Piotr Chohura, Eugeniusz Kołota
Katedra Ogrodnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Wstęp
Według STĘPOWSKIEJ i ROGOWSKIEJ [2006] rzodkiewkę w Polsce uprawia się na powierzchni około 700 ha, z czego jedną trzecią stanowią uprawy polowe. Krótki okres wegetacji i słabo rozwinięty system korzeniowy rzodkiewki sprawia, że wymaga ona dużej ilości łatwo dostępnych składników pokarmowych w glebie i mimo, że jest ona rośliną o małych wymaganiach pokarmowych, jej potrzeby nawozowe są określane jako wysokie. Jak podają SKĄPSKI iDĄBROWSKA [1994] na wytworzenie plonu w wysokości 10 tha-1 rzodkiewka zużywa około 50 kg N, 20 kg P2O5, 50 kg K2O, 30 kg CaO.
Wśród czynników decydujących o powodzeniu uprawy rzodkiewki szczególnie znaczenie ma nawożenie azotem, którego poziom powinien uwzględniać nie tylko wysokość, lecz w głównym stopniu jakość plonu [STĘPOWSKA, ROGOWSKA 2006].
Rzodkiewka, podobnie jak inne gatunki z grupy warzyw rzepowatych, charakteryzuje się znaczną skłonnością do akumulacji azotanów, co w efekcie może prowadzić do obniżenia jej wartości użytkowej [ROŻEK 2000]. Można ograniczyć to niekorzystne zjawisko poprzez racjonalne nawożenie azotem, uwzględniając potrzeby pokarmowe roślin oraz zawartość azotu mineralnego w glebie. Zalecenia co do optymalnej zawartości azotu dla tej rośliny są rozbieżne: STĘPOWSKA iROGOWSKA [2006] podają, że optymalne stężenia azotu na glebach ciężkich powinno wynosić 120-150 mg Ndm-3, a na glebach lekkich 80-100 mg Ndm-3, BREŚ i in. [2008] sugerują jeszcze szerszy zakres zasobności w przedziale 50-130 mg Ndm-3. Zdecydowanie mniejsze ilości zalecają ORŁOWSKI i KOŁOTA [1999], którzy podają, że dawka azotu dla tego gatunku powinna wynosić 40-50 kg Nha-1. W uprawie rzodkiewki istotna jest nie tylko wielkość dawki i rodzaj nawozu azotowego, ale także termin i technika jego stosowania [KOWALSKA i in.
2006]. Przy stosowaniu formy amonowej (siarczanu amonu) lub amidowej (mocznik) - zawartość azotanów w zgrubieniach rzodkiewki jest zazwyczaj niższa niż przy nawożeniu formą azotanową.
Celem badań była ocena wpływu dawki i różnych form tego składnika na plonowanie i akumulację azotanów w zgrubieniach dwóch odmian rzodkiewki.
Materiał i metody
Dwa doświadczenia polowe z nawożeniem rzodkiewki azotem przeprowadzono
P. Chohura, E. Kołota 80
w latach 2006-2008. Każde z nich zostało założone metodą losowanych podbloków w 3 powtórzeniach w układzie dwuczynnikowym. Pierwszy czynnik stanowiły zróżnicowane dawki azotu, który stosowano w takiej ilości, aby uzyskać poziom zasobności gleby wynoszący odpowiednio: 50, 100 i 150 mg Ndm-3. Czynnik drugi obejmował 4 następujące nawozy azotowe różniące się składem chemicznym, a przede wszystkim formą azotu wprowadzaną do gleby: saletra amonowa 34% N – (NH4NO3), saletra wapniowa 15,5% N – (Ca(NO3)2H2O), siarczan amonu 20,0% N – ((NH4)2SO4), Entec 26 - 26% N – (NH4NO3+(NH4)2SO4 +0,8% dodatek 3,4 dimetylopyrazofosfatu - DMPP - jako inhibitora nitryfikacji). Nawozy stosowano jednorazowo przed siewem nasion rzodkiewki, mieszając je z glebą na głębokość 10 cm. Koncentracja azotu mineralnego w glebie przed rozpoczęciem badań w poszczególnych latach wahała się w przedziale 25-35 mg Ndm-3, a pozostałych makroskładników była na poziomie pokrywającym potrzeby pokarmowe rzodkiewki. Obiektem kontrolnym były poletka, na których nie stosowano nawozów azotowych. W badaniach uprawiano dwie odmiany rzodkiewki: Wernar F1 o kulistych zgrubieniach oraz Treto F1 o zgrubieniach wydłużonych.
Nasiona wysiewano w III dekadzie kwietnia na poletka o wymiarach 1,01,2 m, w ilości 3,5 gm-2. Odległość między rzędami roślin wynosiła 15 cm. Po wschodach przeprowadzano przerywkę pozostawiając siewki co 2,5 cm. Zbiory rzodkiewki wykonywano na przełomie maja i czerwca, sukcesywnie w miarę dorastania zgrubień, które wyrywano gdy osiągnęły średnicę 2 cm. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej wyliczając przedział ufności testem Tukeya dla poziomu istotności
=0,05. Analiza jakościowa plonu obejmowała określenie zawartości azotanów z zastosowaniem metody potencjometrycznej – elektrodą firmy Orion i suchej masy metodą suszarkowo-wagową w zgrubieniach.
Wyniki i dyskusja
Obydwie odmiany rzodkiewki, tj. Treto F1 i Wernar F1 plonowały na wysokim poziomie, szczególnie przy zastosowaniu najwyższej dawki azotu - 150 mg Ndm-3 gleby, gdzie średni plon handlowy przekraczał 13 tha-1 (tab. 1). Zwiększenie koncentracji azotu w glebie przyczyniło się istotnie do wzrostu wielkości plonu handlowego obydwu odmian rzodkiewki w porównaniu do kontroli bez nawożenia.
Niezależnie od rodzaju zastosowanego nawozu azotowego, zwiększenie koncentracji tego składnika w glebie z 50 do 100 i 150 mg Ndm-3 spowodowało istotny wzrostu plonu handlowego zgrubień rzodkiewki odmiany Wernar F1. W przypadku odmiany Treto F1 odnotowano podobną zależność z tym wyjątkiem, że różnice pomiędzy poziomem nawożenia 100 a 150 mg Ndm-3 nie zostały potwierdzone statystycznie.
Zastosowanie saletry amonowej na poziomie nawożenia 100 mg Ndm-3 pozwoliło na uzyskanie najwyższego w całym doświadczeniu średniego plonu handlowego u obydwu odmian rzodkiewki. Uzyskane wyniki są potwierdzeniem plonotwórczego działania azotu [GORLACH, MAZUR 2002] oraz informacji STĘPOWSKIEJ iROGOWSKIEJ [2006], że na glebach ciężkich koncentracja tego składnika dla rzodkiewki powinna wynosić ponad 100 mg Ndm-3.
Tabela 1; Table 1 Wpływ nawożenia azotem na wielkość plonu handlowego rzodkiewki,
średnio dla lat 2006-2008 (tha-1)
The effect of nitrogen fertilization on marketable yield of radish, mean for 2006-2008 (tha-1)
WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE ... 81
Nawóz Kind of fertilizer
Zawartość azotu mineralnego w glebie Mineral nitrogen content in soil
(mg Ndm-3)
Saletra wapniowa; Calcium nitrate 11,95 14,14 14,07 13,39 Saletra amonowa; Ammonium nitrate 10,39 11,03 12,84 11,42 Siarczan amonu; Ammonium sulphate 11,26 12,62 12,90 12,26
Średnia; Mean 11,21 12,58 13,05 12,28
Kontrola; Control 7,40
NIR0,05 dla; LSD0.05 for:
- dawki N; N dose 0,62 - rodzaju nawozu; kind of fertilizer 0,73
- interakcji; interaction 0,91 Wernar F1
Entec 26 10,06 11,20 12,96 11,40
Saletra wapniowa; Calcium nitrate 11,88 14,49 14,20 13,52 Saletra amonowa; Ammonium nitrate 10,63 10,40 10,95 10,66 Siarczan amonu; Ammonium sulphate 12,03 12,52 13,92 12,82
Średnia; Mean 11,15 12,15 13,01 12,10
Kontrola; Control 7,50
NIR0,05 dla; LSD0.05 for:
- dawki N; N dose 0,65 - rodzaju nawozu; kind of fertilizer 0,68 - interakcji; interaction 0,87
Stwierdzono, że rodzaj zastosowanego nawozu azotowego miał również istotny wpływ na plonowanie roślin. W przypadku obydwu odmian rzodkiewki użycie saletry amonowej przyczyniło się do uzyskania istotnie wyższego plonu handlowego w porównaniu do innych badanych nawozów, czego nie zaobserwowały w swoich badaniach JURKOWSKA iROŻEK [1981] oraz MICHAŁOJĆ [2001]. Użycie siarczanu amonu oraz nawozu Entec 26 w przypadku odmiany Treto F1 pozwoliło na uzyskanie plonowania na zbliżonym poziomie. U odmiany Wernar F1 plon handlowy był istotnie wyższy po zastosowaniu siarczanu amonu w porównaniu do nawozu Entec 26.
Najniższy średni plon handlowy u obydwu odmian uzyskano stosując saletrę wapniową jako źródło azotu. Uzyskane wyniki są zbieżne z informacjami SADEGO [2006], który podaje, że rzodkiewka bardzo dobrze reaguje na nawożenie siarczanem amonu. Może to być spowodowane obecnością siarki w tym nawozie, a rzodkiewka ma wysokie wymagania pokarmowe w stosunku do tego pierwiastka.
Uzyskane wyniki w badaniach własnych nie potwierdzają w pełni informacji HÄHNDELA iZERULLI [2001], którzy obserwowali bardzo korzystny wpływ stosowania nawozu Entec 26 na plonowanie rzodkiewki. W ich badaniach plon tego warzywa wzrósł o 11,1% w porównaniu z innymi nawozami. Mogło to być spowodowane odmiennymi warunkami glebowymi, gdyż jak twierdzą KOŁOTA i ADAMCZEWSKA-SO
-WIŃSKA [2007], stosowanie Entecu 26 przynosi dobre wyniki przede wszystkim na glebach lekkich, przy obfitych opadach i nawadnianiu.
Zwiększanie koncentracji azotu w glebie, na której uprawiano rzodkiewkę,
P. Chohura, E. Kołota 82
powodowało obniżenie zawartości suchej masy w zgrubieniach w porównaniu do kontroli.
Średnia zawartość suchej masy w zgrubieniach roślin uprawianych przy za-sobności gleby 50 i 100 mg Ndm-3 była zbliżona. Podniesienie koncentracji azotu do 150 mg Ndm-3 spowodowało spadek zawartości suchej masy w zgrubieniach. Podobne tendencje stwierdzono u obydwu odmian rzodkiewki (tab. 2).
Tabela 2; Table 2 Wpływ nawożenia azotem na zawartość suchej masy w zgrubieniach rzodkiewki,
średnio dla lat 2006-2008 (%)
The effect of nitrogen fertilization on dry matter content of radish roots, mean for 2006-2008 (%)
Nawóz Kind of fertilizer
Zawartość azotu mineralnego w glebie Mineral nitrogen content in soil
(mg Ndm-3)
Saletra wapniowa; Calcium nitrate 4,50 4,91 4,33 4,58 Saletra amonowa; Ammonium nitrate 4,39 4,75 4,79 4,64 Siarczan amonu; Ammonium sulphate 4,90 4,34 4,62 4,62
Średnia; Mean 4,66 4,71 4,54 4,64
Kontrola; Control 4,74
Wernar F1
Entec 26 4,11 4,53 3,93 4,19
Saletra wapniowa; Calcium nitrate 4,09 4,37 3,76 4,07 Saletra amonowa; Ammonium nitrate 4,49 4,13 4,25 4,29 Siarczan amonu; Ammonium sulphate 4,48 4,20 4,19 4,29
Średnia; Mean 4,29 4,31 4,03 4,21
Kontrola; Control 4,48
Również rodzaj nawozu wpływał na gromadzenie suchej masy w zgrubieniach.
Użycie saletry amonowej przyczyniało się do większej zawartości suchej masy w zgrubieniach rzodkiewki w porównaniu do pozostałych nawozów. Mając na uwadze jakość i ilość plonu można stwierdzić, że najlepsze rezultaty produkcyjne uzyskano uprawiając rzodkiewkę przy zasobności 100 mg Ndm-3 z zastosowaniem siarczan amonu i nawozu Entec 26 jako źródeł azotu.
Równoważnie z plonowaniem, duże znaczenie ma jakość uprawianych roślin. W przypadku rzodkiewki bardzo ważnym zagadnieniem jest utrzymanie na odpowiednim poziomie zawartości azotanów, która nie powinna przekraczać 1500 mg NO3kg-1 św.m.
Zawartość azotanów w roślinach jest ściśle uzależniona od dawki i formy zastosowanego azotu [KOZIK, GLEŃ 1995; KOZIK 2006], co potwierdzają wyniki przeprowadzonych badań. Najmniejsze ilości tych niepożądanych związków stwierdzono w zgrubieniach pochodzących z kontroli. Zdaniem SADEGO [2006] dawka azotu jest jednym z podstawowych czynników decydujących o zawartości azotanów w warzywach, co znalazło potwierdzenie w przeprowadzonych doświadczeniach. Podnie-sienie koncentracji azotu mineralnego w glebie z 50 mg Ndm-3 do 150 mg Ndm-3
WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE ... 83 przyczyniło się do zwiększenia średniej zawartości azotanów z 361,8 mg NO3kg-1 do 705,7 mg NO3kg-1 świeżej masy zgrubień u odmiany Treto F1 i odpowiednio z 440,2 mg NO3kg-1 do 793,1 mg NO3kg-1 u odmiany Wernar F1 (tab. 3). Również rodzaj zastosowanego nawozu silnie wpływał na koncentrację azotanów w zgrubieniach rzodkiewki. Zastosowanie siarczanu amonu przyczyniało się do mniejszej akumulacji azotanów w zgrubieniach obydwu odmian rzodkiewki w porównaniu do pozostałych nawozów. Wyniki te są zgodne z danymi prezentowanymi w literaturze, że nawożenie zredukowanymi formami azotu wyraźnie ogranicza koncentrację azotanów [BARCZAK, CWOJDZIŃSKI 1996; LISIEWSKA 1991; MICHAŁOJĆ 2001;WOJCIECHOWSKA 2004].
Tabela 3; Table 3 Wpływ nawożenia azotem na zawartość azotanów w zgrubieniach rzodkiewki,
średnio dla lat 2006-2008 (mg NO3kg-1 św.m.)
The effect of nitrogen fertilization on nitrate content in radish roots, mean for 2006-2008 (mg NO3kg-1 FM)
Nawóz Kind of fertilizer
Zawartość azotu mineralnego w glebie Mineral nitrogen content in soil
(mg Ndm-3)
Saletra wapniowa; Calcium nitrate 528,1 749,3 831,2 702,9 Saletra amonowa; Ammonium nitrate 422,8 794,1 955,2 724,0 Siarczan amonu; Ammonium sulphate 186,8 381,5 423,5 330,6
Średnia; Mean 361,8 601,1 705,7 556,2
Kontrola; Control 136,9
Wernar F1
Entec 26 283,5 380,9 598,2 420,9
Saletra wapniowa; Calcium nitrate 596,5 805,2 1010,7 804,1 Saletra amonowa; Ammonium nitrate 603,4 888,7 1064,6 852,2 Siarczan amonu; Ammonium sulphate 277,4 469,1 498,8 415,1
Średnia; Mean 440,2 636,0 793,1 623,1
Kontrola; Control 261,4
Porównywalne efekty ograniczeniu akumulacji azotanów, zwłaszcza u odmiany Wernar F1 uzyskano po użyciu nawozu Entec 26, który zawiera azot w formie amonowej i azotanowej. Powodował on mniejsze nagromadzenie azotanów o 34% u odmiany Treto F1 i o 48% u odmiany Wernar F1 w porównaniu do saletry amonowej.
Podobne wyniki otrzymali KOŁOTA i ADAMCZEWSKA-SOWIŃSKA [2007] w uprawie pora wczesnego. Zastosowanie saletry amonowej i wapniowej spowodowało wysoki wzrost średniej zawartości azotanów w zgrubieniach obydwu odmian rzodkiewki w porównaniu do pozostałych badanych nawozów. Był on nieco większy po użyciu saletry amonowej, mimo że zawiera ona tylko połowę azotu w formie azotanowej.
Wyniki badań MICHAŁOJĆ [2001] dotyczące uprawy sałaty, rzodkiewki i szpinaku wykazały z kolei wyższą zawartość azotanów w roślinach nawożonych saletrą wapniową niż saletrą amonową. Należy jednak podkreślić, że żadna z zastosowanych dawek azotu oraz rodzajów nawozu nie spowodowała przekroczenia dopuszczalnej zawartości azotanów w zgrubieniach rzodkiewki.
P. Chohura, E. Kołota 84
Wnioski
1. Saletra amonowa w porównaniu z saletrą wapniową, siarczanem amonu i nawozem Entec 26 zapewniła uzyskanie istotnie wyższych plonów rzodkiewki, przy najwyższej jednocześnie akumulacji azotanów w częściach jadalnych.
2. Niezależnie od rodzaju zastosowanego nawozu azotowego, zwiększenie kon-centracji azotu w glebie z 50 do 100 i 150 mgdm-3 powodowało istotny wzrost plonu handlowego rzodkiewki ‘Wernar F1', natomiast w przypadku odmiany Treto F1 przy zawartości 100 i 150 mg Ndm-3 plon ten nie różnił się istotnie.
3. Zawartość azotanów w zgrubieniach rzodkiewki wzrastała wraz ze zwiększaniem koncentracji azotu w glebie, ale nie przekraczała dopuszczalnych norm.
4. Zastosowanie siarczanu amonu i nawozu Entec 26 przyczyniło się do znacznie mniejszego nagromadzenia azotanów w częściach jadalnych obydwu odmian rzodkiewki w porównaniu z pozostałymi nawozami.
Literatura
BARCZAK B.,CWOJDZIŃSKI E. 1996. Wpływ nawożenia i warunków uprawy na jakość wybranych warzyw regionu bydgoskiego i gdańskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol.
440: 11-17.
BREŚ W.,GOLCZ A.,KOMOSA A.,KOZIK E.,TYKSŃSKI W. 2008. Nawożenie roślin ogrod-niczych. Wydawnictwo Uniwesytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań: 189 ss.
GORLACH E.,MAZUR T.2002. Chemia rolna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa:
356 ss.
HÄHNDEL R.,ZERULLA W.2001. Effects of ammonium – stabilized N-fertilizer on yield quality of vegetables. Acta Hortic. 563: 81-86.
JURKOWSKA H.,ROŻEK A.1981. Wpływ formy i dawki azotu na zawartość makro i mi-kroelementów w roślinach. Acta Agr. Silv. Ser. Agr. 20: 107-120.
KOŁOTA E.,ADAMCZEWSKA-SOWIŃSKA K.2007. Przydatność nawozu Entec 26 w uprawie pora na zbiór wczesny. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Ogrodnictwo 41:
529-532.
KOWALSKA I.,SADY W.,SZURA A.2006. Wpływ formy azotu nawozowego, dokarmiania dolistnego i miejsca uprawy na plonowanie i jakość sałaty. Acta Agrophysica 7(3):
619-631.
KOZIK E.2006. Wpływ terminu zbioru oraz nawożenia azotem i potasem na zawartość azotanów w sałacie uprawianej w szklarni. Acta Agrophysica 7(3): 633-642.
KOZIK E.,GLEŃ B.1995.Wpływ poziomu i formy azotu na zawartość azotanów w sałacie.
Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej „Nauka praktyce ogrodniczej”. AR w Lublinie: 699-702.
LISIEWSKA Z.1991.Azotany i azotyny w warzywach. Cz. I. Wpływ różnych czynników na zawartość azotanów i azotynów w warzywach świeżych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 3:
11-23.
MICHAŁOJĆ Z. 2001. Wpływ nawożenia azotem i potasem oraz terminu uprawy na plonowanie i skład chemiczny sałaty, rzodkiewki oraz szpinaku. Rozprawa Habilita-cyjna. AR w Lublinie: 74 ss.
WPŁYW ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE ... 85 ORŁOWSKI M.,KOŁOTA E.1999. Uprawa warzyw. Wydawnictwo Brasika, Szczecin: 367 ss.
ROŻEK S.2000. Czynniki wpływające na akumulację azotanów w plonie warzyw. Zeszyty Nauk. AR w Krakowie 71: 19-31.
SADY W.2006. Nawożenie warzyw polowych. Wydawnictwo Plantpress, Kraków: 111 ss.
SKĄPSKI H., DĄBROWSKA B. 1994. Uprawa warzyw w polu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa: 436 ss.
STĘPOWSKA A.,ROGOWSKA M.2006.Uprawa rzodkiewki w polu i pod osłonami. Plant-press, Kraków: 86 ss.
WOJCIECHOWSKA R. 2004. Akumulacja azotanów a jakość produktów ogrodniczych.
Zeszyty Naukowe AR w Krakowie 74: 21-26.
Słowa kluczowe: rzodkiewka, dawka azotu, forma azotu, plonowanie, wartość biologiczna
Streszczenie
W latach 2006-2008 przeprowadzono dwa doświadczenia polowe z rzodkiewką, w których oceniano zróżnicowane dawki azotu zapewniające uzyskanie poziomu zasobności gleby przed siewem nasion, na poziomie: 50, 100 i 150 mg Ndm-3 oraz 4 nawozy różniące się formą azotu: saletra amonowa 34% N – (NH4NO3), saletra wapniowa 15,5% N – (Ca(NO3)2H2O), siarczan amonu 20,0% N – ((NH4)2SO4), Entec 26 - 26% N – (NH4NO3+(NH4)2SO4+0,8% DMPP). Najwyższy plon handlowy rzod-kiewki zapewniło użycie saletry amonowej, która w porównaniu z saletrą wapniową, siarczanem amonu i nawozem Entec 26 zapewniła uzyskanie istotnie wyższych plonów tej rośliny oraz powodowała największe nagromadzenie azotanów w zgrubieniach rzodkiewki. Niezależnie od rodzaju zastosowanego nawozu azotowego, zwiększenie koncentracji tego składnika w glebie z 50 do 100 i 150 mg Ndm-3 powodowało istotny wzrostu plonu handlowego rzodkiewki odmiany Wernar F1, natomiast u odmiany Treto F1 przy zawartości 150 mg Ndm-3 plon ten utrzymywał się na podobnym poziomie jak przy 100 mg Ndm-3. Zawartość azotanów w zgrubieniach rzodkiewki wzrastała wraz ze zwiększaniem koncentracji azotu w glebie, ale nie przekraczała dopuszczalnych norm.
Rośliny nawożone siarczanem amonu i nawozem Entec 26 zawierały mniejsze ilości azotanów w częściach jadalnych w porównaniu do nawożonych saletrą amonową i saletrą wapniową.
THE EFFECT OF DIFFERENTIATED NITROGEN FERTILIZATION ON YIELDING AND BIOLOGICAL VALUE OF RADISH GROWN
FOR SPRING HARVEST
Piotr Chohura, Eugeniusz Kołota
Department of Horticulture
University of Environmental and Life Sciences, Wrocław Key words: radish, nitrogen dose, nitrogen form, yield, biological value
Summary
P. Chohura, E. Kołota 86
In two field experiments carried out in 2006-2008 the effect of differentiated nitrogen fertilization on yield and biological value of radish was examined. Mineral N content in the soil before sowing seeds was raised up to the level of: 50, 100 and 150 mg Ndm-3 by using: ammonium nitrate 34% N – (NH4NO3), calcium nitrate 15.5% N – (Ca(NO3)2H2O), ammonium sulphate 20.0% N – ((NH4)2SO4), Entec 26 - 26% N – (NH4NO3+(NH4)2SO4+0.8% DMPP). The highest marketable yield of radish was obtained in case of ammonium nitrate use, which, in comparison to calcium nitrate, ammonium sulphate and Entec 26 resulted in significantly higher yield, as well as nitrates accumulation in roots. Irrespective of the kind of fertilizer, increment of nitrogen content in the soil from 50 to 100 and 150 mg Ndm-3 caused the significant enhancement of radish ‘Wernar F1’ yield, while for Treto F1 cultivar similar yielding was recorded at nitrogen concentration equal to 150 mg Ndm-3 and 100 mg Ndm-3. Increasing mineral nitrogen concentration in the soil resulted in increment of nitrates content in radish roots, however their amounts did not exceed the permissible level.
Plants fertilized with ammonium sulphate and Entec 26 contained lower amount of nitrates in edible parts in comparison to those supplied with ammonium nitrate and calcium nitrate.
Dr Piotr Chohura Katedra Ogrodnictwa Uniwersytet Przyrodniczy pl. Grunwaldzki 24a 50-363 WROCŁAW
e-mail: piotr.chohura@up.wroc.pl
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2009 z. 539: 87-97