WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA I POLITYCZNA CHRL I REPUBLIKI MOŁDAWII
2. WSPÓŁPRACA POLITYCZNA CHRL I REPUBLIKI MOŁDAWII
W pierwszej połowie lat 90. XX w. polityka zagraniczna ChRL względem Republiki Mołdawii polegała na uznaniu niepodległości nowego kraju na kon-tynencie europejskim oraz na podtrzymaniu przyjaznych stosunków. Z kolei dla Republiki Mołdawii Chiny były liderem wśród państw azjatyckich w za-kresie rozwoju gospodarczego. Do najważniejszych wydarzeń zalicza się
oficjal-ne uznanie przez ChRL w grudniu 1991 r. niepodległości Mołdawii3.
Kolej-nym krokiem było nawiązanie 30 stycznia 1992 r. stosunków dyplomatycznych
między oboma krajami4. Natomiast otwarcie przedstawicielstw
dyplomatycz-nych nastąpiło nieco później. Niemniej to Chińczycy jako pierwsi 30 czerwca
1992 r. otworzyli swoje przedstawicielstwo dyplomatyczne w Kiszyniowie5.
Od samego początku nawiązania stosunków dyplomatycznych oba kraje po-dejmowały liczne próby nakreślenia kierunków wzajemnej współpracy poprzez organizowanie licznych spotkań na szczeblu szefów państw, rządów i szefów re-sortów branżowych. W listopadzie 1992 r. z oficjalną wizytą do Chin udał się
pierwszy prezydent Mołdawii Mircea Snegur6. Podczas wizyty podpisano 14
dokumentów, tworzących podstawy prawne stosunków bilateralnych7.
Jedno-na służbie państwowej u mołdawskich i wałachskich hospodarów, wypełniał zlecenia dyplomatyczne w Konstantynopolu, Sztokholmie i Paryżu. Zwolennik zbliżenia Mołdawii z Rosją. W 1671 r. został skierowany przez patriarchę jerozolimskiego Dosifieja do Rosji, gdzie pozostał na zaproszenie Artamona Matwiejewa, odpowiadającego na dworze carskim za sprawy międzynarodowe. Władał biegle: rumuńskim, łacińskim, greckim, starogreckim, rosyjskim, francuskim, tureckim, włoskim, szwedzkim i chińskim. Znany ze swoich prac naukowych z dziedziny filozofii, geografii, historii, sztuki tłumaczenia. W latach 1675–1678 kierował rosyjskim poselstwem w Chinach.
3 Porozumienie międzyrządowe o współpracy handlowo-gospodarczej z 18.01.1992, Protokół rozmów z 19.01.1992 między delegacją rządową RM i rządową delegacją handlowo-gospodarczą ChRL.
4 Совместное коммюнике от 30.01.1992 об установлении дипломатических отношений между Республикой Молдова и Китайской Народной Республикой, http://www.mfa.gov.md/cooperare-bilaterala/,
dostęp 19.05.2011.
5 Relaţiile dintre Republica Populară Chineză şi Republica Moldova au fost şi rămîn arminioase,
„Săptămîna”, 30.10.1998.
6 http://www.mfa.gov.md/cooperare-bilaterala/, dostęp 19.05.2011.
7 Dokumenty podpisane 6 listopada 1992 r.:
Porozumienie o współpracy kulturalnej zawarte między Rządem Republiki Mołdawii i Rządem •
Chińskiej Republiki Ludowej;
Porozumienie między Rządem Republiki Mołdawii i Rządem Chińskiej Republiki Ludowej •
o wspieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji;
Porozumienie o przyjaźni i współpracy zawarte między Ministerstwem ds. Młodzieży, Sportu •
i Turystyki Republiki Mołdawii i Chińską Federacją Młodzieżową;
Porozumienie o współpracy w dziedzinie turystyki zawarte między Ministerstwem ds. Młodzie-•
ży, Sportu i Turystyki Republiki Mołdawii i administracją rządową ds. turystyki ChRL; Protokół o ustanowieniu połączeń lotniczych zawarty między Rządem Republiki Mołdawii •
67
cześnie ChRL udzieliła swojemu partnerowi kredytu towarowego w wysokości
5 mln USD8.
Wraz z otwarciem w Kiszyniowie przedstawicielstwa dyplomatycznego ChRL stosunki dwustronne nabrały dynamiki. W dniach 18–21 października 1993 r. po raz pierwszy od chwili uzyskania przez Mołdawię niepodległości z oficjalną wizytą do Kiszyniowa udała się delegacja chińska, której przewodniczył Ten Zengpei, zastępca ministra spraw zagranicznych ChRL. Celem wizyty było przeprowadzenie dwustronnych konsultacji między MSZ Republiki Mołdawii i MSZ ChRL dotyczących zacieśnienia stosunków dyplomatycznych między dwoma krajami. Wynikiem wspólnych działań była pierwsza (4–5 kwiet-nia 1995 r.) w Mołdawii oficjalna wizyta Qian Qichena, wicepremiera Rady Państwowej i ministra spraw zagranicznych ChRL, której celem było otwarcie Ambasady Republiki Mołdawii w Chinach. Prezydent RM 5 sierpnia 1995 r.
podpisał stosowny dekret i w marcu 1996 r.9 w Beijing otwarto Ambasadę
Re-publiki Mołdawii10.
Tuż po otwarciu placówki dyplomatycznej Mołdawii w Chinach, 23–28 mar-ca 1996 r. z oficjalną wizytą w ChRL przebywał po raz pierwszy
przewodniczą-cy parlamentu RM Petru Łuczyński11, następnie w dniach 3–7 września 1996 r.
pierwszą wizytę w ChRL złożył ówczesny minister spraw zagranicznych
Moł-dawii Mihai Popov12. Podejmowane przez naczelne organa władzy państwowej
i resorty branżowe działania przyczyniły się do powołania mołdawsko-chińskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej i Naukowo-Technicz-nej. Zaczęła pracować pod koniec 1999 r., kiedy strony powołały jej skład
per-sonalny i zainaugurowano jej pierwsze posiedzenie13.
Dziś można już śmiało stwierdzić, że stworzenie ram prawnych oraz nawią-zanie przyjaznych stosunków bilateralnych między Chinami i Mołdawią było
Dokumenty podpisane 7 listopada 1992 r.:
Porozumienie o współpracy naukowo-technicznej zawarte między Rządem Republiki Mołdawii •
i Rządem Chińskiej Republiki Ludowej;
Porozumienie o zniesieniu obowiązku wizowego przy organizacji wyjazdów służbowych zawarte •
między Rządem Republiki Mołdawii i Rządem Chińskiej Republiki Ludowej;
Porozumienie o zniesieniu obowiązku wizowego dla grup turystycznych zawarte między Rzą-•
dem Republiki Mołdawii i Rządem Chińskiej Republiki Ludowej;
Porozumienie o udzieleniu kredytu państwowego na dostawę towarów z ChRL do Mołdawii za-•
warte między Rządem Republiki Mołdawii i Rządem Chińskiej Republiki Ludowej; Wspólne oświadczenie Republiki Mołdawii i Chińskiej Republiki Ludowej. •
8 Президент Молдовы в Китае, „Экономическое oбозрение”, № 22 (374), 9.06.2000.
9 Relaţiile moldo-chineze încep încă din sec. XVII, cînd Nicolae Milescu-Spătarul a viyitat China,
„Săptămîna”, 30.10.1998.
10 Republica Populară Chineză, http://www.mfa.gov.md/politica-externa/cn/, dostęp 19.05.2011.
11 http://www.mfa.gov.md/cooperare-bilaterala/, dostęp 19.05.2011.
12Ibidem.
13 Китай и Молдова, http://md2.mofcom.gov.cn/aarticle/aboutus/addressofcommercialcounselor/ 200412/20041200009139.html, dostęp 19.05.2011.
68
ważnym osiągnięciem w stosunkach obu państw końca XX w. – co więcej, stało się to podwaliną dobrych relacji mołdawsko-chińskich w XXI w.
W dniach 7–12 czerwca 2000 r. na zaproszenie przywódcy ChRL Jiang Ze-mina z oficjalną wizytą w ChRL przebywał po raz drugi prezydent RM. Tym razem był to Petru Łuczyński, wcześniej piastujący stanowisko przewodniczące-go parlamentu. Wizytę przyprzewodniczące-gotowywano niezwykle starannie, ponieważ władze Mołdawii doszły do wniosku, że Chiny mogą stać się, jeśli nie najważniejszym, to bardzo obiecującym partnerem Kiszyniowa. „Dla Mołdawii bardzo ważne jest uzyskanie wsparcia ze strony ChRL w realizacji reform społeczno-gospo-darczych. Przykład Chin w wielu dziedzinach jest godny naśladowania i za-stosowania w naszym kraju. Przez Chiny, które odgrywają bardzo ważną rolę w regionie Azji, możemy rozwijać współpracę z innymi państwami, zdobywać nowe, mało znane dla mołdawskich producentów rynki” – powiedział P. Łu-czyński, jednocześnie podkreślając, że „wzmocnienie bazy prawnej w rozwoju stosunków między naszymi państwami będzie sprzyjać zacieśnieniu współpracy w sektorze rolnym, w przemyśle winnym oraz pozwoli zastosować nowe tech-nologie. W tym celu będą omawiane możliwości tworzenia wspólnych przed-siębiorstw i wsparcia ze strony rządu przedsiębiorców zainteresowanych
rozwo-jem dwustronnej współpracy”14.
Wizyta prezydenta RM w ChRL miała charakter państwowy. Z delegacją mołdawską spotkały się najważniejsze osoby w kraju: przewodniczący ChRL Jiang Zemin, przewodniczący Rady Państwa Zhu Rongji oraz przewodniczący parlamentu Li Peng. Podczas wizyty strony podpisały umowę o unikaniu po-dwójnego opodatkowania, a także porozumienia w dziedzinie lotnictwa cywil-nego, ochrony zdrowia i nauk medycznych. Oprócz tego przywódcy podpisali wspólną deklarację o rozwoju współpracy wielostronnej w XXI w., w której zo-stały określone priorytety stosunków bilateralnych między Mołdawią i
China-mi w bieżącym tysiącleciu15. Porozumienie o współpracy zawarły ponadto Izby
Przemysłowo-Handlowe obu państw16.
Po bardzo udanej wizycie P. Łuczyńskiego w Chinach władze Mołdawii za-częły razem z ChRL pracować nad przygotowaniem pierwszej oficjalnej wizyty
przywódcy ChRL w Mołdawii. Doszło do niej 19–20 lipca 2001 r.17 Przyjazd
przywódcy ChRL Jiang Zemina do Mołdawii18 nastąpił w momencie zmiany
14 Президент Молдовы в Китае...
15 Д. Калак, Китайский синдром в Молдове, „Экономическое oбозрение”, № 23 (375), 16.06.2000.
16 Президент Молдовы в Китае…
17 Д. Калак, Китай и Молдова – дружба на веки?, „Экономическое oбозрение”, № 25 (425),
20.07.2001.
18 Była to jedna z kilku wizyt przywódcy ChRL w Europie Wschodniej, odwiedził wówczas również: Rosję, Białoruś, Ukrainę oraz Maltę.
69
władzy w kraju i była to pierwsza wizyta przywódcy obcego państwa po zmianie rządu. W 2001 r. władzę w RM, po zwycięstwie w przedterminowych wybo-rach parlamentarnych, objęła partia komunistyczna, a prezydentem kraju został jej przywódca Vladimir Voronin. Jiang Zemin udzielił Mołdawii bezzwrotnej
pożyczki w wysokości 1 mln USD19. „Narody mołdawski i chiński
nawiąza-ły ciepłe, przyjacielskie stosunki. W ciągu ostatnich kilku lat między naszymi państwami aktywnie rozwija się współpraca w sferze polityki, gospodarki, na-uki i kultury – powiedział na lotnisku Jiang Zemin. – Przyjechałem do waszego kwitnącego kraju z wielkim życzeniem, by jeszcze bardziej zacieśnić naszą przy-jaźń i zdynamizować współpracę gospodarczą. Z przyjemnością poznam prezy-denta Vladimira Voronina i inne najważniejsze osoby w Mołdawii, z którymi
będziemy w ciągu najbliższych lat rozwijać nasze stosunki dwustronne”20.
Pod-czas tej wizyty ChRL i RM podpisały międzyrządowe porozumienie dotyczą-ce współpracy w obszarze szkolnictwa oraz porozumienie o współpracy zawarły
Ministerstwa Kultury obu państw21.
Wizyta przywódcy ChRL przyczyniła się do zacieśnienia współpracy rządo-wej między oboma krajami. W dniach 20–24 listopada 2001 r. po raz pierwszy z oficjalną wizytą w ChRL przebywał premier RM Vasile Tarlev. Wizyta ta była szeroko komentowana przez chińskie środki masowego przekazu. W czasie wi-zyty premiera RM premier ChRL Zhu Rongji podkreślał, że „widzi w Mołda-wii strategicznego partnera i ma nadzieję, że chińskim przedsiębiorstwom uda się za pośrednictwem rynku mołdawskiego wyjść ze swoimi towarami na ryn-ki krajów WNP i rynek UE”. To samo powiedział wówczas przywódca Chin Jiang Zemin: „Wiem, że Pana spotkanie z premierem naszego kraju było bardzo owocne i mam nadzieję, że nasza współpraca w sferze politycznej i gospodar-czej będzie bardzo intensywnie się rozwijać”. Wynikiem wizyty było podpisanie międzyrządowego memorandum o współpracy w dziedzinie uprawy winorośli i produkcji wina. Ponadto Ministerstwa Sprawiedliwości obu państw zawarły
umowę o współpracy22.
W odpowiedzi na wizytę premiera RM w ChRL, 23–25 lipca 2002 r. z ro-boczą wizytą do Kiszyniowa przybyła delegacja MSZ ChRL pod przewodnic-twem Li Zhaoxinga, zastępcy ministra spraw zagranicznych ChRL. Podczas spotkania obie strony przeprowadziły konsultacje na temat dwustronnej
współ-19 Д. Калак, Китайская грамота для Молдовы, „Экономическое oбозрение”, № 26 (426), 27.07.2001. 20 Д. Калак, Китай и Молдова – дружба на веки… 21 Председатель КНР оплатил проезд, „Коммерсантъ”, № 128 (2258), 21.07.2001; Кишиневские СМИ о тематическом диапазоне предстоящего диалога Председателя КНР в столице Молдовы, http:// press.try.md/item.php?id=6909, dostęp 19.05.2011. 22 Д. Калак, Большой Китай уважает маленькую Молдову, „Экономическое oбозрение”, № 43 (443), 23.11.2001.
70
pracy w ramach mołdawsko-chińskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpra-cy Gospodarczej i Naukowo-Technicznej. W tym samym roku, 25 sierpnia – 1 września, z oficjalną wizytą w ChRL przebywała przewodnicząca parlamentu RM Eugenia Ostapciuc. W trakcie spotkania z przewodniczącym parlamen-tu ChRL Li Pengem obie strony podkreśliły znaczenie rozwoju współpracy międzyparlamentarnej między oboma krajami. Wtedy też delegacja mołdaw-ska przeprowadziła rozmowy ze stroną chińską na temat otwarcia w Mołdawii mołdawsko-chińskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego,
elektroniczne-go i elektrotechniczneelektroniczne-go23. E. Ostapciuc zaprosiła także przewodniczącego
par-lamentu ChRL do złożenia oficjalnej wizyty w Mołdawii24. Nie trzeba było
na to długo czekać, ponieważ do spotkania doszło już 1 listopada 2002 r., kiedy
do Mołdawii przyjechała delegacja parlamentarna z Chin25.
W dniu 13 listopada 2002 r. w Kiszyniowie odbyło się drugie posiedzenie mołdawsko-chińskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej i Naukowo-Technicznej. Głównym tematem przeprowadzonych konsultacji była współpraca w sektorze przemysłowym, rolnym oraz współpraca inwesty-cyjna między oboma krajami. W tym celu, przed rozpoczęciem roboczego spo-tkania Komisji w Kiszyniowie, 4–8 września 2002 r. zorganizowano wystawę, w której wzięło udział 105 firm z Chin. Strona chińska zaprezentowała pro-gram rządowy SPARK, skierowany do potencjalnych inwestorów
zainteresowa-nych inwestowaniem za granicą w sektor rolny26.
Rezultatem tych wspólnych inicjatyw była przeprowadzona 23–26 lutego 2003 r. trzecia już oficjalna wizyta prezydenta RM, tym razem V. Voronina, w Chinach – na zaproszenie przywódcy Chin Jiang Zemina. Z przywódcą Moł-dawii spotkał się Jiang Zemin, Sekretarz Generalny Chińskiej Partii Komuni-stycznej Hu Jintao, premier Rady Państwa Zhu Rongji i przewodniczący
par-lamentu Chin Li Peng27. Podczas wizyty strony podpisały bardzo ważne, jak
podkreślały władze Mołdawii, porozumienie dotyczące udzielenia przez stronę chińską pomocy technicznej i eksperckiej w zakresie tworzenia stref wolnego handlu na terytorium RM. Po powrocie do Mołdawii prezydent Voronin po-wiedział, że ChRL jest gotowa zainwestować w gospodarkę jego kraju ponad 1 mln USD. W wyniku powyższych uzgodnień w kolejnych latach ChRL
zain-23 Официальный визит в Китай делегации парламента, „Экономическое oбозрение”, № 32 (480), 6.09.2002. 24 Встреча парламентариев Молдовы с Ли Пэном, http://www.nm.md/files/hidden_y2002/08/23/old, dostęp 27.09.2011. 25 Китайские официальные лица встретятся с президентом, http://old.kp.md/freshissue/politics/ 159383/, dostęp 27.09.2011. 26http://www.nm.md/files/hidden_y2002/08/23/old, dostęp 27.09.2011. 27 Китай и Молдова…
71
westowała w budowę w Kiszyniowie współczesnego Centrum Tradycyjnej
Me-dycyny Chińskiej28, które oficjalnie otwarto 24 czerwca 2011 r.29
Niewątpliwą zasługą dobrych stosunków politycznych już wówczas było to, że stały się one płaszczyzną, w oparciu o którą rozwijały się powiązania i
kontak-ty pomiędzy przedsiębiorcami obu państw30. Rozwój współpracy gospodarczej
między dwoma krajami przyczynił się do zawarcia 20 czerwca 2005 r. nowe-go porozumienia międzyrządowenowe-go o współpracy nowe-gospodarczej i pomocy
tech-nicznej31. Poza tym na uwagę zasługuje fakt zorganizowania pod koniec 2005 r.
w Pekinie I Festiwalu Kultury Mołdawskiej i Wina, który dał po raz pierwszy możliwość mieszkańcom Chin zapoznania się z osobliwościami i nurtami
kul-tury mołdawskiej, jak również z wysoką jakością produkowanych tam win32.
Oba kraje równolegle zacieśniały także współpracę międzyparlamentarną, o czym świadczy złożenie w RM 20–22 maja 2006 r. pierwszej oficjalnej wi-zyty przez przewodniczącego Stałego Komitetu Parlamentu ChRL Wu Bang-guo. Podczas pobytu w Mołdawii chiński gość spotkał się z przewodniczącym parlamentu RM Marianem Lupu, premierem Vasile Tarlevym i prezydentem Voroninem. Wu Bangguo na początku pobytu w Chinach powiedział, że „ce-lem jego wizyty jest aktywizacja międzyrządowych relacji i wspieranie
dwu-stronnej współpracy w priorytetowych obszarach”. Zaproponował ponadto, by
została zachowana częstotliwość kontaktów na najwyższym szczeblu, by roz-wijano współpracę między komitetami specjalistycznymi, roboczymi organa-mi ustawodawczyorgana-mi i młodyorgana-mi parlamentarzystaorgana-mi oraz by oba kraje zacie-śniały współpracę na szczeblu organizacji międzynarodowych i regionalnych w celu realizacji wspólnych interesów. Z kolei Marian Lupu wyraził gotowość strony mołdawskiej do aktywnego rozszerzania kontaktów międzyparlamen-tarnych obu państw i współpracy z ChRL w celu wniesienia jeszcze większego wkładu w rozwój stosunków bilateralnych. Potwierdził, że Mołdawia uznaje za-sadę „jedności Chin” i uważa Tajwan za ich integralną część, za co Wu Bang-guo wyraził mu wdzięczność. Wynikiem spotkania było zawarcie porozumie-nia o współpracy techniczno-gospodarczej między ChRL i Mołdawią, a także kontraktu między chińską firmą Huawei Technologies i mołdawskim
Moldte-lecomem33. 28 Воронин открывает Китай и Вьетнам для Молдовы, http://press.try.md/item.php?id=25965, dostęp 26.09.2011 29 В Кишиневе открылся государственный центр традиционной китайской медицины, http://ru. publika.md/link_214371.html, dostęp 26.09.2011. 30 Китай и Молдова…
31 Republica Populară Chineză…
32 Лоза и пагода, „Независимая Молдова”, 2.02.2007.
33 Председатель ПК ВСНП У Банго провел переговоры со спикером парламента Молдовы М. Лупу, http://www.fmprc.gov.cn/rus/wjb/zzjg/dozys/dozysgjlb/1756/1758/t254096.htm, dostęp 19.05.2011.
72
Podczas spotkania z premierem Mołdawii Wu Bangguo podkreślił: „Cieszy mnie to, że współpraca na płaszczyźnie politycznej rozprzestrzeniła się także na inne sfery i w ten sposób obie strony wykazują coraz więcej entuzjazmu w
za-kresie stosunków dwustronnych, cechujących się dużym potencjałem”34.
Chiń-ski gość zaznaczył, że strona chińska szanuje system społeczny i drogę rozwoju obraną przez naród mołdawski, podtrzymuje wysiłki Mołdawii na rzecz zapew-nienia suwerenności państwowej, niepodległości i integralności terytorialnej. „Poświęcamy dużo uwagi rozwojowi stosunków z waszym krajem i jesteśmy gotowi aktywizować kontakty na najwyższym szczeblu, pogłębiać współpra-cę handlowo-gospodarczą, rozszerzać wymianę kulturalno-społeczną na rzecz
zacieśnienia współpracy międzypaństwowej” – mówił Wu Bangguo35. Z kolei
prezydent RM oznajmił, że rząd, parlament i partie polityczne Mołdawii mają takie same zdanie na temat priorytetów rozwoju przyjaznej współpracy z
Chi-nami, „ponieważ odpowiada to podstawowym interesom naszego narodu”36.
Wizyta przewodniczącego parlamentu Chin w Mołdawii zapoczątkowała nowy etap w stosunkach między oboma krajami, polegający na rozwoju współ-pracy międzyrządowej. W dniach 11–14 października 2006 r. z oficjalną wi-zytą do Chin udał się A. Stratan, minister spraw zagranicznych i integracji
europejskiej RM37. Spotkał się z premierem Rady Państwowej Chin Wen
Jia-bao, ministrem spraw zagranicznych Li Zhaoxingiem i szefem Departamen-tu ds. Współpracy Międzynarodowej KomiteDepartamen-tu Centralnego Komunistycznej Partii ChRL Wang Jiarui. Premier Wen Jiabao na początku posiedzenia powie-dział, że rząd Chin przywiązuje szczególne znaczenie do współpracy z Mołda-wią i do jej wzmocnienia oraz dywersyfikacji kierunków wymiany towarowej w oparciu o poszanowanie interesów obu krajów. Natomiast mołdawski mini-ster w przemówieniu wygłoszonym na posiedzeniu rządu ChRL opisał sytu-ację gospodarczo-społeczną swojego kraju, podkreślając, że cechuje się on przy-jaznym klimatem inwestycyjnym, a także przekonywał, że wiele mołdawskich podmiotów gospodarczych jest zainteresowanych nawiązywaniem kontaktów z chińskimi firmami. Z kolei premier Wen Jiabao zauważył, że rząd chiński wspiera chińskich inwestorów zainteresowanych inwestowaniem w Mołdawii, co przyczynia się do dywersyfikacji mołdawskiego eksportu. Wysocy urzędni-cy w Pekinie odnotowali znaczenie stosunków dwustronnych i zapowiedzieli,
34 У Банго встретился с премьер-министром Молдовы В. Тарлевым, http://www.fmprc.gov.cn/rus/ wjb/zzjg/dozys/dozysgjlb/1756/1758/t254099.htm, dostęp 19.05.2011. 35 Переговоры У Банго с президентом Молдовы В. Ворониным, http://www.fmprc.gov.cn/rus/wjb/ zzjg/dozys/dozysgjlb/1756/1758/t254101.htm, dostęp 19.05.2011. 36 У Банго совершал официальный дружественным визит в Молдову, http://md2.mofcom.gov.cn/ aarticle/bilateralvisits/200608/20060802990001.html, dostęp 30.03.2011.
37 La 11–14 octombrie Ministrul Andrei Stratan se va afla în vizită oficială în China, http://www.mfa.
73
że pod koniec roku (2006) odbędzie się kolejne robocze posiedzenie mołdaw-sko-chińskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej i Nauko-wo-Technicznej. Wreszcie A. Stratan przekazał premierowi ChRL zaproszenie od premiera RM Vasile Tarleva do złożenia oficjalnej wizyty w Mołdawii. Na-stępnie, na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych głównie analizowano ów-czesny stan stosunków dyplomatycznych między obu krajami. W trakcie dys-kusji wysoko oceniono dwustronną współpracę w ramach różnych organów i wyspecjalizowanych agencji ONZ oraz udzielane w związku z tym wzajemne wsparcie w sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Mi-nistrowie obu krajów zobowiązali się zacieśniać współpracę między minister-stwami oraz podjęli decyzję o przeprowadzeniu w 2007 r. konsultacji na
szcze-blu wiceministrów38.
Koniec 2006 r. to przede wszystkim zorganizowanie 6–8 grudnia w Peki-nie trzeciego posiedzenia wspólnej komisji ds. gospodarczych. Po zakończeniu jej prac został sporządzony protokół, w którym strony zaznaczyły, że należy wzmocnić i udoskonalić bazę prawną regulującą stosunki handlowo-gos-podarcze, w celu stworzenia bardziej przyjaznych warunków dla nawiązania i rozszerzenia współpracy między firmami. Ponadto przedsiębiorcy obu kra-jów próbowali rozpocząć pracę nad realizacją w Mołdawii wielu wspólnych projektów. Bardzo pomocny w tym okazał się zorganizowany już po raz dru-gi, tym razem w Szanghaju, Festiwal Kultury Mołdawskiej i Wina, w ramach
którego odbyło się mołdawsko-chińskie forum biznesowe39. Wynikiem tych
działań było kilka wizyt chińskich przedsiębiorców w Mołdawii. W dniach 21–
24 września 2007 r. przebywała tu z wizytą delegacja chińskiej firmy „Covec”40.
W październiku 2007 r. z trzydniową roboczą wizytą do Mołdawii udał się Siuj Tunkai, minister gospodarki ChRL wraz z przedstawicielami 20 chińskich
zakładów winiarskich41. Z kolei 23–24 listopada 2007 r. Mołdawię odwiedził
zastępca szefa rządu ChRL Hui Liangyu, w celu spotkania z najwyższym kie-rownictwem RM i omówienia problemu zacieśnienia współpracy gospodarczej
między oboma krajami42.
Bardzo ciekawy pod względem wydarzeń na płaszczyźnie stosunków chińsko-mołdawskich był rok 2008. Rozpoczął się on od przeprowadzenia
38 Viceprim-ministrul Andrei Stratan a avut în China mai multe întrevederi, http://www.mfa.gov.md/
noutati/46/, dostęp 19.06.2011. 39Лоза и пагода, http://www.nm.md/daily/article/2007/02/02/0101.html, dostęp 27.09.2011. 40 Делегация „COVES” закончил визит в Молдову, http://md2.mofcom.gov.cn/aarticle/bilateralvisits /200709/20070905133978.html, dostęp 30.03.2011. 41 Визит китайских бизнесменов, http://md2.mofcom.gov.cn/aarticle/bilateralvisits/200708/20070 805008839.html, dostęp 30.03.2011. 42 Заместитель премьера-министр Хуй Лянюй нанесёт визит в РМ, http://md2.mofcom.gov.cn/ aarticle/bilateralvisits/200711/20071105235352.html, dostęp 30.03.2011.
74
4–10 marca IV posiedzenia Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy
Gospo-darczej43, w którym wzięła udział także delegacja Izby
Przemysłowo-Handlo-wej RM, składająca się z przedstawicieli różnych branż44. Głównym rezultatem
prac Komisji było podpisanie porozumienia o budowie w Mołdawii centrum medycznego. Strona chińska zadeklarowała gotowość wyasygnowania na ten
cel 700 tys. USD45 Następnie 19 maja 2008 r. po raz pierwszy oficjalną
wizy-tę w Chinach złożył przewodniczący Sądu Najwyższego RM Ion Muruneanu, który spotkał się z Wang Shengjunem, przewodniczącym Sądu Najwyższego