Ochrona zdrowia

Ustawodawca w wielu aktach prawnych rangi ustawowej posługuje się terminem „ochrona zdrowia”. Mimo że jest on bardzo często wykorzy-stywany przy konstruowaniu norm prawnych powszechnie obowią-zujących, to nie zdecydowano się dotychczas na podjęcie próby jego zdefiniowania.

Ochrona zdrowia w słownikowym znaczeniu jest rozumiana jako „wszel-ka społeczna działalność, której celem jest zapobieganie chorobom i ich leczenie, utrzymanie rozwoju psychicznego, fizycznego i społecz-nego człowieka, przedłużanie życia, zapewnienie rozwoju następnych pokoleń”13. Jest ona realizowana m.in. poprzez umacnianie zdrowia, zapobieganie chorobom, wczesne wykrywanie chorób, rehabilitację, opiekę medyczno-społeczną nad osobami upośledzonymi i nieuleczalnie chorymi14. Przez ochronę zdrowia można także rozumieć „zorganizowa-ną działalność, której celem jest utrzymanie w dobrym stanie zdrowia człowieka w środowisku, w którym on się rozwija, żyje i pracuje, oraz zapobieganie chorobom i ich leczenie”15.

W literaturze z zakresu prawa ochrony zdrowia wskazuje się, że ochro-nę tę można rozumieć co najmniej w dwóch znaczeniach: węższym i szerszym. Szerszy zakres badanego terminu zawiera w sobie także promocję zdrowia16. Została ona zdefiniowana przez ustawodawcę w treści art. 2 ust. 1 pkt 7 u.d.l.17 W tym ujęciu przez promocję zdro-wia należy rozumieć działania umożlizdro-wiające poszczególnym osobom i społeczności zwiększenie kontroli nad czynnikami warunkującymi stan zdrowia i przez to jego poprawę, promowanie zdrowego stylu ży-cia oraz środowiskowych i indywidualnych czynników sprzyjających zdrowiu. W zależności od aktu prawnego termin „ochrona zdrowia” jest rozumiany odmiennie.

W myśl art. 68 ust. 2 Konstytucji RP obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Władze są zobowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapo-biegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska oraz popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży (art. 68 ust. 3 i 5 Konstytucji RP). W nauce prawa konstytucyjnego

13 Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 4, red. B. Petrozolin-Skowrońska,

War-szawa 1996, s. 587.

14 Nowa encyklopedia powszechna...

15 Wielka encyklopedia PWN, t. 8, Warszawa 1966, s. 119.

16 Prawo publiczne ochrony zdrowia, red. M. Dercz, Warszawa 2013, s. 27–28.

wskazuje się, że wynikające z art. 68 Konstytucji RP prawo do ochrony zdrowia skutkuje możliwością ubiegania się obywateli o stworzenie gwa-rancji na wypadek zagrożenia lub naruszenia zdrowia18. Z powyższych przepisów można wywieść tezę, zgodnie z którą przez ochronę zdro-wia Konstytucja RP rozumie różnego rodzaju zadania władz publicz-nych, które obejmują przede wszystkim zapewnienie opieki zdrowotnej (co wynika z art. 68 ust. 2). W zakres konstytucyjnego pojęcia ochrony zdrowia wchodzi także promocja zdrowego trybu życia19. Wskazuje się też, że do zadań władz publicznych z zakresu ochrony zdrowia zaliczyć należy zwalczanie chorób epidemicznych oraz zapobieganie degradacji środowiska (art. 68 ust. 4)20.

Analizowany termin jest rozumiany w Konstytucji RP w szerokim zna-czeniu, obejmującym nie tylko ochronę zdrowia, ale także jego promo-cję. Przepis art. 68 ust. 1 Konstytucji RP wskazuje, że każdy ma prawo do ochrony zdrowia, zatem kolejne jego jednostki redakcyjne stanowią konkretyzację tego prawa. W nauce prawa konstytucyjnego podkreśla się jednak, że art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji RP nie stanowią podstawy do konstruowania definicji ochrony zdrowia21.

Umowy międzynarodowe, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, również nie zawierają definicji ochrony zdrowia, mimo że wielokrotnie posługują się tym pojęciem. W preambule Konstytucji WHO został on użyty trzykrotnie. W przeciwieństwie do terminu „zdrowie” twórcy Konstytucji WHO nie zdecydowali się jednak na jego zdefiniowanie lub chociażby na wskazanie zakresu zjawisk i działań władz publicznych składających się na ochronę zdrowia.

18 A. Surówka, Prawo do ochrony zdrowia [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej

Pol-skiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski,

Warszawa 2009, s. 395.

19 Na promocję zdrowia wprost wskazuje art. 68 ust. 5 Konstytucji RP, zgodnie

z którym władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

20 M. Dercz, H. Izdebski, Organizacja ochrony zdrowia w Rzeczypospolitej Polskiej

w świetle obowiązującego ustawodawstwa, Warszawa–Poznań 2001, s. 10–11.

21 L. Bosek [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, komentarz do art. 68.

W 1998 r. Polska ratyfikowała Europejską Kartę Społeczną22. Także i ona nie doprecyzowuje znaczenia omawianego terminu, wskazuje jednak na odpowiednie środki mające na celu skuteczne wykonywanie prawa do ochrony zdrowia. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że w świetle art. 11 Europejskiej Karty Społecznej ochrona zdrowia jest rozumiana w Karcie bardzo szeroko23.

Przechodząc do źródeł prawa wewnętrznego, w pierwszej kolejności należy poddać analizie przepisy ustawy o działach administracji rządo-wej24, rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowej kla-syfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych25, a także ustaw ustrojowych stanowiących podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego26.

22 Oświadczenie rządowe z 30.11.1998 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą

Polską Europejskiej Karty Społecznej, sporządzonej w Turynie 18.10.1961 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 8, poz. 68). Zgodnie z art. 11 Karty w celu zapewnienia skutecznego wy-konywania prawa do ochrony zdrowia umawiające się strony zobowiązują się podjąć bądź bezpośrednio, bądź we współpracy z organizacjami publicznymi lub prywatnymi stosowne środki zmierzające zwłaszcza do: wyeliminowania, tak dalece jak to możliwe, przyczyn chorób (ust. 1); zapewnienia ułatwień w zakresie poradnictwa oraz oświaty, dla poprawy stanu zdrowia i rozwijania indywidualnej odpowiedzialności w sprawach zdrowia (ust. 2); zapobiegania, tak dalece jak to możliwe, chorobom epidemicznym, endemicznym i innym.

23 M. Dercz, H. Izdebski, Organizacja ochrony zdrowia w Rzeczypospolitej Polskiej...,

s. 12–13.

24 Ustawa z  4.09.1997  r. o  działach administracji rządowej (Dz.U. z  2017  r.

poz. 888 ze zm.).

25 Rozporządzenie Ministra Finansów z 2.03.2010 r. w sprawie szczegółowej

klasy-fikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1053 ze zm.).

26 W zakresie działalności obejmującej ochronę zdrowia istotne może być także

roz-porządzenie Rady Ministrów z 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. Nr 251, poz. 1885 ze zm.). Sekcja Q załącznika do rozporządzenia określa rodzaje działalności z zakresu opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. Do działalności w przedmiocie opieki zdrowotnej zaliczono: działalność szpitali, praktykę lekarską oraz pielęgniarek i położnych, działalność fizjoterapeutyczną, pogotowia ratunkowego oraz działalność paramedyczną. Rozporządzenie nie posługuje się natomiast terminem „ochrona zdrowia”.

Zgodnie z art. 5 pkt 28 ustawy o działach administracji rządowej jed-nym z działów tej administracji jest zdrowie. Artykuł 33 ust. 1 ustawy wskazuje na jego zakres przedmiotowy. Zgodnie z pkt 1 tego ustępu do działu zdrowia zalicza się ochronę zdrowia i zasady organizacji opieki zdrowotnej. Jak wynika z dalszej części art. 33 ustawy o działach admi-nistracji rządowej, dział ten obejmuje także m.in. nadzór nad produk-tami leczniczymi, wyrobami medycznymi, organizację państwowego ratownictwa medycznego, lecznictwo uzdrowiskowe, zawody medyczne oraz koordynację systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie rzeczowych świadczeń leczniczych.

Ustawodawca wyraźnie klasyfikuje poszczególne sprawy wchodzące w zakres działu zdrowie. Ochrona zdrowia została oddzielona od po-zostałych zadań objętych tym działem administracji rządowej. Z tak ukształtowanej konstrukcji art. 33 ust. 1 ustawy o działach administracji rządowej można wyprowadzić tezę, zgodnie z którą w zakres terminu „ochrona zdrowia” nie wchodzą m.in. organizacja opieki zdrowotnej, lecznictwo uzdrowiskowe, organizacja państwowego ratownictwa me-dycznego oraz kwestie dotyczące zawodów medycznych. Skoro usta-wodawca oddziela ochronę zdrowia jako sprawę wchodzącą w zakres działu zdrowie od innych wskazanych wyżej spraw, to uzasadnione jest twierdzenie, że pojęcie ochrony zdrowia w ustawie o działach admini-stracji rządowej nie obejmuje tych spraw. W związku z tym ochrona zdrowia w analizowanej ustawie ma bardzo wąski zakres przedmiotowy. Należy zaznaczyć, że wszystkie sprawy, o których mowa w art. 33 usta-wy o działach administracji rządowej, można zaliczyć do składousta-wych pojęcia ochrony zdrowia, pomimo że zostały one przez ustawodawcę osobno ujęte. Do obszaru pojęciowego ochrony zdrowia zakwalifikować należy przede wszystkim organizację opieki zdrowotnej oraz organizację państwowego ratownictwa medycznego27.

Można uznać, że takie ujęcie spraw z zakresu zdrowia stanowiącego dział administracji rządowej jest uzasadnione, choć nie odpowiada rzeczywistej definicji ochrony zdrowia. Ustawa o działach administracji

27 Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Komentarz, red. S. Poździoch,

rządowej określa zakres spraw, które obejmuje każdy z wymienionych w niej 35 działów. Celem ustawodawcy było jak najszersze i wyczerpu-jące ujęcie spraw przypisanych dla każdego działu. Wyszczególnienie w art. 33 ustawy o działach administracji rządowej pojęć wchodzących w skład ochrony zdrowia jako spraw, które obejmuje dział zdrowie, nie-zależnie od pojęcia ochrony zdrowia zaliczonego również do tego działu, zapobiega ewentualnym wątpliwościom natury interpretacyjnej i ma na celu bardzo szerokie określenie spraw tworzących zakres przedmiotowy działu zdrowie jako działu administracji rządowej. Niezależnie od tego, jaki cel przyświecał ustawodawcy w konstruowaniu zadań wchodzących w skład działu zdrowie, należy stwierdzić, że pojęcie ochrony zdrowia w ustawie o działach administracji rządowej różni się od jego encyklo-pedycznego rozumienia.

W załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie szczegółowej klasyfika-cji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pocho-dzących ze źródeł zagranicznych określony został zakres przedmiotowy działu 851 dotyczącego ochrony zdrowia28. Obejmuje on m.in. następu-jące rozdziały: szpitale ogólne, szpitale kliniczne, sanatoria, profilaktycz-ne domy zdrowia, zakłady opiekuńczo-lecznicze, szpitale uzdrowiskowe, Narodowy Fundusz Zdrowia, ratownictwo medyczne, publiczna służba krwi, medycyna pracy, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz świad-czenia dla osób nieobjętych obowiązkiem ubezpieświad-czenia zdrowotnego, a także Inspekcja Sanitarna i Inspekcja Farmaceutyczna.

W dziale 851 w sposób szczegółowy sklasyfikowano rozdziały obejmu-jące wydatki na cele związane z ochroną zdrowia. Katalog rozdziałów ujętych w analizowanym dziale wskazuje na to, że ochrona zdrowia w rozumieniu przepisów rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budże-towej obejmuje przede wszystkim działalność podmiotów leczniczych, finansowanie świadczeń zdrowotnych, a także finansowanie systemu ubezpieczeniowego poprzez wydatki przeznaczane na pokrycie składek na ubezpieczenie zdrowotne, których źródłem finansowania jest budżet państwa. Dział 851 zawiera też rozdział dotyczący wydatków

dokony-28 Dział 851 zawiera 34 rozdziały dotyczące wydatków przeznaczanych na ochronę

wanych na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia. Zakresem pojęcia ochrony zdrowia objęta jest również działalność kontrolno-nadzorcza organów administracji państwowej (Inspekcja Sanitarna i Inspekcja Farmaceutyczna).

Dział ten ma istotne znaczenie nie tylko dla ustalenia definicji ochrony zdrowia. Jego treść wpływa na zakres przedmiotowy badań dotyczących budżetu państwa jako publicznoprawnego źródła finansowania ochrony zdrowia. Treść powoływanego rozporządzenia w sposób szczególny de-terminuje zakres przedmiotowy niniejszej pracy, określając rodzaje wy-datków budżetowych na poszczególne zadania z zakresu ochrony zdro-wia. Katalog rozdziałów działu 851 klasyfikacji budżetowej wskazuje na różnorodność oraz wielość wydatków budżetu państwa przeznaczanych na ochronę zdrowia. Jego zakres przedmiotowy świadczy o istotnym znaczeniu budżetu państwa jako źródła finansowania ochrony zdrowia. Wydatki objęte analizowanym działem dotyczą nie tylko udziału bu-dżetu państwa w finansowaniu powszechnego ubezpieczenia zdrowot-nego. Objęcie działem 851 wydatków dotyczących m.in. finansowania podmiotów leczniczych, ratownictwa medycznego, medycyny pracy i przeciwdziałania alkoholizmowi świadczyć może o tym, że działalność organów władzy publicznej w zakresie ochrony zdrowia wykracza poza ramy systemu ubezpieczeniowego.

W ustawach ustrojowych określających zasady funkcjonowania jedno-stek samorządu terytorialnego ustawodawca posługuje się również po-jęciem ochrony zdrowia, konstruując katalog zadań własnych jednostek poszczególnych szczebli podziału terytorialnego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.s.g.29 zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspól-noty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania włas-ne obejmują sprawy ochrony zdrowia30. Należy zaznaczyć, że w przy-padku pozostałych jednostek samorządu terytorialnego ustawodawca inaczej określił zakres powierzonych im zadań. Zgodnie z art. 4 ust. 1

29 Ustawa z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1875 ze zm.).

pkt 2 u.s.p.31 powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in. promocji i ochrony zdrowia. Do zadań samorządu województwa o charakterze wojewódz-kim należy również, zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 u.s.w.32, promocja i ochrona zdrowia.

Ustawodawca zróżnicował katalog zadań przekazanych do realizacji jednostkom samorządu terytorialnego poszczególnych szczebli. W przy-padku gmin uznał, że do ich zadań własnych należy jedynie ochrona zdrowia. Nie wymieniał promocji zdrowia, która expressis verbis zosta-ła wskazana w odniesieniu do powiatów i województw. W literaturze przedmiotu twierdzi się, że błędem ustawodawcy było dodanie przy konstruowaniu zadań powiatu i województwa promocji zdrowia do art. 4 ust. 1 pkt 2 u.s.p. i art. 14 ust. 1 pkt 2 u.s.w. z uwagi na to, że zawiera się ona w pojęciu ochrony zdrowia33.

Zgodnie z art. 164 ust. 3 Konstytucji RP gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Z przepisu tego wynika domniemanie jej zadań, a także kompetencji gminnych organów w ramach samorządu terytorialnego. W literaturze przedmiotu uznaje się, że z uwagi na specyfikę działalności gmin ustawodawca nie konstruuje katalogu zamkniętego ich zadań. W związku z tym w przypadku nałożenia na gminy zadania własnego w postaci ochrony zdrowia w art. 7 ust. 1 pkt 5 u.s.g. ustawodawca po-służył się terminem ochrony zdrowia w znaczeniu szerszym, to znaczy obejmującym również działalność z zakresu promocji zdrowia34. Pod-nosi się także, że w związku z szerokim rozumieniem ochrony zdrowia jako zadania własnego gmin ochrona zdrowia jako zadanie nałożone na powiaty i województwa powinna obejmować promocję zdrowia. W związku z tym niewłaściwe wydaje się wskazywanie obok ochrony

31 Ustawa z 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1868 ze zm.).

32 Ustawa z 5.06.1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2017 r. poz. 2096 ze zm.).

33 M. Dercz, H. Izdebski, Organizacja ochrony zdrowia w Rzeczypospolitej Polskiej...,

s. 14–15.

34 M. Dercz, H. Izdebski, Organizacja ochrony zdrowia w Rzeczypospolitej Polskiej...,

zdrowia również jego promocji jako zadania powiatów i województw samorządowych35.

Poza ustawami ustrojowymi terminem ochrony zdrowia bez jego defi-niowania posługują się także ustawy z zakresu szczegółowych dziedzin prawa. Jako przykłady należy powołać m.in. ustawę o systemie infor-macji w ochronie zdrowia36, ustawę o akredytacji w ochronie zdrowia37

oraz ustawę o konsultantach w ochronie zdrowia38. Powyższe ustawy bezspornie w części dotyczą problematyki ochrony zdrowia, jednak usta-wodawca nie zdefiniował w nich tego pojęcia. Brak ten może stanowić wadę wskazanych aktów prawnych. Z drugiej strony można również twierdzić, że zdefiniowanie ochrony zdrowia przynajmniej na potrzeby powyższych ustaw mogłoby doprowadzić do problemów interpretacyj-nych i nieuzasadnionego zawężenia przedmiotu ich regulacji.

Warto zauważyć, że podstawowe ustawy regulujące w obecnym sta-nie prawnym system funkcjonowania ochrony zdrowia w Polsce oraz udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie definiują pojęcia ochrony zdrowia. Chcąc ustalić jego znaczenie, trzeba odnieść się do innych aktów prawnych, a przede wszystkim do dorobku literatury przedmiotu w tym zakresie.

Jak już stwierdzono wyżej, ustawa o działalności leczniczej definiuje wyłącznie promocję zdrowia, która w szerokim rozumieniu pojęcia ochrony zdrowia wchodzi w jego zakres. W art. 2 ust. 1 u.d.l. (stanowią-cym słowniczek ustawowy), wprowadzając definicje legalne poszczegól-nych pojęć mających istotne znaczenie z punktu widzenia stosowania ustawy, pominięto ustalenie sposobu rozumienia ochrony zdrowia.

35 M. Dercz, H. Izdebski, Organizacja ochrony zdrowia w Rzeczypospolitej Polskiej...,

s. 14–15.

36 Ustawa z 28.04.2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2017 r.

poz. 1845 ze zm.).

37 Ustawa z 6.11.2008 r. o akredytacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2016 r. poz. 2135

ze zm.). Ustawa ta w żadnym miejscu poza tytułem nie posługuje się terminem „ochrona zdrowia”.

38 Ustawa z 6.11.2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2017 r.

Ustawodawca wielokrotnie posługuje się jednak tym terminem w po-woływanej ustawie39.

W ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środ-ków publicznych również nie ma definicji badanego pojęcia. Arty-kuł 5 u.ś.o.z. zawiera ponad 50 definicji legalnych poszczególnych po-jęć, ale ochrona zdrowia nie została w nim ujęta, choć występuje ona w powoływanej ustawie ponad dwudziestokrotnie.

Brak legalnej definicji ochrony zdrowia w polskim porządku prawnym może stanowić zamierzone działanie ustawodawcy. W związku z kon-sekwentnym brakiem definicji analizowanego terminu i jednocześnie wielokrotnym posługiwaniem się nim w aktach prawnych rangi usta-wowej można twierdzić, że zdaniem prawodawcy w porządku prawnym zbędna jest legalna definicja ochrony zdrowia. Z drugiej jednak strony zasadne byłoby ustawowe zdefiniowanie badanego terminu. Bez wątpie-nia posługiwanie się przez ustawodawcę w treści wielu aktów prawnych, a przede wszystkim w ich tytułach, terminem dotychczas niezdefinio-wanym utrudnia interpretację poszczególnych aktów prawnych, a także określenie ich zakresu przedmiotowego.

W literaturze ochrony zdrowia definiuje się analizowany termin jako „system zorganizowanego działania na rzecz zdrowia społeczeństwa”40. W raporcie WHO z 2000 r. stwierdzono, że przez ochronę zdrowia należy rozumieć wszystkie organizacje, instytucje, działania, których pierwszorzędnym celem jest promocja, przywracanie i utrzymanie zdro-wia41. Ochrona zdrowia jest również definiowana poprzez wskazanie jej konkretnych aspektów. Może ona oznaczać ochronę przed chorobami przez zapobieganie i zwalczanie chorób, ochronę przed zagrożeniami środowiska przyrodniczego, a także ochronę przed zagrożeniami

wy-39 Por. np. art. 4 ust. 1 pkt 5, art. 17 ust. 3, art. 19 ust. 2 pkt 2 i art. 209 ust. 1 u.d.l.

40 C. Baran, Organizacja ochrony zdrowia – zagadnienia ogólne, Gdańsk 1985, s. 16.

nikającymi z niektórych warunków społecznych (ubóstwo, patologie społeczne)42.

Badane pojęcie jest utożsamiane z systemem ochrony zdrowia, nazy-wanym coraz częściej systemem zdrowia43. System ochrony zdrowia jest rozumiany w literaturze jako „uporządkowany i skoordynowany wewnętrznie układ elementów służących do realizacji świadczeń zdro-wotnych i usług profilaktyczno-leczniczych”44. Obejmuje on swoim zakresem przede wszystkim zdrowie publiczne, opiekę zdrowotną, re-habilitację, opiekę społeczną i paliatywną45.

Za cel funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, a w związku z tym samej ochrony zdrowia, należy uznać zapewnienie społeczeństwu prawa do ochrony zdrowia na poziomie państwowym oraz lokalnym46. Wszystkie powyższe definicje ochrony zdrowia oraz systemu ochrony zdrowia ujmują ochronę zdrowia w bardzo szerokim znaczeniu. Mając na uwadze słownikowe znaczenie tego pojęcia i jego zakres przedmio-towy ujęty w analizowanych w niniejszej części pracy aktach prawnych, a także definicje pojawiające się na gruncie nauk prawnych, można stwierdzić, że ochronę zdrowia stanowi wszelkiego rodzaju działanie organów władzy publicznej oraz podmiotów działających w ich imie-niu lub na ich rzecz, determinujące stan zdrowia społeczeństwa oraz poszczególnych jednostek, a także jego promocję.

Takie rozumienie ustala częściowo zakres przedmiotowy niniejszej pra-cy, ogranicza bowiem pole badawcze do analizy źródeł finansowania

42 J. Nosko, Promocja zdrowia i ochrona zdrowia jako zadania własne samorządu

terytorialnego, cz. I, „Zdrowie Publiczne” 2000/4, s. 149.

43 M. Zarzeczna, Ochrona zdrowia, www.bazaprogramow.zdrowiedlapomorzan.pl

(dostęp: 20.04.2015 r.).

44 M. Dercz, Samorząd terytorialny w systemie ochrony zdrowia, Warszawa 2005, s. 37.

45 U. Drozdowska, Zastosowanie podstawowych modeli organizacji opieki zdrowotnej

w systemach zdrowotnych wybranych państw [w:] Uwarunkowania systemu opieki zdro-wotnej w Polsce. Aspekty prawne i socjologiczne, red. T. Mróz, Białystok 2012, s. 20.

46 M. Urbaniak, Aspekty publicznoprawne organizacji i finansowania ochrony zdrowia

określonych zadań publicznych. W dalszej części książki ochrona zdro-wia będzie ujmowana w wyżej ustalonym znaczeniu.