dane były rzetelne i w pełni prawdziwe, a dzięki temu możliwe stało się kontrolowanie morfologii odpadów i skupianie się na grupach odpadów, których jest najwięcej i które są najbardziej szkodliwe.
· Cel niniejszej pracy został zrealizowany, jednak w przyszłości można by wprowadzić jeszcze wiele nowych rozwiązań, zarówno jeśli chodzi o sposoby gospodarowania odpa-dami, jak i pracę pracowników fizycznych zajmujących się odbieraniem odpadów, a tak-że pracowników umysłowych zajmujących się funkcjonowaniem istniejącego systemu.
Bibliografia
Bendkowski J., Wengierek M. (2004), Logistyka odpadów, tom 2 Obiekty gospodarki odpadami, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
Dokumentacja uzyskana z Zakładu Gospodarki Komunalnej w Świebodzicach.
Fechner I., Przybycin W. (2003), Logistyczne aspekty gromadzenia stałych odpadów
komunal-nych, „Recykling”, nr 7–8.
Gospodarka odpadami komunalnymi m.st. Warszawy – zarys koncepcji [online], http://www.
zm.org.pl/?a=odpady-warszawa-2007, dostęp: 20.11.2017.
Korzeniowski A., Skrzypek M. (1999), Ekologistyka zużytych opakowań, Instytut Logistyki i Ma-gazynowania, Poznań.
Korzeń Z. (2001), Ekologistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań.
Lipiński A. (2001), Elementy prawa ochrony środowiska, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Kraków.
Machowski J. (2001), Problemy prawa ochrony środowiska, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Od-dział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Kraków.
Pusty T. (2007), Przewóz towarów niebezpiecznych – poradnik kierowcy, Wydawnictwo Komuni-kacji i Łączności, Warszawa.
Pyłka-Gutkowska E. (2001), Ekologia z ochroną środowiska, Wydawnictwo Oświata Warszawa.
Rosik-Dulewska Cz. (2001), Podstawy gospodarki odpadami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Siuta J. (1993), Jednolita klasyfikacja odpadów, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa.
Szołtysek J. (2009), Logistyka zwrotna, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań.
Ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 roku (Dz. U. z 2013 r., poz. 21).
Żygadło M. (2002), Gospodarka odpadami komunalnymi, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Kielce. Strony internetowe: http://terazsudety.pl/swiebodzice/, dostęp: 23.11.2017. http://www.swiebodzice.pl/strony_2/historia_historia_miasta.htm, dostęp: 23.11.2017. http://www.polskawliczbach.pl/Swiebodzice, dostęp: 23.11.2017. http://www.zgk.swiebodzice.pl/strony/o_zakladzie_dzialalnosc_spolki.pdf, dostęp: 01.12.2017. https://www.google.pl/maps/place/%C5%9Awiebodzice/@50.8723548,16.2680775,13z/data=! 4m2!3m1!1s0x470e54a596006ce3:0x4d75a2ac5f509d9f?hl=pl, dostęp: 01.12.2017.