Najnowsze stosunki między Polską i Ukrainą są efektem koncepcji polityki zagra-nicznej jaką przyjęli polscy decydenci po zmianach ustrojowych, których początek na-stąpi! w 1989 roku. Wieloletnie uzależnienie od Związku Sowieckiego spowodowało ..odreagowanie", które objawiło się szukaniem głównego sojusznika w krajach zachod-nioeuropejskich. czy USA. Sytuacji tej nic zmienił ani fakt rozpadu ZSRR. ani też brak entuzjazmu zc .strony Zachodu co do przyjęcia Polski do struktur zachodnich.
Według decydentów „kurs zachodni' jest konieczny by utrzymać naszą suwerenność.
Jednakże, czy nic zapominamy o naszych najbliższych sąsiadach, z. którymi łączą nas naprawdę żywotne związki? Takim sąsiadem niewątpliwie jest Ukraina.
Ogłoszenie przez Ukrainę suwerenności w Polsce zostało przyjęte życzliwie, jednak że za deklaracjami nie poszły w ślad żadne konkretne działania. Stosunki między na-szymi krajami określa się jako dobre, jednakże przyglądając się im bliżej można je uznać za co najmniej niewystarczające. Tysiącletnie dzieje naszego sąsiada winny zaowocować, w tych nowych okolicznościach, rzeczywistą współpracą. Musimy sobie uświadomić ile nas łączy, ile mamy wspólnych problemów, jak jesteśmy do siebie podobni.
W grudniu 1994 roku eiupa studentów UMCS miała możliwość bezpośredniego kon-taktu ze swoimi rówieśnikami z Uniwersytetu im. Iwana Franki ze Lwowa. Spotkania te umożliwiły konfrontację poglądów i utwierdzenie się w jak najbardziej przychylnych opiniach o naszym sąsiedzie - Ukrainie. Wspólne problemy, a także poglądy stały się punkiem wyjścia do utworzenia organizacji o charakterze integracyjnym. Półroczne kon-sultacje i prace nad dokumentami programowymi zaowocowały w czerwcu 1995 roku rejestracją Polsko-Ukraińskicgo Forum Młodych z siedzibą w Lublinie.
PUFM jest organizacją młodzieżową. Jego twórcy doszli do wniosku, iż laka formu-ła jest w stanie zapewnić stowarzyszeniu największą otwartość i dynamizm w dziaformu-łaniu na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego. Członkiem zatem może być każdy, kto zga ilza się z celami stowarzyszenia, ukończył szesnaście, a nie przekroczył trzydziestu pięciu lat. Statut PUFM przewiduje możliwość nadania członkostwa honorowego osobie szcze-gólnie zasłużonej dla idei Stowarzyszenia.
G ł ó w n y m celem Forum jest inicjowanie i rozwój współpracy środowisk, głównie młodzieżowych. Polski i Ukrainy. Rozumiejąc negatywną rolę stereotypów w
stosun-kuch między naszymi krajami stowarzyszenie siara się jc zmienić poprzez upowszech-nianie wiedzy o kulturze i historii Polski i Ukrainy, o elementach, które w naszym dzie-dzictwie cywilizacyjnym są wspólne.
Zc względu na wielość tematów, który mi zajmuje się Forum, jego działania toczą się w trzech sekcjach: historycznej, kulturalnej i politologiczno-społecznej.
Celem pierwszej z nich jest obiektywne wyjaśnianie punktów spornych i kontrowersyj-nych w naszej historii. Jednocześnie jej członkowie zwracają uwagę na momenty, kiedy na-sze państwa i narody współpracowały zc sobą tworząc korzystne prognozy na przyszłość.
Prace sekcji kulturalnej mają służyć poznawaniu kultur naszych narodów, co według ..Deklaracji P U F M " umożliwi wzajemne zrozumienie.
Przemiany w Polsce i na Ukrainie mimo wielu różnic mają ten sam charakter. Nasze kraje ugruntowują świeżo odzyskaną niepodległość, budują system demokratyczny i sta-rają się wprowadzać zasady gospodarki wolnorynkowej. Znając wzajemne doświadcze-nia łatwiej jest nam unikać błędów i pomyłek, a warunkiem lego jest m.in. przepływ informacji np.: poprzez konferencje, dyskusje, wymianę prasy, itp. Jest to też główny przedmiot prac sekcji polityczno-społecznej.
Stowarzyszenie, mimo iż formalnie istnieje zaledwie kilku miesięcy, ma na swoim koncie spory dorobek rzeczywistego działania. Wychodząc z założenia, iż najlepiej wza-jemnemu poznaniu, przełamywaniu stereotypów służą bezpośrednie spotkania, PUFM
przygotował i przeprowadził kilka wyjazdów turystycznych na Ukrainę głównie do Lwowa i na Huculszczyznę. Wyjazdom tym zawsze towarzyszą spotkania z młodzieżą ukraińską, śriHlowiskaini uniwersyteckimi. Dla młodych Polaków czy Ukraińców jest to często pierwszy kontakt.
PUFM we wrześniu 1995 roku zainicjowało współpracę między lwowskim Prywatnym Liceum Greckokatolickim im. Kliruenla Szcplyckicgo a lubelskim Prywatnym Liceum Katolickim im. ks. Kazimierza Gostyńskiego. W październiku miała miejsce wizyta we Lwowie lubelskich licealistów, którzy mogli zapoznać się z pracą, tokiem zajęć w szkole ukraińskiej. Wielu absolwentów tej szkoły podejmuje studia na K U I ^ u w Lublinie, lu-belskim seminarium duchownym czy też na lwowskim oddziale KUL-u. W związku z tym taktem wicie osób uczy się języka polskiego. Rozumiejąc problemy ukraińskiego liceum, które nie posiada wystarczającej ilości podręczników polskich, zwłaszcza o tematyce teologicznej, lubcKka szkoła zamierza sukcesywnie zakupywać potrzebne pozycje.
W najbliższym czasie licealiści planują organizację sesji z okazji 400-lecia Unii Brze-skiej. a w czasie ferii zimowych strona polska przygotowuje wspólne zimowisko.
Tą współpracą zainteresowane są lwowskie media, które deklarują chęć pomocy, a na bieżąco informują o p o j ę t y c h inicjatywach.
W październiku 1995 roku PUFM, wspólnie z UMCS zorganizowało konferencję ni.
„Stosunki polsko-ukraińskie oczami mł<xlych'\ Referentami ze strony polskiej byli stu-denci Wydziału Politologii UMCS, a zc .strony ukraińskiej stustu-denci Wydziału Stosun-ków Międzynarodowych Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie. W obradach, które toczyły się w Zarzeczu (woj. przemyskie), honorowo wzięli udział Radca Ambasady Ukrainy w RP Teodozjusz Starak, Konsul Generalny RP we Lwowie Tomasz Leoniuk, przedstawiciele samorządu terytorialnego Zarzecza i Jarosławia, przedstawiciele UMCS z Lublina i UIF ze Lwowa.
Konferencja zakończyła się przyjęciem wspólnego oświadczenia, w którym uczestnicy krytykują polityków Polski i Ukrainy za „kokieterię wobec Kuropy Zachodniej i strach przed Rosją", jednocześnie wskazując konieczność ..poszukiwania trzeciej drogi". We-dług oświadczenia ..istotną rolę w tym procesie może i musi odegrać młodzież".
Konferencja ma charakter cykliczny, podobnie jak i inne imprezy stowarzyszenia:
wieczory kultury ukraińskiej - organizowane w Lublinie, czy też. spotkania poświęcone historii i bieżącym problemom Ukrainy.
W pierwszej polowie roku 1996 PUFM planuje zorganizowanie:
- konferencji, wraz. z Muzeum Krajoznawczym i Uniwersytetem im. Łesi Ukrainki w Lucku, nt. „Ruch konserwatywny w Europie Środkowo-Wschodniej"
- wakacyjnej wymiany młodzieżowej - pleneru malarskiego na Huculszczyźnic
serii imprez w Lublinie i woj. chełmskim, o charakterze muzycznym z udziałem wykonawców ukraińskich.
Będą także kontynuowane imprezy o charakterze cyklicznym.
Przy realizacji planów pomocą służą lubelscy parlamentarzyści: Ryszard Fasz.yński (UP) i Dariusz Wójcik (KPN). Warto pwlkreślić. że także Ambasada Ukrainy w Polsce wykazuje duże zrozumienie i zainteresowanie pracami Forum.
Członkowie P U F M mają nadzieję, iz ich praca w najbliższej przyszłości przyniesie wymierne efekty w stosunkach polsko-ukraińskich. Przecież to oni dziś ludzie młodzi - w niedługim czasie będą realnie wpływać na decyzje polityczne lub sami je podejmo-wać - niewątpliwie Ukraina będzie dla nich krajem o wyjątkowym znaczeniu.