38
1. Stan realizacji przez organy administracji rządowej obowiązku wydawania przepisów wykonawczych do ustaw
W 2010 r. w kręgu zainteresowań Rzecznika pozostawał problem realizacji przez organy administracji rządowej obowiązku wydawania aktów wykonawczych do ustaw. Z informacji otrzymanej16 od Prezesa Rządowego Centrum Legislacji wyni-kało, że na dzień 25 sierpnia 2010 r. pozostawało 185 niezrealizowanych upoważnień do wydania aktu wykonawczego do ustawy. Istotnym problemem, na który zwrócił uwagę Rzecznik, było pomijanie niektórych zasad techniki prawodawczej, jak też wymogów sformułowanych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w zakresie wydawania aktów wykonawczych. Projekty tych aktów winny być przygotowane już na etapie opracowywania projektu ustawy. Opóźnienia w tym zakresie nie pozwalają na prawidłowe stosowanie przepisów ustawy, a co się z tym wiąże, nie dają obywate-lom poczucia pewności prawa. Szczególnie niepokojące są przypadki niezrealizowa-nych upoważnień ustawowych, które na skutek planowaniezrealizowa-nych nowelizacji ustaw mają zostać w przyszłości uchylone. Prowadzi to do osłabienia zaufania obywateli do sta-nowionego prawa, może również powodować wymierne szkody, gdy brak przepisów wykonawczych uniemożliwia realizację ich uprawnień ustawowych. W związku z po-wyższym Rzecznik zwrócił się17 do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z prośbą o przedstawienie informacji o działaniach mających na celu wyeliminowanie przy-padków niewykonywania upoważnień ustawowych.
2. Potrzeba zmiany obowiązującego stanu prawnego, w którym nietrzeźwi kierowcy pojazdów niemechanicznych obligatoryjnie poddawani są surowszym środkom karnym niż nietrzeźwi kierowcy pojazdów mechanicznych
Do Rzecznika zwracali się obywatele zarzucający naruszenie swych praw obywa-telskich poprzez wymierzenie im zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mecha-nicznych za czyn polegający na kierowaniu rowerem na drodze publicznej w stanie nietrzeźwości, w sytuacji gdy Trybunał Konstytucyjny zalecił Sejmowi odpowiednią zmianę przepisów w tym zakresie. Postanowieniem z dnia 5 maja 2009 r. Trybunał za-sygnalizował18 Sejmowi, w celu zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypo-spolitej Polskiej konieczność podjęcia działań prawodawczych zmierzających do no-welizacji art. 42 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny tak aby nietrzeźwi
16 Pismo z 27 sierpnia 2010 r.
17 RPO-583307-I/08 z 15 listopada 2010 r.
18 Sygn. akt S 2/09.
39 kierowcy pojazdów niemechanicznych nie byli poddawani obligatoryjnie surowszym środkom karnym niż nietrzeźwi kierowcy pojazdów mechanicznych. Rzecznik zwró-cił się19 do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Sejmu z prośbą o informację, czy zostały podjęte działania mające na celu odpowiednią zmianę przepisów w kie-runku zaproponowanym przez Trybunał Konstytucyjny.
W odpowiedzi poinformowano20 Rzecznika, że w Senacie zostały podjęte działa-nia legislacyjne zmierzające do zmiany art. 42 § 2 Kodeksu karnego, w związku z po-stanowieniem Trybunału Konstytucyjnego. W dniu 25 marca 2010 r. Komisja Usta-wodawcza Senatu wniosła do Marszałka Senatu o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy Kodeks karny w zakresie wykonania wspomnianego posta-nowienia sygnalizacyjnego, załączając stosowny projekt21 ustawy. Następnie projekt ten został skierowany przez Marszałka Senatu do Komisji Ustawodawczej i Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu, gdzie na wspólnym posiedzeniu w dniu 11 maja 2010 r., Komisje rozpatrzyły projekt i wniosły22 o jego przyjęcie bez poprawek. W związku z toczącymi się w Senacie pracami nad zmianą art. 42 § 2 Ko-deksu karnego, Komisja Ustawodawcza Sejmu nie wystąpiła z inicjatywą ustawodaw-czą w tym zakresie.
Sejm RP, po rozpatrzeniu Senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, uchwalił w dniu 25 listopada 2010 r. ustawę o zmianie ustawy Kodeks karny23 nowelizującą art. 42 § 2 k.k. Senat nie wniósł poprawek, a Prezydent podpisał ustawę.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 42 § 2 k.k., sąd orzeka zakaz prowadzenia wszel-kich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnie-nia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwo-ści, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177 k.k. Ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania pra-wa do powyższego postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego.
3. Konieczność wydania rozporządzenia określającego szczegółowe warunki oczyszczania terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych
Rzecznik, w toku realizacji ustawowych kompetencji, badał tryb i sposób oraz warunki normatywne funkcjonowania patroli rozminowania w szczególności w zakresie trybu zabezpieczenia materiałów wybuchowych i niebezpiecznych. Prze-pis art. 25c ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią
19 RPO-637528-II/09 z 12 maja 2010 r.
20 Pismo z 24 maja 2010 r.
21 Druk nr 837.
22 Druk nr 837 S.
23 Dz.U. z 2011 r. Nr 17, poz. 78.
40
o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym24, zawiera delegację dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia, które ma określić szczegółowe warunki oczyszczania te-renów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych, a w szczególności tryb zgła-szania i zabezpieczenia tych materiałów oraz warunki wyznaczania miejsc przezna-czonych do niszczenia materiałów wybuchowych i niebezpiecznych. Obecnie kwestie oczyszczania terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych są regulowane w drodze wytycznych, instrukcji czy rozkazów. Materia ta nie jest uregulowana jed-nak w akcie o mocy powszechnie obowiązującej. Wykonanie upoważnienia ustawo-wego zawartego w art. 25c powyższej ustawy jest niezbędne dla zapewnienia ochrony tak podstawowych wartości jak życie i zdrowie obywateli. Wcześniejsze wystąpienie25 w tej sprawie Rzecznik skierował do Ministra Obrony Narodowej, jednak otrzymał odpowiedź, iż w wyniku rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego, organem właści-wym jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się26 do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z prośbą o podjęcie działań w celu doprowadzenia do wykonania omawianego upoważnienia ustawowego.
W odpowiedzi poinformowano27 Rzecznika, że projekt rozporządzenia znajduje się na etapie uzgodnień wewnątrzresortowych.
24 Ustawa z 22 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 67, poz. 679, z późn. zm.)
25 RPO-590552-XVIII/09 z 1 października 2010 r.
26 RPO-590552-XVIII/09 z 1 grudnia 2010 r.
27 Pismo z 23 grudnia 2010 r.