Wybory do Kongresu Deputowanych

Podstawowe regulacje dotyczące trybu powoływania Kongresu Deputowa-nych zostały określone w rozdziale I tytułu III Konstytucji Hiszpanii z 1978

roku. Pierwszy przepis odnoszący się do charakteru reprezentacji, jaką jest niewątpliwie hiszpański parlament centralny, został określony w art. 66 ust. 1 ustawy zasadniczej. Zgodnie z jego postanowieniami „Kortezy Generalne repre-zentują lud hiszpański i składają się z Kongresu Deputowanych oraz Senatu”². Takie sformułowanie zasady reprezentacji nie budzi zastrzeżeń, jeżeli chodzi o charakter izby niższej parlamentu: jak wspomniano już powyżej, powinna ona zawsze reprezentować wszystkich obywateli danego państwa. Większe kontro-wersje przepis ten rodzi w odniesieniu do charakteru reprezentacji izby wyższej, lecz temu zagadnieniu poświęcone będą rozważania w dalszej części pracy.

Na mocy art. 67 konstytucji ustawodawca określił także zasadę incompati‑

bilitas w odniesieniu do członków Kortezów Generalnych. Zgodnie z postano-wieniami zawartych w nim przepisów nie można być jednocześnie członkiem obydwu izb ani też łączyć mandatu członka parlamentu wspólnoty autonomicz-nej z mandatem deputowanego w izbie niższej Kongresu Deputowanych. Przy-jęcie takiej zasady wskazuje wyraźnie na respektowanie przez hiszpańskego ustawodawcę zasady wertykalnego podziału władz w aspekcie personalnym.

Zaznaczyć ponadto należy, że zgodnie z postanowieniami art. 67 ust. 2 hiszpańskiej konstytucji członkowie Kortezów Generalnych wykonują mandat wolny. Oznacza to, że w wykonywaniu swoich obowiązków nie są związani żadnymi instrukcjami podmiotów ich wybierających. Przyjęcie konstytucyjnej zasady zakazu mandatu imperatywnego jest logiczną konsekwencją adaptacji na gruncie hiszpańskim zasady ogólnej reprezentatywności (s^olé t^ura, a^Pari

-cio P^erez, 2003: 26).

Przepisy konstytucji określają także liczbę mandatów, z których może skła-dać się Kongres Deputowanych, nie jest to jednak liczba sztywno określona, gdyż zgodnie z postanowieniami art. 68 ust. 1 ustawy zasadniczej izba ta może się składać z 300 do 400 deputowanych. Aktualną liczbę mandatów w izbie — wynoszącą 350 — określają postanowienia art. 162 ust. 1 ustawy organicznej o podstawach systemu wyborczego z 19 czerwca 1985 roku³.

Zarządzanie wyborów

Przepisy konstytucji regulują także przypadki konieczności przeprowadze-nia wyborów parlamentarnych. Pierwszy z nich został określony przepisami art. 68 ust. 4 ustawy zasadniczej. Na ich mocy wybory do izby niższej hiszpań-skiego parlamentu są przeprowadzane co cztery lata, a jej skład jest wyła-niany w głosowaniu powszechnym, wolnym, równym, bezpośrednim i tajnym.

2 Konstytucja Hiszpanii z 27 grudnia 1978, znowelizowana 27 sierpnia 1992. Tłum. i wstęp T. M^ołDawa. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2008, s. 51.

3 Ley Orgánica 5/1985, de 19 de junio, del Régimen Electoral General, Boletín Oficial del Estado, núm. 147, de 20 de junio de 1985 z późniejszymi zmianami.

Konieczność przeprowadzenia wyborów wiąże się w takim przypadku z faktem wygaśnięcia mandatów deputowanych, co następuje z mocy prawa po upływie czterech lat od dnia ich wyboru. Przepisy art. 68 ust. 6 konstytucji nakazują przy tym, aby kolejne wybory odbyły się pomiędzy trzydziestym a sześćdziesiątym dniem po upływie mandatu. Natomiast w przepisach art. 42 ust. 2 ustawy orga-nicznej o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku ustawodawca zazna-czył, że prawo wyznaczenia terminu wyborów do Kongresu Deputowanych przysługuje hiszpańskiemu premierowi. Jest to kompetencja, którą szef rządu realizuje na własną odpowiedzialność, po uprzednim przeprowadzeniu dyskusji na forum Rady Ministrów. Jest on zobowiązany do wyznaczenia daty wyborów dwadzieścia pięć dni przed upływem kadencji izby. Zgodnie z postanowieniami art. 62 pkt b konstytucji oraz art. 167 ust. 1 ustawy organicznej o podstawach systemu wyborczego taka decyzja polityczna przybiera formę królewskiego dekretu, który musi zostać opublikowany następnego dnia w Biuletynie Urzę-dowym Państwa (Boletín Oficial del Estado) i wchodzi w życie z dniem ogło-szenia. Wyznaczone przez premiera wybory, które formalnie zostają zarządzone przez monarchę, winny być przeprowadzone w pięćdziesiątym czwartym dniu po ich zarządzeniu.

Zakończenie mandatu Kongresu Deputowanych może także nastąpić przed upływem przewidzianych w art. 68 ust. 4 czterech lat i mieć inne przyczyny niż wygaśnięcie mandatów deputowanych. Ustawodawca określił w 1978 roku dodatkowo na trzy takie przypadki. Pierwszy z nich, określony przez Isidre M^olasa jako przyczyna autonomiczna, ma miejsce wówczas, gdy żaden z kan-dydatów na premiera nie uzyska zaufania Kongresu Deputowanych w terminie dwóch miesięcy zgodnie z postanowieniami art. 99 ust. 5 konstytucji⁴. Drugi przypadek, określony przez tego samego autora jako przyczyna antycypowana, ma zastosowanie wówczas, gdy zostaje podjęta całkowita reforma konstytu-cji, zgodnie z art. 168 ust. 1 ustawy zasadniczej⁵. Trzecia ewentualność, okre-ślona przez Isidre M^olasa jako przypadek dyskrecjonalny, to możliwość pod-jęcia przez premiera decyzji o rozwiązaniu Kongresu Deputowanych, Senatu lub Kortezów Generalnych na mocy art. 115 konstytucji⁶. W każdym z trzech przypadków wniosek premiera o rozwiązanie Kongresu Deputowanych przyj-muje formalną postać dekretu królewskiego. Musi on zostać opublikowany w Biuletynie Urzędowym Państwa (Boletín Oficial del Estado) następnego dnia po formalnym zarządzeniu przeprowadzenia wyborów i wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Treść dekretu musi określać datę przeprowadzenia

wybo-4 Szerzej na temat procedury powoływania rządu w Hiszpanii przewidzianej w art. 99 Kon-stytucji z 1978 roku zob. w: M^yśliwiec, 2010a: 137—138 oraz M^yśliwiec, 2011a: 143—144.

5 Szerzej na temat procedury zmiany Konstytucji Hiszpanii zob. Myśliwiec, 2011a: 122—

124; G^rabowski, 2013: 42, 61, 74, 88, 157, 164, 169—170, 190.

6 Szerzej na temat uprawnień premiera wynikających z postanowień art. 115 Konstytucji Hiszpanii z 1978 roku zob. M^yśliwiec, 2010a: 140—141.

rów, a winny być one przeprowadzone w pięćdziesiątym czwartym dniu po ich zarządzeniu.

Czynne prawo wyborcze

Ciekawym rozwiązaniem w ramach hiszpańskiego systemu wyborczego (określonym w art. 68 ust. 5 konstytucji) jest przyznanie zarówno czynnego, jak i biernego prawa wyborczego wszystkim obywatelom hiszpańskim, któ-rzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 18 lat. Brak wyższych cenzusów wieku odnoszących się szczególne do wymogów związanych z kandydowaniem na określone stanowiska pochodzące z wyboru jest interesującym przypadkiem rozumienia zasady równości wszystkich obywateli na gruncie prawa hiszpań-skiego. Należy także zaznaczyć, że obywatel może zostać pozbawiony praw wyborczych jedynie prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Przepisy ustawy organicznej o podstawach systemu wyborczego z 19 czer- wca 1985 roku zakładają ponadto w art. 2 ust. 2, że czynne prawo przysługuje wszystkim obywatelom, którzy ukończyli 18 lat i figurują w aktualnych spisach wyborców. Za ich sporządzanie odpowiada Biuro Spisów Wyborczych (Oficina del Censo Electoral), będące jednostką organizacyjną funkcjonującą w ramach Narodowego Instytutu Statystycznego (Instituto Nacional de Estadística). Jego działania podlegają nadzorowi ze strony Centralnej Komisji Wyborczej (Junta Electoral Central). Biuro Spisów Wyborczych posiada swoje delegatury w każ-dej prowincji. Współpracują one z poszczególnymi urzędami gmin oraz z kon-sulatami przy sporządzania spisów wyborców. Do najważniejszych zadań Biura Spisów Wyborczych należy koordynowanie i nadzorowanie procesów sporzą-dzania określonych spisów. W ramach takiej działalności może ono kierować szczegółowe instrukcje działania do urzędów gmin, konsulatów i podmiotów odpowiedzialnych za prowadzenie rejestrów cywilnych oraz rejestrów osób ska-zanych, a także przeprowadzać inspekcje w wymienionych wyżej jednostkach.

Biuro odpowiada również za eliminowanie ze spisów wielokrotnego wpisu tego samego wyborcy, a także za sporządzenie prowizorycznych i ostatecznych list wyborców. Jest ponadto organem wyższego stopnia dla rozpatrzenia skarg doty-czących działania organów partycypujących w sporządzaniu spisów wybor-czych. Jego decyzje w wyżej wymienionych sprawach kończą postępowanie administracyjne w tym zakresie.

Wpisu do spisu wyborców w odniesieniu do każdego uprawnionego do głoso-wania obywatela dokonuje się automatycznie, z mocy samego prawa. Potrzebne do tego informacje są przekazywane na mocy art. 32 ust. 2 i 3 ustawy organicz-nej o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku Biuru Spisów Wyborczych przez urzędy gminy (w odniesieniu do uprawnionych do głosowania obywa-teli zamieszkujących na terytorium Hiszpanii), a także przez stosowne placówki

konsularne (w odniesieniu do uprawnionych do głosowania obywateli zamiesz-kujących poza terytorium Hiszpanii). Biuro prowadzi dwa odrębnie sporządzane spisy wyborców. Pierwszy zawiera dane osób uprawnionych do głosowania i zamieszkujących na terytorium państwa hiszpańskiego, drugi natomiast obej-muje wyborców zamieszkujących poza jego granicami⁷. Dla wszystkich typów wyborów w Hiszpanii prowadzi się te same spisy wyborców, z możliwością ich rozszerzenia w przypadku przeprowadzania wyborów do jednostek samorządu terytorialnego oraz do Parlamentu Europejskiego⁸.

Spisy wyborców są stałe, a ich aktualizacji dokonuje się raz w miesiącu.

Uwzględnia się przy tym stan rzeczywisty na pierwszy dzień każdego miesiąca.

Bierne prawo wyborcze

Przepisy hiszpańskiego prawa wyborczego regulują także w sposób szcze-gółowy kwestie dotyczące biernego prawa wyborczego. Przysługuje ono wszystkim pełnoletnim Hiszpanom, jednakże w zakresie korzystania z niego ustawodawca wprowadził dość liczne ograniczenia. Zgodnie z przepisami art. 6 ustawy organicznej o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku o mandat deputowanego nie mogą ubiegać się między innymi członkowie rodziny kró-lewskiej (wpisani do stosownego Rejestru Cywilnego⁹) oraz ich współmałżon-kowie, obywatele pełniący funkcje w administracji rządowej oraz organach władzy sądowniczej, szefowie hiszpańskich placówek dyplomatycznych akre-dytowani w obcych państwach lub przy organizacjach międzynarodowych, woj-skowi oraz funkcjonariusze policji i służb porządkowych w służbie czynnej, Obrońca Ludu, Dyrektor Generalny Hiszpańskiego Radia i Telewizji czy też Prezes Banku Hiszpańskiego (M^yśliwiec, 2010c: 117). Kandydować nie mogą także osoby pełniące funkcje kadencyjne, takie jak wysocy funkcjonariusze terenowych oddziałów urzędów centralnych podlegających ministerstwom, tere-nowi przedstawiciele Hiszpańskiego Radia i Telewizji, a także przedstawiciele

7 Zasadę prowadzenia dwóch odrębnych spisów wyborców (odrębnie dla osób uprawnionych do głosowania zamieszkujących na terytorium państwa hiszpańskiego i odrębnie dla wyborców zamieszkujących poza jego granicami) ustawodawca określił w przepisach ustawy organicznej z 28 stycznia 2011 roku, modyfikującej ustawę organiczną o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku. Zob. Ley Orgánica 2/2011, de 28 de enero, por la que se modifica la Ley Orgánica 5/1985, de 19 de junio, del Régimen Electoral General, Boletín Oficial del Estado, núm. 25, de 29 de enero de 2011.

8 Przypadki umożliwiające rozszerzenie spisów wyborców w związku z przeprowadzeniem jednego z dwu wymienionych typów głosowań są uregulowane w art. 176 i 210 ustawy organicz-nej o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku. Zob. Ley Orgánica 5/1985, de 19 de junio..., op.cit.

9 Real Decreto 2917/1981, de 27 de noviembre, sobre Registro Civíl de la Familia Real, Boletín Oficial del Estado, núm. 297, de 12 de diciembre de 1981.

rozgłośni radiowych i telewizyjnych zależnych od władz poszczególnych wspól-not autonomicznych oraz prowincjonalni przedstawiciele Biura Spisów Wybor-czych. Bierne prawo wyborcze nie przysługuje także obywatelom pozbawionym tego prawa prawomocnym orzeczeniem sądu i tym, w których sprawie prawo-mocne orzeczenia sądowe jeszcze nie zapadły, lecz zostali przez sąd skazani za przestępstwa buntu, terroru, działania przeciwko administracji publicznej lub przeciwko instytucjom państwa¹⁰. Prawo wybieralności tracą również osoby zarejestrowane na listach wyborczych partii politycznych, ich federacji lub koa-licji, które prawomocnym orzeczeniem sądowym zostały uznane za nielegalne¹¹.

Zgłaszanie list wyborczych

Prawo zgłoszenia list kandydatów na deputowanych przysługuje kilku róż-nym podmiotom. Po pierwsze przysługuje partiom polityczróż-nym i federacjom partii wpisanym do stosownego rejestru. Kandydatów proponować mogą także koalicje partyjne zgłoszone właściwej komisji wyborczej (la Junta Electoral) do dziesięciu dni po formalnym ogłoszeniu daty wyborów. Zgłoszenie takie musi określać nazwę koalicji, zasady, na których opiera się jej istnienie i dzia-łanie, a także dane osób reprezentujących jej organy kierownicze lub koordy-nacyjne. Prawo zgłaszania kandydatów w wyborach do Kongresu Deputowa-nych przysługuje ponadto grupom wyborców, którzy przed zgłoszeniem listy uzyskają dla niej poparcie na poziomie 1% osób uprawnionych do głosowania w danym okręgu wyborczym¹². Ustawa o podstawach systemu wyborczego przewiduje również w art. 169 ust. 3, że partie, federacje partii lub koalicje wyborcze, które w poprzednich wyborach nie uzyskały reprezentacji w żadnej z dwu izb Kortezów Generalnych, zgłaszając swoich kandydatów, muszą przed-stawić listę poparcia dla takiej inicjatywy z podpisami co najmniej 0,1% wybor-ców uprawnionych do głosowania w okręgu wyborczym, w którym dany

pod-10 Przepisy dotyczące pozbawienia biernego prawa wyborczego obywateli nieskazanych jeszcze prawomocnym orzeczeniem sądowym za wymienione wyżej przestępstwa zostały przy-jęte mocą ustawy organicznej z 28 stycznia 2011 roku modyfikującej postanowienia ustawy organicznej o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku. Zob. Ley Orgánica 3/2011, de 28 de enero, por la que se modifica la Ley Orgánica 5/1985, de 19 de junio, del Régimen Elec‑

toral General, Boletín Oficial del Estado, núm. 25, de 29 de enero de 2011.

11 Problem delegalizacji partii politycznych został przedstawiony w sposób szczegółowy w rozdziale III niniejszego opracowania.

12 Jak zauważa Jan iwanek (1999: 93), „zgrupowania” owe nie są jednak luźnymi związkami wyborców, jak ma to miejsce w innych państwach, ale są raczej jednym z instrumentów, którymi w procesie wyborczym posługują się partie polityczne. Przykłady takiego zjawiska można było obserwować wielokrotnie podczas wyborów przeprowadzanych w Kraju Basków, mechanizm ten był bowiem często wykorzystywany przez zwolenników tzw. lewicy patriotycznej (izquierda abertzale), której kolejne ugrupowania były przed wyborami delegalizowane (przyp. M.M.).

miot zamierza podjąć rywalizację wyborczą. Ustawodawca zastrzegł przy tym, że jeden wyborca może udzielić poparcia tylko jednej liście wyborczej¹³.

Zgodnie z przepisami art. 44 ust. 3 ustawy o podstawach systemu wybor-czego żaden podmiot nie może przestawić w jednym okręgu wyborczym więcej niż jednej listy kandydatów dla wyborów tego samego typu. Oznacza to między innymi, że partie polityczne zrzeszone w federacjach partii lub w danych okrę-gach w wyborczych koalicjach nie mogą w nich przedstawić jednocześnie osob-nych, konkurencyjnych list swoich własnych kandydatów.

Przepisy prawa wyborczego (art. 44 ust. 4 ustawy o podstawach systemu wyborczego) zabraniają także takiego proponowania kandydatów, które wska-zywałoby na chęć kontynuowania politycznej działalności ugrupowań (partii politycznych, ich federacji, koalicji wyborczych lub grup wyborców) uznanych za nielegalne i przez to rozwiązanych lub sądowo w swej działalności zawieszo-nych.

Przepisy art. 44 bis ordynacji wyborczej wymagają, aby na każdej z przed-stawionych list liczba przedstawicieli każdej z płci nie była mniejsza niż 40%, gdy natomiast liczba mandatów, o które rywalizują zgłoszeni w wyborach kan-dydaci, jest mniejsza niż 5, odsetek kobiet i mężczyzn na listach wyborczych powinien być jak najbardziej zbliżony do numerycznej równowagi. Te same zasady muszą być zastosowane także w odniesieniu do list proponowanych zastępców¹⁴.

Listy wyborcze są przedstawiane prowincjonalnym kolegiom wyborczym pomiędzy piętnastym a dwudziestym dniem od dnia zarządzenia wyborów.

Zgłoszeniu kandydatur musi towarzyszyć dokładna informacja zawierająca nazwę proponującego je ugrupowania oraz jego skrót i symbol. Oznaczenia te muszą jednak dostatecznie różnić się od nazw, skrótów i symboli innych pod-miotów działających na hiszpańskiej scenie politycznej, nie mogą także zawie-rać flagi lub godła Hiszpanii ani też nawiązywać do symboli przynależnych hiszpańskiej koronie.

Przedstawiane kolegiom wyborczym listy muszą zawierać imiona i nazwi-ska wszystkich kandydatów. Poszczególne podmioty je zgłaszające są przy tym zobowiązane do przedstawienia pisemnej zgody kandydatów na udział w

wybo-13 Regulacje owe zostały wprowadzone na mocy postanowień ustawy organicznej z 28 stycznia 2011 roku zmieniającej postanowienia ustawy organicznej o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku. Zob. Ley Orgánica 2/2011, de 28 de enero, por la que se modifica la Ley Orgánica 5/1985, de 19 de junio, del Régimen Electoral General, Boletín Oficial del Estado, núm. 25, de 29 de enero de 2011.

14 Art. 44 bis ustawy o podstawach systemu wyborczego został sformułowany w oparciu o regulacje prawne przyjęte przez hiszpańskiego ustawodawcę na mocy postanowień ustawy organicznej na rzecz rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn z 22 marca 2007 roku. Zob. Ley Orgánica 3/2007, de 22 de marzo, para la igualdad efectiva de mujeres y hombres, Boletín Ofi-cial del Estado, núm. 71, de 23 de marzo de 2007.

rach z ich list, a także dokumenty poświadczające prawo wybieralności poszcze-gólnych kandydatów. Każdy z nich może przy tym ubiegać się o mandat tylko w jednym okręgu wyborczym i figurować tylko na jednej z list. Przepisy prawa wyborczego wymagają, aby przedstawiane listy zawierały tylu kandydatów, ile mandatów jest do zdobycia w danym okręgu. Dodatkowo uczestniczące w wybo-rach podmioty są zobowiązane do przestawienia list kandydatów na zastępców deputowanych, nie mogą one jednak zawierać więcej niż 10 nazwisk, a w przy-padku okręgów wyborczych Ceuty i Melilli mają zawierać tylko po 1 nazwisku.

Należy także zaznaczyć, że listy kandydatów w wyborach do Kongresu Deputowanych to listy zamknięte. Zgodnie z postanowieniami art. 46 ust. 3 ustawy o podstawach systemu wyborczego podmioty je zgłaszające są zobowią-zane do określenia kolejności kandydatów na listach, jak również kolejności pro-ponowanych zastępców. Oznacza to, że wyborca jest związany decyzjami perso-nalnymi podjętymi uprzednio w ramach struktur partyjnych. Pozostawia się mu jedynie możliwość oddania głosu en bloc na konkretne ugrupowanie, bez moż-liwości wskazania, kto powinien reprezentować je na forum Kongresu Deputo-wanych. Takie rozwiązanie zwiększa zależność kandydatów od kierownictwa poszczególnych ugrupowań politycznych, a tym ostatnim daje możliwość plano-wania składu frakcji parlamentarnej¹⁵.

Nazwiska wszystkich zgłoszonych i zaakceptowanych przez komisje wybor-cze kandydatów, jak i proponowanych zastępców publikuje się w dzienniku urzędowym państwa (Bolietín Oficial del Estado) w dwudziestym drugim dniu od dnia formalnego zarządzenia wyborów. W terminie dwóch dni od daty pub-likacji list w dzienniku urzędowym państwa komisje wyborcze mogą przedsta-wić zgłoszonym kandydatom informacje o nieprawidłowościach w dokonanych zgłoszeniach lub przedstawić zarzuty zgłoszone przez innych przedstawicieli.

W takim przypadku każdemu z kandydatów przysługuje termin czterdziestu ośmiu godzin na usunięcie nieprawidłowości lub ustosunkowanie się do przed-stawionych zarzutów. Po przeprowadzeniu wyżej wymienionej procedury komi-sje wyborcze ogłaszają ostateczne listy kandydatów w dwudziestym siódmym dniu po formalnym zarządzeniu wyborów. Na owych listach nie mogą znaleźć się nazwiska kandydatów, którzy nie ustosunkowali się do przedstawianych im zarzutów lub nie uzupełnili braków formalnych. Ostateczne listy kandydatów i ich zastępców są ponownie publikowane w dzienniku urzędowym państwa dwudziestego ósmego dnia po zarządzeniu wyborów.

Kandydaci, którym komisje wyborcze odmówiły prawa umieszczenia na listach, mają prawo złożenia w terminie dwóch dni skargi do właściwego dla sprawy sądu administracyjnego. Mają przy tym obowiązek powołania się na swój interes prawny i przedstawienia stosownych dowodów potwierdzają-cych, że interes ów został naruszony. Orzeczenie sądowe w tej sprawie musi

15 Szerzej na temat list zamkniętych zob. n^ohlen, 2004: 91.

zostać wydane w terminie kolejnych dwóch dni i uważa się je za rozstrzygnięcie ostateczne. Nie narusza to jednak prawa kandydata do skorzystania z prawa do złożenia skargi do Trybunału Konstytucyjnego w trybie przewidzianym w art.

44 ust. 1 pkt a ustawy organicznej o Trybunale Konstytucyjnym¹⁶. Skarga taka musi zostać złożona w terminie dwóch dni od dnia uzyskania ostatecznego orzeczenia sądu administracyjnego, a Trybunał Konstytucyjny jest ustawowo zobowiązany do wydania stosownego orzeczenia w sprawie w terminie kolej-nych trzech dni¹⁷.

Przeprowadzenie kampanii wyborczej

Przepisy ustawy o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku w art.

51 precyzują czas trwania kampanii wyborczej. Formalnie rozpoczyna się ona trzydziestego ósmego dnia po zarządzeniu wyborów i trwa piętnaście dni. Jej koniec przypada natomiast na godzinę 24.00 dnia poprzedzającego wybory.

Podmioty rywalizujące w wyborach mogą zatem tylko w tym czasie korzystać z prawa do podejmowania działań dla kampanii wyborczej charakterystycznych w zakresie sprecyzowanym przez ustawę.

W czasie trwania kampanii wyborczej organy państwa mają prawną możli-wość prowadzenia nieodpłatnie na antenie mediów publicznych kampanii infor-macyjnej dotyczącej daty przeprowadzenia wyborów, zasad oddania głosu, a także zasad oddania głosu za pośrednictwem poczty, nie mają jednak prawa do prowadzenia kampanii w ten sposób, aby mogła ona sugerować wyborcy, na kogo powinien oddać swój głos.

Ustawa o podstawach systemu wyborczego z 1985 roku zabrania w art. 52 brania czynnego udziału w prowadzeniu kampanii wyborczej żołnierzom i funkcjonariuszom, pozostającym w służbie czynnej. Do grupy tej ustawo-dawca zaliczył żołnierzy sił zbrojnych, funkcjonariuszy organów i służb bez-pieczeństwa państwa, a także funkcjonariuszy policji wspólnot autonomicznych i policji lokalnej. Zakaz ten dotyczy także pełniących obowiązki sędziów i pro-kuratorów oraz członków komisji wyborczych.

Wszelkie zgromadzenia o charakterze publicznym należące do wyda-rzeń związanych z kampanią wyborczą muszą przebiegać zgodnie z regula-cjami prawa do zgromadzeń. Zgodnie z postanowieniami art. 54 ust. 3 ustawy

16 Przepisy te zostały uchwalone przez hiszpański parlament 24 maja 2007 roku. Zob.

16 Przepisy te zostały uchwalone przez hiszpański parlament 24 maja 2007 roku. Zob.