Synostwo Jezusa w wypełnieniu dzieł

Jezus ani razu nie nazywa siebie Synem Bożym. Swoją tożsamość odkry-wa jednak, gdy mówi о Ojcu. W szeregu eodkry-wangelicznych świadectw, które po-twierdzają, że Ojcem Jezusa jest Bóg, dzieła odgrywają uprzywilejowaną rolę.

Po uzdrowieniu chromego nad sadzawką Betesda (5,36) w swojej apologii Jezus wymienia je jako pierwszy dowód swojego posłannictwa od Ojca. Kluczową jednak kwestią jest ich wypełnienie w Jego ziemskiej misji.

Po raz pierwszy Jezus mówi о nim w pobliżu miasteczka samarytańskiego (4,34). Wyjaśnia wówczas uczniom, że Jego pokarmem jest czynienie woli Ojca i wypełnienie Jego dzieła. Obecny w wypowiedzi Jezusa rzeczownik ἔργον, występujący w liczbie pojedynczej, posiada tu znaczenie globalne. Dotyczy on bowiem całości planu Bożego, który realizuje się przez Jezusowe ἔργα²³⁹.

Uwi-238 Według M.M. Thompson znak Jezusa jest dziełem Boga jako Ojca, ponieważ daje On życie. Zob. M.M. Thompson, The Promise of the Father. Jesus and God in the New Testa‑

ment, Kentucky 2000, s. 145.

239 Godne przywołania spostrzeżenie czyni w tym względzie R.E. Brown: „Dzieła (cuda) są częścią tego dzieła, które jest ekonomią zbawienia powierzoną przez Ojca Sy-nowi”. Zob. R.E. Brown, Giovanni…, s. 290.

dacznia to w szczególny sposób zdanie z apologii Chrystusa w 5,36, gdzie po raz drugi mowa o wypełnieniu dzieł. Tym, który je przekazał (δέδωκεν) Jezu-sowi, jest Ojciec. Pomimo że w 5,36 termin ἔργον dwukrotnie występuje w licz-bie mnogiej, to odnoszący się do niego czasownik μαρτυρέω (świadczę) posiada formę trzeciej osoby liczby pojedynczej. Dzieła pełnią więc funkcję spójnego podmiotu, który potwierdza, że Jezus jest posłanym od Ojca Synem²⁴⁰.

Trzecim miejscem zawierającym w Ewangelii Jana wzmiankę о wypełnie-niu dzieł jest fragment modlitwy arcykapłańskiej Chrystusa z 17,4. Obecny tam w imiesłowie czynnym aorystu czasownik τελειόω wyraża działanie dokony-wane w przeszłości, a rozpoczęte w momencie Jego powierzenia (δίδωμι) przez Ojca. Zgodnie z narracją w prologu czwartej Ewangelii odwieczny λόγος współ-uczestniczy od zawsze w działaniu Boga (1,1–3), jednakże za początek egzegezy, która służy poznaniu Ojca, należy przyjąć już samo wcielenie Syna (1,14)²⁴¹. Bez tego wydarzenia nie sposób bowiem przyjąć i zrozumieć Prawa ani też prawdy i łaski objawionej przez Boga w Chrystusie (1,18). Doskonałą synergię dzieł Ojca i Syna wyrażają słowa Jezusa: „Ja i Ojciec jedno jesteśmy” (10,30); „aby wszyscy jedno byli, jak Ty, Ojcze, we Mnie i Ja w Tobie” (17,21); „aby byli jedno, jak my jedno” (17,22). Wychodząc od przedstawienia życia Bożego, wypowiedź Chry-stusa zmierza w kierunku opisu relacji, jaka ma zachodzić pomiędzy uczniami i w zasadniczy sposób kontynuować dzieło Jezusa, by świat poznał, że właśnie On jest Synem posłanym przez Ojca. Obecny w 17,23 w stronie biernej czasow-nik τελειόω wskazuje na takie wypełnienie, udoskonalenie relacji pomiędzy uczniami, która byłaby obrazem miłości Ojca i Syna.

Rzeczą znamienną wydaje się fakt, że ostatnim miejscem występowania terminu τελειόω w Ewangelii Jana jest narracja о śmierci Jezusa (19,28). Przed-miotem czynności wyrażonej przez wspomniany czasownik są jednak Pisma, a nie dzieła. Na ich zamknięcie, dokończenie, wskazuje tu inny, bliskoznaczny wyraz – τελέω, obecny jeszcze tylko raz (w 19,30). Użyty w perfectum czasow-nik ten podkreśla ostateczny moment wypełnienia „wszystkiego”. Przymiotczasow-nik πᾶς w znaczeniu rzeczownikowym obejmuje w 19,28 nie tylko wypadki, któ-re dokonują się w bezpośktó-redniej bliskości (powierzenie Matki Janowi oraz jego usynowienie w oddaniu go Matce), ale całe dzieło Jezusa powierzone mu przez Ojca²⁴², aż po końcowe „Wykonało się!” z 19,30.

240 E. Haenchen uważa, że z perspektywy Janowej teologii „dzieła” mogą być tu ro-zumiane jako „znaki”. Zob. E. Haenchen, John 1…, s. 263.

241 R. Schnackenburg nazywa to wydarzenie „rdzeniem” samego centrum Janowej chrystologii. Zob. R. Schnackenburg, Die Person Jesu Christi im Spiegel der vier Evangelien, Freiburg 1993, s. 315.

242 Por. H. van den Bussche, Jean. Commentaire de l’Évangile spirituel, Bruges 1967, s. 529.

C.H. Dodd przyrównuje obecne w J 19,28 τετέλεσται z występującym w 17,4 τελειώσας. Zob. C.H. Dodd, The Interpretation of the Fourth Gospel…, s. 428.

Ostatnie wypowiedziane przez Chrystusa zdanie zgodne jest z tym, co przewiduje i poświadcza о Nim Ps 69(68),22: „I dali do pokarmu mojego truci-zny, a dla pragnienia mojego dali mi octu”. Świadectwo Pism towarzyszy zatem absolutnie każdej czynności Jezusa, która wpisuje się w powierzone Mu przez Ojca dzieło. Jest to przełomowy moment zapowiedzianej przez Chrystusa w Ka-nie Galilejskiej godziny²⁴³, która odkrywa przed odbiorcą Ewangelii Jana pełnię daru Syna – łaskę po łasce (J 1,16), życie wieczne ludzi z życia Bożego Jezusa.

3. Podsumowanie

O prawdziwości i wielkości ewangelicznego świadectwa о Jezusie decyduje jego bezpośrednie pochodzenie od Boga, który poprzez dzieła, znaki i naucza-nie Chrystusa objawia się jako Ojciec. Natomiast podstawą przyjęcia świadec-twa składanego о Synu jest wiara w wypowiedziane przez Boga słowo, zapisa-ne w księgach Starego Testamentu.

Z przeprowadzonej analizy użycia tekstów biblijnych przez bohaterów nar-racji, jak i samego ewangelistę wynika, że całe Pismo, a także poszczególne jego księgi oraz fragmenty odnoszone do Jezusa i wypełnianego przez Niego dzie-ła tworzą harmonijne świadectwo Ojca о Synu. Świadectwo to ukazuje chwałę Syna już objawioną w historii przez Boga, ale na nowo i w całej pełni wyrażoną w Chrystusie. Należy jednak podkreślić, że spośród bohaterów czwartej Ewan-gelii Pismem oraz Prawem jako świadectwem Boga Ojca о Synu posługują się tylko Jezus i ewangelista Jan.

Towarzysząca znakom i nauczaniu Jezusa mowa Pism oraz przywołujące ich brzmienie aluzje wpisują się w rozległy przewód sądowy, w którym Bóg wobec ludzi potwierdza autentyczność posłannictwa swojego Syna. Szczególnym miej-scem w Ewangelii Jana, które odzwierciedla jurydyczny wymiar świadectwa Ojca, jest druga część Jezusowej apologii po uzdrowieniu chromego przy sa-dzawce Betesda (5,31–47). W odniesieniu do sporu о tożsamość Chrystusa przy-wołanie tam „innego” świadczącego о Nim (5,32) jest szczególnie interesujące, skłania bowiem do poszukiwania odpowiedzi na pytanie о sensowność powo-ływania się na anonimowe świadectwo, zwłaszcza że bardzo podobne do niego występuje w narracji о wydarzeniach na Golgocie (19,35). Warto przyjrzeć się obydwu wskazanym fragmentom, by rozstrzygnąć, czy istnieje pomiędzy nimi rzeczywisty związek.

243 Zdaniem H. Langkammera godzina śmierci Jezusa jest „szczytowym momentem Jego uwielbienia”. Por. H. Langkammer, Bóg jako Ojciec w świetle Nowego Testamentu, Ra-dom 1999, s. 171.