Analiza zale¿noci miêdzy wczesn¹ inicjacj¹ seksualn¹ a
umiejêtno-ci¹ asertywnego zachowania wi¹za³a siê z odpowiedzi¹ na pytania ba-dawcze. Pierwsze pytanie brzmia³o:
Czy istniej¹ istotne ró¿nice w poziomie umiejêtnoci asertywnych po-miêdzy osobami inicjuj¹cymi i nieinicjuj¹cymi?.
W celu ustalenia wystêpowania zale¿noci w poziomie umiejêtnoci asertywnych pomiêdzy dwoma grupami dziewcz¹t: inicjuj¹cymi i nieini-cjuj¹cymi, wykorzystano test t dla prób niezale¿nych, pos³uguj¹c siê pro-gramem SPSS. Procedura testu t dla prób niezale¿nych polega na porów-naniu rednich dla dwóch grup obserwacji. W grupie dziewcz¹t inicjuj¹-cych rednia umiejêtnoci zachowania siê w sposób asertywny wynios³a 70,95, a w grupie dziewcz¹t nieinicjuj¹cych 64,35 (zob. tabela 1.).
144 Maria John-Borys, Miros³awa Szociñska
Istotnoæ testu Levenea wynios³a 0,022 < 0,05, co spowodowa³o od-rzucenie hipotezy o jednorodnoci wariancji i przyjêcie za³o¿enia o nierów-noci wariancji w obu porównywanych grupach. Przy przyjêtym poziomie istotnoci á = 0,001 uzyskany wynik statystyki 0,000 wskaza³, ¿e s¹ pod-stawy do odrzucenia hipotezy zerowej. Wyniki badañ wiadczy³y, ¿e
wcze-niejsza inicjacja seksualna dziewcz¹t zale¿y od poziomu umiejêtnoci asertywnych. Dziewczêta, które rozpoczê³y wspó³¿ycie seksualne, mia³y wy¿szy poziom umiejêtnoci asertywnych ni¿ dziewczêta bez takich
do-wiadczeñ.
W celu ustalenia, czy wystêpuj¹ zale¿noci w poziomie umiejêtnoci asertywnych pomiêdzy dwoma grupami ch³opców (inicjuj¹cymi i nieinicju-j¹cymi), wykorzystano test t dla prób niezale¿nych. W grupie ch³opców inicjuj¹cych rednia umiejêtnoæ zachowania siê w sposób asertywny wy-nios³a 60,29, a w grupie ch³opców nieinicjuj¹cych 64,28.
Istotnoæ testu Levenea 0,186 > 0,05 nie pozwoli³a na odrzucenie hi-potezy o jednorodnoci wariancji. Przy przyjêtym poziomie istotnoci á = 0,05 uzyskany wynik p = 0,097 wskaza³, ¿e nie ma podstaw do odrzu-cenia hipotezy zerowej, poniewa¿ p > 0,05. Wyniki badañ dowiod³y, ¿e wczeniejsza inicjacja seksualna ch³opców nie zale¿y od poziomu umiejêt-noci asertywnych.
Kolejne pytanie badawcze brzmia³o: Czy istniej¹ istotne ró¿nice w rednim poziomie asertywnoci pomiêdzy badanymi grupami a redni¹ populacji dla tej grupy wiekowej i p³ci?.
Wyniki analiz statystycznych, pozwalaj¹cych odpowiedzieæ na to py-tanie badawcze, zostan¹ przedstawione z uwzglêdnieniem podzia³u na p³eæ oraz posiadanie b¹d brak dowiadczenia inicjacji seksualnej. Porówna-nie wyników z populacj¹ polega³o na porównaniu rezultatów z próby
T a b e l a 1 Porównanie rednich umiejêtnoci asertywnego zachowania siê
badanych dziewcz¹t i ch³opców (test t dla dwóch rednich)
Asertywnoæ Wariancja
Test Levenea jednorodnoci wariancji
Test równoci
rednich
F istotnoæ t istotnoæ (dwu-stronna) Dziewczêta
Ch³opcy
za³o¿enie równoci
nieza³o¿enie równoci wariancji za³o¿enie równoci
nieza³o¿enie równoci
5,367
1,781
4,084 4,958
1,678
1,610 0,022
0,186
0,000 0,000 0,097 0,117
z wynikami normalizacji utworzonej przez autora testu. Normalizacji Skali
Ja i inni dokonano na podstawie próby 104 uczniów w wieku 1519 lat. rednia w próbie normalizacyjnej wynios³a: dla ch³opców 65,04, dla dziewcz¹t 63,98. Porównanie wyników czterech, wyró¿nionych w bada-niach w³asnych, grup z populacj¹ przeprowadzono osobno dla ka¿dej gru-py. W celu ustalenia, czy wystêpuj¹ istotne ró¿nice pomiêdzy rednimi z grup badawczych i rednimi populacji wykorzystano test t dla jednej próby.
W celu ustalenia, czy wystêpuje istotna ró¿nica pomiêdzy redni¹ gru-py badanych dziewcz¹t, które rozpoczê³y wspó³¿ycie (70,95), a redni¹ po-pulacji dziewcz¹t w tym wieku (63,98), zastosowano test t dla jednej pró-by (por. tabela 2.). Przy przyjêtym poziomie istotnoci á = 0,001 uzyskany wynik p = 0,000 wskaza³, ¿e s¹ podstawy do odrzucenia hipotezy zero-wej, poniewa¿ p < 0,001. Rezultaty badañ dowiod³y, ¿e redni wynik po-ziomu umiejêtnoci asertywnych w grupie inicjuj¹cych dziewcz¹t jest wy¿szy od redniej w populacji dziewcz¹t w tym wieku. Zatem inicjuj¹ce dziewczêta z grupy badawczej mia³y istotnie wy¿szy redni poziom umie-jêtnoci asertywnych ni¿ populacja dziewcz¹t w tym wieku.
T a b e l a 2 Porównanie wyników umiejêtnoci asertywnych badanych dziewcz¹t
ze rednimi wynikami w populacji (test t dla jednej redniej)
W celu ustalenia z kolei istotnych ró¿nic pomiêdzy redni¹ dla grupy dziewcz¹t, które nie rozpoczê³y wspó³¿ycia (64,35), a redni¹ populacji dziewcz¹t w tym wieku zastosowano test t dla jednej próby. Przy przyjê-tym poziomie istotnoci á = 0,05 uzyskany wynik p = 0,667 wskaza³,
¿e nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej, poniewa¿ p > 0,05.
Wed³ug wyników badañ redni poziom umiejêtnoci asertywnych w gru-pie niewspó³¿yj¹cych dziewcz¹t nie odbiega od redniego poziomu asertywnoci w populacji dziewcz¹t w tym wieku.
Poszukuj¹c istotnych ró¿nic pomiêdzy redni¹ dla grupy ch³opców, którzy rozpoczêli wspó³¿ycie seksualne (60,29), a redni¹ dla populacji ch³opców w tym wieku (65,04), zastosowano test t dla jednej próby (zob.
tabela 3.). Przy przyjêtym poziomie istotnoci á = 0,05 uzyskany wynik
Asertywnoæ Test
t Istotnoæ
dwustronna Ró¿nica
rednich
95% przedzia³ ufnoci dla ró¿nicy rednich wartoæ testowana = 63,98 dolna granica górna granica Dziewczêta po inicjacji
Dziewczêta przed inicjacj¹
6,808 0,432
0,000 0,667
6,975 0,368
4,91
1,32
9,04 2,05
10 Zdrowie...
146 Maria John-Borys, Miros³awa Szociñska
p = 0,04 wskaza³ podstawy do odrzucenia hipotezy zerowej, poniewa¿
p < 0,05. Rezultaty badañ pokaza³y, ¿e redni wynik poziomu
umiejêtno-ci asertywnych w grupie ch³opców po inicjacji jest ni¿szy od redniej w populacji ch³opców w tym wieku.
T a b e l a 3 Porównanie wyników umiejêtnoci asertywnych badanych ch³opców
ze rednimi wynikami w populacji (test t dla jednej redniej)
Badaj¹c ró¿nice pomiêdzy redni¹ dla grupy ch³opców przed inicjacj¹ (64,28) a redni¹ w populacji ch³opców w tym wieku, przy zastosowaniu testu t dla jednej próby oraz przyjêtym poziomie istotnoci á = 0,05 uzy-skano wynik p = 0,526, wskazuj¹cy, ¿e nie ma podstaw do odrzucenia hi-potezy zerowej. Okaza³o siê, ¿e redni wynik poziomu umiejêtnoci aser-tywnych w grupie ch³opców przed inicjacj¹ nie odbiega od redniej w po-pulacji ch³opców w tym wieku.
Podsumowuj¹c wyniki analiz dotycz¹cych istotnoci ró¿nic miêdzy wy-branymi grupami badawczymi a populacj¹, mo¿na zauwa¿yæ istotne ró¿-nice w zakresie umiejêtnoci asertywnego zachowania. Badania
pokaza-³y, ¿e ch³opcy po inicjacji maj¹ ni¿szy poziom umiejêtnoci asertywnych ni¿ rednia w populacji w tym wieku, natomiast wyniki w zakresie umie-jêtnoci asertywnych ch³opców przed inicjacj¹ by³y bardzo zbli¿one do red-niej w populacji.
Istotne ró¿nice w poziomie umiejêtnoci asertywnych zaobserwowano równie¿ pomiêdzy badanymi grupami dziewcz¹t. Dziewczêta po inicjacji mia³y wy¿szy poziom umiejêtnoci asertywnych ni¿ dziewczêta przed ini-cjacj¹. Dodaæ nale¿y, ¿e dziewczêta po inicjacji charakteryzowa³y siê istot-nie wy¿szym rednim poziomem umiejêtnoci asertywnych ni¿ populacja dziewcz¹t w tym wieku.