Inteligentne systemy transportowe realizują pewne procesy logistyczne zachodzące we-wnątrz danego przedsiębiorstwa bądź jednostki szpitalnej.
Proces jest to sekwencja lub częściowo uporządkowany zbiór powiązanych ze sobą działań, które są powiązane przez czas, koszty i łączną ocenę wykonania oraz które są rea-lizowane, aby osiągnąć zamierzony cel organizacji. Proces to więc celowa przemiana, która prowadzi do osiągnięcia pewnego celu poprzez określone działania [Krawczyk 2001].
Prawidłowe określenie procesu wymaga wskazania, kto nim zarządza, a także określenia, co jest niezbędne, aby rozpocząć proces oraz określenia oczekiwanych wyników i wskazania jednostek, które mają być odbiorcami tych wyników. Określając proces należy też zidenty-fikować czynniki, które mogą utrudniać przebieg procesu oraz ewentualne działania, które będą zapobiegać problemom. Należy także przyporządkować wykonawców i środki do rea-lizacji oraz uprawnienia do sterowania i kontrolowania przebiegiem procesu [Krawczyk 2001]. Istotą procesu jest przetworzenie czynników i elementów znajdujących się na wej-ściu w czynniki i elementy wyjściowe, które mają wyższą wartość dodaną dla klientów. Procesy są zorientowane na klienta. Podczas procesu obiekt ma dodawaną wartość, która pociąga za sobą koszty. Każdy proces jest odrębny i charakteryzuje się tym, że ma przypisany sobie jednorodny układ czynności z wyraźnie określonym początkiem i końcem, przez co procesy mogą być rozgraniczane [Balik 2010].
W praktyce procesy są realizowane równocześnie, więc wyodrębnienie procesów jest tylko umowne. Wraz ze wzrostem liczby procesów w przedsiębiorstwie oraz ich zło-żoności, zaczynają być zależne od siebie wzajemnie. Dlatego też, aby nie przebiegały w sposób chaotyczny i niezharmonizowany, ważna jest ich koordynacja. Polega ona na podjęciu czynności w trakcie działań objętych procesami, które będą prowadzić do uzy-skania jak największej zgodności celów, określenia zasad korzystania ze wspólnych zaso-bów oraz ustalenia pożądanych relacji czasowych. Koordynacja procesów jest zadaniem logistyki [Krawczyk 2001].
Jednym z najpopularniejszych pojęć logistyki jest pojęcie autorstwa D.J. Bowersoxa i jest to „proces zarządzania sprawnym i efektywnym przepływem surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu kon-sumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta”. Logistyka powinna zapewnić, aby produkt został dostarczony w odpowiednie miejsce, do odpowiedniej osoby, w odpowiednim cza-sie, w odpowiedniej ilości, w odpowiednim stanie, a koszty były jak najniższe [Szpon, Dem-bińska-Cyran 2005]. Istotą logistyki jest przepływ dóbr fizycznych i powiązanych z nimi informacji, poziom ciągłości i intensywność strumieni i ich niezawodność [Zając 2006].
Z połączenia pojęcia procesu z pojęciem logistyki wynika pojęcie procesu logistycznego. Jest to rozmieszczenie, stan oraz przepływ składowych procesu, czyli ludzi, dóbr material-nych, informacji i środków finansowych, które wymagają koordynacji z innymi procesami ze względu na lokalizację, czas, koszty i spełnienie celów organizacji. Proces staje się logistycz-nym, kiedy pojawia się potrzeba skoordynowania go z innymi procesami [Krawczyk 2001].
Podstawowe modele procesów logistycznych
Z logistycznego punktu widzenia ważne są koordynacja procesów oraz ich wejścia i wyj-ścia. To podstawowe parametry koordynacji [Krawczyk 2001]. Schemat procesu został przedstawiony na rysunku 2.
Rysunek 2. Schemat procesu z wyróżnionym wejściem i wyjściem
Źródło: opracowanie własne na podstawie Krawczyk 2001, s. 47.
Na rysunku 2 przedstawiono schemat procesu, na którym zostało wyróżnione wej-ście, oznaczone I oraz wyjwej-ście, oznaczone O.
Należy rozważyć relacje pomiędzy wejściem a wyjściem procesu. Wyróżnia się cztery podstawowe typy relacji:
· wejście takie samo jak wyjście – I = O,
· wejście jest przyporządkowane wyjściu – I = f1(O), · wyjście jest przyporządkowane wejściu – O = f2(I),
· pomiędzy wejściem a wyjściem zachodzi pewna relacja, która nie jest przyporządko-waniem – I R O [Krawczyk 2001].
Należy określić, która relacja występuje, aby móc analizować konsekwencje, jakie pe-wien stan wejścia wywoła na wyjściu [Krawczyk 2001].
Na rysunku przedstawiono procesy z poszczególnymi typami relacji. Rysunek 3. Schematy procesów z typami relacji
a) wejście takie samo jak wyjście – I = O, b) wejście jest przyporządkowywane wyjściu – I = f1(O), c) wyjście jest przyporządkowywane wejściu – O = f2(I), d) pomiędzy wejściem a wyjściem zachodzi pewna relacja, która nie jest przyporządkowaniem – I R O
Źródło: opracowanie własne na podstawie Krawczyk 2001, ss. 47–49
Rysunek 3 przedstawia schematy procesów a) z relacją wejście takie samo jak wyj-ście, b) z relacją wejście jest przyporządkowane wyjściu, c) z relacją wyjście jest przypo-rządkowane wejściu oraz d) z relacją, która nie jest przyporządkowaniem. Wejście jest oznaczone symbolem I, natomiast wyjście – symbolem O.
Przykładem procesu, w którym wejście jest takie samo jak wyjście może być skła-dowanie produktów. W tym procesie produkty są wprowadzane na miejsce składo-wania, a po jakimś czasie zabierane z tego miejsca
.
Z procesem, w którym wejście jest przyporządkowane wyjściu można się spotkać często. Przykładem może byćwie-le procesów produkcyjnych. W tych procesach jest dokładnie podane, jakie surowce są potrzebne na wejściu, aby wyprodukować dany produkt
.
Przykładem procesu, w którym wyjście jest przyporządkowane wejściu, może być rozdzielanie produktów sypkich lub płynnych. Parametry ustawione na wejściu procesu sterują wyjściem pro-cesu.
Procesy z typem relacji, która nie jest przyporządkowaniem, można spotkać naj-częściej. W takich przypadkach koordynacja jest trudna. Przykładem takiego procesu może być proces w zakładach mięsnych, w którym dokonuje się podziału mięsa na mniejsze części. Dla ułatwienia w takich przypadkach dokonuje się podziału procesu na podprocesy, które należą do któregoś z pierwszych trzech typów.
Patrząc na za-dania koordynujące procesy, Pod względem uwarunkowania zadań koordynujących procesy, można wyróżnić:· procesy synchroniczne, · procesy seryjne, · procesy „krzyżujące się”.
Procesy synchroniczne to procesy wzajemnie niezależne, a istotą koordynacji są tu aspekty czasowe. Podczas koordynacji istotna jest wymiana informacji [Krawczyk 2001].