• Nie Znaleziono Wyników

Miniwywiady (mini-groups)

Miniwywiady to typ badań jakościowych, w których udział bierze od 4 do 6 respon-dentów. Przeprowadza się je zwykle wśród osób z tzw. grup trudnych, np. młodzie-ży, której koncentracja mogłaby być zaburzona w większych grupach, prowadzić

do większego onieśmielenia lub poczucia presji ze strony rówieśników. Taki wywiad sprawdza się też wśród ekspertów, których zebranie w jednym miejscu o jednym cza-sie jest dosyć trudne. Również w badaniach przekrojowych miniwywiady okazują się trafnym rozwiązaniem, np. proces, jakim jest budowa domu wymaga od pojedynczej osoby dłuższego czasu na poznanie jej opinii i doświadczeń z tym związanych.

Diada

Diada jest to wywiad prowadzony przez moderatora z dwojgiem uczestników w tym samym czasie. Główną jego zaletą jest liczba respondentów biorących udział – nie mają oni poczucia nierównych sił, jak może być podczas rozmowy sam na sam z moderatorem. Nie występuje również takie skrępowanie, jakie może się pojawić podczas wywiadu grupowego.

Diada daje także różnorodność przy wyborze respondentów pod względem czę-stości użytkowania produktów. Mogą być to rozmówcy o podobnych punktach wi-dzenia (diady homogeniczne), gdzie decydentami są dwie osoby, jak np. w przypadku wyboru uczelni prywatnej zarówno przez dziecko, jak i rodzica płacącego za nią.

Mogą też nimi być respondenci o zupełnie odmiennych poglądach (diady hete-rogeniczne), dzięki czemu zyskuje się dodatkowe argumenty używane dla poparcia każdego ze stanowisk oraz informacje o sposobie, w jaki bronią oni swojego zdania.

Triada

Triada jest to spotkanie z trójką respondentów, które zawiera pewne cechy diady, polegające na starciu się ze sobą kilku odmiennych postaw dotyczących produktu z dynamiką ujawniającą się podczas wywiadów grupowych. Trzy różne spojrzenia na jeden produkt mogą stać się interesujące w przypadku np. podziału respondentów na grupy reprezentujące kilka różnych częstości korzystania z niego.

Obserwacje uczestniczące

Audyty on job (obserwacje uczestniczące, asystowane) to jedna z najskuteczniej-szych i najbardziej rzetelnych metod badań jakościowych w rolnictwie wykorzy-stująca elementy etnografi i. Badacz na pewien czas staje się członkiem badanej grupy, dzięki czemu ma możliwość obserwacji zachowań i postaw jej członków w ich naturalnym środowisku. Obserwacja asystowana pozwala na zgłębienie aspek-tów pozadeklaratywnych (niewidocznych, nieuświadamianych), bądź też skrywa-nych przez respondentów, niemożliwych do uchwycenia przy wykorzystaniu inskrywa-nych metod jakościowych (IDI, FGI). Badacze spędzają z wybraną grupą pracowników (handlowcy, przedstawiciele, agenci) kilka/kilkanaście godzin podczas ich

codzien-nego dnia pracy i aktywnie obserwują różne aspekty ich działań oraz omawiają je w formie naturalnej rozmowy – styl pracy, stosunek do pracy (mocne i słabe strony, problemy, propozycje zmian), opinia o przełożonych, stosunek do klientów, sposób nawiązywania i podtrzymywania relacji z nimi, stopień realizowania obowiązków założonych przez przełożonych.

Warsztaty kreatywne

Warsztaty kreatywne są unikalną i efektywną metodą chętnie stosowaną przez fi rmy badawcze przy realizacji projektów jakościowych. Kilkugodzinne spotkania prowa-dzone przez badaczy biorących udział w projekcie z przedstawicielami zlecenio-dawcy (niekiedy także z wybranymi grupami respondentów) przyjmują formę grupy dyskusyjnej opartej na „burzy mózgów”. Warsztaty najczęściej mają charakter pod-sumowujący i służą wygenerowaniu pomysłów na rozwiązanie problemu badaw-czego. Czasem są inspiracją do kolejnych etapów badania, a niekiedy sposobem na zidentyfi kowanie innych ukrytych problemów podmiotu zlecającego badanie. Jak pokazała wieloletnia praktyka, warsztaty kreatywne są efektywnym uzupełnieniem standardowych metod badawczych, a także skutecznym środkiem gwarantującym satysfakcjonującą współpracę ze zleceniodawcą.

Dzięki badaniom jakościowym zyskujemy możliwość poznania konsumentów – nie tylko deklaracji składanych przez nich, ale również trybu życia, jaki prowadzą.

Poznajemy motywy zakupowe – cieszą nas wyniki sprzedaży, ale może warto było-by dowiedzieć się, dlaczego produkt jest kupowany. Dowiadujemy się, jak postrze-ga nasz produkt konsument. Wiemy, że jego decyzje nie zawsze bywają racjonalne i przewidywalne. Wnioski z wywiadów jakościowych naprowadzają nas na trop, kim jest według konsumenta typowy nabywca tego produktu. Wiadomo przecież, że produkty kupujemy nie tylko ze względu na ich wartości użytkowe, ale również po to, by manifestować swoją przynależność do określonej grupy społecznej. Uczest-nicy badań mają większą swobodę wypowiedzi – respondenci poruszają tematy, które najbardziej ich nurtują i nie dają im spokoju, a więc niezwykle istotne dla fi rmy. Dzięki tej swobodzie pojawiają się nowe kreatywne rozwiązania. Mając okre-ślone potrzeby, respondenci prezentują nam swój punkt widzenia, podają pomysły na akcje promocyjne, na wprowadzenie innowacji do produktów. Wbrew pozorom istnieje możliwość pozyskania danych szczegółowych. Poza odpowiedzią na nasze pytania uzyskujemy wiele ciekawych informacji, które często wykraczają poza ramy tematyczne scenariusza. Zdarzyć się może, że w efekcie badań dowiemy się, jakie jest nieuświadamiane postrzeganie marki. Dzieje się tak dzięki zastosowaniu technik projekcyjnych. Dobry raport z badań jakościowych zawiera wskazówki do tworzenia segmentacji konsumentów czy pozycjonowania produktu, czyli określenia miejsca,

jakie zajmuje on w umysłach konsumentów w stosunku do konkurencji, o ile taki cel postawimy przed badaczami. Ponadto w trakcie badań (zwłaszcza fokusowych) istnieje możliwość obserwowania konsumentów. Nie zawsze dana fi rma ma okazję skonfrontować wyobrażenia na temat swoich klientów z rzeczywistością, zobaczyć, jak reagują oni na pytania moderatora dotyczące produktów. Tam właśnie mamy możliwość poznania języka, jakim posługują się konsumenci, aby opisać produkt.

Część pierwsza

2