SĄD NAJWYŻSZY STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI

PRAWOTWÓRCZA ROLA AMERYKAŃSKIEJ WŁADZY SĄDOWNICZEJ

5. SĄD NAJWYŻSZY STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI

Biorąc pod uwagę okoliczności związane z funkcjonowaniem federalnej władzy sądowniczej oraz analizując przepisy konstytucyjne, można stwierdzić, że najważ-niejsze kwestie formalne związane z działalnością Sądu Najwyższego Stanów Zjed-noczonych są następujące: składa się on obecnie z dziewięciu członków, z prezesem Sądu (Chief Justice) na czele, który ma wiele funkcji administracyjnych, takich jak przewodniczenie rozprawom i obradom sędziowskim, wyznaczanie sędziego przy-gotowującego opinię większościową w sprawie, czy też reprezentowanie Sądu na zewnątrz. Dodatkowo prezes Sądu pełni istotną funkcję w procesie impeachment prezydenta, któremu przewodniczy, a także przyjmuje przysięgę głowy państwa w chwili obejmowania przez nią urzędu, przez co często jest nazywany „pierwszym z równych” (ﬁ rst among equals)⁸⁷. Prezes Sądu stoi również na czele zwoływanej

87 K. Jost (red.), The Supreme Court from A to Z, Congressional Quarterly, Inc., Waszyngton D.C.

1998, s. 74–78.

1 łamanie.indd 45

1 łamanie.indd 45 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

dwa razy w roku Sądowej Konferencji Stanów Zjednoczonych (Judicial Confe-rence of the United States), której zadaniem jest analiza funkcjonowania sądownictwa federalnego w celu jego usprawnienia⁸⁸. Rzeczywista pozycja prezesa Sądu wynika jednak przede wszystkim z jego własnej aktywności w Sądzie i poza nim. W historii było wielu prezesów, którzy byli prawdziwymi liderami Sądu, determinując kierunki jego orzecznictwa i pozostawiając po sobie znaczące dziedzictwo. Można do nich na pewno zaliczyć Johna Marshalla, Charlesa Evansa Hughesa, Earla Warrena, Warrena Burgera czy Williama Rehnquista.

Zarówno prezes, jak i pozostałych ośmiu sędziów (nazywanych Associate Justi-ces) są mianowani przez prezydenta za radą i zgodą Senatu na czas nieokreślony, a je-dyną formą usunięcia ich ze składu Sądu jest udowodnienie im, w formie procedury impeachment, popełnienia przestępstwa podczas sprawowania urzędu⁸⁹. Kwestia im-peachmentu sędziów będzie stanowiła ważny element analizy w podrozdziale III.5., należy jednak podkreślić, że jeżeli Kongres stosował tę procedurę wobec jakiejkowiek grupy urzędników, to właśnie byli to sędziowie sądów federalnych, choć w przypadku członków Sądu Najwyższego zdarzyło się to tylko raz. W praktyce zatem sędziowie Sądu Najwyższego sprawują swoje funkcje dożywotnio lub do momentu przejścia na emeryturę albo rezygnacji z urzędu. Jednocześnie mają zapewnione stałe wynagro-dzenie, którego wysokość nie może być pomniejszona z chwilą pełnienia przez nich funkcji. W ten sposób współcześnie sędziowie Sądu Najwyższego mają zagwaranto-wane zarobki przekraczające kwotę dwustu tysięcy dolarów w skali roku.

Podobnie jak poznanie kształtu i konstrukcji federalnej władzy sądowniczej jest istotnym tłem rozważań na temat Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, rów-nież zagadnienia proceduralne i techniczne związane z jego funkcjonowaniem po-winny zostać pokrótce przybliżone, co ułatwi późniejsze poruszanie się po obsza-rze praktycznej działalności tej instytucji. Na wstępie warto przypomnieć, że Sąd Najwyższy był pierwszym i jedynym sądem utworzonym w federalnej konstytucji i od samego początku zakładano, że będzie stanowił ostateczną instancję odwoław-czą od sądów niższych utworzonych przez Kongres. Z drugiej jednak strony analiza ustawodawstwa Kongresu kształtującego strukturę federalnej władzy sądowniczej wskazuje na dwie istotne sprawy, które miały miejsce w XIX wieku. Po pierwsze rozbudowywanie władzy sądowniczej ze względu na rozwój terytorialny i ludnoś-ciowy państwa było nakierowane na ilość, a nie na jakość, ponieważ w ślad za po-wstającymi nowymi sądami nie podejmowano decyzji nadających im szersze kom-petencje. Po drugie mimo uznawania najwyższej pozycji sędziów Sądu Najwyższego pośród wszystkich instytucji amerykańskiej judykatywy ustawodawca bardzo długo wahał się, zanim nadał im swobodę decydowania o jakości i charakterze spraw, które w procesie odwoławczym traﬁ ały przed ich oblicze. Ostatecznie jednak XX-wieczne reformy zezwoliły sędziom Sądu Najwyższego na większą swobodę w tym zakresie,

88 W skład Konferencji wchodzą prezesi sądów apelacyjnych, prezesi sądów szczególnych oraz po jednym z sędziów dystryktowych z każdego okręgu apelacyjnego. Por. L. Garlicki, Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki: konstytucja, polityka, prawa obywatelskie, Zakład Narodowy im. Os-solińskich, Wrocław 1982, s. 18.

89 Art. III, sek. 1, kl. 1.

1 łamanie.indd 46

1 łamanie.indd 46 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

co usprawniło ich działalność i jednocześnie wytworzyło pewne tradycje związane z formą procedowania instytucji.

Obecne zasady funkcjonowania Sądu Najwyższego są zapisane w specjalnych Regułach Sądu (Supreme Court Rules), z których część jest potwierdzona w pod-stawowym zbiorze prawa federalnego zwanym United States Code⁹⁰. Na ich podsta-wie można określić najważniejsze zagadnienia związane z procedurą przyjmowania przez Sąd spraw do rozstrzygnięcia, a także z formalizmami związanymi z procesem podejmowania decyzji przez sędziów oraz tworzenia przez nich opinii. Wnikliwa analiza treści tych reguł wskazuje na bardzo ważne kwestie formalne, które mogą mieć znaczenie dla sposobu rozstrzygania sprawy przez sędziów, a czasem i dla tego, czy konkretna sprawa będzie w ogóle rozstrzygana:

1. Sąd Najwyższy funkcjonuje w ściśle wyznaczonych rocznych okresach (Su-preme Court terms), które zaczynają się w pierwszy poniedziałek paździer-nika, a kończą przed upływem pierwszego poniedziałku października roku kolejnego⁹¹. Taki przepis nie oznacza, że sędziowie pracują 365 dni w roku, ponieważ na podstawie analizy funkcjonowania Sądu Najwyższego w ostat-nich kilkudziesięciu latach można stwierdzić, że dany okres kończy się latem roku następnego, co czasami wypada w czerwcu, a czasami w lipcu⁹². Ważne jest to, że w przypadku braku rozstrzygnięcia wszystkich sporów przez Sąd w danym okresie rocznym przechodzą one na początek kolejnego okresu⁹³. W historii były przykłady, kiedy sędziowie „zalegali” z rozstrzygnięciem spraw nawet do trzech lat, natomiast w ciągu ostatniej dekady działalności Sądu tylko w jednym przypadku sprawa została przeniesiona do rozstrzygnię-cia w następnym okresie rocznym⁹⁴.

2. Odwołanie się do Sądu Najwyższego nie jest równoznaczne z uzyskaniem przywileju do rozstrzygania sprawy przez sędziów. Aby tak się stało, koniecz-ne jest otrzymanie przez stronę formalkoniecz-nej zgody sędziów na wydanie przez nich dokumentu prawnego nazywanego writ of certiorari⁹⁵. Zgodnie z usank-cjonowaną od dawna zasadą „writ of certiorari może być wydany jedynie z istotnych powodów”⁹⁶. Choć powody te są ogólnie wyznaczone w regułach

90 Tytuł 28, rozdział I, United States Code lub United States Supreme Court Rules (2010). Źródło:

www.supremecourt.gov (30.06.2011).

91 Reguła 3 (28 U.S.C. 2).

92 W ostatnich latach najczęściej okres pracy sędziów kończy się w ostatni poniedziałek czerwca.

Przykładowo, ostatnim dniem działalności Sądu Najwyższego w okresie 2009/2010 był poniedziałek 28 czerwca 2010 roku.

93 Reguła 3.

94 Trzy lata zwłoki to przypadek z okresu wojny secesyjnej, natomiast w ciągu ostatnich dziesięciu lat raz przeniesiono sprawę – z okresu 2008/2009 na okres 2009/2010. Źródło: na podstawie badań rocz-nych sprawozdań Prezesów Sądu Najwyższego z jego działalności (Chief Justice’s Year-End Reports on the Federal Judiciary), www.supremecourt.gov (30.06.2011).

95 Certiorari jest formalnie nadawane od 1925 roku i oznacza po łacinie „wyjaśnianie”. Jest to procedura najbardziej dostępna, ale również taka, w której swoboda Sądu Najwyższego jest największa.

Por. P. Sarnecki, Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Oﬁ cyna Wolters Kluwer, Warszawa 2007, s. 118.

96 Reguła 10.

1 łamanie.indd 47

1 łamanie.indd 47 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

Sądu, to praktyka wskazuje na różne okoliczności wydawania przez sąd cer-tiorari, do ich dyskrecjonalnego prawa należy bowiem, aby daną sprawę od-rzucić lub przyjąć do rozpatrzenia. Szczegółowe zagadnienia w tym względzie będą przedmiotem późniejszej analizy, ale w tym miejscu należy podkreślić, że różnica między liczbą spraw, które wpływają do Sądu Najwyższego w cią-gu danego okresu rocznego w celu uzyskania certiorari, a liczbą spraw, jakie są w tym samym czasie rozstrzygane przez Sąd Najwyższy, jest ogromna⁹⁷. 3. Wniosek o certiorari powinien zawierać wszystkie istotne sprawy formalne

i merytoryczne, które dotyczą wnioskowanej sprawy. Istnieją dwa typy po-stępowań o wniosek certiorari: płatne, kiedy strona uiszcza określoną opła-tę i dostarcza kopie akt sprawy, oraz bezpłatne, gdy wnioski są zwolonione od opłaty i konieczności dostarczenia wielu kopii akt sprawy (tzw. in forma pauperis)⁹⁸. Jak zaobserwowali S. Brenner i J. Whitmeyer, ważną rolę na eta-pie przygotowywania wniosków pod obrady sędziów odgrywają urzędnicy sądowi (law clerks)⁹⁹, którzy przygotowują streszczenia spraw i rekomenda-cje dotyczące dalszych działań. Rekomendarekomenda-cje te wpływają na stworzenie li-sty dyskusyjnej wniosków, co do których sędziowie prowadzą tajne dyskusje i przeprowadzają głosowanie. Tradycyjnie wystarczy czterech z dziewięciu sędziów za przyjęciem wniosku, aby sprawa mogła być rozstrzygana przez Sąd Najwyższy (tzw. procedura rule of four)¹⁰⁰. Głosowanie nad wnioskami o certiorari odbywa się zazwyczaj na specjalnych spotkaniach sędziów zwa-nych konferencjami, podczas których toczą się dyskusje nad wcześniej przy-gotowaną przez prezesa Sądu listą najważniejszych spraw¹⁰¹.

4. Innymi formami rozstrzygania sporów przez Sąd Najwyższy mogą być: (a) procedowanie w sprawach, w których Sąd jest pierwszą instancją (tzw. ju-rysdykcja pierwotna, original jurisdiction), a które zostały wyraźnie określo-ne w artykule III konstytucji¹⁰²; (b) apelacja od wyroku sądu federalnego na podstawie dokumentu writ of appeal w sprawach, które Sąd obowiązkowo musi przyjąć (tzw. mandatory jurisdiction), co współcześnie ogranicza się do sporów roztrzyganych przez sądy dystryktowe orzekające w panelu trzech sę-dziów¹⁰³; (c) zwrócenie się do Sądu z wnioskiem o wyjaśnienie danej kwestii

97 Różne źródła podają różną liczbę spraw odrzucanych, ale jest to obecnie nie mniej niż 98–99%

spraw rocznie.

98 Reguła 14 oraz Reguła 15.2 i 15.3. Obecnie jest to kwota około dwustu dolarów za złożenie wniosku o wydanie writ of certiorari oraz kolejne sto dolarów w przypadku pozytywnej decyzji Sądu w sprawie wydania wniosku.

99 Clerk nadzoruje prace sekretariatu i drukarni sądowej, jest prawnikiem z wykształcenia i adwo-katem, ale bez prawa wykonywania zawodu w okresie zajmowania stanowiska w sądzie. Por. W. Szysz-kowski, Sąd Najwyższy…, s. 39.

100 S. Brenner, J.M. Whitmeyer, Strategy on the U.S. Supreme Court, Cambridge University Press, Nowy Jork 2009, s. 167–168.

101 K. Jost (red.), The Supreme Court..., s. 72.

102 Sprawy, w których stroną jest ambasador, minister pełnomocny, konsul, lub sprawy, w których stroną jest stan. Por. Art. III, sek. 2, kl. 2.

103 Obowiązek przejęcia sprawy na podstawie writ of appeal został ograniczony w 1988 roku ustawą Judicial Improvements and Access to Justice Act. Por. A.M. Ludwikowska, R.R. Ludwikowski, Sądy..., s. 32.

1 łamanie.indd 48

1 łamanie.indd 48 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

prawnej (certiﬁ cation), które jest wszczynane z urzędu przez sądy niższe, bez wniosku i wpływu stron sporu¹⁰⁴; oraz (d) uzyskanie nadzwyczajnych środków prawnych w postaci szczególnych form dokumentów (extraordinary writs)¹⁰⁵. 5. Po uzyskaniu formalnej zgody Sądu Najwyższego na rozstrzyganie sporu

stro-ny wnoszą dokumentację procesową sprawy (brief), w której przedstawiają swoją argumentację i podają jej podstawy prawne. Klasyczny brief powinien zawierać m.in.: określenie stron sporu oraz kwestii spornej, listę cytowanych precedensów, źródła prawa wykorzystywane w argumentacji i samą argu-mentację prawną opisującą okoliczności faktyczne i prawne sprawy, a także określenie pożądanych skutków prawnych rozstrzygnięcia sporu¹⁰⁶. Strona wnosząca sprawę do Sądu ma czterdzieści pięć dni na złożenie dokumentacji, natomiast strona przeciwna trzydzieści dni od otrzymania dokumentacji stro-ny ją wnoszącej¹⁰⁷. Przedstawiciele prawni stron mogą argumentować sprawę w formie ustnej¹⁰⁸, co odbywa się w formalny sposób oraz zgodnie z ustalo-nymi zwyczajami i tradycjami. Ważne jednak jest, że pełnomocnikiem strony może być tylko taki prawnik, który formalnie jest członkiem palestry Sądu Najwyższego¹⁰⁹.

6. Sąd Najwyższy dopuszcza wniesienie dokumentacji prawnej sprawy przez stronę trzecią, która nie jest bezpośrednio stroną sporu, ale uważa, że istnieją ku temu ważne merytoryczne powody, które sędziowie powinni wziąć pod uwagę w procesie podejmowania decyzji. Procedura ta, ze względu na jej łacińską nazwę amicus curiae, jest często określana jako „przyjaciel sądu”

i przyjmuje formę specyﬁ cznej dokumentacji prawnej (amicus curiae brief)¹¹⁰. Szczegółowa analiza tej formy wpływania przez strony trzecie na decyzje po-dejmowane przez Sąd Najwyższy stanowi ważną część niniejszego opracowa-nia (podrozdziały IV.3.–IV.5.).

7. Sędziowie procedują na rozprawach lub obradach. Rozprawy są jawne i odby-wają się, począwszy od pierwszego poniedziałku października danego roku, a do ich przeprowadzenia wymagane jest sześcioosobowe kworum sędziów¹¹¹.

104 Opinia Sądu wydana w tej formie może służyć sądom niższym jako wskazówka przy wydawaniu wyroku. Metoda ta jest coraz rzadziej wykorzystywana. Por. W. Szyszkowski, Sąd Najwyższy..., s. 52.

105 Reguły: 17, 18, 19 i 20. Takim specjalnym rodzajem dokumentu może być np. writ of manda-mus albo writ of habeas corpus. Por. Marbury v. Madison (1803) albo Ex parte Merryman (1961). Warto zauważyć, że wszystkie te dodatkowe okoliczności rozstrzygania sprawy przez Sąd Najwyższy stanowią marginalną ilość jego rzeczywistej pracy. Podstawową formą funkcjonowania współczesnego Sądu jest bowiem rozstrzyganie spraw na podstawie wydawania writ of certiorari.

106 Reguła 24.

107 Reguła 25.

108 Reguła 28.

109 Jak zauważa W. Szyszkowski, formalności w zakresie wstąpienia do palestry nie jest wiele: nale-ży wykazać się przynajmniej trzyletnią praktyką adwokacką w którymkolwiek sądzie wyższym Stanów Zjednoczonych i powinno się posiadać dwie referencje od adwokatów mających takie uprawnienia. Por.

W. Szyszkowski, Sąd Najwyższy…, s. 56–57.

110 Reguła 37.

111 Reguły 4.1 i 4.2 (28 U.S.C. 1). Lawrence Baum wskazuje na fakt, że współcześnie brak kwo-rum nie stanowi realnego zagrożenia dla prac Sądu, ale przytacza przykład sytuacji z 1987 roku, kiedy

1 łamanie.indd 49

1 łamanie.indd 49 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

Rozprawa trwa na ogół około godziny ze względu na ograniczony czas, jaki strony mają na przedstawienie ustnej argumentacji sprawy. Natomiast obrady są tajne i polegają na dyskusjach między sędziami nad meritum sprawy oraz na głosowaniu co do ostatecznego wyroku. Obrady, nazywane konferencją sędziów, odbywają się zazwyczaj pod koniec tygodnia, a na formę procedo-wania wpływa m.in. zasada starszeństwa determinująca kolejność zabierania głosu przez sędziów.

8. Po osiągnięciu decyzji przez Sąd zostają sporządzone opinie sędziów¹¹². Naj-ważniejsza w tej mierze jest opinia większościowa (majority opinion), któ-ra argumentuje rozstrzygnięcie spktó-rawy w sposób, za jakim opowiedziała się większość sędziów, czyli przynajmniej pięciu członków Sądu, jeżeli ten orze-kał w pełnym składzie. Nieparzysta liczba sędziów od 1869 roku sprawia, że niemal zawsze ostateczny wynik w rozpatrywanym sporze jest osiągany więk-szością głosów, gdyby jednak liczba sędziów orzekających w danej sprawie była parzysta (np. ośmiu), to istnieje możliwość osiągnięcia remisu w decy-zjach sędziów (tie vote). Wówczas Sąd nie tworzy nowej reguły prawnej, ale potwierdza wyrok sądu niższej instancji, który rozstrzygał sprawę bezpośred-nio wcześniej. Tradycja Sądu zezwala na pisanie indywidualnych opinii przez sędziów, zarówno tych, którzy podpisali się pod wyrokiem większościowym, jak i przeciwnych rozstrzygnięciu. Jeżeli sędzia przygotowuje opinię zgod-ną z wyrokiem większościowym, ale niezgodzgod-ną z jego argumentacją prawzgod-ną, wówczas mamy do czynienia z opinią zbieżną (concurring opinion). Jeżeli natomiast sędzia przygotowuje opinię przeciwną do większościowej, wów-czas nosi ona nazwę opinii odrębnej (dissenting opinion). Zdaniem C. Frieda amerykańskie sądy przejęły formę pisania opinii, wzorując się na angielskiej praktyce, gdzie sporządzanie opinii do decyzji miało je argumentować w sto-sunku do wcześniej podejmowanych decyzji¹¹³.

9. Na koniec następuje ogłoszenie opinii Sądu w konkretnej sprawie, co trady-cyjnie ma miejsce w drugiej części danego okresu rocznej działalności instytu-cji. Orzeczenie jest ogłaszane przez prezesa na specjalnym poniedziałkowym posiedzeniu Sądu, nazywanym opinion Monday¹¹⁴. Wszystkie decyzje, co do których sędziowie sporządzili pisemne opinie, zostają upublicznione w spe-cjalnej dokumentacji sprawozdawczej Sądu Najwyższego nazywanej United States Reports, która stanowi później pierwsze źródło informacji merytorycz-nych związamerytorycz-nych z rozstrzygnięciem danego sporu¹¹⁵.

w jednej ze spraw trzech sędziów wykluczyło swój udział z jej rozstrzygania, a cały skład Sądu liczył wówczas ośmiu sędziów ze względu na istniejący wakat. Por. L. Baum, The Supreme Court, CQ Press, Waszyngton D.C. 2009, s. 15.

112 Reguła 4.1.

113 Ch. Fried, Saying What the Law Is: The Constitution in the Supreme Court, Harvard University Press, Cambridge 2004, s. 4.

114 L. Garlicki, Sąd Najwyższy [w:] W. Sokolewicz (red.), Instytucje polityczno-prawne Stanów Zjednoczonych Ameryki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1977, s. 391.

115 Każda rozstrzygana sprawa zyskuje specjalne oznaczenie liczbowe determinujące jej miejsce w dokumentacji sprawozdawczej. Przykładowo sprawa Marbury v. Madison jest oznaczona jako 5 U.S.

137 (1803), a kolejne cyfry (liczby) określają: tom United States Reports, stronę, od której sprawa się

za-1 łamanie.indd 50

1 łamanie.indd 50 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

Powyższe procedury działania Sądu Najwyższego wynikają z jednej strony z usankcjonowanych prawnie kwestii, takich jak treść dokumentacji prawniczej, formalne terminy, jakimi są związane strony, czy sankcje za niestosowanie się do procedur określonych w Regułach Sądu, z drugiej zaś część z nich jest rezultatem wieloletniej tradycji funkcjonowania Sądu Najwyższego. Połączenie zasad formal-noprawnych z pewnymi ustalonymi powszechnie tradycjami stanowi rzeczywisty charakter działalności Sądu, który choćby z tego względu uzyskał ważną pozycję w państwie. Niektórym procedurom nadano wyjątkowy charakter, jak na przykład występowaniu stron przed panelem sędziów z argumentacją ustną sprawy, lub sa-mej formie ogłaszania ostatecznej decyzji przez konkretnego sędziego¹¹⁶. Źródłem tej wyjątkowości jest przede wszystkim umieszczenie Sądu Najwyższego na szczycie hierarchii sądowniczej w Stanach Zjednoczonych oraz nadanie mu charakterystycz-nej dla systemu common law roli prawotwórczej, choć nie od początku państwowo-ści amerykańskiej instytucja ta w pełni wykorzystywała swoje możliwopaństwowo-ści w tym względzie. Co prawda podczas konwencji konstytucyjnej potwierdzono preceden-sowy charakter prawa amerykańskiego, a na mocy konstytucji nadano Sądowi wiele kompetencji wynikających z jego jurysdykcji odwoławczej i pierwotnej, ale pierw-sze lata jego funkcjonowania obnażyły słabość tej instytucji, a także całej władzy są-downiczej. Jest to widoczne choćby na przykładzie działalności pierwszego prezesa Sądu, Johna Jaya, który pomimo piastowania najważniejszej pozycji sędziowskiej w państwie spędzał więcej czasu na aktywności politycznej, która polegała głównie na negocjowaniu traktatu z Anglią (Jay Treaty), a później zdecydował się kontynuo-wać służbę państwu na stanowisku gubernatora stanu Nowy Jork. Jego następca, Oli-ver Ellsworth, sam zrezygnował z funkcji, uznając ją za mało wpływową i nudną¹¹⁷. Co więcej, średnia liczba spraw rozstrzyganych przez Sąd Najwyższy w pierwszej dekadzie jego urzędowania to około pięć do sześciu rocznie¹¹⁸.

Trudno w tym wymiarze mówić o realnej władzy, skoro nawet z perspektywy analizy orzecznictwa Sądu Najwyższego w pierwszej dekadzie jego funkcjonowa-nia decyzje, które miały wpływ na ówczesne sprawy państwowe, można policzyć na palcach jednej ręki. Pierwsza z nich dotyczyła jurysdykcji sądów federalnych, a więc dość istotnego zagadnienia z punktu widzenia pozycji władzy sądowniczej w państwie. Działając wbrew ówczesnym oczekiwaniom Kongresu, Sąd Najwyższy orzeczeniem w sprawie Chisholm v. Georgia uznał za legalną możliwość pozywania

czyna, oraz rok wydania decyzji przez Sąd. Ze względu na znaczną liczbę spraw rozstrzyganych każdego roku przez Sąd Najwyższy istnieje kilkaset tomów zawierających informacje na temat rozstrzygniętych spraw. Obecnie decydowane spory zostaną wpisane do tomu nr 563.

116 O wyjątkowości sędziów Sądu Najwyższego może świadczyć również wygląd sali obrad/roz-praw i procedury, które nie zbliżają, ale oddalają sędziów od ludzi – sędziowie siedzą wyżej, nie można podejść do nich bez pozwolenia, a prawnicy mówią tak długo, jak sędziowie pozwolą. Jak zauważa Leonard Baker, od początku nadano sędziom Sądu Najwyższego taki wyjątkowy charakter. L. Baker, Back to Back: The Duel Between Franklin D. Roosevelt and the Supreme Court, Macmillan, Nowy Jork 1967, s. 124.

117 K. Starr, First Among Equals: The U.S. Supreme Court in American Life, Warner Books, Nowy Jork 2002, s. 3.

118 J.A. Segal, H.J. Spaeth, S.C. Benesh, The Supreme Court…, s. 44.

1 łamanie.indd 51

1 łamanie.indd 51 2012-02-16 12:15:102012-02-16 12:15:10

stanu przez obywatela innego stanu¹¹⁹ do sądów federalnych. Co istotne, decyzja ta wkrótce została odwrócona przez zainicjowaną w Kongresie poprawkę do konsty-tucji, która miała za zadanie chronić stany przeciw pozwom w sądach federalnych wnoszonym przez obywateli innych stanów lub obywateli państw obcych¹²⁰. Tym-czasem drugie ważne rozstrzygnięcie, Calder v. Bull, dotyczyło legalności praw ex post facto, czyli mających charakter retrospektywny. W 1798 roku Sąd Najwyższy określił jako prawa ex post facto takie normy, które zwiększają wymiar kary w sto-sunku do przestępstwa popełnionego przed ich wejściem w życie, oraz normy, któ-rych skutki pojawiają się, zanim staną się one prawomocnym elementem systemu prawnego. W ten sposób potwierdził niemożność ograniczania prawami

W dokumencie Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki: od prawa do polityki (Stron 45-53)