Rozwój polskiego rynku miĊsa drobiowego

Rynek drobiu jest fragmentem rynku miĊsnego, który z kolei w Polsce naleĪy do najwaĪniejszych segmentów rynku ĪywnoĞciowego. MiĊso to gáówne Ĩródáo biaáka w diecie przeciĊtnego Polaka. Pochodzi z niego aĪ ok. 35% caáego spoĪywa-nego biaáka i ok. 28% táuszczu. Szczególne znaczenie w strukturze rodzajowej ryn-ku miĊsnego zysryn-kuje od dáuĪszego juĪ czasu drób, który wyprzedziá wieprzowinĊ, mającą jeszcze do niedawna podstawowe znaczenie w spoĪyciu miĊsa kulinarnego.

W latach 2007-2013 miaá miejsce spadek konsumpcji miĊsa czerwonego w Polsce w przeliczeniu na mieszkaĔca rocznie. ObniĪyáa siĊ ona o 10,1 kg, tj. o ok. 13%. Szczególnie silny spadek spoĪycia miĊsa nastąpiá w latach 2012- -2013 w nastĊpstwie gáĊbokiego zaáamania siĊ rynku wieprzowiny. RównoczeĞnie miaáo miejsce wyraĨne przesuniĊcie popytu na relatywnie taĔsze miĊso drobiowe, którego roczne spoĪycie na 1 mieszkaĔca zwiĊkszyáo siĊ w tym samym okresie o 4,5 kg, tj. o 18,8%. W ostatnich trzech latach spoĪycie miĊsa ponownie wzrastaáo.

W analizowanym okresie 2000-2015 obserwuje siĊ systematyczny wzrost krajowej konsumpcji miĊsa drobiowego. ZwiĊkszyáa siĊ ona z 14,7 do 27,1 kg na 1 mieszkaĔca rocznie, tj. o ponad 84%. Udziaá drobiu w strukturze caákowi-tego spoĪycia miĊsa wynosi obecnie ok. 37-38%. Przyczyną caákowi-tego jest z jednej strony sytuacja ekonomiczna wielu polskich konsumentów, z drugiej coraz wiĊksza dostĊpnoĞü produktów drobiarskich na rynku oraz zmiana zwyczajów Īywieniowych Polaków wspierana promowaniem zdrowej ĪywnoĞci.

W ostatnich kilku latach tej wzrostowej tendencji bilansowej konsumpcji miĊsa drobiowego towarzyszyáa jednak wzglĊdna stagnacja przeciĊtnego mie-siĊcznego poziomu spoĪycia bezpoĞredniego, tzn. w gospodarstwach domowych.

20 LOMA – 76 paĔstw Afryki, Wysp Karaibskich i Wysp Pacyfiku; LOMB – 22 kraje i tery-toria zamorskie.

SpoĪycie to nie obejmuje konsumpcji poza domem, tj. w restauracjach, hotelach, turystyce itp. DuĪe róĪnice w poziomie bezpoĞredniej konsumpcji miĊsa drobio-wego wystĊpują miĊdzy poszczególnymi grupami spoáeczno-ekonomicznymi konsumentów. Są one konsekwencją róĪnic w poziomie dochodów, ale takĪe w sposobie pozyskiwania tego miĊsa. NajwyĪszy poziom spoĪycia wykazują go-spodarstwa domowe rolników, dziĊki samozaopatrzeniu, oraz emerytów i renci-stów ze wzglĊdu na walory zdrowotne tego miĊsa i jego relatywną tanioĞü.

W badanym okresie 2000-2015 produkcja miĊsa drobiowego w Polsce wykazywaáa silną dynamikĊ rozwojową. Jej wolumen zwiĊkszyá siĊ z ok. 715 tys. ton do ok. 1990 tys. ton, tj. o 178%. Towarzyszyáa temu stabilizacja pro-dukcji woáowiny oraz spadkowa tendencja propro-dukcji wieprzowiny, która ponad-to wykazywaáa znaczne wahania cykliczne. Rozwój podstawowych parametrów polskiego rynku miĊsa drobiowego pokazuje rys. 3.6.

Rysunek 3.6. Rozwój rynku miĊsa drobiowego w Polsce (tys. ton)

ħródáo: na podstawie danych GUS.

àatwo zauwaĪyü, Īe w analizowanym okresie lat 2000-2015 dynamika wzrostu produkcji byáa znacząco silniejsza niĪ dynamika krajowej konsumpcji, odpowiednio: 178% i 54%. Oznacza to, Īe spoĪycie wewnĊtrzne nie byáoby w stanie zagospodarowaü tak szybko rosnącej podaĪy miĊsa drobiowego.

O rozwoju produkcji decyduje wiĊc dynamicznie zwiĊkszająca siĊ sprzedaĪ za-graniczna, w tym przede wszystkim sprzedaĪ na jednolitym rynku europejskim.

W 2015 roku jej poziom byá ponad dwudziestopiĊciokrotnie wyĪszy niĪ w 2000 roku, a udziaá eksportu w produkcji miĊsa drobiowego zwiĊkszyá siĊ z ok. 5% do ponad 35%. W tym samym czasie import drobiu, którego tak obawiano siĊ przed akcesją Polski do Unii Europejskiej, wzrósá wprawdzie ponad dwuipóákrotnie, ale stanowi tylko niespeána 3% wielkoĞci krajowego spoĪycia. WskaĨnik pokrycia importu eksportem jest wiĊc bardzo wysoki i wynosi ponad 800%.













               

3URGXNFMD .RQVXPSFMD (NVSRUW ,PSRUW

Okoáo 90% wartoĞci polskiej sprzedaĪy zagranicznej drobiu generowane jest w handlu na jednolitym rynku europejskim, a wpáywy z eksportu poza UniĊ Europejską stanowią zaledwie ok. 10%. Gáównym odbiorcą polskiego drobiu są Niemcy, gdzie trafia ok. 24-25% wartoĞci eksportu, oraz Wielka Brytania, której udziaá wynosi ok. 13-14%. Kolejne pozycje zajmują Francja, Czechy i Holandia.

Rynek unijny jest najbardziej atrakcyjny pod wzglĊdem poziomu cen.

W 2015 r. przeciĊtne ceny uzyskiwane w eksporcie do Unii Europejskiej byáy piĊcioipóákrotnie wyĪsze niĪ przy sprzedaĪy na rynkach WNP i o 13% wyĪsze od przeciĊtnych cen uzyskiwanych w caáym eksporcie miĊsa drobiowego. Przy-czyną jest nie tylko sam poziom cen, ale takĪe róĪnica asortymentowa sprzedaĪy na oba kierunki. RóĪnicĊ cen uzyskiwanych w polskim eksporcie miĊsa drobio-wego pokazuje rys. 3.7.

WejĞcie Polski do UE w maju 2004 r. nie tylko otworzyáo 450 milionowy rynek zbytu dla produktów polskiego sektora drobiarskiego, ale przede wszyst-kim zasadniczo zmieniáo warunki konkurowania na unijnym rynku. Z chwilą akcesji zniesione zostaáy bowiem wszelkie bariery protekcyjne stosowane przez WspólnotĊ wobec paĔstw trzecich, które znieksztaácaáy rzeczywistą konkuren-cyjnoĞü polskiego drobiarstwa wobec sektora unijnego. MoĪliwoĞü bezpoĞred-niego porównywania cen wyraĪonych w euro przyczyniáa siĊ do dynamicznego rozwoju sprzedaĪy zagranicznej. To z kolei pobudziáo szybki wzrost produkcji miĊsa drobiowego w Polsce. Efektem jest rosnące uzaleĪnienie koniunktury na krajowym rynku drobiarskim od wielkoĞci sprzedaĪy zagranicznej, w tym prze-de wszystkim sprzedaĪy do Unii Europejskiej.

Rysunek 3.7. Ceny w polskim eksporcie miĊsa drobiowego (euro/tonĊ)

ħródáo: na podstawie Analiz Rynkowych IERiGĩ-PIB, „Rynek drobiu i jaj” poszczególne lata.















ĝUHGQLDFHQD &HQDGR8( &HQDGR:13





KonkurencyjnoĞü polskiego sektora drobiarskiego wyraĪa siĊ w duĪej róĪni-cy cen w relacji do drobiu pochodzącego z innych paĔstw czáonkowskich Unii.

W 2015 r. przeciĊtna unijna cena sprzedaĪy tuszki kurczĊcia o ponad 45% prze-wyĪszaáa polską cenĊ wyraĪoną w euro. Cena francuska byáa o 72% wyĪsza od polskiej, a niemiecka ponad dwukrotnie wyĪsza. KonkurencyjnoĞü cenowa poparta jest teĪ wysoką jakoĞcią i bezpieczeĔstwem polskiego drobiu, którego coraz wiĊk-sza czĊĞü wytwarzana jest w ramach kontrolowanych systemów jakoĞci, w tym systemu QAFP.

Rysunek 3.8. Struktura geograficzna polskiego eksportu drobiu (%)

ħródáo: jak rys. 3.7.

Zgodnie z prognozami FAO, agendy ONZ do spraw wyĪywienia i rolnictwa, popyt na drób rosnąü bĊdzie w najbliĪszej dekadzie nie tylko w Europie, ale takĪe w innych regionach Ğwiata. Polscy eksporterzy starają siĊ znajdowaü nowe rynki zbytu. Pozwala to bowiem nie tylko zwiĊkszaü sprzedaĪ, ale równieĪ zagospoda-rowywaü asortyment, który ze wzglĊdu na wysokie wymagania unijnego konsu-menta nie znajduje popytu w Unii Europejskiej. W latach 2005-2015 siedmiokrot-nie zwiĊkszyá siĊ eksport do Chin, prawie dziewiĊciokrotsiedmiokrot-nie do Hongkongu. Poja-wiáy siĊ nowe kierunki, takie jak: Benin, Ghana czy Kongo. StrukturĊ geograficzną polskiego handlu zagranicznego miĊsem drobiowym prezentuje rys. 3.8.