Sendependa organo de la Esperanio-movado / Semajna / Infernacia / Universaia
Admlnlstracio: Koln a. Rh. (Kolonjo). Brŭsseler Strasse 94, Germanujo.
Redakcio: Cefredaktoro: Teo Jung; resp. redaktoro: Joseph Berger;
anonca redaktoro: Michael Wieland. La redakcio ne resendas manu- skriptojn aŭ fotografajojn; retenu por vi kopion! Telefono: 5 68 93.
SubfakoJ: Llbrejo kaj Presejo. Skribante al ni, uzu por ĉiu fako (administracio, redakcio, librejo kaj presejo) apartajn foliojn! — Prezo de Abono (nur antaŭpage): 15 germ. rmk.; mendita per la poŝto aŭ rekte ĉe la eldonejo: 12 germ. rmk. Oni povas pagi kvaronjare.
Dehunua Jarkolehio
N-ro 0 (554)
7 februaro 1930
(8-paĝa)
Prezo de Anoncoj: po unucentimetra kolonero (62 mm larĝa) 1.20 rmk.
Anoncetoj (nur antaŭpage) kostas po vorto aŭ mallongigo 0.05 rmk., minimume 1.— rmk. Rabato: 3X enpreso 10%, 5X 15%, 10X 20%.
Poŝtaj ĉekkontoj: (ĉiuj niaj kontoj funkcias sub la firmo „Hero!do de Esperanto. Koln, Germanlando"): Bruxelles 204.404; Budapest 59.379;
Kobenhavn 49.62; KOIn 1117.76; Milano 3/954; Praha 781.93; St. Gallen IX/4602; Stockholm 41.80; Warszawa 191.094; Wien D 62.473;
Zagreb 408.14; Zeist 130.630. — Banka konto: Deutsche Bank.
En la Esperantan vivon venis freŝa vento . . . Estis jam tempo, ke nova epoko ekfloru en nia movado! Daŭris ja tro longe aŭdi la plendkantojn de 1’
esperantistaj gvidantoj, gazetaj kaj li- braj eldonejoj. Estis iom malproporcie al tiom grandioza invento, ke oni tiel malrapide konsciiĝis je ĝia pli vasta akcepto kaj racia eluzo en tiuj ĉi mo- dernaj tempoj, kiam ĉio celas ŝparon de energio kaj ekstreman eluzon prak- tikan de ĉiu eblo ankoraŭ ne ekspluat- ita. Pravas la proverbo: el gutoj far- iĝas la maro, tamen ni legadis unue kun kompatema doloreto en la koro, poste kun malvarma Jndiferento de la prikutimo: ..Novakurso en urbo A . . . kun 7 lernantoj; kurso en B . . . kun 11 kursanoj; en C . . . kun 16 perso- noj.“ Aŭ ni vidis kliŝojn de grandega grupo . . . ĉe la m a 1 f e r m a kurs- soleno. Sed preSkaŭ ĉiam tre modesta fino kun eta nombro da eltenintoj, aŭ plej ofte mortsilento. Instruisto kaj lernantoj laciĝis antaŭ la fino de la kurso.
Samideanoj, ne miskomprenu! Mi neniel volas ĝeneraligi. Dankegon kaj honoron al la energiuloj, kiuj — mal- graŭ malfavoraj cirkonstancoj kaj je manko de moderna helpilo pedagogia
— klopodis per korvarmo municii la morteman entuziasmon mallongdaŭran, kiam la kapo jam laciĝis en la klopo- doj por lerte kaj facile encerbigi al aliaj la mirindan kreaĵon de Zamenhof.
Nia karmemora Majstro! Ciam benos vin la dankema posteularo hodiaŭ eble ne tiel grandnombra. Sed venos m o r - g a ŭ o ! Ne, ĝi ne venos. Ni f a r o s ĝin! Nia racia, ĉiun favoran cirkon- stancon eluzonta laboro, ĉiun helpilon aplikonta klopodo maturigos la genian lingvoarbon, kies neniam pereeblajn, solidajn radikojn D-ro Zamenhof tiom saĝe plantis en nian terglobon, kies trunko jam forte staris tra preskafl duonjarcenta uragano, sed kies branĉ- aro ankoraŭ ne estas sufiĉe foliriĉa por doni oazan ombron de kompreno al la rifuĝemuloj sur la kvin kontinen- toj, kiuj nun sufere baraktas en la lingvokaoso de 1’ internaciiĝinta nio- derna vivo.
La ĝisnunaj Esperanto-instruistoj ne estas kulpaj. Ili bonvole klopodis imiti siajn alifakajn kolegojn en la instruado de la nova lingvo. Sed — laŭ mia modesta opinio — ĝuste en tio 'kuŝis la plej grava kaŭzo de oftaj malsuk- cesoj kaj posta stagnado de nia afero.
Nova ideo postulas novajn homojn pli komprenemajn. Nova lingvo — novan metodon por instruo! La granda eraro de niaj antaŭuloj estis, ke ili imitis la malfacilan, kornplikitan kaj antikviĝ- intan manieron, laŭ kiu oni transformis niajn lernejajn lingvolecionojn je terura turmentepoko, kies timigaj memorfan- tomoj revenas ankaŭ nun en miaj son- ĝoj kaj pliigas la ĉiam sentitan mal- amon ĉe mi kontraŭ la latina kaj ger- mana lingvoj. Sed la esperantlingvajn lecionojn, ne „lecionojn“, sed agrable facilajn konversaciojn de mia instruinto Andreo Ce nri rernemoros ĉiam kun la pleja plezuro.
Jes’ Zamenhof respondis al la anima voko. Li superbone plenumis sian de- von. Sed devis veni samgeniulo. Por krei facilan metodon por facila lingvo.
La Renesanco de Esperanfo.
D e T i b e r i o M o r a r iu .
Mi firme kredas, ke en la historio de la Esperanto-movado oni kalkulos la novan epokon de nia renesanco depost la apero de Andreo Ce. Depost la apliko de lia metodo.Kiel li sukcesis? Unue li faris es- plorojn. Tre saĝe. Li vidis ke la lern- ema publiko de Esperanto ne konsis- tas nur el junaj infanoj, kies freŝa energio povas rezisti kontraŭ la bar- bara turmento de mallertaj lingvo-in- struistoj ĉe antikvaj ttaciaj lingvoj tnal- facilaj. Sed li vidis, ke la Esperantaj lecionoj kutime okazas vespere, kiam la intelektuloj kun laca kapo kaj la la- boristoj kun malvigla korpo post la tuttaga laboro venis por lerni la novan interkomprenilon. Li eluzis la psiko- logiajn faktojn. Ligis ĉiun novan in- struaĵon al agrabla, amuza travivaĵo.
Per sia genia metodo li ĵetis super- sunan lutnon sur la kaosan kampon de la instruado de nia lingvo. Li mon- tris, pruvis, ke la kreo de bonhumoro en tiuj vesperkursoj estas la plej glata vojo al la kompreno. Li transsorĉis ia vesperojn de siaj lernantoj je spirita
F a m a g l o b t r o t u l o cn L o s A n g r e le s.
S-ro Parley Parker Christensen vizitas la klason de s-ro Scherer.
De dekstre en unua vico: s-ro Joseph R. Scherer (staranta), s-ro P. P. Christensen (sidanta), s-ro Detter, lernejestro.
Miloj da esperantistoj tra tuta Eflropo kaj suda Azio ĝojos legi pri la vizito de s-ro Chnistensen en Los Angeles, tute same kiel la satnideanoj de Los Angeles kun granda lintereso legis en nia semajna ..Heroldo de Esperanto" pri la vojaĝoj de tiu globtrotulo en Eŭropo. Li estas bone konata al la „tnalnovuloj“ en la anĝela urbo.
Antafl du jaroj li paroladis pri nia liugvo en diversai lokoj kaj ekinstruis iklason ĉe la Poliiteknĉka Vespera Altlernejo. Post lia forveturo s-ro Scherer daflrigis la instru- adon kaj per sia bona laboro akiris la aprobon de la ŝtata, distrikta kaj urba lernejaj aŭtoritatoj kaj fine ekricevis sa- lajron, saman kiel tiu de iu alia lingvo- instruisto.
Sed s-ro Christensen, bone konante la klimaton de Suda Kalifornio, revenis ĉi- vintre al Los Angeles. Kaj kun ĝojo li kon- statis la kreskon de la Esperanto-afero. La klubo dume sub la prezidanteco de s-ro Scherer kaj dank’ al liaj senlacaj instruaj kaj varbaj laboroj kreskis de dek membroj al pli ol 50.
Koinpreneble ĉiuj samideaiioj ĝojis re- vidi la faman globtrotulon, kiu estas gran- dulo ne nur laŭ ccntiinetroj (193 cnp, sed
aŭroro", kies radioj freŝe provizos la korojn kaj kies lumo ore brilos en la kapoj eĉ kiam liaj lecionoj fariĝos nur memoro. Neforgesebla memoro, ne- takseble valora scikapitalo.
Jen ni legas, ke Andreo Ce sukces- igis la kongreson en Budapeŝto. Jen li kursas en Estonio. Jen li instruas en Latvio. Kaj flugas poste al Neder- lando. En novembrofina Heroldo mi legis: „La propaganda vespero antaŭ 400 personoj, en kiu s-ro Ce donis in- teresan Iecionon, estis la plej granda sttkceso, kiun la Utrechfa Esp. Rondo atingis dum sia pli ol 25-jara ekzistado.**
Sed li ne tnonopolas al si la glorajn sukcesojn. Li lerte igas siajn lernant- ojn ne nur paroli la lingvon, sed attkaŭ pluen doni la ricevitan scion per la mirinde efika metodo.
Janr de uttu jaro mi estas for de mia hejmo. Mi kore amas ĝin. Kelkfoje mi resopiras. Sed eĉ ne dum eta mo- ruento mi pentis, ke mi foriris. Kon- traŭe. Per Esperanto tni ekkonis la svedatt esperantistan familion, al kiu mi devos ĉiatn danki el mia tuta koro,
airkaŭ laŭ politika iiifluo, societa prestiĝo, laŭ vojaĝa sperto kaj ĝenerala personeco.
Estinte advokato dum 30 jaroj, li poste estis kandidato por la prezidanteco de Usono (1920). Fitie li vojaĝis kiel „grand- ĉefulo” de la „Odd Fellows“ kaj „Elks”- klubo diversfoje ĉirkaŭ la inondon parol- ante angle, sed baldaŭ li ekkonis la limig- itajn uzeblecojn de tiu lingvo. Hazarde li trovis Esperantan lernolibron kaj lernis nian lingvon dum malmultaj tagoj en la vagonaro. De tiam li uzis nian lingvon konstante kaj fariĝis vere universala Espe-
ra nto-p r opagandist o.
Ce la Zamenliofa festo en decembro 1929 la lokaj samideanoj havis la plezuron aŭdi pri liaj vojaĝoj en Hispanujo, Maroko, Tur- kujo kaj Hindujo.
Nia bildo montras nur parton de la lern- antoj kaj Jernintoj de s-ro Scherer, kiu uzas ĉiujn modernajn iiojn por la Instru- ado: Ciama parolado de la tuta klaso;
lumbildoj (2000 el 15 landoj de Eŭropo) kaj graniofonaj diskoj (Privat). Profesie bank-
■isto, li estas lerta juriialisto kaj parolad- isto en diversaj lingvoj, fervora vojaĝanto kaj sukcesa fotografo. Ci-ĉio faras lin plej interesa Esperanto-instruisto.
Helen Davis.
ke ĝi tiom ofte kaj dum tiom longa tempo sukcesigis forgesigi por mi, ke mi estas en „eksterlando“. Kaj kie de la honorinda direktoro de 1’ Sveda Esperanto-Jnstituto, s-ro rektoro Sam Jansson, mi lernis, kiel oni kreas, or- ganizas, gvidas kaj modele prizorgas veran landan movadon. Mi ĉiam ŝul- dos al li la plej altan respekton kaj profundan dankemon.
Antaŭ unu jaro mi havis ĉ. 50 ge- kursanojn en Ludvika. Pli multajn en Sundsvall. En Gavle jam super 100.
Poste en la Orebro’a regiono preskaŭ 200. (Unu „ducentono“, lernantino en la kurso, prenis por ĉiam la koron de la kursestro. Zamenhof, estu benata via memoro pro la plej kara donaco perlingva, Andreo Ce — dankon al vi pro ila plej praktika metodo en la tnondo! Dankon pro mia fianĉino!
Pro mia estonta vivkamarado!) — Kaj fine ĉ. duonmilo (450 kursanoj) cti Hel- singborgo.
Antaŭ duonjaro estonan junulon „hip- notis“ A. Ce. Henriko Seppik rikoltas ĉiam pli kaj pli grandajn kurssukces- ojn per la Ce-metodo, kaj li ĝoje kon- statas, ke la instruado laŭ tiu metodo egale ĝojigas lernantojn kaj instru- iston.
Varmanima hindo, lerninto de A. Ce, Lakshrniswar Sinha, subite sentas ek- flami la sanktan fajron de 1’ Esperanta entuziasmo en sia koro kaj trapilgrimas la longan Svedlandon en prelegoj plen- dante pri la malfacila sorto de sia hejmlando, viktimo de lingva subpremo.
Du leonidoj de 1’ sveda tnovado nuti preparas siti por bone respondi al la postuloj de siaj eksterlandaj invitantoj.
Junaj popollernejaj instruistoj Gdsta Ahlstrand kaj Einar Daltl baldaŭ pru- vos al la mondo, ke la sveda tempera- inento ne estas malvarma kaj ilia la- boro Ce-metoda baldaŭ forgesigos, supergloros la notnojn de la pli fruaj Ce-pioniroj. La unua komencos en Estonio, la dua en Hungarujo. Kaj kic ili finos?! . . . Vidinte iliajn hejm- laborojn, mi kuraĝas aserti, ke ili c e r t c plifamigos la inetodon kaj akiros armeon da novaj adeptoj al nia sankta afero.
Jes. Estis Kolumba ovo. Tre sitn- pla afero. Sed devis veni la genia Ce por malkovri ĝin. Kaj fari la konklu- don. Ni scias: neniu estas profeto en sia lando. A. Ce ĉiam vojaĝas al alia lando. Li sendas rumanan kaj estouan instruistojn al Svedlando, Stidan, liiti- dan oratoron paroligas en la nordo.
Nordanojn irigas al sudlando. Lia alt- kvalita persono magnete efikas je junaj pedagogoj, kiuj forĵetas la rustiĝintajn ilojn de 1' antikva lingvoinstruado. Kaj ekiras en la mondon por seini la No- van Ideon. Disvastigi la novatt ling- von.
La unua pioniro portis ktin si nur varnum hontanton ett la koro. La dua jam kunportas ankaŭ propagandan tna- terialon por la okuloj. Ce siaj prelegoj antaukursaj li estas vestita per la kos- tumo de sia hejmlando. Kaj li ankaŭ luntbilde konatigas sian landon. La tria jatn aŭdigas ankaŭ la hejmajn po- pofkantojn per gramofono. Privataj iniciatoj. Ili akiris la propagandan materialon per tnalfacile ŝparitaj tnon- eroj de propra poŝo. La kvara propa- gandisto jant venas kun moderna filnto edifa. Lia registaro aŭdis pri la bon- rezulta laboro de liaj antaŭuloj, kaj oni helpis la lastan eĉ per ŝtata subvencio.
Jcn progreso. Oficiala rekono pri la valoro de Esperanto. — Kaj la aŭs-
kultanta publiko restas ĉiam kontenta kaj konvinkita pri la utilo de Esperanto, dank’ al kiu ĝi pli detale ekkonis no- van landon, malproksimajn homojn kaj kutimojn interesajn.
La prelegejoj nun montriĝas tro mal- grandaj por grandega interesemularo.
Kelkloke oni devas rifuzi lernemulojn de Esperanto pro manko de sufiĉe grandaj instruejoj kaj . . . Ce-metodaj instruistoj. En la grupoj ekestas vigla vivo. Kaj ĉie laŭte sonas nia kara Es- peranto. Car la svedaj lernantoj devas uzi Esperanton por interkompreniĝi kun.
la liinda, estona aŭ ruinana gastoj. Kaj la tuta instruado laŭ la Ce-metodo okazas ekskluzive en Esperanto. Jen okazo por praktiko.
Kaj la libroj disvendiĝas en mirinde granda kvanto. Ce la lasta kurso de la subskribinto cn Helsingborgo dum la „komerca leciono" (antau ĉiu kurs- fino oni aranĝas tian lecionon laŭ saĝa plano de A. Ce) vendiĝis Esperanta li- teraturo por ĉ. mil svisaj frankoj!
Samsume disvendis librojn la Sveda Eldona Societo ĉe vintra kurso en Gavle. Estas amuzega tiu vendeja le- ciono, kiam la „mediumoj“, lŭpnotitaj de la kursgvidanto, ĝoje aĉetas librojn, kies uzado estis severe malpermesita dum la daŭro de la kurso. Sed nun ĉiu ĝoje portas kun si libron por havi hejme perfektigilon kaj praktikilon post la kurso. Ce tiuj vendlecionoj plej multe oni petas la lernolibrojn de la Sveda Esp. Eldona Societo kaj la ele- gantaspektajn kaj bonenhavajn eldon- aĵojn de nia konata Esperanta firmo Hirt & Solm. Oni abonas Heroldon, aliĝas al UEA, ktp.
En la Esperantan mondon venis nova vento. Freŝa blovo gaje flirtigas la verdstelajn flagojn de niaj grupoj kiuj nun grandnombre estas vizitataj. El- donistoj jam ne plendas tiel akre. La junaj apostoloj de la Ce-metodo ĉien portas 'kun si la lumon de scio, la var- mon de 1’ intergenta kompreno. Cie ek- verdiĝas. Kenaskiĝas nia kaduka or- ganizo tiom longe suferinta pro rigidaj, malnovmanieraj formoj. Ne plu regas inerteco. Oni forjetas la antikviĝintajn turmentilojn de 1’ malpraktika kaj mal- novmoda instruado. La principoj de 1’
moderna pedagogio vaste aplikiĝas per la Ce-metodo. Kaj oni ĉie lernas lud- ante. Facile. Gaje. Rezultoriĉe.
Nun ni vivas la oran epokon de 1’ Es- peranta Renesanco. Sinjoro Ce, la es- perantistaro diras al vi grandan kaj varman dankon pro via sindona, valor- ega donaco.
Sed pardonu vian disciplon! Kaj ne konsideru lin malmodesta, se li kuraĝas fari nun konsilon al vi! Lin igas tiel agi lia tutanima amo al nia movado. Nia kara Dua Majstro! Vi ekrulis la verdan lavangon. Nun ĝi marŝas sur la triumfa vojo. Sed nun montru al ĝi la bonan direkton!
Ni ne haltu. Kontraŭe. Ni plimultigu la nombron de 1’ Ce-metodaj instruistoj.
Proporcie grandiĝos la verda pacarmeo.
Plej necesas nun o r g a n i z i la nov- akiritajn elementojn. Racie, laŭ pri- pensita plano fari interŝanĝon de la di- versnaciaj instruistoj. Organizi la novan anaron post ĉiu kurso. Aranĝi interna- ciajn vizitojn, ekskursojn. Fondi inter- korespondajn centrojn. Krei „Ce-In- stituton".
Foje eŭropano vizitis Niagara’n. La terura akvoamaso faleganta kun rapida forto impresis lin supermezure. Kaj la eŭropano ekkriis: „Kiel haltigi ĝin?!“
Sed lia amerika akompananto restis trankvila. Kaj li saĝe demandis: „Cu haltigi? Male. Eluzi la falenergion."
Esperanto nun ekmarŝegis. Cu halti?
Ne. Ni devas organizi nin. Pliampleks- igi la laboron. Pligrandigi la sukceson.
ŭis la plena triumfo!
Pri la
Novorganiza Problemo.
Propono:
Universala Esperanto-Unuiĝo (UEU).
(Membroj, M.-Abonantoj, M.-Subten- antoj, M.-Dumvivaj.)
A. Landsekcioj. Ciu lando estas aparta sekcio kaj eldonas nacilingve skribitan propagandgazeton. La abono estas deviga por ĉiuj UEU-anoj de la koncerna lando, la ĝisnuna Esperanto- gazeto ĉesas aperi.
B. Faksekcioj. La ekzistantaj Esp.- fakunuiĝoj enviciĝas en UEU, la abono
T u t a g r u p o l e g a s H c r o l d o n .
La novfondita grupo en Aachen (Germ.) elektis Heroldon kiel sian favoritan legaĵon.
(La dua sinjoro de dekstre estas s-ano A. Dormanns, Esp.-parolanto de la radio-stacio Koln (Germanujo).
g .
- * r
de la koncerna fakgazeto estas deviga.
SAT aliĝas kaj ĉiu SAT-ano ricevas krom sia asocia organo ankaŭ la ofi- cialan gazeton „Esperanto“, respektive nur la jarlibron. Same IKUE, kies mem- broj krom „Espero Katolika" ricevas la gazeton „Esperanto“ aŭ nur la jar- libron. La oficiala organo „Esperanto“
publikigas la aktualajn raportojn de ia land- kaj faksekcioj, raportas pri la Esperanto-movado ĝenerale, unuavice oni trovas en ĝi artikolojn de niaj ĉiu- landaj lingvomajstroj. Ciu trovas ĉion interesan en „Esperanto“, respektive en „Sennaciulo“ aŭ „Espero Katolika", la fakuloj krom tio en siaj koncernaj fakgazetoj. La sendependeco de SAT ka| IKUE restas severe konservata en la kadro de UEU; la UEU ĉiurilate estas neŭtrala. La diversaj socialistaj kaj katolikaj landgrupetoj povas, ĉar nenecesaj, scndolore malaperi kune kun siaj gazetoj. „Esperanto“ estas redakt- ata en Geneve-Koln, presata en ĉi- lasta urbo, La unuecigo de la estonta
Jubilea Dono al Heroldo.
Por sovetlandaj samideanoj!
En la pasinta jaro la britaj gesamide- anoj donacis al BEA — okaze de ĝia jubileo — aŭtomobilon, per kiu la se- kretario de la asocio nun ĉiusabate for- veturas, por la semajnfino, el Londono al iu alia urbo, por tie fari propagan- don, vendi literaturon ktp.
Venis la instigo ke ankaŭ la abon- antoj de Heroldo faru al ĝi — okaze de ĝia dekjara ekzistado — jubilean donacon.
Volonte ni metas tiun instigon antaŭ niajn legantojn, por ke ili esprimu al ni sian opinion pri ĝi. Kompreneble, ni ne pretendus aŭtomobilon, kian ni, ce- tere, ne povus utile uzi. Ni eĉ tute ne- nion pretendus por ni, ĉar ni ja estas privata entrepreno, dum BEA estas oficiala organizo. Parolante pri jubi- lea donaco, ni pensas, pli vere, pri dono kiu, per nia entrepreno, utilu al aliaj samideanoj, kiuj tian utnan helpon vere bezonas kaj kiuj ĝin certe bon- venigus tutkore. Jen nia ideo:
En Sovetio estas nuntempe treege floranta Esperanto-movado. Dum fla daŭro de tri monatoj oni plene dis- vendis tie lernolibron, da kiu estis presitaj pli ol 15 000 ekzempleroj.
Sovetiaj samideanoj estas tre agemaj.
Sed ili havas unu grandan doloron:
ili ne povas sendi monon al ekster- lando; tion ili ne povas fari, ĉar la re- gistaro ne permesas al unuopaj per- sonoj ekspedi monon eksterlanden.
Sekve, ili ne povas aboni eksterlandajn gazetojn; kompreneble, ankaŭ ne He- roldon. Multaj sovetlandaj samideanoj konstante skribas al ni ke ni liveru al ili Heroldon, ke ili volonte pagos poste
— iam, kiam la registaro jam malse- verigos la malpermeson. Sed se ni volus konsenti al iliaj petoj, ni devus liveri al Sovetio minimume kvincenton aŭ eĉ milon da abonoj, por kiuj ni rice- vus la pagon eble nur post kvin jaroj, eble tute ne. Tion ni ja ne povas fari,
■ Esperanto-movado necesigas la kun- fandort de „Heroldo“ kun „Esperanto“.
Pri la kalkulado kaj enkasigo de la kotizoj zorgas honorofice la lokaj de- legitoj, en ĉiu lando estas ĉefdelegito, kaj tiu agas senpere kun la Centra Oficejo en Geneve. En ĉiu lando form- iĝas neŭtrala porpropaganda laborko- munumo, ĝi laboras konscie laŭ certa plano.
Hans Jungschaffer, delegito de UEA en Ried, Aŭstrio.
•
Rim. de Red. — Krom la jam presitaj artikcloj pri la temo „Novorganizo“ ni po- sedas ankoraŭ unu tre ampleksan artiko- lon. Nii ankoraŭ ne povis decidiĝi pri ĝta publikigo (pro ĝia amplekso); se Ja loko en la venonta numero permesos, ni publik- igos ĝin, — se ne, ni disponigos ĝin al la Kcmisiono por Unuecigo de nia Movado.
Novajn artikolojn pri la sama temo ni po- vos akcepti nur, post kiam ni estos speci- ale atentigintaj pri tio.
se ni ne volas riski bankroton. Ni po- vis ĝin fari kaj efektive faris dum iu inflacia tempo; sed sub la nunaj eko- nomiaj cirkonstancoj tio jam ne estas ebla. Tamen, aliflanke, ni tre volonte helpus al niaj sovetlandaj amikoj
Ni do pensis efektivigi la instigon je jubilea donaco tiamaniere, ke ni ak- ceptus mondonacojn de nia tutmonda legantaro, por fondaĵo sub titolo:
»Jubilea Dono«. Kaj ĉi tiun Jubilean Donon ni uzus ne por na sed ni uzus ĝin por kontcntigi la legsoifon de niaj sovetlandaj gesamideanoj, kiuj — pro sia fervora agado — vere meritas tian signon de solidareco kaj ainikeco.
Per tia Jubilea Dono vi kaŭzus duoblan bonfaron: unuflanke, vi ĝoj- igus, por iu tempo (kies daŭro depen- dus de la amplekso de via donacemo), eble inilojn da sovetlandaj samideanoj (ĉar en la grupoj Heroldo certe rond- irus de mano al mano); aliflanke, vi donus al Heroldo — por tiu sama tem- po — . kvindekon, aŭ centon, aŭ eĉ kelkcentojn da pliaj abonantoj, kaj ja ĝis nun Heroldo ankoraŭ aspiras atingi la trian milon da abonantoj.
Kaj plie: la sovetiaj gesamideanoj certe devigus sin, se oni postulus, postpagi la abonsumon tiam, kiam pagado eksterlanden el Sovetio jam estos ebla, kaj tiam per la sama mono oni povus eventuale refoje helpi al fer- voraj samideanoj, kies ekonomia stato malforta ne permesas al ili aboni nian gazeton.
Do, ne temus pri vera donaco al ni.
La donaco estus por niaj sovetlandaj amikoj; sed, per tiu donaco, vi pere subtenus ankaŭ nin, pligrandigante la nombron de niaj abonantoj.
Kompreneble, ni publikigus la nom- ojn de ĉiuj donacintoj.
Kion, karaj gelegantoj, vi pensas pri supre klarigita ideo? Kun intereso ni atendas vian sinceran opinion.
Inslruisla Esperanfo-kurso en NorrkOping.
(Traduko el la sveda instruistina gazeto
„Lararinneforbundet“ n-ro 1, jan. 1930.) Dum la aŭtuna duonjaro okazis en Norrkoping Esperanto-kurso por la ge- instruistoj, aranĝita de la „Instruista Asocio de Norrkoping". Kiam, post sia rondiro inter la kolegaro, revenis la lis- toj por la registriĝo al la kurso, montr- iĝis, ke la intereso por tiu afero estas surprize granda. Tial ke ĉirkaŭ 60 ge- instruistoj registris sin, la partopren- antoj devis esti dividitaj en du grupoj.
Kursejo estis unu el la klasoj de la lern- ejo de Gustav Adolf, kiun la estraro de la Komunuma Mezlernejo bonvole dis- ponigis por tiu celo. La kurso am- pleksis 20 duoblajn lecionojn kaj estis gvidata de lektoro Henriko Seppik el Estonio. Lektoro Seppiik estas altgrade simpatia kaj lerta instruisto, vere peda- gogo pro dia favoro. La simpla, klara, bone planita kaj ekstreme agrabla me- todo kaŭzas, ke oni senkondiĉe estas kaiptata de intereso por lia temo, eĉ se oni en la komenco estas iom skeptika.
Dum la kurso lektoro Seppik donis al ni la „ŝlosilon“ de Esperanto kaj tre kon- siderindan vortprovizon. Per sia am- inda maniero li kondukis nin en la se- kretojn de la nova lirtgvo. Tiuj tamen estas nek multaj nek malfacilaj. Esper- anto e s t a s praktika lingvo, tiel klare konstruita, ke ĝi devas povi fariĝi la posedaĵo de ĉiu homo.
En la suplementa lernejo de Norr- koping anikaŭ unu grupo el 12 gelern- antoj lernis Esperanton kun lektoro Seppik. Laŭdire tiu malgranda klaso estis vere bonega dum siaj Esperanto-
lecionoj. Olga Danielsson.
infernacia helplingvo Kaj lernejoj.
Ce la ĉiujara konferenco de la Nacia Unio de Instruistinoj (National Union of Women Teachers) en Canterbury en januaro 1930, oni unuanime akceptis la jenan re^olucion (dato 1-a de januaro 1930):
..Believing that the growth of internati- onal understanding is dependent upon a closer and direct interchange of ideas among the peoples of the world, this Conference is of the opinion that an internacional Auxi- iiary Language should be adopted and taught as a second language in all schools.“
Traduko: ..Kredante, ke la kresko de in- ternacia kompreno dependas de pli intima kaj senpera interŝanĝo de ideoj inter la po- poloj de la mondo, ĉi tiu konferenco opinias, ke oni devus alpreni kaj instrui internacian helpan lingvon kiel duan lingvon en ĉiuĵ Jernejoj." M. C. Butler.
KroniKo
de FEspcranlo-movado.
Aŭstrio.
Wien. Esp.-Soc. „Danubio“ — A. E. D.
La 13. 1. 30 la ĉi-jara ĝeneraJa kunveno. La societo estas ano de Aŭstria Esp.-Delegitaro (fondita en 1922) kaj oficiale partoprenis ĝi- ajn du pasintjarajn konferencojn. La mem- brostato la 31.12. 29 estis 60 membroj. En 1929 ĝi aranĝis 39 paroladojn kaj prelegojn.
La biblioteko enhavas 930 volumojn kaj estas kontentige uzata (360 prunteprenoj).
Estraro: ges-anoj R. Cech, prez.; kort. kons.
D-ro Heeber kaj Oskar Popper, vicprez.;
Frz. Vasta kaj Irma Metzker sekr.; kort.
kons. D-ro K. Kleĉka kaj Anna Stowasser kas.; Thea Kohn kaj Alf. Klein bibl. La societanaro decidis ŝanĝi la societejon kaj kunvenadas depost la 20.1. 30 en la kafejo- restoracio A. Lang, Wien VIII, Langegasse 61.
La 20.1. okazis la inaŭgura vespero de la nova societejo. Post salutaj vortoj de Ia societestro s-ano R. Cech okazis lumbild- parolado de s-ano Th. Eder pri sia „Migrado en Malgranda Azio“, kiun li faris kun du amikoj dum la pasintjaraj ferioj.
La societvesperon partoprenis pli ol 60 pers. Naŭ gesamideanoj aliĝis al la societo.
Pli ol 100 novaj libroj estos envicigataj. La konversacia kurso estas daŭrigota, gvidos s-ano R. Cech. Kurso por komencantoj estas anoncita.
Cefioslovakujo.
Prostejov. La jarkunveno de 1’ esper- antista klubo okazis la 22.1.30; ĉeestis 42 geklubanoj. Estas elektitaj: prez. Fr. Hed- kenwalder, vicprez. Prof. V. Havranek, pro-
Atentu!
Jus aperis!
.A.W ŭ s t e r : E n c i k l o p e d i a V o r t a r o / K v a r a p a r t o
Literoj I (iri) — K (korno) ... Prezo: RM 15.— — sv. fk. 18.75
Per liu kvara parto finiĝas per la litero J (paĝo 432) la unua voh mo de la E.V. Lcda duonbindajo por ĉi liu unua volumo estas jam nun havebla. Estas rekomendinde tuj mendi ĝ n kaj bindigi la pcrloin ĝis la liteio J, p o r ke vi povu nun prakbke uzi la vorotrezoron akiritan. La leda duonbindajo k o stas inkl. sertokostoj RM 3.50 = sv.tk. 4.40. Bonvolu atenti, kc ĉiu p arto de E.V. e sta s unuope hav eb la (po RM 15.—): p rezo de la k« m pleta unua volum o (liieroj A—J inkl. Espcrantologiaj principoj) en leda duonbindajo RM 50.— . Samideanoj, kiuj dezuas akiri la vortaron per partopagoj, eslas pctataj, turni sin
rekte al la eldonejo.
F E R D I N A N D H IR T & S O H N , E S P E R A N T O - F A K O , L E I P Z I G C l , S A L O M O N S T R . 15
Poŝtĉeka Konto: L e ip z ig 523 72
Atentu!
Jus aperis!
tokol. A. Maliĉek, kas. R. Pridal, bibl. St.
Jerabek. Honoraj membroj estis nomataj lino Marie Havrankova kaj s-ro Antonin Tyl.
Steinschiinau. Kurso kun pli ol 40 komenc- antoj baldaŭ finiĝos. Precipe ĝojiga fakto estes, ke inter ili troviĝas multaj eminent- uloj societaj, ekz. fabrikantoj kun edzinoj, geinstruistoj kaj eĉ la prezidinto de la 7-a Internacia Vegetara Mondikongreso, okazinta dum julio 1929 en Steinschonau, s-ro direk- toro O. Dŭrr, el Komotau. Li promesis, ke li certe instigos la Vegeteran Mondligon, nepre akcepti Esperanton kiel kongres- lingvon, ĉar li nun estas tute konvinkita, ke nia Esperanto vere estas la sola kaj plej bonega interkomprenilo por internaciaj kon- gresoj. La ikurso estas gvidata de s-ro in- struisto Otto Kittel, Parchen-Schelten, laŭ la famekonata Ce-metodo. Dank’ al tiu ĉi unika metodo la intereso de la gekursanoi kreskas de unu konversacio al la alia. Sen gravega kaŭzo neniu preterlasis la regulan vizitadon de ĉiusemajna leciono.
Germanujo.
Bonn. Multnombre vizitita ĝenerala kun- veno okazis la 22. 1. en la klubejo (Hotelo Rhein. Hof, Zum Franziskaner, Vivatsg. 8).
Post la tagordo novelekto de la estraro:
prez. V. Bluem; vicprez. A. Dormanns;
sekr. A. Kŭhnen; kas. J. Thiesen (Bad Go- desberg). Esperanto pli kaj pli diisvast- iĝas ankaŭ en Bonn. La membronombro de Ja loka grupo preskaŭ konstante kres- kas. Laŭ sciigo de la prezidanto okazos en Bonn la printempa kunveno de Revelo.
Dresden. Loka Societo de GEA. La 17.1.
Marie Hankel-memorsoleno. Apud la tablq de la paroladantoj staris, ornamita per Esp.- flago, laŭro kaj funebraj vualoj, granda bildo de Marie Hankel, majstre farita de s-ano Wehlitz. Profunde sentitan memorparoladon faris f-ino Joh. Zschepank; f-ino Charl. Barth deklamis bonege du pocmojn de M. H.: „En sonĝo“ kaj la »reĝinan« poemon de Barce- lono „Rozujo sovaĝa, simbolo de 1’ amo", S-ro Hahn paroladis imprese pri la interna ideo de Esperanto. La tutan solenon parto- prenis ankaŭ familianoj de la kara mort- intino. — Kurso keinenciĝis la 4. 2. Pre- paroj de Ja kongreso bone marŝas.
Dŭsseldori. La nove fondita Akademia Esp. Rondo aranĝis la 20. 1. propagandan vesperon en la studdomo de Akademiaj Kursoj. Parolis s-ino Elkan kun la rezul- tato ke multaj novaj geinteresuloj anoncis sian partoprenon en la kurso komencota.
Hungarujo.
Budapest. (D-ro Samuelo Patai 70-jara.) La Budapestaj gesamideanoj kune solenis la 70-an naskiĝtagon de D-ro Patai, regis- tara ĉefkonsilanto, unu el la protektantoj de la 21-a Univ. Kongreso. Sub gvido de Prof. H. Mihalik vizitis lin dekpersona de- putacio. Prof. Mihalik salutis lin en la nomo de Hungarlanda Esp.-Societo. F-inq Kleinberger transdonis florojn kun verdstela blanka rubando. Poste salutis la repre-r
Kompcns-gimnasiilio por proiesia) gelaboranio).
(Represo — ankaŭ parte — malpermesita.)
zentantoj dc Budapesta grupo, de Hungara Laborista Esp.-Soc., de Kat. Esp.-Soc., de UEA, TEKA kaj Hungara Heroldo. D-ro Patai kortuŝite dankis kaj promesis, ankaŭ plue ĉiuokaze labori por Esperanto. La Radio-stacio de Budapest disaŭdigis inter la sciigoj tiun ĉi solenon. (Ankaŭ la rĉ- dakcio de Heroldo kore gratulas la tre ŝatatan jubileulon.)
— (Granda Esp.-vespero en Budapest.) Grandsukcesan literaturan vesperon aranĝi^
la Budapesta grupo de HES. La ĉambr- egon tute plenigis la publiko, pli ol 200 personoj. Post saluto de grupprez. eks- kolonelo J. Tihanyi, elokvente parolis pri la klopodoj por virinrajtoj kaj paco de la feministoj kaj pri ilia rekomendo de Espe- ranto s-ino M. Vambĉry, ĉefsekr. de la Feminista Societo. Kortuŝe ŝi rememoris pri prelato Giesswein, la mondfama gvid- into en ambaŭ movadoj. Cefa punkto de la vespero estis prelego de japana scienc- isto, Dĵuiĉiro Iruaoka, kiu loĝas de jaroj en Budapest kaj perfekte lernis la hungaran Jingvon, pri la japana ideo „honesteco“
kaj ties postulo: la fama „haraklri“. Gi estas la voĉo de la konscienco, kiu postu- las tujan memvenĝon, se japano ofendis la honestecon de sia persono aŭ — kio staras super ĉio — de la nacio. Grandega aplaŭdo dankis la konatan scienculon, al kiu P. Balkanyi dankis en Esperanto pro la enrigaTdo en la japanan animon. Aliai programpunktoj: kantisto D-ro Arpad Er- dos prezentis japanan, bulgaran, flandran kaj turkan popolkantojn, kantistino Jolan Lang hungarajn, ĉiujn en Esp.-traduko.
Aktorino Zsoka G.-Matyas deklamis hun- garajn poemojn laŭ Zamenhof kaj Baghy, D-ro Stefano Mezey, direktoro de Nippon- Sooieto, pri siberia militkaptiteco, redak- toro L. Kokĉny pri fervora esperantisto laŭtlegis humorplene. La sukceso esb*
dankinda al la ĉefaranĝinto D-ro F. Szilŭ- gyi. Amuza propaganda dialogo estis pre- zentata de s-anino Klara Maitinsky kaj s-ano Sandor Macsotay.
Italujo.
Mantova. La 15. 1. okazis ĉe ĉitiea Fa- ŝista Instituto de Kulturo parolado pri Esp.
de malnova s-ano adv. kav. A. Vaona el Verona. La paroladon ilustris multaj lum- bildoj montrantaj precipe bildojn de la in- ternaciaj kongresoj. La tre sukcesa parol- ado vigligis la movadon en nia urbo. Prez.
de ĉitiea grupo estas s-ro G. Fio-i, sekr.
F. Zacchĉ.
Udine. La 14.1. estis malfermata Javin- tra kurso per bela enkonduka parolado de s-ano Veneziani. Poste, la vicprez. s-ano Dolce komencis la lecionaron daŭrigotan ĉiulunde kaj -jaŭde de la UEA-delegito en la grupejo. Oni klopodas por malfermi alian vesperkurson ĉe urba kolegio.
Svedujo.
Uppsala. La 10.10. 29 komenco de kurso, gvid. s-ano Tunon. Partoprenis 14 pers.
2-a bildo.
Samtempe perfektiga ikurso kun 10 p. — S-ano L. Sinha faris ĉi tie en nov. du tre aplaŭditejn prelegojn pri Hindujo antaŭ ĉ.
140 p. — La grupo havas nun 60 membrojn kaj kunvenas regule la 2-an kaj 4-an ven- dredon ĉiumonate. Kiel kunvenejo estas luita bonega ĉambro en Popola domo. — Dutn la Kristnasika festkunveno lektoro H.
Seppik parolis pri „Estonaj Kristnaskaj ku- timoj.” — Meze de marto s-ano Seppik re- venos por gvidi kursojn, kiuj certe havos grandegan partoprenantaron.
Esperanlo kai Radio.
Espcranto-Radlo-Progranio.
La plenan programon vidu Heroldo n-ro 5.
ŝanĝiĝis jenaj dissendoj:
Dimanĉo, 9. Februaro.
08.30 Langenberg, 473 m — Aachen, Koln, Mŭnster — Par: A. Dormanns: La In- ternacia Esperanto-Muzeo en Wien — 30 min.
Lundo, 10. Februaro.
20.00 Moskva-Moskau, 938 m — Par: N.
Holilov: N pri sovetia vivo kaj kulturo 30 min. — Bv. informi min, ĉu la dis-, sendoj ankoraŭ okazas?
22.15 Paris L. L. — Par: Favrel: K — la dissendoj ŝajne ne plu okazas.
Mardo, 11. Fcbruaro.
18.15 Nŭrnberg, 239 m — Mŭnchen, Augs- burg, Kaiserslautern — Par: A. Star- ke: Kp: Petroselo, humoraĵo de Lud- wig Fulda — 30 min.
Mcrkredo, 12. Fcbruaro.
18.35 Stuttgart, 360 m — Freiburg — Par:
D-ro Vogt: E1 „OriginaIa Verkaro” — 30 min.
19.30 Danzig, 453 m — Konigsberg, 276 m
— Par: B. Aeltermann: Esperanto-kur- so por komencantoj — 30 min. — Adr.:
B.,Aeltermann, Posadowski-Weg 61, Danzig-Langfuhr.
Jaŭdo, 13. Februaro.
18.30 Paris P. T. T„ 447 m — Par: S-ro Rousseau kaj s-ro Cart: Du kursoj duin unu horo.
20.20 Kaunas-Kowno, 1935 m — Par: .1.
Kutra: Litovaj popolkantoj — 20 min.
20.40 Odessa, 411 aŭ 450 m — Par: N. Ĥolm:
Esperant-lingva raporto — 20 min.
Vendredo, 14. Fcbruaro.
19.00 Stuttgart, 360 m — Freiburg — P — 5 min. — La dissendo ŝajne ne plu okazas?
20.25 Minsk, 700 m — Par: D. Sneĵko: Inter- nacia Rcvolucia Konkurado — 30 min.
Sabato, 15. Februaro.
18.00 BresJau, 325 m — C.leiwitz, 253 m — Par: A. Hanuschkc: Kastelo kaj toinboj de Ja Piastoj en Liegnitz — 10 min.
Ciutage.
*22.10 Ĥarkov-Charkow, 1304 in — N —‘
precizaj inforinoj mankas.
Vira kurso — 18-a ekzerco.
Cirklomovado de la brakoj al antaŭc.
Komenca pozicio: Normala teniĝo — utiu brako estas tenata obiikve antaŭen-supren, la alia oblikve malantaŭen-malsupren.
Ekzerco: La supra brako svingas mal- supren-malantaŭen-supren-antaŭen, la mal- supra brako supren-antaŭen-malsupren-mal- antaŭen laŭlonge de la korpoflatikoj. (Bra- koj malstreĉaj en la ŝultraj artikoj — supra korpo restas en vertikala teniĝo — la koksoj estas firme tenataj, tiel ke la ekzerco povas efiki plejeble forte je supra korpo kaj Ŝultroj.)
Celo: Fortigo de la suprabraka kaj ŝultra muskolaro, elastigo de Ja ŝultraj artikoj kaj de la ŝultra zono, plivastigo de J’ torako.
*
Virina kurso — 18-a ekzerco.• Clrklomovado de 1' trunko.
Komenca pozicio: Staro kun dismetitaj gamboj.
Ekzerco: Malstreĉe cirkle movi Ja trunkon el la koksregiono — unue en uuu, poste en Ja mala direkto.
Celo: MaJstreĉo de la koksartikoj, mov- ebligo de Ja vertebraro, elastigo de la mus- kolgrupoj de 1’ trunko.
lama liferafura redahforo de Heroldo OO-jara.
S-ano Friedrich Pillath, precipc konata en la Esperanto-movado sub la pseŭdonimo Zauoni, en Essen, Sommerburgstr. 38, festos la 9. 2. sian 60-an naskiĝtagon. S-ano PiJlath estas jam malnova esperantisto, dum kelkaj jaroj li gvidis kun granda kompetentcco la literaturan parton de .Estferanto Triumfonta’
(nuna Heroldo). Li faris multajn propagand- ajn paroladojn, gvidis kursojn ktp. Sed plej grandan famoti li aikiris per siaj majstre far- itaj tradukoj el Heine (poemoj kaj prozaĵoj).
Lia Esperanto estas ĉiam modela kaj bon- stila. Ĵus aperis de li traduko de „Elektitaj prozaĵoj” de Heine ĉe la eldonejo „Pana“ en Frankfurt-Hochst (havebla ĉe Heroldo).
A1 Ja jpbileulo nia redakcio deziras an- koraŭ multajn jarojn en bona sano. Koran gratulon!
Ĉu vi samopfnias?
Ni ricevis ankoraŭ du protestojn (vidu en Heroldo n-ro 4): unu de protestanta kaj alian de rom-katolika pastro. Kvankain laŭ nia propra opinio nemiu kristano povus trovi ion blasfeman aŭ eĉ nur ofendan en nia ar- tikolo pri la steloj de Betlehemo kaj Bjalis- toko, tamen la ricevitaj protestoj (nun en- tute tri) inomtras al ni ke ni eraras opini- ante ticl. Aliflanke, la fakto, ke nur tri el niaj multnoinbraj legantoj kristanaj espriinis sian proteston, pruvas, ke la plimulto de niaj kristanaj Jegantoj sentis iienion blasfeman aŭ ofendan en la nomita artikolo.
Konstantante tiujn faktojn, tii opinias ke ni povas nun konsideri tiun aferon kiel fin- itau.
Erarigo pri Ntce (Nlzza).
„Eclaireur de Nice“ publikigas en sia nui mero de 31.1. artikoleton titolitan „l.a nigr- iga militiro kontraŭ Nice“, en kiu estas skribita, ke en eksterlandaj gazetoj aperis malnova bildo kiel nova, montranta la palin- ojn de la urlio Nice sub neĝo. La gazeto opinias ke tiu bildo aperis por „nigrigi“ (ĉu neĝo ne „blankigas“ ?) la Rivieron. Sed ni ne kredas ke, ekzeinple, polaj kaj germanaj ĵurnaloj povas havi intereson je tio mal- bonfamigi la francan Rivieron. La bildo aperis ankaŭ en Heroldo. Ni ricevis ĝin en la kuranta abono de kartonmatricoj de nia kutima Jiveranto. La tuta afero ŝajnas al ni nura eraro pardoninda.
Onl plcndas.
Ni ricevis artikolon el Litovujo kun plendo pri neagemo de la estraro de Kaŭna Esp.- Societo, pri nesubteno de „Litova Esp.- Revuo” ktp. kaj kun instigo kunvoki kun- venon kaj komenci energian laboron. Car la afero ĉefe estas interne Jitova, kaj ĉar :a Jokmanko en Heroldo ankoraŭ ekzistas, ni rezignas represi la tutan artikolon.
lilu abonos Hcroidon por bulgara) malllbcrulol?
En la centra malliberejo de Sofia (Bulg.) troviĝas deko da malliberuloj-esperantistoj, kiuj ŝatus ricevi senpagan abonon al He- roldo. Nia redakcio jam sendis kvanton da nuineroj al ili; sed ni ne povos liveri daŭran abonon. Kiu helpos? Skribu: „Por bulgaraj malliberuloj P. V.“ al la redakcio de He- roldo.
Seplaĉas
al vi Heroldo, re- komendu ĝin al aliaj; se vi havas kaŭzon por ripro- ĉoj sciigu ĝinalni!
LelerKesfo.
Al gratulintoj (D-ro S. en K„ E. W. en W.
kaj allaj). Ni kore dankas pro gratuloj. Ta- inen la gratuloj pro nia 10-jara jubileo estas ankoraŭ iom fruaj. La unua cirkulero pri
„Esperanto Triumfonta" (nuna „Heroldo de Esperanto") aperis la 1.3.1920; la unua spe- cimena numero aperis en aprilo 1920. Do,
«« la jubileon ni verŝajne festos (kaj eldonos Ja jubilean numeron) meze de marto nun- jara. S-ino M. Jung precipe ĝojis pri la
• gratuloj okaze de ŝia 60-a naskiĝtago kaj kore dankas.
R. Z. en K. Pri la menciita 'kunveno ni ĝis nun ne aŭdis.
R. K. Tr. en Vr. Ekzistas nota eldono kaj nur teiksta eldono de „Internacia Kantaro"
de Paul Bennemann. La nova nota eldono kostas (broŝ.) RM 4.50; la nurteksta eldono kostas RM 1.50. La prezo por la nota el- dono, indikita en nia Katalogo, kun RM 2.—, estas eraro. La bindita eldono nova ankoraŭ ne aperis.
H. Pl. v. B. en Z. Kompreneble, poŝta ĉekkonto ne ekzistas po-r korespondado sed por pagado. Tiu fakto ŝajnas al ni tiel evi- denta, ke ni opinias superflue speciale atent- igi pri tio. Same, kiel ankaŭ bankkonto ne povas servi kiel korespond-adreso.
A. L. v. d. Br. en U. Ni ricevis vian tre neklare maŝinskribitan artikoleton por „Lib.
Tribuno", kiun ni ne povas publikigi, ĉar ĝi estas (laŭ nia opinio) kaŝita korespond- anonco. Krom tio estas nevere, ke kore- spondanoncoj estas multekostaj. 20-vorta anonceto en Heroldo kostas nur egalvaloron de unu germ. rmk. kaj trovas legantojn en preskaŭ ĉiuj landoj de la mondo. Multaj re- spondintoj al nia Demandaro skribas ke la anoncetojn ili legas unue; en multaj grupoj Heroldo iras de mano al mano, tiel ke al ĝiaj efektivaj abonantoj korespondas mult- oblo da legantoj.
Fllalellsfo]
posfulu
Fllafeiisfan Adresaron!
Sendas ĝln senpage A. Prazak, Jablonĉ n. Orl., Cefiosl.
La linua eldono, 1000 ekz., dum kvar monatoj disvendita I
Plej koran dankon al ĉiuj estimataj mend- intoj por bonvola kaj tiel forta subteno.
Plej koran dankon ankaŭ por la ricevitaj afahlaj leteroj, kiuj pruvas, ke la nova
lernoliibro
“ La Mondiingvo,,
bonege taŭgas por kursoj, precipe en re- gionoj polaj kaj germanaj.
La dua eldono Jus elvenis el la prosejo.
Pro teknikaj kaŭzoj la libro nun estas multe pli malkara. Kvankam ĝi aperis en tute sama amplekso: 162pĝ., 13)4X20cm, kaj estas presita sur same bona papero, ĝia prezo estas nur zl. 5.—. Librejoj kaj kursgvidantoj ricevas konvenan rabaton ĉe mcndo de minimume 10 ekzempleroj. Men- dojn bonvolu direkti al:
a) Jan Tichawskl, Katowice, Polujo, ul.
Plebiscytowa 25.
b) Heroldo de Esperanto, Libreja Fako, Koln.
c) Llbro-Servo de UEA, Gentve.
d) Libreja Fako de „Pola Esperantisto*', Krak6w, Smolenska 9Polu]o.
Fabrlkanfo de maSinoi kaj insfrumenfo) porprilabor- ado de llgno serĉas aĉef- anfoin en kiu ajn lando.
Ni fabrikas: ĉiujn maŝinojn por prilaborado de ligno, ĉiujn instrumentojn por prilaborado de ligno, ĉiujn maŝinojn por Ia industrio de lignaj ŝuo Oni serĉas diligentajn agentojn kaj revendantojn en ĉiuj landoj.
Esperantiingvaj ilustritaj katalogoj- estas haveblaj (nur por interesuloj).
Adreso: Nord-Holanda Maŝinfabrikejo, Jagersweg 54, Apeldoorn, Holando.
NIA
P L E J NOVA E L D O N A ĴO
AL TO R EN TO
Novelo origlnale verkita en Esperanto de Stellan Engholm.
Prezo: RM 1.65, inkl. sendkostoj.
Heroldo de Esperanto, Koln
BrUsseler Str. 94
Kfal ĉiu poiianda esperanfisfo
devas nepre havi submane la
Plenan Fundamenlo-
Vorfaron
de lingvo internacla Esperantn (Esp.-polan, eldonitan de „Laboro“)?
1. Car ĝi estas en pola lingvo la unua eldonaĵo plena, t .e. enhavanta ne nur la
„Fundamenton“ de la jaro 1905, sed ankaŭ ĉiujn ĝisnunajn kvar oficialajn „Aldonojn de 1’ Akademio“ al „Fundamenta Vortaro".
inkluzive la lasta de monato majo 1929.
ĝis nun en pola lingvo nenie publikigita.
2. Car la — aliflankaj bonegaj ĝisnunaj vortaroj de Grabowski, eldonitaj en la jaro 1916, indikas kiel oficialajn nur la unuajn du „Aldonojn“ de Akademio, dume la vor- toj de la ,,3-a kaj 4-a Aldonoj“, tiam anko- raŭ ne oficialigitaj, laŭnature ne estas t’e indikitaj kiel oficialaj aŭ eĉ parte entute tie manikas.
3. Car Ja fideleco al „Fundamento“ re- speguliĝas ne nur ĉe la observo de la ,16 Reguloj** kaj de la oficiala Afiksaro, s_d ankaŭ ĉe la uzado de kiel eble nur oliciale akceptitaj vortoj de nia lingvo, — kaj ĉiu esperantisto, ĉu komencanta ĉu jam tre lerta, devas ĉiam scii, kiuj vortoj estas oficialaj kaj kiuj ne (vidu tiurilatan ,.An- taŭparolon de D-ro L. L. Zamenhof** en h
„Fundamento“ l), kiujn do li rajtas uzl libere en la korespondado kun eksterland- anoj kaj kiujn nur singarde.
4. Car — se temas pri financa flanko — la oficiala kvinlingva „Fundamento“ nur sen „Aldonoj“ kostas sola jam 2 zlotojn, la kvar „Aldonoj“ entute ne estas en pola lingvo aĉeteblaj, ekzistante nur en franca, germana kaj angla lingvoj kaj kostante kune almenaŭ 6 zl.; tio estas kune 8 z l.
dum la supre citita „Plena Fundamenta Vortaro** de „Laboro“ kostas por nemem- broj kaj en la librejoj 4 zl. kaj por meni- broj de Esperantaj societoj
nur 3 (tri) zlotojn (kun sendkostoj) Mendu do la „Vortaron“ de „Laboro“
multnombre por vi mem, por viaj kursoj kaj propagand-vesperoj ĉe via Esp.-societo, aŭ senpere ĉe la eldonintoj je la adreso:
Jan Zawada, sekretario de „Laboro“, Warszawa, Miasto-Ogrod Czerniakow, ul.
Zaciszna 2, Konto PKO. 20845.
Tie estas ankaŭ aĉeteblaj ĉ i u j en pola lingvo akzistantaj Lernolibroj de Esperanto, propagand-broŝuroj kaj PoŜtkartoj ilustritai.
Nepre
menclu Heroldon skribante al la anoncantoj!
IIIIHIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHIHIIIIIIIIII
Por inf ano|!
Antaŭ nelonga tempo aperis; „Du fabeloj de fratoj Grimm“ (Frateto kaj fratineto; kaj: Ruĝĉapeto), entute 24 paĝoj malgrandformataj, kun larĝa marĝeno por fari notojn pri vortoj, frazkonstruo ktp. — Prezo RM 0.30
plus 0.05 por sendkostoj.
Heroldo de Esperanto, Fako: Llbrejo, Kŭln, Brŭsseler Str. 94.
Fofoalbumo
pri Budapest 12 bildoj kun Es-
penanta teksto bildflanke . . sv, fk. 1.50
20 bildefoi
aparte en u j o ... sv. fk. 2.50
Leda poŝleferuio
por viroj, arta manlaboro kun Esp.-stelo inter fruktoj, hungara
speciaJaĵo...sv. fk. 13.—
(Sendo kontraŭ antaŭpago!)
Mendu ĉe P. Balkanyi, UEA del. Budapcst VI Hajos-u. 15.
La unua originala Esperanta verko de hindo estas
S iv a ĝ i
de Lakshmiswar Sinha. Dramo el !a historio de Hindujo.
Prezo: Sved. kr. 1.50 (svis. fk. 2 25' afrankite.
E ld o n a S o c i e t o E s p e r a n t o , Stockholm 1. - PoŜtĉeka konto 578
A1 francaj samideanoj en Lllle!
Dum la daŭro de libertempo mi intencas lokigi tie rnian 15-jaran filon, lern. gimnaz..
por ke li perfektiĝu en franca lingvo. Same mi petas pri bonvola sciigo de la adreso de mia iama korespondintino (1910/11)
„Jeanne Courtiol en Lille, Nord, rue d«
Euuermes 6“. Ciam voionte preta je simila peno mi antaŭe korege dankas! Teo Wieczorek, Katowice, Mikolowska 123, Po:-
ujo. (8
Korespondado.
Brescla, Italujo. S-ro Preside Regio, In- stituto Magistrale, adr. Via Tosio, petas sendi al li leterojn kaj ilustritajn poŝtkartojn, por gelernantoj-esperantistoj de sia insti-
tuto. (10
Kiel muzikaj ondoj
fluas la versoj en la poemoj de N. Hohlov.
Estas mirige, ke vi ankoraŭ ne aŭdis pri ili.
Ni diras al vi: ili e^tas beiegaj. Ni eddonis ilin en volumeto „La tajdo“, kiun ni povas nur varme rekomendi al vi. Prezo RM 1.20, plus 10% por sendkostoj, ĉe la Libreja Fako de Heroldo, Brusseler Strasse 94, Koln,
Germanujo. (4
Gesatnideanoj vlzltantaj Kolonjon ne preterlasu viziti la kun- sldojn de la Esperanto- grupo en restoracio Schoss, Am Hof, malantaŭ „Hein- zelmannchenbrunnen”, tuj apud Ia katedralo, prok- sime de la stacidomo; ĉlm merkrede je 21 h.
F-ino Berta N. Leon el Jamboi kaj Viitali ŝ. Komerĉero el Plovdiv (Bulgarujo) ge- fianĉiĝis. Nian gratulon!
Fianĉiĝo.
Fianĉiĝis niaj gesamideanoj f-ino Ekate- rina B. Filkova (instruistino el Leskovec) kaj Vasil Penĉev (ŝtatimpostisto el Raz- grad). Ni gratulas.
Edziĝo.
Geedziĝis nia samideano Georgi Savov (poŝtestro v. Dabovo, Kazanlika) kaj f-ino Ekaterima (Kanjo) Popova (instruistino).
— Ni gratulas.
Geedziĝis
f-ino Marie Choisnet, Antrain-sur-Couesnon, kaj s-jro Jean Bouvier, Poix-Ia-Somnie, Francujo. — Ni gratulas.
Esp. Redakcioj kaj Asocloj
bonvoiu noti la novan adreson de Bulgara Esp. Asocio: Ruse, 5 Bojanci, Bulgarujo.
Esp.-Eldonejo kaj Deponejo
(ekzistanta pli ol 10 jarojn) estas vendebia pro cfrkonstancoj por la maJalta prezo de RM 3000.—. Detalojn komunikas kontraŭ reafranko Oskar Ziegler, Deisenhofen bei Mŭnchen, Germanujo.
Interŝanĝo.
Kiu sendos al mi 100—200 poŝtmarkojn de sia lando, ricevos de mi la saman kvanton. Prefere kiel eble plej diversaj.
Adreso: R. Bank, Zandweg 88, Wormer, NederJando.
Interŝanĝo.
S-ro F. Elema, eldonisto, Langestraat, Winschoten, Nederlando, deziras interŝamĝi poŝtmarkojn kun samideanoj el ĉiuj Jandoj.
Longdaŭra imterrilato estas dezirata.
Interŝanĝo.
Nederlanda samideano, mezaĝa libroten- isto, deziras interŝanĝi poŝtmarkojn ĉiu- Jandajn. Skribu tuj pri viaj deziroj al s-ro G. Wielens, Hoogklei 4, Winschoten, Ne- derlando.
Korespondado.
Deziras korespondadi kun ĉiuj landoj per ilustritaj poŝtkartoj fraŭiino Gozzi Dina, Via Bellezia 7, Torino (109), Italujo.
Korespondado.
Dezfras korespomdi kun gesanrideanoj de la tuta mondo s-ro Ladislav Than, Prostĉ- jov, Trida ĉsl. Legii 8, Ceĥoslovakio.
Korespondadon
kun gesamideanoj el ĉiuj landoj, ne pll junaj ol 30-jaraj, deziras: F-ino Marie Vra- nova, Prostĉjov, Vodnl 27; fdno Ru2ena Vaŝkova, Ceska 48, Prostĉjov; s-ro Hei- kenwalder, Masaryk. nam. 33, Prostĉjov, Cefioslovakio.
Fraŭlinoj
de la tuta mondo! Kiu volas kun mi ko- respondi? Mia adreso: Bĉla Lĉvai, Bra- tislava, Drogeria Respublika, Nam. Respu- biifci 14, Cefioslovafcio.
Letervespero.
Esp. Klubo de Uddevalla aranĝos leter- vesperon la 10. 3. Bonvolu sendi leterojn kaj poŝtkartojn! Unufoja respondo abso- lute garantiata. E. Wassenius, Vadbaoken 7, Uddevalla, Svedujo.
Interŝanĝo.
Mi deziras korespondi per ilustritaj poŝt- fcartoj fcaj interŝanĝi naoiajn fcaj Esp. ĵur- naJojn. N. N. Schaschkin, Poste Restante, 9. poŝt. otdelen, Moskvo, Tverskaja 17, U. S. S. R.
Filatelistoj!
Mi vendas 1000 poŝtmarkojn de Svedujo por 2 kr. Mi imterŝanĝas ankaŭ poŝtmark- ojn dc ĉiuj landoj. Deziru prezliston de Ch. Lindbcrg, Fagclfors, Svedujo.
Interŝanĝo.
Mi havas grandan intereson por ilustritaj gazetoj, fakgazetoj, libroj, fotoj, bildoj, pros- pektoj ktp. pri socia vivado en ĉiuj landoj de la mondo. Kiu sendos ricevos samvaloron el Germanio aŭ Berlino. Fr. Bohlmann, Berlin-Charlottenburg 1, Krummestrasse 87,
Germanujo. (7
Korespondado.
Brescia, Italujo. Esp.-Grupo, adr. ĉe In- stituto Fascista di Cultura, Via Umberto 1 n-ro 9, deziras korespondi per ilustritaj kar- toj kaj leteroj pri historio, literaturo kaj nuntempa vivo kun samideanoj de ĉiuĵ
Jamdoj. (9
Verlag u. Druck (Eldonejo kaj Presejo); Teo Jung, K61n. Brŭsseler Strasse 94. Verantwortl. Schriftleiter (Resp. Redaktoroj); Teo Jung, K61n; Joseph Berger, Kŭln.
Okaze de la Konferenco por Malarmado de la Flotoj.
La evoluo dc la konstruailo de militŝipoj cn 3501) jaroj.
1. Egipta marŝipo (1500 a. Kr.). 2. Roma triremo (je la itempo de Kristo). 3. Vikinga ŝipo (1000 p. Kr.). 4. Hispana karavelo
„Santa Maria", per kiu Kolumbo eltrovis Amerikon en 1492. 5. La angla linioŝipo „Victory“, la Sipo de Neison en la batalo de Trafalgar (1805). 6. La prusa ŝraŭbfregato „EIisabeth“ (1870). 7. La plej granda gis nun konstruita militŝipo, la brita krozulo
„Hood“, kiu havas longon de 261 metroj, akvodismeton de 45 000 tunoj kaj maŝinojn kun 157 000 ĉevalfortoj. (Ciuj ŝipoj estas de- segnitaj laŭ la sama mezurunuo). Kiel aspektos la militŝipo de 1’ jaro 2000? Supoze ke tiam ankoraŭ ekzistas militŝipoj!
Tra la mondo. I
—- Generalo Primo de Rivera, la dik- tatore de Hispanujo, demisiis. Reĝo Alfonso komisiis generalon Berenguer formi novan kabineton. Post la demisio de Primo de Rivera, studentoj en di- versaj urboj de la lando demonstris kon- traŭ la monarkio kaj la eklezio.
— La Sovet-registaro kondukas ener- gian batalon unuflanke kontraŭ la t. n.
kulak’oj (grandbienuloj), intencante ĉie ertkonduki kolektivan agrikulturadon, 'kaj aliflanke kontraŭ la eklezio. En Moskva estas malkonstruitaj ĉ. cent preĝejoj. Estas malpermesite sonorigi la preĝejajn sonorilojn. — La diplo- rnatiaj interrilatoj inter Sovetio kaj Meksiko estas rompitaj.
— La angla aerŝipo R 100 sukcese plenumis daŭroflugon dum nebula ve- tero. Restinte 53 horojn en la aero, ĝi bone alteriĝis en Cardington.
— La Banko de Francujo malaltigis la diskonton de 3,5 al 3%.
— La guberniestro de Roma ordonis liberigi la Forumon de Trajano de aliaj konstruaĵoj. La mezepokaj domoj ĉe la kapitola altaĵo estas malkonstruataj,
— Chicago estas tiu usona urbo, pri kiu oni plej multe legas kaj parolas . . . en nebona senco. Chicago — la dorado de 1’ „subteruloj“, la urbo de la 30 000 banditoj —, kie dum unu nokto okazas
Nun ili disiĝis.
Reĝo Alfoniso de Hispanujo (maklekstre) kai la ĝisnuna nelimigita diktatoro generalo Pri-
mo de Rivera, kiu demisiis.
kvin bombatencoj; kie la polico (laŭ- dire) kunlaboras ktin la krimuloj; kie la krimulaj bandoj siaflanke batalas inte^
si, eĉ per kirasaŭtomobiloj kaj aliaj mo- dernaj bataliloj; kie la urbaj kasoj estas malplenaj ĝisfunde, tiel ke mankas mono por pagi la oficistojn. Kian nov- aĵon pri Chicago ni legos en la venontaj semajnoj?
La anfila karakfero.
De L. N. Newell.
P ri la angloj, tute ordinaraj homoj, ekzistas en la cetero de Eŭropo tre strangaj legendoj kaj supozoj; tamen, oni devas konfesi, ke la plej strangaj kredoj troviĝas en Anglujo mem.
Tre multaj alilandaj esperantistoj vi- zitos Anglujon ĉi tiun jaron dum la 22-a Universala Kongreso, kaj mi kredas, ke interesos ilin skizo de 1’ angla karaktero, verkita de iu, kiu bone konas kaj iom objektive rigardas iliti. Oni komprenu, ke mi parolas nur pri angloj, ne pri britoj; se oni volas ofendi skoton, ir- landanon aŭ kimron, oni plej bone tion faras nomante lin anglo.
La angla karaktero: jen tuja neĝust- aĵo — ja neniu nacio havas komunan karakteron. Tamen, oni povas kaj rajtas fari kelkajn ĝeneraligojn; ĉar klimato, manĝaĵoj kaj edukado ja donas kelkajn komunajn ecojn, kaj idealoj kaj religiaj kaj etikaj ideoj komunaj al la plimulto de popolo ankaŭ efikas ian simileĉon ob- serveblan.
Unue, ni ekzamenu la malpli helan flankon. Unu el la trajtoj de 1’ anglo, kiu plej kolerigis kaj kolerigas ne-anglon (precipe skoton), estas lia konvinko, ke li estas la kremo d£ 1’ homaro. La skoto liavas la saman konvinkon pri si. T. W.
H. Crosland, skoto kiu acide atakis la anglojn, diras en sia verko, »The Egre- gious English«: „Fariĝis kutimo de 1’
anglo, oni preskaŭ povas diri instinkto de 1’ anglo, konsideri sin kiel la kapon kaj antaŭaĵon de 1’ universo. Oni diras, ke la kreado komenciĝis oe la proto- plasmo. Gi finfine atingis la anglon. Jen la supro kaj plej lasta gloro de la evo- lucio. La naturo, kiel ano de 1’ sepa klaso en popollernejo, »ne povas iri pli alten«. Gi faris la anglon, kaj do ĝia laboro estas perfektigita.“ Jen malica satiraĵo, kiu lerte pikas.
Tra la mondo la angloj estas nomataj hipokrituloj; kaj nenio pli kolerigas la anglon, ol tio: liaj intencoj kaj idealoj estas ja tiom honestaj! Kaj estas vere, ke la anglo ne estas konscia hipokrit- ulo; li efektie kredas, ekzemple, ke li koloniigas tiom por la bono de 1’ indi- ĝeno, kiom por la propra; ke se oni ne parolas pri neplaĉaj aŭ nedecaj aferoj, ili
— Kvar milionoj da pilgrimantoj, plej- multe el Hindujo, kunvenis ĉe la enfluo de '1’ ŭam na-rivero en la Gangeson por bani sin en la sankta akvo de Kumb- Mela-Tage. La pilgriniado okazas pro granda festo de 1’ hinduoj, festata nur ĉiun dekduan jaron.
— En Cinujo reekflagris ribelo. La Kvansi-trupoj marŝas kontraŭ la urbo Vuĉaŭ. E1 Kanton la registaro sendis helptrupojn al la minacata urbo. Tamen la danĝero ŝajnas ne granda.
efektive ne ekzistas, kaj ke por ĉi tiuj li neniel respondecas.
Sed n e k o n s c i e li estas preskaŭ tiom hipokrita, kiom lin supozas la kon- tinentanoj. Li ne komprenas, ke la plej potencaj motivoj de 1’ koloniisto estas komercemo kaj teravido, kaj ne bonvolo al la needukit» sovaĝulo, nek didonita kapablo regi juste. Li do tute sincere parolas pri la ŝarĝo de ia blankttlo, pri sia devo al la malpli evoluintaj rasoj.
Generale, lia seksa vivo ne estas pli bcla aŭ laŭmorala ol tiu de 1’ aliaj na- cioj; tamen, pro siaj kavalirecaj kaj sentimentalaj idealoj, li kredas sian na- cion pli nobla, pli pura ol aliajn, ĉar li tre facile forgesas nekomfortajn faktojn, kaj arogas al si meriton pro belaj frazoj.
Li rifuzas konfesi ian noblon aŭ belon ĉe eksterleĝa amo, kaj kredas, ke la edz- eco pravigas ĉion, spite la ĉiatn plimult- iĝantajn eksedziĝojn kaj atestojn por la mala vidpunkto. Netiiu ŝtatisto, eĉ la plej genia, povus teni publikan oficon, se li malkaŝe vivus kun virino, ne edzin- igita al li: ekzemploj estas Parnell, la plej fama el irktndaj patriotoj, kiuii la attgloj (kaj, cetcre, ankaŭ irlandanoj) perfidis kiam li amis la edzinon de iu alia; Dilke, unti el la plej brilaj politik- istoj kaj diplomatoj de sia epoko, kies karieron ruinigis lia implikiĝo cn eks- edziga proceso en 1885; kaj antaŭ nur kelkaj monatoj okazis sensacio en Angl- ujo, kiant iu diris, ke li iam vidis la fa- man Gladstone parolanta al publikulinoj.
La publika kolero celis ne la supoz- eblan kalumnion kontraŭ mortinto, sed la supozon, ke la publiko povus laŭdi kaj longe subteni fimoralulon.
La anglo tre zorge elektas por si
„sendanĝeran“ arton; la arto devas akordi al liaj antaŭjuĝoj pri Ia ntoralo kaj etiko, alie ĝi estas „tnalsaneca“ aŭ pornografia; kaj eĉ kiatn li deziras pensi objektive, li ne povas toleri kritikon pri siaj motivoj.
Jen la scntimentalo de 1’ anglo, kitt regas en la interna politiko, kiel ĉe Ia arto kaj literaturo. Kompreneble, en la ekstera politiko la anglaj diplomatoj estas sufiĉe realistaj; tameii, eĉ tion la plimulto el la popolo obstine rigardas
nur tra sentimentala aŭ romantika vualo.
Estu koinprenite, ke tni krcdas la anglojn tiom bonaj kaj tiom malbonaj, kiont iliajn najbarojn, kiuj posedas la samajn trajtojn plejparte, sed laŭ mal- similaj proporcioj; tute sitnple, rni nun konsideras Ja anglojn, la aliaj min ne koncernas.
Nun ni rigardu la pli helan flankon.
La anglo havas praktikan vidpunkton pri praktikaj aferoj, kiitn lia sentimen- talo ne sukcesas fuŝi. Li estas honesta pri komercaj aferoj; li gajnis kaj meritas farnon, kiel honto kiu ĉiam plenumas siajn protnesojn. Ce administrado, or- ganizado, preparo kaj planado, Ji estas solida kaj tute fidinda laboratito; pli ol multaj nacioj, li havas ian elfaremon (»thoroughness«), ian deziron fari sian devon (tian, kia li komprenas ĝin), ĉar li silente faras sian plejeblon por plenumi Ia postulojn de respondeco. Li estas kuraĝa kaj povas esti justa kaj kompata al venkito. Lia kunscnto kaj adtniro ĝenerale apartenas al la ntalpli forta el dtt baitalantoj — se li ne estas nietn unti el ili. Elektinte sian vojon, li etnas ob- stini ĝis la fino, ĉu feliĉa, ĉu malfeliĉa.
La anglo montriĝas plej bona, kiant li portas grandaju respondecon kaj po- tencon. Li tiam ofte agas juste, eĉ to- leretne; li penas ne gajtti ian nejustan avantaĝon el sia pozicio. Kompreneble, troviĝas hontoj alte respektataj, en gravaj oficoj, kittj ne hezitas uzi siatt oficon por akiri ian avantaĝon aŭ ho- noron, kiun certe neniu propramove al- juĝus al ili. Sed espereble tiaj ne estas reprezentaj. La anglo, akceptinte la kondiĉojn aŭ regtilojn, precipe ĉe ludoj kaj la sporto, provas ĉiam ilin obei sen- plcnde, ĉu prospere, ĉu male.
En Anglujo estas tiorn da krue’o, kiom aliloke. Sed la anglo ne volonte kaŭzas doloron, precipe korpan. Mi ne volas diri, ke ne troviĝas liomoj, kiai, ekzem- ple, iuj respektegindaj komeicistoj aŭ dolĉegaj religiulinoj, kinj predikas ia moralon kaj kondantnas la plezuroja ai kiuj ili ne inklinas, obstine biindigante sin kontraŭ la vastaj sufero kaj mal- feliĉo kaŭzitaj de iliaj krcdoj Tiajn havas ĉiu nacio. La angio estas plej- ofte koinpatema al honio kti al besto, altnenaŭ se ne itm as prt ĉasado.
Sed por mi la plej ĉarma trajto de 1’
anglo estas lia humoro: ia kuraĝa, sto- ika hutnoro, kiu subtaksas dolorott kaj malfeliĉon, aŭ eĉ kelkfoje trotaksas ko- ittike por ilin forridi. Jen rakonto tipa de tiu speco de htnnoro: Kelkaj anglaj soldatoj sidis ktme en tranĉeo. Vettis grenado, kiu eksplodis inter ili, kaj dis- ĵetegis ilin. Ili rekuniĝis, nevunditaj, krottt unu, kiu pene alrampis, sangante, nur post dek minutoj, ktin danĝera vuu- do ĉe I’ kapo. Li prezentis sin: „Mi ĉiam estis inallerta. Mi frakasis la ka- pon kontraŭ tiun karbskatolon, kaj mm mi havas kapdoloron.** Mankas ĉe 1’
anglo la ftilma sprito de, ekzeitiple, la franco; sed anstotaŭ tio li ltavas la mil- dan radiadon de 1’ hutnora malestimo al obstakloj, al arogemuloj, al sufero kaj tnorto.
Jen kelkaj karakterizaĵoj, bonaj kaj tnalbottaj, de T anglo. Ctt ili simpatiigos lin a! la kongresanoj en ()xford, tioti mi ne scias. Sed mi estas certa, ke li faros sian eblon por gajigi kaj kontentigi siajn gastojn, por lasi ĉe ĉi Jiuj bottan iiit- preson pri la gastamo de Anglujo.
Generalo Berenguer, la nova hispana ĉefministro.
