Umieszczenie odpadów w nieczynnej już kopalni nie musi koniecznie stanowić czynności unieszkodliwiania z kategorii D12 z załącznika IIA

tywy Rady 75/442 z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów, zmienionej dyrek-tywą Rady 91/156 z dnia 18 marca 1991 r. oraz decyzją Komisji 96/350 z dnia 24 maja 1996 r.

Umieszczanie należy oceniać oddzielnie w każdym przypadku celem usta-lenia, czy czynność ta jest czynnością unieszkodliwiania lub odzysku w rozu-mieniu tej dyrektywy.

Takie umieszczanie jest czynnością odzysku, jeśli jego podstawowym ce-lem jest, by odpad spełniał pożyteczny cel zastępując inne materiały, który w przeciwnym wypadku musiałyby być wykorzystane w tym celu.

II.3.3.2. Z motywów uzasadnienia wyroku w sprawie C-6/00

2. Pytania te powstały na tle postępowania między Abfall Service AG (ASA) (dalej cyt.: Abfall Service) i Bundesminister für Umwelt, Jugend und Familie (dalej cyt.: BMU), w przedmiocie legalności decyzji, w której BMU wniósł sprzeciw wobec planowanej przez Abfall Service wysyłki odpadów.

18. Dnia 2 marca 1998 r. Abfall Service z siedzibą w Graz w Austrii zgłosiła BMU, jako właściwemu organowi wysyłki, zamiar przemieszczenia 7 tys. ton odpa-dów niebezpiecznych do spółki Salzwerke AG z siedzibą w Niemczech.

19. Zgodnie z tym zgłoszeniem, odpadami były żużel i popiół powstałe w wyni-ku spalania odpadów i przetworzone w specyficzny produkt w zakładzie przetwarzania odpadów we Wiedniu. Odpady miały zostać umieszczone w nieczynnej już kopalni soli w Kochendorf w Niemczech celem zabezpie-czenia pustych przestrzeni (uszczelnienia kopalni).

67 Zb. Orz. TE [2002] I-01961; tłumaczenie z wersji angielskiej.

110

20. W zgłoszeniu Abfall Service zakwalifikował czynność, której miały być pod-dane wysyłane odpady jako czynność odzysku z kategorii R5 z załącznika IIB dyrektywy.

21. Właściwy organ miejsca przeznaczenia, Stuttgart Regierungspräsidium w Niemczech, poinformował Abfall Service, że nie ma powodu, by nie zgo-dzić się ze zgłoszeniem tej wysyłki jako czynności odzysku.

22. Decyzją z dnia 19 czerwca 1998 r. BMU wniosło sprzeciw wobec wysyłki na podstawie tiret piątego art. 7 ust. 4 lit. (a) rozporządzenia. Podstawą sprzeci-wu było uznanie, że planowana wysyłka jest w rzeczywistości czynnością unieszkodliwiania, a mianowicie czynnością z kategorii D12 załącznika IIA dyrektywy.

51. [Czwarte i piąte pytanie] Poprzez pytanie czwarte i piąte, które należy rozpa-trzyć łącznie, sąd krajowy zwraca się o wskazanie, czy umieszczenie odpa-dów w nieczynnej kopalni trzeba uznać za czynność unieszkodliwiania z ka-tegorii D12 załącznika IIA dyrektywy, czy też należy oceniać takie umiesz-czenie oddzielnie w każdym przypadku w celu zakwalifikowania jako czyn-ności unieszkodliwiania lub odzysku w rozumieniu dyrektywy, a jeśli tak, to jakie kryteria należy wziąć pod uwagę przy tej ocenie.

58. [Ocena Trybunału] Na wstępie należy stwierdzić, że ani rozporządzenie ani dyrektywa nie zawierają ogólnych definicji unieszkodliwiania lub odzysku, gdyż jedynie odsyłają do załączników IIA i IIB, w których wyliczono różne czynności mieszczące się w tych pojęciach.

59. Jak wskazano w Uwagach wprowadzających do załączników IIA i IIB dyrek-tywy, załączniki te mają na celu wyszczególnienie czynności unieszkodliwia-nia lub odzysku, tak jak występują w praktyce. Co więcej, z treści czynności ujętych w załącznikach wynika, że niektóre z nich są charakteryzowane w sposób bardzo ogólny, przez co obejmują one w istocie kilka czynności, zdarza się również, iż treść danej kategorii wynika z ilustrujących ją poda-nych przykładów czynności.

60. Należy więc przyjąć, że celem załączników IIA i IIB dyrektywy jest wylicze-nie najpowszechwylicze-niejszych czynności uwylicze-nieszkodliwiania i odzysku, wylicze-nie zaś precyzyjne i wyczerpujące wymienienie wszystkich czynności unieszkodli-wiania i odzysku objętych dyrektywą.

61. Z takiego podejścia przyjętego przez prawodawcę wspólnotowego wynika, po pierwsze, iż niektóre metody unieszkodliwiania lub odzysku mogą nie być wprost wymienione wśród czynności ujętych w załącznikach IIA i IIB dyrek-tywy, głównie ze względu na to, że nie były jeszcze wykorzystywane w chwi-li dokonywania każdorazowej nowechwi-lizacji tych załączników celem ich dosto-sowania rozwoju do naukowego i technicznego. Po drugie natomiast, może to wynikać z faktu, że niektóre czynności mogą mieścić się w zakresie czynności ujętych w załącznikach IIA i IIB dyrektywy.

62. Jednakże, z dyrektywy jasno wynika, że każdy rodzaj postępowania z odpa-dami objęty zakresem tego aktu musi zostać zakwalifikowany albo jako unieszkodliwiania albo jako odzysk. Wynika to z tego, że każda z tych dwóch rodzajów czynności podlega oddzielnym przepisom dyrektywy, co ma

miej-111

sce w szczególności przy systemie zezwoleń dla zakładów i przedsiębiorstw prowadzących takie operacje. Z par. 38 niniejszego wyroku jasno wynika, że stosowanie rozporządzenia, w związku z koniecznością określenia wła-ściwych przepisów regulujących wysyłkę odpadów, wymaga określenia celu tej wysyłki albo jako unieszkodliwiania albo jako odzysku.

63. Stąd też, dla zastosowania dyrektywy i rozporządzenia, musi być możliwe zakwalifikowanie każdego postępowania z odpadami albo jako czynności unieszkodliwiania albo jako czynności odzysku, przy czym pojedyncza ope-racja nie może być jednocześnie uznana za czynność unieszkodliwiania i za czynność odzysku.

64. W rezultacie, mając na uwadze wyłącznie zakres przedmiotowy analizowanej czynności, gdy postępowanie z odpadami nie może być zakwalifikowane w jednej z kategorii czynności ujętych w załącznikach IIA lub IIB dyrektywy, wówczas należy ją sklasyfikować indywidualnie w świetle celów dyrektywy.

65. Taka sytuacja ma miejsce w niniejszym postępowaniu, gdyż umieszczenie żużlu i popiołów w nieczynnej kopalni może być oceniane, biorąc pod uwagę wyłącznie zakres przedmiotowy analizowanej czynności, zarówno jako czyn-ność unieszkodliwiania z kategorii D12 załącznika IIA dyrektywy, jak i jako czynność odzysku z kategorii R5 załącznika IIB tej dyrektywy.

66. W tym zakresie trzeba zauważyć, że zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. (b) dyrektywy państwa członkowskie są zobowiązane przyjąć odpowiednie środki celem wspierania odzyskiwania odpadów w drodze recyklingu, ponownego wyko-rzystania, regeneracji lub dowolnego innego procesu, w celu uzyskania su-rowców wtórnych lub wykorzystania odpadów jako źródła energii.

67. W pierwszym rzędzie należy zauważyć, jak wskazał też rzecznik generalny w par. 82 swojej opinii, że o ile pojęcie „czynność odzysku” może mieć za-sadniczo zastosowanie do uprzedniego postępowania z odpadami, to jednak ani z art. 3 ust. 1 lit. (b) ani z żadnego innego przepisu dyrektywy nie wynika, że poddanie odpadu takiemu postępowaniu jest warunkiem koniecznym dla uznania czynności jako odzysku w rozumieniu art. 1 lit. (f) dyrektywy.

68. Należy również dodać, tak jak wyjaśnił to rzecznik generalny w par. 84 swojej opinii, że ani z art. 3 ust. 1 lit. (b) ani z żadnego innego przepisu dyrektywy nie wynika, by charakter odpadu (to czy jest niebezpieczny, czy też nie) sam w sobie stanowił właściwe kryterium dla zakwalifikowania czynności jako odzysku w rozumieniu art. 1 lit. (f) dyrektywy.

69. Jednakże zarówno z art. 3 ust. 1 lit. (b) dyrektywy, jak i z jej ustępu czwartego wynika, że cechą charakterystyczną czynności odzysku jest to, by odpad spełniał pożyteczny cel zastępując inne materiały, który w przeciwnym wy-padku musiałyby być wykorzystane w tym celu, dzięki czemu możliwe jest zachowanie zasobów naturalnych.

70. Do sądu krajowego należy zastosowanie tego kryterium w niniejszej sprawie celem zakwalifikowania umieszczania odpadów w nieczynnej kopalni albo jako czynności unieszkodliwiania albo jako czynności odzysku.

71. Mając na uwadze przedstawione wyżej rozważania, w odpowiedzi na pyta-nie czwarte i piąte należy stwierdzić, że umieszczepyta-nie odpadów w pyta-nieczynnej 112

już kopalni nie musi koniecznie stanowić czynności unieszkodliwiania z ka-tegorii D12 z załącznika IIA dyrektywy. Umieszczanie należy oceniać od-dzielnie w każdym przypadku celem ustalenia, czy czynność ta jest czynno-ścią unieszkodliwiania lub odzysku w rozumieniu tej dyrektywy. Takie umieszczanie jest czynnością odzysku, jeśli jego podstawowym celem jest, by odpad zastępował inne materiały, który w przeciwnym wypadku musiałyby być wykorzystane w tym zakresie.

II.3.4. Wyrok Trybunału z dnia 13 lutego 2003 r. w sprawie C-458/00 Komi-sja Wspólnot Europejskich przeciwko Wielkiemu Księstwu Luksemburga⁶⁸

II.2.4.1. Sentencja wyroku w sprawie C-458/00 1. Skarga zostaje oddalona.