Upoważnienie do przyjęcia darowizny na rzecz pupila

W aktach opiekuńczych natrafiamy na nieliczne uchwały dotyczące przyjęcia darowizny na rzecz pupila. Np. rada familijna nieletnich Willów 2 października 1821 r. przyjęła darowiznę od matki nieletnich. W protoko-le zapisano: chcąc dać większy Dowód życzliwości dzieciom Swym,

ofia-ruie dać każdemu dziecku na Gospodarstwo z własney połowy po Talarów Piętnaście-, który Dar Rada familijna i obrany Podopiekun Ninieyszym

z podziękowaniem przyimuią722.

719 SPwŁ, Akta Opieki nieletniej Olsztein, sygn. 60, k. 3.

720 SPwŁ, Akta Opieki nieletnich Langhof, sygn. 44, k. 2-3. Podobnie: SPwŁ: Akta

Opieki nieletnich Rasalskich, k. 11-12 (1874 r.); Akta opieki nieletnich Freutzel, sygn. 57,

k. 1-2 (1872 r.).

721 SPwŁ, Akta Opieki nieletnich Hermanów, sygn. 38, k. 9.

4.2.6. Upoważnienie do zawarcia kontraktu dzierżawy

W praktyce upoważniano podopiekunów do zawierania

kontrak-tów dzierżawy z opiekunami głównymi723. Np. rada familijna nieletnich

Kędzierskich w 13/25 lipca 1866 r. upoważniła opiekuna przydanego do zawarcia kontraktu dzierżawy z opiekunem głównym. W protokole znajdujemy informację: upoważnia Michała Kędzierskiego przydanego

opiekuna nieletnich do wydzierżawienia ich części majątku nieruchome-go Stanisławowi Kędzierskiemu głównemu opiekunowi - z tym wszelako warunkiem, aby z morgu jednego gruntu płacił nie mniej jak rubla Sr. jednego kopiejek pięćdziesiąt724.

Na posiedzeniu 21 sierpnia/2 września 1866 r. rada familijna nielet-nich Grubert upoważniła opiekuna głównego do zawarcia kontraktu dzier-żawy z opiekunem przydanym nieletnich. W uchwale zawarte zostały szczegółowe warunki przyszłego kontraktu: upoważnia opiekę do

zawar-cia z tymże Leopoldem Knoll kontraktu dzierżawy, na lat trzy z możnością przedłużenia, pod warunkiem

a. że dzierżawca utrzymywać będzie z dzierżawy browar w stanie dobrym i użytecznym, czynić reperacje wszelkie rubli Sr. Dwa-dzieścia nieprzenoszące

b. że w tym celu niezwłocznie dopełnionym będzie spis stanu bro-waru, naczyń i utensyków w czterech exemplarzach, z których jeden ma być złożony do akt rady familijnej.

c. że oprócz ceny dzierżawnej, dzierżawca ponosić będzie wszel-kie podatki już exystujące i ustanowić się jeszcze mogące bez potrącania z ceny dzierżanej i

d. że gdyby opieka uznała korzystniejszem dla nieletnich przedaż browaru, Dzierżawca za wypowiedzeniem na pół roku wprzód uczynionym obowiązany będzie ustąpić bez wynagrodzenia za to odstąpienie725.

W aktach opiekuńczych natrafiamy na uchwałę rady familijnej, która upoważniła opiekunów do wydzierżawienia majątku nieletnich z wolnej ręki. Tak postąpiła rada familijna nieletniego Słuckiego 5 kwietnia 1810 r. W protokole posiedzenia odnotowano: Lycytacya Trzechletnicy Dzierżawy

723 Departament IX (cywilny) Rządzącego Senatu uznał w 1861 r., że opiekun głów-ny, ani przydany nie mogą brać w dzierżawę majątku nieletnich. Jurysprudencja

Warszaw-skiego Senatu z 1861 r. (D. Skurzalski, Objaśnienia do prawa cywilnego, s. 18).

724 SPwŁ, Akta opieki nieletnich Kędzerskich, sygn. 30, k. 8-9.

Dóbr Bierzwienny Długiey y Krótkiey, oraz Tarnówki Łączewki, w dniu

4tym M. y r. b. w Mieście Łęczycy publicznie odbywać się będzie w którym

to Terminie zjechawszy WW. Opiekunowie (…) do odbycia takowey gdy przystąpili a podług przepisów prawa trzech Pretendentów Obecnych do rozpoczęcia teyże Lycytacyi nie znaleźli, tego względu takowey do Skutku przywieść nie byli Mocnemi- Uważaiąc zaś Czas iuż zbliżający się Świę-toiański, który mogłby tychże W.W. Opiekunów w Niepewności Wydzier-żawienia wspomnianych Dóbr zostawić, za Przedstawieniem, tychże Rada Famyliyna wraz z Sędzią prezydującym, z przyczyn powyżej wymienionych jednomyślnie zadecydowała, y tychże W.W. Opiekunów do wypuszczenia w trzechletnicy Dzierżawę Dóbr Bierzwienna Długa, Krótka, Tarnówka, Łączewka, w Moc artykułu 450 Kodexu Cywilnego, a to podług Anszlagu

w Roku 1805 (…) z wolney Ręki Ninieyszym Aktem upoważniła726.

4.3. Sprawdzanie rachunków z opieki 4.3.1. Rachunki okresowe

Akta opiekuńcze dowodzą stosunkowo rzadkiej praktyce wyznacza-nia terminów składawyznacza-nia rachunków „rocznych”. Rady familijne wyzna-czyły termin składania rachunków z zarządu jedynie w 8 przypadkach. Np. na posiedzeniu dnia 26 marca/7 kwietnia 1866 r. rada familijna nie-letnich Hassenmajerów postanowiła między innymi: Rada familijna

wkła-da obowiązek na głównego opiekuna, aby ten corocznie w dniu 1. Lipca z zarządu majątkiem nieletnich składał szczegółowe rachunki przydanemu opiekunowi, a ten gdyby uznał zarząd ten szkodliwym dla dobra nielet-nich, aby uwagi swoje dla wydania stosownej Decyzyi radzie familijnej bezzwłocznie udzielał727.

Rada familijna nieletniego Bigoszewskiego 22 września/4 październi-ka 1870 r. postanowiła: termin do składania rachunków ze sprawowanej

opieki roczny dla głównego opiekuna zakreśla, to jest tak aby w ostatnim dniu Grudnia n. s. każdego roku przydany opiekun miał już sobie takowy dostarczony,- pierwszy rachunek ma być złożony przydanemu opiekunowi

dnia 19/31 Grudnia 1871 roku728.

726 SPPŁ, Akta tyczące się zwołania Rady Familijnej nieletniego Izydora Słuckiego, s.70-72.

727 SPwŁ, Akta Opieki nieletnich Hasenmajerów, sygn. 23, k. 2. Podobnie: SPwŁ,

Akta Opieki nieletnich po Danielu Grubert, sygn. 26, k. 11 (1866 r.); SPPŁ, Akta tyczące się zwołania Rady Familijnej nieletniego Izydora Słuckiego, s. 72 (1817 r.).

Rada familijna nieletnich Schultz w 1872 r. zadecydowała:

opiekuno-wi głównemu corocznie rachunki ze sprawowaney opieki, składać na ręce

przydanego opiekuna zaleca729.

Akta pupilarne świadczą o praktyce składania rachunków przez opie-kuna głównego podopiekunowi. Opiekun przydany po przejrzeniu ra-chunków, nie mając do nich zastrzeżeń, przedkładał je radzie familijnej do

zatwierdzenia730. Rada familijna zatwierdzała rachunki dopiero po

spraw-dzeniu ich przez opiekuna przydanego. Praktykę tę potwierdzają uchwały zawarte w aktach. Np. 11 kwietnia 1826 r. rada familijna nieletnich Dus-sów postanowiła: zważywszy, że Opiekun Główny (….) daiąc tylko same

rachunki bez żadnego usprawiedliwienia (…) przyiąć za dostateczne nie może, ale upoważnia opiekuna przydanego, aby sądownie zmusił

Opieku-na do (…) wydania Summy wziętej przez niego Złł 2460731.

Rada familijna nieletnich Grubert na posiedzeniu odbytym 30 wrześ-nia/12 października 1870 r. uchwaliła: Wreszcie rada familijna rachunki

ze sprawowania opieki od dnia 22 Września 1866 roku do dnia 1 Paź-dziernika 1870 roku przez Juliusza Knoll głównego Opiekuna złożone i dziś radzie przedstawione, jako sprawdzone przez przydanego opiekuna,

akceptuje i w nich nic do zmonitowania nie znajduje732.