Systemy informatyczne dostępne w resorcie obrony narodowej wypeł-niają luki informacyjne w określonym i jednoznacznie ukierunkowa-nym modelu informacyjukierunkowa-nym. Przetwarzają informacje i je dystrybu- ują w skonkretyzowany sposób. W obliczu sieci teleinformatycznych, udostępniania danych, nadawania praw dostępu, budowania baz danych, a coraz częściej wręcz hurtowni danych takie systemy informatyczne stają się mało efektywne. Im więcej spersonalizowanych systemów informatycznych, tym więcej wymaganych zasobów ludzkich do ich zarządzania i wprowadzania informacji. Przy wielorakości i
różnorod-111
Koncepcja zintegrowanego systemu informatycznego zarządzania jednostką wojskową
ności systemów informatycznych powstaje wiele problemów komuni-kacyjnych i obsługowych.
„Idealny system informacyjny powinien być prosty w użyciu i nie-techniczny, a więc posługiwanie się nim nie powinno wymagać szcze-gólnej wiedzy w dziedzinie komputerów. Teoretycznie, menedżer powinien mieć dostęp do systemu przez włączenie komputera i naciśnię-cie pewnych klawiszy w odpowiedzi na pytania menu” (Griffin, 2013, s. 739). Zgodnie z przedstawioną definicją system informacyjny nie może być uciążliwy, zbyt techniczny dla użytkownika, który ma inne główne cele niż obsługę systemu. Głównymi właściwościami systemu informacyjnego i informatycznego powinny być: prostota, czytelność, łatwy dostęp do informacji, systemowość. Jeśli podczas tworzenia sys-temów informatycznych nie zostaną zachowane wspomniane właści-wości, system traci sens funkcjonowania. W najgorszych przypadkach może wręcz działać na szkodę organizacji, ponieważ zobligowane do jego przymusowego użytkowania zasoby ludzkie staną się mniej efektywne, a procesy zarządcze i informacyjne zostaną spowolnione i wydłużone.
Rysunek 1. Macierz integracji i właściwego funkcjonowania systemów informatycznych zarządzania
Źródło: opracowanie własne.
t
Q ciągłe działanie systemu
t Q łatwość obsługi t Q prostota wprowadzania informacji t Q czytelność informacji t Q bezpieczeństwo informacji t
Q informacja daje wiedzę
t
Q informacja tworzy nową wartościwą informację t Q dzięki informacjom jest usprawniane i przyśpieszane zarządzanie t Q informacja jest jednokrotnie wprowadzana t
Q nie występuje redundancja
t
Q nie występują luki informacyjne t Q informacja jest odnajdywalna i szybko dostępna zarządzanie cele sprawność skuteczność t Q wspomaganie funkcji zarządzania t Q tworzenie jednolitych i wartościowych informacji t Q jednolitość systemu t Q współdziałanie różnych jednostek organizacyjnych MON w jednym systemie
t
Q ułatwianie pracy zasobów ludzkich
112 Jan Grzegorz Kołowski
Istotna staje się przez to integracja systemów od podstaw, czyli od założeń przedstawionych w tabelach 1 i 2. W celu stworzenia właściwego, idealnego w teorii systemu informatycznego właściwe staje się ujęcie całościowe skuteczności i sprawności organizacyjnej jednostki wojsko-wej oraz nowe spojrzenie na cele systemów cywilnych i wojskowych.
Macierz przedstawiona na rysunku 1 pokazuje pewne tło procesów planowania, projektowania i tworzenia systemów, które powinno być przemyślane przez projektantów systemów informatycznych. Poprzez zastosowanie założeń powyższej macierzy przy projektowaniu syste-mów wojskowych można uzyskać wydajny system informatyczny zarządzania, który będzie wspierał organizację w działalności bieżącej bez obciążania procesów zarządczych i dowódczych. Systemy, które powstają bez modernizacji, określenia celów, odpowiadania na luki in-formacyjne stają się obciążeniem organizacyjnym. Można je również na-zwać systemami niewydolnymi, ponieważ nie wspierają funkcji infor-macyjnych i funkcji kierowniczych działalności bieżącej w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Juncewicz, 2011, s. 19–20).
Służąc w jednostce wojskowej lub pracując w niej jako pracownik cywilny, można dostrzec brak spójności w przetwarzaniu informacji. Różnorodność jednostek wojskowych, wojskowych oddziałów gospodar-czych, instytucji nadrzędnych sprawia, że nie istnieje wspólne zarządza-nia informacją. Niejednokrotnie dokumenty i informacje są dublowane lub więcej razy wprowadzane, przetwarzane i poprawiane. Brakuje ukierunkowania w jednolitość systemową i jednolitość zarządzania informacją. Niektórzy obserwatorzy zarządzania, dowodzenia mogą dostrzec nawet wiele problemów, niesprawności, które nie mają racji bytu w organizacjach cywilnych. Odpowiedzią na to mógłby być
zin-tegrowany system informatycznego zarządzania jednostką wojskową, ukierunkowany na tworzenie obecnych sfer informacji.
W tym systemie integracja powinna polegać na: połączeniu wszystkich obecnych systemów informatycznych, planowaniu dalszego rozwoju systemu i jego modułów, ustanowieniu jednej platformy programi-stycznej dostępnej na wielu różnych urządzeniach, badaniu potrzeb informacyjnych żołnierzy, kreowaniu nowych kierunków zarządzania informacją. Dodatkowo, zmiany systemowe nie powinny być rewolu-cyjne, ale procesowe i rozłożone w czasie. Natomiast jeśli nie byłoby możliwości tworzenia systemu na bazie obecnych systemów, należałoby przeprowadzić badania i ocenę kierunków podążania w nowe rozwiąza-nia technologiczne. Ponadto głównym oparciem funkcjonowarozwiąza-nia systemu
113
Koncepcja zintegrowanego systemu informatycznego zarządzania jednostką wojskową
informatycznego zarządzania powinna być jednostka wojskowa, ponie-waż jest ona głównym realizatorem zadań bojowych. Jednostki woj-skowe, pomimo różnic w funkcjonalności i przeznaczeniu, wyróżniają się podobnymi cechami w uogólnieniu, takimi jak: logistyka, zasoby ludzkie, szkolenie (działanie bojowe). Oprócz wymienionych cech jed-nostki wojskowe stanowią też wyjście informacji dla zarządzania i dla kierownictwa, ponieważ są wykonawcami decyzji, rozkazów, zarządzeń oraz dostawcami informacji zwrotnych. Takie umiejscowienie ciężkości systemu informatycznego zarządzania sprawi, że tworzenie dodatko-wych modułów informacyjnych będzie łatwym procesem programi-stycznym, który będzie polegał na zaprogramowaniu modułu na bazie istniejącego systemu, bazy danych i hurtowniach danych. Zostanie przy tym zachowana integralność zarządzania informacją.
Modelem systemu, który możliwe mógłby sprostać wymaganiom jednostek wojskowych powinien być model modułowy. Głównym opar-ciem dla systemu powinna być informacja, która ma unikatowe cechy, takie jak: uporządkowanie, przypis(oznaczenie zdarzeniowe), unikal-ność, czytelunikal-ność, szablonowość. Jednocześnie wraz z powstawaniem systemu informacja powinna być rozwijana o inne właściwe cechy, lecz z uwagą na zachowanie ich w umiarze ilościowym i jakościowym. Mo-del zintegrowanego systemu informatycznego zarządzania powinien być ukierunkowany również na typ i rodzaj organizacji. W tym przy-padku będzie to jednostka wojskowa, która posiada swoje struktury etatowe i zaplecze logistyczne w postaci sprzętu. Nie powinno się na-tomiast przeprowadzać rozróżnienia ze względu na rodzaje jednostek wojskowych lub ze względu na rodzaje sprzętu wojskowego, tylko mo-delować w sposób uniwersalny. Poprzez uniwersalność modelu należy rozumieć taki model, którego dostosowanie będzie możliwe dla różnych jednostek wojskowych, różnego rodzaju wojsk.
Bibliografia
Dz.U. 1967 Nr 44 poz. 220, Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, s. 2, http://isap.sejm.gov. pl/Download;jsessionid=F4ADB9F0005E045C62905E803FF44027?i-d=WDU19670440220&type=3 (26.08.2015).
Czekaj, J. (2012). Potrzeby informacyjne i ich determinanty. W: J. Czekaj, M. Ćwiklicki, M. Jabłoński, T. Kafel, H. Obora, M. Walczak, A. Wodecka-
114 Jan Grzegorz Kołowski
-Hyjek i B. Ziębicki, Podstawy zarządzania informacją. Kraków: Wy-dawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Juncewicz, A. (2011). Działalność bieżąca w SZ RP. Warszawa: Wydawnic-two Akademii Obrony Narodowej.
Kisielnicki, J. (2013). System informatyczny zarządzania. Warszawa: Wydaw-nictwo Placet.`
Resortowe Centrum Zarządzania Projektami Informatycznymi, http:// rczpi.wp.mil.pl/pl/index.html (03.09.2015).