Związki sportowe
C. OKRES OBOWIĄZYWANIA USTAWY Z DNIA 25 CZERWCA 2010 R
O SPORCIE
Problematyka nadzoru nad związkami sportowymi regulowana jest także w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie. Bezpośrednie porównanie re-gulacji z 2005 r. z odpowiednimi przepisami obowiązującej ustawy prowadzi do ciekawych obserwacji:
1. Przede wszystkim w nowej regulacji wprost zapisano, że formą sto-sowania środków nadzoru jest decyzja administracyjna (art. 22 ust. 2 ustawy o sporcie)42�
wskazywała, że decyzja wydana na jego podstawie była wprawdzie decyzją uznaniową, jednak decyzje takie podlegają kontroli pod względem ich zgodności z prawem, przy czym w toku kontroli sądowej ustalić należy, czy w ogóle dopuszczalne było uznanie administracyjne oraz czy nie przekroczono jego granic przy wydawaniu decyzji, jak również czy prawidłowo uza-sadniono wybór danego rozstrzygnięcia sprawy. Zdaniem Sądu, najistotniejsze znaczenie ma jednak w takiej sytuacji zbadanie przestrzegania przez organ podejmujący decyzję dyrektyw wyboru między możliwościami zawartymi w normie uznaniowej. Dyrektywy te – jak podkreś- lał Sąd – kształtują przede wszystkim reguły określone w zasadach ogólnych Kodeksu postę-powania administracyjnego, a w szczególności obowiązek uwzględniania przez organ admini-stracyjny w procesie podejmowania decyzji interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art. 7 k.p.a.). Sąd uznał, że w analizowanej sprawie Minister Sportu, nie przestrzegając zasady proporcjonalności i adekwatności podjętego rozstrzygnięcia wobec ustalonych naruszeń, zasto-sował sankcję najbardziej dotkliwą, która w oczywisty sposób pozbawiała związek sportowy możliwości działania. Organ naturalnie mógł wybrać takie rozstrzygnięcie, ale nie dopełnił obo-wiązku uzasadnienia wyboru, a w szczególności uzasadnienia, dlaczego nie zostały zastosowa-ne łagodniejsze środki nadzoru. Zdaniem Sądu, brak dostateczzastosowa-nego uzasadnienia sprawił, że niemożliwa była pełna kontrola decyzji, co miało decydujący wpływ na wynik sprawy.
W wyroku z dnia 11 marca 2008 r. WSA potwierdził z kolei, wydawałoby się, oczywistą interpretację zapisów ustawy o sporcie kwalifikowanym w zakresie możliwości łączenia kory-gujących środków nadzorczych. Otóż zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy, jeżeli dzia-łalność polskiego związku sportowego była niezgodna z prawem, postanowieniami statutu lub regulaminów, organ sprawujący nadzór, w zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nie-prawidłowości, mógł: „zawiesić wykonanie uchwały polskiego związku sportowego niezgod-nej z prawem lub postanowieniami statutu lub regulaminów oraz zażądać jej uchylenia w wy-znaczonym terminie, a w przypadku nieuchylenia uchwały w wywy-znaczonym terminie – uchylić taką uchwałę”. Jak wspomniano – użycie w omawianym przepisie spójnika „oraz” oznaczało, że organ był zobligowany zastosować obie sankcje łącznie. Za taką interpretacją przepisu prze-mawia też logika, nie wspominając już o wykładni celowościowej.
42 Przed wejściem w życie obowiązującej ustawy o sporcie problematyka zaskarżania roz-strzygnięć nadzorczych organów administracji publicznej nad polskimi związkami sportowymi była w doktrynie sporna. Prezentowane były bowiem dwa stanowiska w odniesieniu do stowa-rzyszeń, a zatem także i polskich związków sportowych: zgodnie z pierwszym środki nadzoru jako akty prawne, które nie przybierały formy decyzji administracyjnej, nie podlegały zaskar-żeniu do sądów administracyjnych. Konsekwencją tego stanowiska było ograniczenie środków zaskarżenia, które przysługiwały związkom i którymi były: skarga w trybie art. 63 Konstytucji RP oraz skarga do prokuratora lub Rzecznika Praw Obywatelskich. Według drugiego poglądu dopuszczalna była jednak możliwość kontroli rozstrzygnięć nadzorczych stosowanych przez organy administracji publicznej wobec stowarzyszeń; rozstrzygnięcie nadzorcze podlegało
83 2. Wyeliminowano możliwość żądania od władz polskiego związku
sportowego niezbędnych wyjaśnień – wcześniej obok prawa żądania dostarczenia przez władze polskiego związku sportowego w wyzna-czonym terminie odpisów uchwał zebrania członków lub delegatów oraz prawa dokonywania kontroli polskiego związku sportowego or-gan nadzorujący mógł żądać od władz polskiego związku sportowego w wyznaczonym terminie niezbędnych wyjaśnień. Zdaniem autora, usunięcie tej możliwości działania organu nadzorującego jest nieuza-sadnione i utrudnia ministrowi realizację jego uprawnień nadzorczych.
3. Istotnie zmieniono treść artykułu, który określał warunki udzielania upomnienia władzom polskiego związku sportowego. Usunięto możli-wość udzielenia upomnienia poszczególnym członkom władz polskie-go związku sportowepolskie-go, dodano natomiast przepis, w myśl którepolskie-go elementem jednoczasowym z upomnieniem jest obecnie zażądanie od władz związku podjęcia działań mających na celu „zapewnienie stanu zgodnego z prawem” (art. 22 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy o sporcie).
4. Zmieniono treść przepisów określających możliwość zawieszenia wyko-nania niezgodnej z prawem lub postanowieniami statutu lub regulaminów uchwały polskiego związku sportowego. Obecnie organ ma możliwość wstrzymania wykonania decyzji władz polskiego związku sportowego i wezwania ich do jej zmiany lub uchylenia w określonym terminie – do-tąd była tylko możliwość wezwania do uchylenia rozstrzygnięcia. Pozo-stawiono przy tym możliwość uchylenia decyzji władz polskiego związku sportowego w przypadku niespełnienia przez związek żądania jej zmiany lub uchylenia (art. 22 ust. 1 pkt 2 i 3 nowej ustawy o sporcie).
5. Zlikwidowano możliwość wystąpienia do działającego przy Polskim Komitecie Olimpijskim Trybunału Arbitrażowego do spraw Sportu o:
− zawieszenie w czynnościach władz polskiego związku sportowego,
− zawieszenie w czynnościach poszczególnych członków władz pol-skiego związku sportowego.
6. Zlikwidowano możliwość cofnięcia zgody na utworzenie polskiego związku sportowego (sama zgoda na utworzenie jednak pozostała – art. 11 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie).
W zakresie uprawnień nadzorczych sądu również nastąpiły zmiany:
1. Sąd ponownie uzyskał prawo zawieszenia w czynnościach władz pol-skiego związku sportowego (ale już nie zawieszenia poszczególnych członków władz stowarzyszenia – art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o sporcie).
zaskarżeniu, jeżeli zastosowane środki nadzoru wpływały na prawa lub obowiązki stowarzy-szenia lub jego funkcjonariuszy (por. M. Badura i in., dz. cyt., komentarz do art. 22; podobnie M. Swora, Nadzór nad stowarzyszeniami jako zadanie starosty powiatu, „Samorząd Terytorialny”
2003, nr 11-12, s. 21).
2. Doprecyzowano przepisy dotyczące dokonywanego przez sąd na wniosek organu nadzorującego rozwiązania związku. Wcześniej sąd mógł, w drodze postanowienia, rozwiązać polski związek sportowy, jeżeli związek ten swoją działalnością w sposób rażący naruszał prze-pisy prawa, a także wtedy, gdy organ sprawujący nadzór cofnął zgodę na utworzenie polskiego związku sportowego (art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o sporcie kwalifikowanym); obecnie sąd może rozwiązać polski zwią-zek sportowy: „jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem” (art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o sporcie). Wyeliminowano zatem cofnięcie zgody ministra na utworzenie związku jako przesłankę likwidacji; ponadto dodano naruszanie postanowień statutu jako przesłankę rozwiązania związku.
3. Dodano przepis, zgodnie z treścią którego, jeżeli sąd zawiesi w czyn-nościach władze polskiego związku sportowego, wyznacza kuratora, który jest obowiązany do przeprowadzenia, w terminie sześciu miesię-cy od dnia wyznaczenia, wyborów nowych władz polskiego związku sportowego. Kuratorowi przysługują określone w statucie uprawnienia zawieszonych w czynnościach władz polskiego związku sportowego (art. 23 ust. 2 i 3 ustawy o sporcie). W poprzednio obowiązującym sta-nie prawnym kurator był wyznaczany przez działający przy Polskim Komitecie Olimpijskim Trybunał Arbitrażowy do spraw Sportu, przy czym kurator ów obowiązany był do zwołania walnego zebrania człon-ków lub delegatów w celu wyboru nowych władz polskiego związku sportowego w terminie trzech miesięcy. Kurator pełnił swoje obowiąz-ki do czasu wybrania nowych władz polsobowiąz-kiego związku sportowego i przysługiwały mu statutowe uprawnienia zarządu polskiego związku sportowego (obecnie przysługują mu uprawnienia władz, a nie tylko zarządu).
4. Usunięto przepis zawarty w art. 25 ustawy o sporcie kwalifikowanym, zgodnie z treścią którego sąd jednocześnie z zarządzeniem likwidacji polskiego związku sportowego wyznaczał likwidatora oraz w przy-padku braku stosownych postanowień statutu lub uchwały statuto-wych organów określał przeznaczenie jego majątku. Obecnie zagadnie-nie to zagadnie-nie podlega regulacji ustawą z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie.
Jak widać, katalog zmian regulacji nadzorczej dotyczącej polskich związ-ków sportowych w ustawie z 2010 r. był szeroki; analiza tych zmian będzie źródłem refleksji zawartych w zakończeniu niniejszego opracowania.
85