Rok 2007 był w Niemczech szczególnie ważny dla omawianego tematu, albowiem państwo to przewodniczyło wówczas zarówno G-8, jak i Unii Europejskiej. Na obu tych forach traktowano bezpieczeństwo energetyczne jako priorytetowy temat, pod-kreślano jego wagę oraz forsowano projekty i programy w dziedzinie polityki energe-tycznej i związanej z nią ochrony środowiska naturalnego. W grudniu 2007 r. przyję-to w RFN Zintegrowany Program ds. Energii i Klimatu (Das integrierte Energie- und
Klimaprogramm), przewidujący wiele przedsięwzięć mających na celu osiągnięcie
18 W pierwszym szczycie w Krakowie wziął udział także przedstawiciel Kazachstanu, a w trzecim – reprezentanci Łotwy i Estonii.
19 VI kadencja Sejmu RP, 33. posiedzenie, 09.01.2009 r., Wystąpienie wiceprezesa Rady Ministrów i ministra gospodarki Waldemara Pawlaka.
Bezpieczestwo energetyczne w polityce zagranicznej Polski i Niemiec…
bezpiecznych dostaw energii, a także realizację założeń programu zaaprobowanego przez państwa członkowskie Unii Europejskiej w czasie sprawowanej przez Niemcy prezydencji podczas szczytu z 8–9 marca 2007 r. Konkretnie w przyjętym ostatecznie w grudniu 2008 r. tzw. pakiecie klimatyczno-energetycznym zapisano trzy główne cele polityki energetycznej państw członkowskich UE do 2020 r., zwane niekiedy polityką „trzy razy 20”. Są to: dwudziestoprocentowa redukcja emisji gazów
cieplar-nianych20, dwudziestoprocentowy udział energii ze źródeł odnawialnych w łącznym
zużyciu, oraz ograniczenie zapotrzebowania na energię o 20%.
Główne cele polityki energetycznej Niemiec nie różnią się od polskich i zostały określone jako: wzrost efektywności wykorzystania (racjonalizacja zużycia) energii i zwiększenie oszczędności, dywersyfi kacja źródeł energii oraz wzrost udziału
ener-gii odnawialnych w bilansie energetycznym21. Jednak zgoła inne są strategia i środki
mające doprowadzić do ich realizacji. Niemcy planują zakończyć wydobywanie
sub-wencjonowanego węgla kamiennego22, rozbudować doradztwo energetyczne,
pro-mować energooszczędne urządzenia elektryczne, realizować sponsorowane progra-my ocieplania budynków i instalacji baterii solarnych. Jeśli zaś chodzi o głównego dostawcę zewnętrznego surowców energetycznych, którym jest Rosja, to stosunki Niemiec z tym państwem układają się modelowo i dzięki podpisanej we wrześniu 2005 r. umowie o budowie Gazociągu Północnego Niemcy wierzą, że zapewnią sobie wkrótce niezakłócone dostawy gazu. Jako drugie zabezpieczenie dostaw gazu wy-mieniany jest w Niemczech gazociąg Nabucco, który ma powstać przy fi nansowym wsparciu UE, a popłynie nim gaz m.in. z Iranu, Azerbejdżanu i Turkmenistanu.
Węgiel brunatny oraz energia wodna to w Niemczech jedyne własne, konkuren-cyjne i niewymagające subwencjonowania źródła energii. Rząd niemiecki jest zda-nia, że do 2020 r. będą one nadal odgrywały ważną rolę w bilansie energetycznym. Jednakże celem Niemiec jest, aby do tegoż roku udział energii ze źródeł
odnawial-nych wyniósł 30%23.
W czasach rządów koalicji socjaldemokratów i Zielonych pojawił się projekt za-mknięcia do 2021 r. niemieckich elektrowni jądrowych. Rezygnacja Niemiec z ener-gii atomowej została wpisana do umowy koalicyjnej partii SPD i Zielonych, zawartej jesienią 1998 r. Kolejny rząd – tzw. Wielkiej Koalicji – nie wycofał się jednoznacznie z tego planu z powodu oporu SPD, a obecny – chadecko-liberalny – uzgodnił kom-promis, że istniejących w Niemczech 17 elektrowni atomowych będzie pracować tak długo, aż zastąpią je nowoczesne elektrownie słoneczne i wiatrowe.
20 Podczas szczytu klimatycznego w Kopenhadze w grudniu 2009 r. debatowano na temat możliwości 30% redukcji emisji gazów cieplarnianych w państwach członkowskich UE. 21 Deutscher Bundestag, Drs. 16/13276 z 28.05.2009, s. 3.
22 Ibidem, Drs. 16/13821 z 22.07.2009, s. 2. 23 Ibidem, Drs. 16/13821 z 22.07.2009, s. 12.
Aleksandra Trzcieliska-Polus
128
Podczas zakończonej w 2009 r. 16. kadencji Niemieckiego Parlamentu Federal-nego krytyką polityki zagranicznej rządu Wielkiej Koalicji w odniesieniu do bez-pieczeństwa energetycznego zajmowała się najczęściej frakcja Sojusz ‘90/Zieloni. Między innymi wiosną 2009 r. złożone zostało przez tę frakcję tzw. duże zapytanie (Große Anfrage – Drs. 16/10386) do rządu, zawierające 273 bloki pytań, na które
składało się ok. 1000 pytań szczegółowych dotyczących polityki energetycznej24.
W lipcu 2009 r. ta sama frakcja przedłożyła wniosek o przyjęcie rezolucji „O zdolną sprostać wymogom przyszłości politykę zagraniczną w sprawie energii” (Für eine
zukunftsfähige Energieaußenpolitik).
Podczas jednego z ostatnich posiedzeń Bundestagu 16. kadencji 2 lipca 2009 r. debatowano właśnie na temat polityki zagranicznej rządu w sprawie bezpieczeństwa energetycznego w związku ze złożonym wspomnianym wyżej dużym zapytaniem.
Peter Hintze, parlamentarny sekretarz stanu, przekonywał posłów, że niemiecka polityka zagraniczna w sprawie bezpieczeństwa energetycznego jest ściśle powią-zana i spójna z polityką ekonomiczną, polityką ochrony środowiska, współpracy gospodarczej z zagranicą i pomocy dla krajów rozwijających się, polityką w spra-wie badań naukowych i bezpieczeństwa państwa. Polityk informował, że Niemcy zawierają partnerstwa energetyczne z Rosją, Indiami, Chinami oraz państwami Azji Środkowej. Ich celem jest współpraca przy realizacji konkretnych pilotażowych projektów dotyczących sprzedaży najnowszej technologii w dziedzinie energetyki. Zajmuje się tym Niemiecka Agencja Energetyczna (die Deutsche
Energie-Agen-tur). Peter Hintze zapewniał również, że rząd utrzymuje ścisłe stosunki polityczne
i gospodarcze z państwami dostawcami surowców energetycznych. Podał przykład Rosji, z którą planowane jest utworzenie wspólnej Niemiecko-Rosyjskiej Agencji Energetycznej. Podobna Podobna instytucja to działające już od 2006 r. Niemiecko--Indyjskie Forum Energetyczne.
W ramach G-8 Niemcy współprzewodniczą od 2008 r. Międzynarodowemu Fo-rum Energetycznemu, gdzie opracowywane są projekty osiągnięcia transparencji w procesie kształtowania cen ropy naftowej oraz zminimalizowania spekulacyjnego wpływu zmian cen surowców energetycznych na handel.
Obok tzw. tradycyjnych dostawców surowców energetycznych, do których na-leżą Rosja, Norwegia i Wielka Brytania, Niemcy pozyskują z dobrym skutkiem no-wych partnerów w Afryce i na Bliskim Wschodzie. W perspektywie do roku 2030 i 2050 planują importować energię z elektrowni słonecznych i wiatrowych w Afryce
Północnej, a ich udział miałby wynieść docelowo ok. 16%25. Na razie jednak jest to
niemożliwe ze względu na brak odpowiednich linii przesyłowych.
24 Ibidem, Drs. 16/13276 z 28.05.2009. 25 Ibidem, Drs. 16/13821 z 22.07.2009, s. 7.
Bezpieczestwo energetyczne w polityce zagranicznej Polski i Niemiec…