Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Test – MSCEIT
(Test Inteligencji Emocjonalnej mayera, Saloveya i caruso; mayer, Salo-vey, caruso, 2002; por. brackett, SaloSalo-vey, 2008; Wilhelm, 2005). jest to najbardziej znane narzędzie testowe do pomiaru inteligencji emocjonal-nej, stanowiące rozszerzoną i udoskonaloną wersję wcześniejszego testu Multifactor Emotional Intelligence Scale – meiS (Wielowymiarowa Skala Inteligencji Emocjonalnej; mayer, Salovey, caruso, 1997), będącego pierw-szą operacjonalizacją modelu Saloveya i mayera (której nie będziemy tu szczegółowo omawiać).
mSceit składa się z ośmiu testów; po dwa z nich reprezentują po-szczególne komponenty modelu, o którym była mowa w rozdziale Pojęcie inteligencji emocjonalnej. Pierwszą grupę zdolności – do spostrzegania emocji, mierzą testy Twarze (Faces) i Obrazki (Pictures). materiał pierw-szego stanowią fotografie twarzy, drugiego – fotografie przedstawiające pejzaże lub obrazy abstrakcyjne. W obu testach badany ma oceniać sto-pień, w jakim dana twarz lub obraz wyraża każdą z pięciu wymienionych z nazwy emocji (jak np. gniew, smutek czy szczęście). dwa następne testy – Doznania (Sensations) i Wspomaganie (Facilitation) – mierzą zdolności do emocjonalnego wspomagania myślenia. W teście Doznania badany ma oceniać, w jakim stopniu różne emocje (jak np. zazdrość) odpowiadają pewnym doznaniom zmysłowym (jak np. gorący czy słodki). test Wspo-maganie wymaga określania, w jakim stopniu różne emocje czy nastroje sprzyjają wykonywaniu pewnych działań czy zadań. W celu pomiaru zdolności do rozumienia i analizowania emocji przeznaczone są testy Połączenia (Blends) i Zmiany (Changes). W pierwszym zadania polegają na wskazywaniu bardziej złożonych emocji czy uczuć, które mogą powstać z kombinacji określonych emocji prostszych (jak np. zazdrość i agresja lub akceptacja, radość i ciepło). W drugim chodzi o znajdowanie emocji, które powstają wskutek nasilania się określonych emocji wcześniejszych lub ich zmiany pod wpływem zmian sytuacji. dwa ostatnie testy – Zarzą-dzanie emocjami (Emotion Management) i ZarząZarzą-dzanie związkami (Social Management) mają mierzyć zdolności do regulowania emocji. W obu badany ocenia skuteczność podanych sposobów radzenia sobie z pewny-mi problemaz pewny-mi emocjonalnyz pewny-mi – własnyz pewny-mi (w pierwszym z testów) lub cudzymi (w drugim).
W testach dotyczących rozumienia emocji badany wybiera najlepszą, jego zdaniem, odpowiedź, w pozostałych – ocenia trafność każdej z po-danych odpowiedzi, posługując się pięciopunktowymi skalami. Punktacja opiera się na wspomnianym kryterium konsensualnym – badany uzysku-je za swoją odpowiedź ułamek punktu odpowiadający odsetkowi osób z próby normalizacyjnej, które takiej właśnie odpowiedzi udzieliły. bywa też stosowana punktacja ekspercka – punkty uzyskiwane przez badanego zależą wówczas od odsetka tak samo odpowiadających członków grupy sędziów kompetentnych.
Rezultaty ujmowane są pod postacią wyniku łącznego, pochodzącego ze wszystkich ośmiu testów, oraz wyników szczegółowych czterech
pod-skal, odpowiadających poszczególnym grupom zdolności uwzględnionym w modelu Saloveya i mayera.
test mSceit nie ma polskiej adaptacji, ale za jego polski odpowied-nik uznać można omawiany dalej test tie, magdaleny Śmiei i jarosława orzechowskiego.
Test Inteligencji Emocjonalnej – TIE (zob. Śmieja i in., 2007). test ten jest oparty na koncepcji Saloveya i mayera. zawiera cztery podskale odpowiadające wymienionym wcześniej komponentom tego modelu. Składa się z 24 zadań, pogrupowanych w dwie części. część pierwsza to zadania mierzące spostrzeganie i rozumienie emocji. znajdują się w nich krótkie opisy różnych sytuacji, a badany ma określić, jak czuły się i co myślały lub jak się zachowywały znajdujące się w nich osoby, i ocenić w skali pięciostopniowej trafność każdej z trzech podanych odpowiedzi. W części drugiej tie znajdują się zadania mierzące zdolności do wykorzystywania emocji (emocjonalnego wspomagania myślenia) i regulacji emocji. tym razem badany ma oceniać skuteczność sposobów postępowania bohaterów zaprezentowanych mu krótkich historyjek. Podobnie jak poprzednio, na skali pięciostopniowej ocenia każdy z trzech sposobów zachowania podanych w każdym zadaniu.
odpowiedzi punktowane są w zależności od zgodności z odpowie-dziami sędziów kompetentnych (kryterium eksperckie), którymi byli psychologowie i psychiatrzy zajmujący się terapią, zarządzaniem lub pracą w działach hR.
Rezultaty ujmowane są pod postacią wyniku łącznego i wyników poszczególnych podskal.
Skala Inteligencji Emocjonalnej – Twarze – SIE-T (matczak, Piekarska, Studniarek, 2005). test ten jest przeznaczony do pomiaru jednego tylko komponentu inteligencji emocjonalnej, jakim jest zdolność rozpoznawania emocji u innych osób. Przy tworzeniu Sie-t inspirowano się omawianym wcześniej testem Faces ze skali mayera, Saloveya i caruso. materiał testowy stanowią fotografie twarzy wyrażających różne (zarówno pozytywne, jak i negatywne) emocje. Połowa fotografii przedstawia twarze kobiety, połowa – twarze mężczyzny. Każdej twarzy przypisany jest inny zestaw sześciu nazw emocji, a badany ma oceniać, czy dana twarz wyraża każdą z nich.
W odróżnieniu od wcześniej omówionych, test ma tradycyjny klucz zerojedynkowy (każda odpowiedź jest oceniana jako poprawna lub
nie-poprawna). jednakże przy ustalaniu tego klucza brano pod uwagę wszyst-kie trzy kryteria proponowane przez mayera, caruso i Saloveya (1999), o których była mowa – odpowiedzi sędziów kompetentnych, odpowiedzi osób uczestniczących w badaniach pilotażowych oraz intencje aktorów pozujących do zdjęć.
test ma normy stenowe, opracowane dla trzech różnych grup badanych – uczniów szkoły średniej, studentów oraz osób dorosłych niebędących studentami (z wykształceniem wyższym i średnim), osobno dla kobiet i mężczyzn (ponieważ wyniki testu okazały się zróżnicowane w zależności od płci – wyższe u kobiet).
Test Rozumienia Emocji – TRE (matczak, Piekarska, 2011). test mierzy inny niż Sie-t komponent inteligencji emocjonalnej uwzględniony w modelu Saloveya i mayera, jakim jest zdolność do rozumienia emocji. Przyjęto, że wskaźnikiem tej zdolności jest posiadana przez jednostkę wiedza o emocjach. na tRe składa się 30 zadań pogrupowanych w pięć podtestów (po 6 zadań w każdym), przeznaczonych do pomiaru różnych składowych wspomnianej wiedzy. Pierwszy wymaga porządkowania słów określających stany emocjonalne tego samego rodzaju w kolejności od słowa oznaczającego emocję najsłabszą do słowa oznaczającego emocję najsilniejszą. Podtest drugi wymaga wskazywania emocji przeciwnych do podanych. W każdym z zadań podtestu trzeciego (inspirowanego te-stem Blends z mSceit) badany ma wskazać emocję prostszą stanowiącą nieodzowny składnik określonego uczucia czy stanu bardziej złożonego. dwa pozostałe podtesty sprawdzają wiedzę dotycząca źródeł emocji. W podteście czwartym badany wskazuje emocje, jakie mogą się pojawić w określonych sytuacjach (jak np. otrzymanie pochwały), a w podteście piątym – okoliczności o charakterze wewnętrznym warunkujące pojawie-nie się danej reakcji emocjonalnej w danej sytuacji (np. reakcji złości na otrzymaną ofertę pomocy).
z wyjątkiem podtestu pierwszego, w którym chodzi o uszeregowanie nazw emocji, badany wybiera zawsze jedną odpowiedź spośród czterech podanych. Klucz ustalono na podstawie opinii sędziów kompetentnych, zweryfikowanych potem empirycznie na podstawie badań pilotażowych. We wszystkich zadaniach stosuje się punktację zerojedynkową. Rezultaty ujmuje się tylko jako wynik ogólny – łączną sumę punktów uzyskanych we wszystkich pięciu podtestach.
test ma normy stenowe opracowane dla trzech grup wieku: 15–18 lat, 19–25 lat oraz powyżej 25 lat, osobno dla kobiet i mężczyzn (kobiety z dwu pierwszych grup wieku miały istotnie wyższe wyniki niż mężczyźni, a w grupie trzeciej – wyższe na poziomie tendencji).
Skala Poziomów Świadomości Emocji (The Levels of Emotional Awareness Scale) – LEaS (lane, Quinlan, Schwartz, Walker, zeitlin, 1990). test ten ma polską adaptację (SPSe) wykonaną przez dorotę Szczygieł i alinę Kolańczyk (2000). narzędzie to nie powstało w nurcie badań nad inteligencją emocjonalną, ale mierzy ważny jej składnik, jakim jest zdolność do nazywania emocji i rozumienia relacji między słowami a emocjami (por. Szczygieł, 2007).
test oparty jest na poznawczo-rozwojowej teorii świadomości emocji lane’a i Schwartza (1987), wykorzystującej do opisu kształtowania się wiedzy człowieka o świecie emocji stadia rozwojowe wyróżnione przez Piageta. SPSe składa się z 20 zadań będących opisami sytuacji interpersonalnych o dużym ładunku emocjonalnym. osoba badana ma sobie wyobrazić w nich samą siebie, a następnie opisać, jak czułaby się w każdej z tych sytuacji i jak czułaby się druga z występujących w niej osób.
odpowiedzi punktuje się na skali od 0 do 5 w zależności od przeja-wiającego się w nich poziomu świadomości emocji. o poziomie 0 świadczą odpowiedzi „nieemocjonalne”, w których zamiast uczuć opisywane są myśli, o poziomie 1 – odpowiedzi, w których wymieniane są tylko fizjologiczne przejawy emocji, a o poziomie 2 – odpowiedzi wskazujące na tendencje do określonych działań (np. chciałbym go uderzyć, chciałbym uciec) lub zawierające nieprecyzyjne czy ogólnikowe określenia stanu emocjonalnego (np. zdenerwowałbym się); odpowiedzi zawierające jedną nazwę konkret-nej, dobrze określonej emocji kwalifikują się na poziom 3, a odpowiedzi zawierające co najmniej dwie takie nazwy – na poziom 4. ocenę najwyż-szą, 5 punktów, przyznaje się odpowiedziom, w których emocje własne i emocje drugiej osoby opisywane są na poziomie 4, a ponadto w sposób wyraźnie różny.