Sendependa organo de la Esperanlo-movado / Semajna / Inlemacia / Dniversala
Admlnlstraclo: Koln a. Rh. (Kolonjo). Brŭsseler Strasse 94, Germanujo.
Redakcio: CefredaJrtoro: Teo Jung; resp. redaktoro: Joseph Berger;
anonca redaktoro: Michael Wieland. La redakcio ne resendas manu- skriptojn aŭ fotografajojn; retenu por vi kopion! Telefono: 5 68 93.
Subfakoj: Llbrejo kaj Presejo. Skribante al ni, uzu por ĉiu fako (administracio, redakcio, librejo kaj presejo) apartajn foliojn! — Prezo de Abono (nur antaŭpage): 15 germ. rmk.; mendita per la poŝto aŭ rekte ĉe la eldonejo: 12 germ. rmk. Onl povas pagi kvaronjare.
Dekunua Jarholekfo
N-roll (559)
14 marlo 1930
(8-paĝa)
Prezo de Anoncoj: po unuccntimetra kolonero (62 inm lar&a) 1.20 rmk.
Anoncetoj (nur antaŭpage) kostas po vorto aŭ tnallongigo 0.05 rtnk., minimume 1.— rirtk. Rabato: 3X enpreso 10%, 5X 15%, 10X 20%.
Poŝtaj ĉekkontoj: (ĉiuj niaj kontoj funkcias sub Ia firmo ..Heroldo de Esperanto, Kŭln, Germanlando"): Bruxelles 204.404; Budapest 59.379;
Kobenhavn 49.62; Koln 1117.76; Milano 3/954; Praha 781.93; St. Gallen
!X/4602; Stockholm 41.80; Warszawa 191.094; Wien D 62.473;
Zagreb 408.14; Zeist 130.630. — Banka konto: Deutsche Bank.
►
ESPERANTO ĈE VILAŬANO).
En la maja numero de „Esperanto“
en la jaro 1926, skribis s-ro D-ro Ed- mond P rivat pri sia vizito al kroataj vilaĝanoj-esperantistoj.
Ankaŭ „Heroldo de Esperanto" sia- tempe raportis tre detale pri tiu vizito.
Temis tiun fojon pri la „Esperanta klubo“ en Bregi-Koprivnica (Jugoslav- ujo).
La klubo fondita en la jaro 1924 ek- zistas seninterrompe kaj la nombro da esperantistoj-vilaĝanoj kreskas de jaro al jaro. Preskaŭ la tuta junularo, kiu nur iom sentas la bezonon por plia klerigo, vizitas Esp.-kursojn, lernas diligente, korespondas ktp. Oni povas kun cert- eco diri, 'ke Esperanto kreskas kaj dis- vastiĝas per natura vojo. Ciun jaron aliĝas al la klubo pli kaj pli la junuloj, kaj la malnovaj samideanoj instruas ilin.
Irante nokte tra la stratoj de tiu vi- laĝo (ĉirkaŭ 2000 cnloĝantoj), oni aŭdas reciprokan fajfadon de Esp.-fajfsignalo, signo, ke samideanoj vokas unu la alian por iometa b a b ila d o .
D-ro Privat en sia artikolo tiutempe skribis tre entuziasme pri tiuj kroataj vilaĝanoj. La vizito de D-ro Privat estis por Bregi eksterordinara honorigo, kaj ankoraŭ nun oni pensas pri tiu vi- zito, sed kuu la deziro, kc li ree vcnu por trovi eventuale la tutan pli junan generacion de la vilaĝanoj esperantig- itan.
Krom regulaj, ĉiujaraj amuzoj aranĝ-rOi ataj de la klubo, oni ankaŭ alimaniere propagandas Esperanton en la eirkaŭ- aĵo. En la proksima urbo Koprivnica ĉiu urbano scias pri la ekzisto de Es- peranta klubo en Bregi, kiu teritorie apartenas al la urbo. Ankaŭ en Kopriv- nica ekzistis klubo, sed post mallonga vivo ĝi disfalis kaj restis neorganizitaj esperantistoj. La kluba liavaĵo, laŭ de- cido de la restintaj esperantistoj, apar- tenas ĝis plua decido al la — sur firma bazo stararrta — klubo en Bregi. Do, vilaĝo superis urbon.
En monato septcmbro pasintan jaron aranĝis „Osijeka distrikta administrado"
grandan regionan ekspozicion, kiu daŭr- is tri tagojn. En la ekspozicio estis re- prezentitaj krom kulturo ankaŭ terkul- turado, bestbredado, naciaj brodaĵoj, produktoj el ĉirkaŭaĵo k. s.
Ankaŭ Esperanta Klubo en Bregi ri- cevis la inviton partopreni — kiel kul- tura societo — la ekspozicion. Tiucele estis al ĝi disponigita difinita spaco en la ĉambro de popola lernejo en Kopriv- nica. Samideanoj el Bregi entuziasme akceptis la inviton kaj la ekspozicio estis, dank’ al la klopodoj de kluba kas-
isto Fran Matiŝa kaj s-ano Karlo Kra- pinec, tre plaĉe aranĝita. La kluba pre- zidanto, s-ro Ilija F. Pulialo, disponigis al la klubo Esp.-librojn, gazetojn, flug- foliojn, propagandilojn, dum s-ano Fran Petriĉeviĉ kaj Fran Matiŝa ekspoziciis
O l l l A S N A M H O U P M A V A O U I t K E O H L A S T I
D I P L O M A
noioM sf, .
’ 1 , « < I 0 l ’
V Z N A K M R IZ N A N JA / * P O I t C l N l t S P I L I I u
NA IZ I.O Z llI
II t’ Tt
VOM O h l . mjtnT (»‘)1‘).
.€ fii
Oficiala diplomo por vilaĝa Esperanto-Klubo.
La teksto sur la diplomo estas jena:
D i s t r i k t a A d i n i n i s t r a d o de O s i i c k a D i s t r i k t o D I P L O M O
pcr kiu estas distingata ..Vilaĝana Espcranta klubo" cn Bregi-Ko- privnica nouic de rekono por akirita sukceso en propagando por dis- vastigo dc ..Esperanto” ĉe la agrikulluro-kultnra ekspozlclo en Ko-
privnica.
En Osijek, la 29-an dc septembro 1929.
Sigelo.
Cefo de ter.kultura fako: Komisaro por distrikta adininistr- inĝ. T o m i ĉ . ado de Osijeka regiono:
P a s c h e r . Prezidanto dc ckspozicia koinitato:
D-ro Ŝ v a r c .
siajn ilustritajn poŝtkartojn. En la mezo de la ekspozicio estis bildo de D-ro Za- menhof, sub ĝi la tabulo de Esp.-klubo.
La tuto faris tre bonan impreson, kaj la vizitantoj de la ekspozicio mire rigardis tiun fakon. La inteligentularo haltadis nekredante al siaj propraj okuloj, ke en Esperanto jam ekzistas tiom da libroj,
gazetoj k. s. Mallouge dirite: Per tiu ekspozicio estas farita tre efika propa- gando.
Unu vilaĝano el proksima vilaĝo D.
sciinta jam antaŭe iom da Esperanto el koresponda kurso de ..Kleriga Ligo“,
kiun gvidis Prof. Novljan, estis tiom en- tuziasmigita de la ekspoziciaĵoj, ke li ..bonvolis al si pruntepreni nerimarkite la libron »La interrompita kanto«“. Ho, sankta modesteco! ekpensis samidcanoj el Bregi, nur tiu malmultekosta libro mankas kaj ĉiuj aliaj, ekz. la Biblio bind- ita en ledo, Aŭstralio, Historio de Es-
peranto, ĉiuj lukse binditaj restis netuŝ- itaj de Esperanto-seiemaj vizitantoj! La samideanon avide legantan el „Inter- rompita kanto“ intcrrompis survoje al stacidomo la prezidanto dc la klubo kaj ekdemandis lin, eĉ ne sciante ke li legas el ..prunteprcnita iibro", kion li legas.
La malriĉulon preskaŭ trafis apopleksio kaj ne sciante 'kion rcspondi — li enpoŜ- igis rapide !a libron murmurante ion.
Nur poste, kiam oni rimarkis la niankon de la libro, la afero fariĝis klara. IJost iotn da tenipo, dank’ al detektiva ka- pableco de kluba kasisto F. Matiŝa, estis la libro trovita ĉe ’a nomita s-ano, sed oni lasis ĝin al la fariĝonta esperantisto, konsiderante lian spiritan doloron, kiam la prezidanto kaptis lin ĉe la legado dc
„pjunteprenita“ libro.
Nu, „finis coronat opus", diras latina proverbo, t. e. „la fino kroiias la verk- on“. Antaŭ iom da tempo okazis en Koprivnica disdonado de diplomoj al la premiitaj ekspoziciintoj. La inviton ri- cevis ankaŭ la klubo en Bregi. La mi-
>xgo, entuziasmo, cstis grandegaj! Ver- ŝajne la unuan fojoti en la historio de la Esp.-inovado nialanda (mi ne seias kiel estas en aJiaj landoj), Esperanta klubo ricevas diplomon flanke de ŝtata insti- tucio „por akirita sukceso en propa- gando por disvastigo de Esperanto"!
Memkompreneble, ke tiu neatendita sukceso donis novan iinpulson al la loka movado, kaj ni esperu, ke ankaii en la estonteco estu same ĉe aliaj kluboj.
Propagandi Esperanton ĉe ĉiu okazo per trafa inaniero signifas — se eĉ ne tuj, tamen post iom da tempo —• rikolti la sukceson, forigi de la erare pensantaj indiferentuloj kaj kontraŭuloj iliati tnal- pravan konvinkon kaj almcnaŭ iom kon- verti ilin.
Notinda faikto estas ankaii tio, ke en la tuta ĉirkaŭaĵo de Bregi ekzistas granda intereso por Esperanto, sed inankas la instruantoj. La instruistaro, kiu en ĉiuj landoj povus fari gravegan servon al la homaro, instruante Esper- anton, bedaŭrinde trc malmulte interes- iĝas pri tiu grava probletno. Cu tia suk- ceso, kiuii atingis la klubo en Bregi-Ko- privniea, ne estas hontigo por geinstru- istoj-indifereiitŭloj, Car en tiu okazo fcr- voja oficisto iniciatis Esperanton kaj jam ses jarojn gvidas la klubon! Vilaĝanoj ne vizitintaj giinnaziojn kaj universitat- ojn, sed nur popolan lernejon, povas perfekte lerni Esperanton kaj interkom- preniĝadi kun la tuta inondo, kaj la in- struistaro staras imliferente aŭ eĉ moke kontraŭbatalante la inovadon!
„Pli da luuio!" diris Goethe. Doni al la homaro — al .iutiaj generaeioj pli da lutno, pli da kompreiiemo, pli da eduko eu la paca ipirito, povas ja nur tiu geinstruistaro, kiu estas oferema la-
B Tria bulteno kaj daŭrigo de la listo de
aliĝintoj sur paĝoj 2—3.
Grava akcelo dc la Esperanfo-movado
pcr JurnalredaKcio.
Jam antaŭ kelkaj jaroj tni priparolis kun la tiama redaktoro de la aŭstria ĵurnalo „R§ichspost“ (Regna poŝto), s-ro Hermann Maiiler la enkondukon de konstanta Esp.-rubriko en tiu ĵurnalo.
Sed pro nesufiĉa !oko Ia efektivigo de la projekto ne estis ebla, kvankam s-ro la redaktoro montris sin tre favora al Esperanto.
Komence de la pasinta jaro kreiĝis en Wien nova porpopola ĵurnalo „Das Kleine Volksblatt** (la malgranda popol- ĵurnalo), kiu tre rapide disvastiĝis inter la popolamasoj tiel, ke ĝi jam kelkajn semajnojn post sia apero atingis nom- bron da 85 000 abonantoj.
Aŭdinte tion, kaj ke s-ro Mailler far- iĝis ĉefredaktoro de !a nova jurnalo, mi tuj vizitis lin, por ree provi enkonduki Esperanton en la novan ĵurnalon. Kaj mia penado ne restis vana. S-ro Mailler estis konservinta sian favoron a! Esper- anto kaj plenumis mian peton en vere m alavara maniero.
Jam en la unua numero estis anonc- ata Esp.-kurso, kiu fakte aperis dunf kvar monatoj. En !a fino de la kurso ]a redaktoro anoncis premian laboron, kiun gajnis tri personoj.
Nun la redakcio daŭrigas la propa- gandon por Esperanto tiamaniere, ke ĝi aperigas ĉiusemajne alterne german- lingvan varbartikolon kun esperant- lingvaj sciigoj kaj perfektigaĵoj.
La ĵurnalo enhavis kelkfoje ankaŭ pri- esperantajn bildojn, i. a. la portreton de la Majstro okaze de lia mortotago kaj la naskiĝ- kaj loĝdomon de D-ro Za- menhof okaze de lia naskiĝtago. La lastajn bildojn disponigis afable s-ro ŝapiro el Bialystok.
Antaŭ kelkaj tagoj „Das Kleine Voiks- blatt“, respektive ĝia ĉefredaktoro Mailler, denove montris sian favoron al Esperanto. Por akcelo de la Esp.-mov- ado en Aŭstrio la redakcio ree anoncis, la 16-an de februaro ĉijare, premion de 100 aŭstraj ŝilingoj por la plej bona tra- duko de la teksto de la aŭstria ligo- himno.
Karaj legantoj, ĉu vi ne bonvolus multnombre gratuli al „Das Kleine Volksblatt**, Wien 7, Bandgasse 28 aŭ al ĝia ĉefredaktoro, s-ro Hermann Mailler, sub la sama adreso?
Mad. Kl.
NI pefas
drecize skribi ia ad- reson skribante al ni.Adresu: Heroldo de Esperanto, Fako Verda Stelo, aŭ Fako Es- peranto-Junularo, aŭ Libreja Fako. Per tio vi certigas al vi rapidan penumon de viaj deziroj.
Bonega rimedo, nia „Esperanto“, ek- zistas! Geinstruistoj, ne forgesu vian
rolon! Pif.
22 Universala Kongreso d e Esperanto.
Oxfbi d. 2 - 9 'Aŭijus to 1930
Bulteno N-ro 3.
Adreso por leteroi: Sekretario, 22-a Uni- versala Kongreso de Esperanto, 142 High Holborn, London, W. C. 1, Anglujo.
Kongresejo: La Urbdomo de Oxford.
Kotizo: Por ĉiu kongresano senescepte:
20 ŝilingoj britaj (proksimume 20 germanaj ormarkbj, 25 s-visaj frainkoj, 126 francaj fran- koj, 12 nederlandaj guldenoj, 5 usonaj do- laroj). Estas oportune sendi la kotizon per brita ŝtata monbileto por unu funto sterlinga, havebla ĉe bankoj kaj monŝanĝejoj en ĉiuj urboj. Oni sendu la kotizon (pcr registrita letero) antaŭ la 1-a de julio. P o s t t i u d a t o 1 a k o t i z o e s t o s 30 ŝ i 1 i n g o j.
Aiiĝu jam nun kaj helpu la laboron de la LKK.
Kotizo por Infanoj: Por infanoj, kiuj ne havas pli ol 15 jarojn, Ia kotizo estas 5 ŝi- lingoj britaj.
Help-Kongresanoj: l'!uj, kiuj ne povas ĉe- esti la Kongreson, povas tamen aliĝi kiel help-kongresanoj po 10 ŝilingoj. Ili ricevos la ikongres-insignon kaj dokumentojn post la Kongreso.
Bliriduloj: Blinduloj kaj fies gvidantoj ri- cevos kongres-ikarton senpage, sed iliaj aliĝ- oj devas esti aprobitaj de s-ro W. P. Merrick (adreso: Penso, Shepperton, Middlesex, Anglujo).
Afiĝiloj: Nun haveblaj ĉe ia ĉefaj gazetoj kaj ĉe la kongresa oficejo en Londono.
Garantia Kapitalo: La LKK zorge penos eviti ian financan deficiton, sed por certigi kontentigan bilancon, ĉi tiu kapitalo estas fondita. Sumo jam garantiita: £ 81/10/0.
Donacoj: La LKK volonte ricevos donac- ojn por ebligi, ke blinduloj partoprenu la Kongreson. Jam ricevita: £ 11/0/0. F-ino
„Sennomulino“ jam promesis donaĉi al la Kornitato cent specimenojn de anglaj man- fabrikaĵoj por vendo dutn la Kongreso, por heipi al ĉi tiu kaso.
Magistrata Akcepto: La Urbestraro de Ox- ford iarn promesis gastigi la kongresanojn unu vespcron dum la semajno, kaj la Urb- estro oficiale bonvenigos ia Kongreson al Oxford dum unu el Ia oficialaj kunsidoj.
Provizora Programo: La LKK jam starigis skeletan programon; ĉi tiu estas kompren- eble eventuale ŝanĝota.
S a b a t o :
posttagmeze: Kunsido de ICK.
Kunsido de la ŭenerala Estraro.
vespere: Urbestra gastigo al la kongres- anoj.
O i m a n ĉ o : rnatene: Diservo.
Fotografado dc la kongresanoj (oni aran- ĝos fotografj la ĉeestantajn anojn de la 7-a Kongreso en Cambridge).
posttagmeze: Kunsido de K. R.
vespere: Malferma Kunsido.
L u n d o :
inatene: Unua Laborkunsido
posttagmeze: Malferino de la Soruera Uni- versitato kaj la unua prelego.
Fakaj ikunvenoj.
vespere: Naciaj kostumdancoj.
M a r d o :
•matene: Kunveno de UEA.
posttagmeze: Soinera Universitato.
Fakaj kunvenoj.
vespere: Publika propaganda kunveno.
M e r k r e d o :
rnatene: Dua Laborkunsido.
posttagmeze: Somera Universitato.
Fakaj kunvenoj.
vespere: Teatraĵoj por duono de la kon- gresanoj.
J a ŭ d o :
matene: Tuttagaj ekskursoj:
a) Vizito al la reĝa kastelo Windsor kaj ekskurso sur Tamizo per specialaj ŝi- poj. Prezo, kun lunĉo kaj femanĝo,
£ 0/16/0.
b) Ekskurso per aŭtomobiloj ai Banbury, Kenilworth, Warwick, Stratford-on- Avon kaj Broadway. Prezo: kun lunĉo
£ 0/13/0.
c) Ekskursoj per aŭtomobiloj al Newbury, Audover, Salisbury, Stonehenge, Marl- borough kai Wantage. Prezo: kun lunĉo £ 0/13/0.
ĉ) Ekskurso per aŭtomobiloj al Ciren- cester, Stroud, Gloucester, Chelten- ham, North Leach kaj la montetoj Cotswold. Prezo: kun lunĉo £ 0/12/0.
vespere: Teatraĵo kaj koncerto (kiuj vidis hieraŭ la teatraĵon, tiuj hodiaŭ aŭdos la koncerton, kaj inverse).
V e n d r e d o :
matene: Tria Laborkunsido.
vespcre: Balo.
S a b a t o :
matene: Ferma Kunsido.
Postkongresaj Ekskursoj: La Londona Es- peranto-Klubo aranĝas Postkongreson en Londono, pri kiu ni publiikigos detalojn en venonta numero. Krorn tio, |a LKK aranĝas ekskurson al la belega angla laga regiono, al Devon (la angla Riviero), kaj al la insulo Wight. Oni dissendos ĉiujn detalojn kaj mendilojn kun la loĝtnendiloj, espereble plej- eble baldaŭ.
Kongreslibro: La LKK esperas dissendi la kongreslibron al ĉiu kongresano je la fino de junio.
Fervojrabato: Ciu kongresano ricevos rajtigilon por revenbileto, de iu ajn brita fer- voja stacio aŭ haveno al Oxford, po unu- direkfa prezo plus triono. Zorge notu, ke tiu privilegio validos nur de la 1-a ĝis la 11-a de aŭgusto, kaj nur por reveno al la deira urbo.
Vojo al Oxiord: Tre oportunan vojon por francoj kaj sud- kaj mez-eŭropanoj prezentas la Compagnie Generale Transatlantique; oni veturos el Le Havre al Plymouth per granda pasaĝerŝipo D e G r a s s e (17759 toneloj) de la Nov-Jorka linio; posfe tra la pitoreska graflando Devon. Ekiro el Le Havre, 30 ju- lio; alveno en PIymouth dek horojn poste.
Sola_ klaso surŝipe, £ 2/8/6 kun lito kaj manĝo. Fervoja biieto de Plymouth al Ox- ford kostas proksimume: 1-a klaso £ 2/2/5;
3-a klaso £ 1/5/5. Car samvoja reiro no estas ebla, kongresanoj veturantaj tra Ply- inouth ne povos uzi la rajtigilon por malait- igita fervoja tarifo en Anglujo.
Glurnarkoj: Belaj kongresaj glumarkoj (kiujn desegnis s-ro W. H. Matthews, Radio- Redaktoro de I n t e r n a t i on a 1 L a n . g u a g e ) cstas nun haveblaj de la kongres- oficejo. Prczo por cent, uuu ŝilingo brita.
Fakaj Kunvenoj: Organizontoj bonvolu anonci frue siajn dezirojn. • ,
Koncertoj: La LKK danke. ricevos kaj zorge konsideros fruajn proponpjn deklami, kanti, ludi, ktp., ĉe kongresaj koocertoj.
Ekspoziciai Kostuiudancoj: Ansfataŭ pre- zenti ĉi tiujn dum la balo, oni aranĝos apartan vesperon (vidu la provizoran pro- gramon), -kiam oni prezentos ilin su.- estr.
ado, por ke ĉiu bone vidu. La sekrfttario plezure -ricevos proponojn de kongresanoj kiuj povos inde prezenti tiajn dancojn, pre-
cipe naciajn. ' ,
Poŝtkartoj: Poŝtkartoj de Oxford r.ui»
teksto en Esperanto nun estas pretaj. Pr zo por paketo enhavantŭ 12 poŝtkartojn: £ 01 A' afrarikite.
*
Listo de aliĝintoj.
117. S-ro Clitty, W., Dover, Anglujo.
118. S-ino Theodore M., Welshpool, Kimrujo.
119. S-ro Mason, L„ Glenfield, Nr. Leicester Anglujo.
122. F-ino Sidebottom, E. A„ Woodbridge, 123. S-ro Christaller, P„ Stuttgart, German.
124. S-ro Niŝimura, K„ Paris, Francujo.
125. S-ro Mawson, E. G„ London, Anglujo.
126. F-ino Cahen, M„ Koln, Gerrnanujo.
127. S-ro Bofill, N„ Palmade Mallorca, Hisp.
128. S-ro Pudney, J. H„ Sittingbourne, Angl.
129. S-ro Pickard, J. W„ Gorton, Manches- ter, Anglujo.
130. S-ino Ravestein, J. M„ ’s-Gravenhage, Nederlando.
131. S-ro Ravestein, Jr. J„ ’s-Gravenhage, 132. S-ro Rhodes, J„ Keighley, Anglujo.
133. F-ino Robb, Edinburgh, Skotlando.
134. S-ro Millidge, E. A„ Worthing, Anglujo, 135. F-ino Briggs, L„ Armley, Leeds, Angl.
136. S-ro Stettler, E„ Bern, Svislando.
137. S-ino Boettcher, F„ Habelschwerdt, 138. F-ino Kay, E„ Southport, Anglujo.
139. F-ino Carter, W. E„ Bradford, Anglujo 140. F-ino Iddon, L„ Southport, Anglujo.
141. S-ro Highfield, E. H„ Lcndon, Anglujo 142. S-ro Liston, R. G„ London, Anglujo.
143. S-ro Hoffmann, B„ Bruxelles, Belgujo.
144. S-ro Sharp, W. S„ Guildford, Anglujo.
145. S-ino Selten, K„ Breslau, Germanujo.
146. S-ro Selten, A„ Breslau, Germanujo.
147. S-ro Watson, L. F. J„ Letchworth, Angl.
148. E-ino Welch, E. M„ Southport, Anglujo.
149. E-ino Knudsen, M. A„ Southport, Angl 150. S-ro Ingharn, H„ Chesterficld, Anglujo 151. S-ro buxton, C. R„ London, Anglujo 152. S-ino Clayton, A. M„ London, Angiujo.
153. S-ro Clayton, W. E„ London, Anglujo 154. S-ro Gardner, C. W„ Sheffield, Anglujo 155. S-ino Firth, A„ Marsh, Huddersfieid.
Anglujo.
156. S-ro Meyer, E„ Saarbrŭcken, Saar-Te- ritorio.
157. S-ino Evans, A. C„ Cheltenham, Angl.
158. S-ro Evans, A. C„ Cheitenham, Anglujo.
159. S-ro Schofield, H. O„ Nottingham, Angl.
160. S-ro Koster, D. H„ Alkmaar, Nederl.
161. S-ino Bruyĉre, E. de la. London, Angl.
162. F-ino Kubillus, M„ Konigsberg, Germ.
163. S-ino Fitton, R„ London, Anglujo.
164. S-ro Fitton, J. H„ London, Anglujo.
165. F-ino Howlett, A. B„ Bushey, Anglujo*
166. F-ino Leadley-Brown, C„ Wallasey, 167. F-ino Thorpe, M„ Fleet, Anglujo.
168. S-ino Landerwyn-Bockholts, M„ Ant- werpen, Belgujo.
169. S-ino Minou, L„ Waterloo, Belgujo.
170. S-ro Minon, L„ Waterloo, Belgujo.
171. S-ro Blot, L„ Angers, Francujo.
172. F-ino Dietrich, F. M„ Saarbrŭcken, Saar-Teritorio.
173. S-ino Kendrick, E. M„ East Molesey, 174. S-ro Muretti, M„ Torino, Italujo.
175. S-ro Kelly, J. F„ Thornton Heath, Angl.
176. S-iuo Megahy, S. M„ Preston, Anglujo.
177. S-ro Megahy, B. P„ Preston, Anglujo.
178. F-ino Grafton, C„ Preston, Anglujo.
179. S-ro Wilson R„ Ellesmere Port, Angl.
180. S-ro Johuson, W. B„ Birmingham, Angl.
181. S-ro Duffield, B. C„ Birmingham, Angl.
182. F-ino Pentermann, Ine, Rotterdam, Ne- derlando.
183. S-ro Nowell, H. N„ Manchestcr, Augl.
184. S-ino Gilfillan, E„ Dundee, Skotlando.
185. S-ro Pratt, W. J„ Dundee, Skotlando.
186. S-ino Warnier, R„ Paris, Francujo.
187. S-ro Warnier, G„ Paris, Francujo.
188. S-ro Bowker, A„ Sheffield, Anglujo.
189. F-ino Yuile, M. S„ Glasgow, Skotlando.
190. F-ino Page, M. H„ Glasgow, Skotiando, 191. S-ro Hawkins, E. A„ London, Anglujo.
192. F-ino Duncan, E. M„ London, Anglujo.
193. S-ro Bluth, F„ Bad Neuenahr, Rheinl., Germanujo.
194. F-ino Valentine, H„ Edinburgh, Skotl.
195. E-ino Morton, C. M. E„ Huddersfield, Anglujo.
196. S-ro Peksa, S„ Malopolska, Polujo.
197. S-ro Arabeno, M„ Genova, Italujo.
38. S-ro Jamieson, F. F„ Glasgow, Ŝkotl.
199. F-ino Prfestmafi, F. D., Saffron Wa!den, Anglujo.
200. S-ino Sliarp, A„ Guildford, Anglujo.
201. F-ino Sharp, S„ Guildford, Anglujo.
202. S-ino Forster, M„ Wearhead, Anglujo.
203. S-ro Forster, T„ Wearhead, Angiujo.
204. S-ro Cohen, A. J„ London, Anglujo.
Promcnefo
fra la pac*ekspozicio en Hago.
Mi eniris la salonon.
Kaj tuj min kaptis la inrpreso de tiu granda saionego, tero sarikta por ncderland- ano.i kaj speciale por Haganoj. Car oni ra- kontis al mi, ke ĉi tiiin konstruaĵon konstru- igis holanda princo antaŭ preskaŭ rnil jaroj, kaj ĝi fariĝis la komenco de ia urbo Hago.
Kaj ĉi tiu salono, !a t. n. Kavalira Salono, ludas ankoraŭ gravan rolon en la nederlanda historio; ĉi tien venas ĉiujare la reĝino, por solene malfermi la kunsidojn de Ia parla- mentoj. Cirkaŭ ĝi situas la diversaj ministe- rioj kaj ministeriaj sckretarlejoj. Lastatempe ĝi ludis ankaŭ rolon en la inondhistorio, ĉar ĉi tie kunvenis la Reparacia Konfcrenco,
•kaj riun la nederlanda registaro ĝin prunte- donis, por ke estu en ĝi organizata Ia Pac-
•kaj Popoiunuiĝa Ekspozicio.
Dekstren mi devas iri, tion diras rnontr- iloj.
Ho jes, mi ja legis en Ia gazetoj: „La eks- pozicio iiavos kvin partojn. Unua estos la historia. Dua pri laboro de internacia just- eco. Tria kaj kvara: la kontrasto inter paca kunlaborado internacia kaj milito. Kaj kvina montros la laboron dc la Uiuiiĝo de Popoloj (Ligo de Nacioj).** Mi do devas sekvi la montrilojn por trairi ĝiajn partojn sin- sekve.
Desegnaĵoj, rememoraĵoj, manuskriptoj kaj
tiaj aĵoj pri packontraktoj historiaj, kiuj far- iĝis sur nederlanda teritorio, aŭ en kiuj prenis parton Nederlando, fornras grandan fakon de la uiiua sekcio; kompreneble tie estas trovcbla ankaŭ dokumentaro pri la Paco de Mŭnster en 1648, kiu donis al Ne- derlando la sendependecon post 80 jaroj da milito.
E1 Ceĥoslovakujo venis granda alsendit- aĵo, kiu altiras multan atenton: landkartoj inontrantaj la vojojn, kiujii iris la senditoj de reĝo de Bohemio kun propono pri unuiĝo de popr^Ioj, kaj kiujn iris antaŭ kelkaj jar- centoj Jan Amos Komensky kun sama celo.
Kun miro kaj bedaŭro mi konstatas, ke tiaj grandegaj penoj restis preskaŭ senfruktaj.
Mi tra-pasas trairejon.
Jen, antaŭ miaj okuloj staras knabo inontr- anta malsupren per la dekstra mano. Estas nur vaksfiguro. Mi sekvas perokule la mon- tritan dire-kton: tic kuŝas bildkartoj el ĉiuj ventodirektoj, kaj de ĉiu karto fadencto gvidas Ja okulon al ioko sur landkarto, de kiu ĝi venis, eĉ el la piej malproksimaj teri- torioj de Sibcrio kaj Fajrolando! Sildo klar- igas: „Mi estas nur malgranda knabo, sed per E s p e r a n t o mi korespondas kun la tuta mondo.“ Bonega ideo! Laŭdire ĝi estas de s-ro Andreo Ce, kiun li ellaboris kun helpo de la Haga grupo.
Mi daŭrigas.
Jen la sekcio, kiu 'aportas pri la multaj klopodoj rilate iriternacian justecon, arbitr- aciadon ktp. Gi rakontas pri la organizaĵoj
celantaj pacon: Novjorka pac-asocio, Inter- nacia interpariamenta unio, Instituto de in- ternacia juro; rememoraĵoj pri Bertha von Suttner kompreneblc ĉcestas, same ankaŭ klarigoj pri la laboro de la virinaj asocioj, kiuj ŝpinis reton de kunlaboro ĉirkaŭ la tuta mondo. Grandan lokon okupas ankaŭ la Ruĝa Kruco, kiu ĉi tie montras ne nur, kiel ĝi funkcias dum rnilito por mildigi la doloron, scd ankaŭ kiel dutn pactempo ĝi laboregas por plibonigi internaciajn rilatojn.
Antaŭen mi iras.
Tria kaj kvara sekcioj montras kontrast- ojn: Unuflanke internaciismo, kunlaboro eko- nomia, komerca, morala kaj intelekta; ali- flanke detruo per la militoj ĝenerale sed per ia lasta speciale. La kunlaboron akcentas rnontrataj skizoj, statistikoj, modeloj ktp. pri trafiko, poŝto, telefono ktp.; pri detruo pa- roias la multaj militincmoraĵoj, kiujn sendis grandparte la Muzeo de ia Granda Milito en Parizo, sed ankaŭ privataj kolektintoj.
Mi supreniras ŝtuparon, kaj mi vidas ĉir- kaŭ mi la kvinan, tre gravan sekcion: la laboron de la Unuiĝo de Popoloj. Dikaj li- broj, fotografaĵoj de kunvenoj, originaioj de faritaj kontraktoj, dokumentoj pri Ia ĝojiga alveno de Germanujo en la Unuiĝon; mal- longe, senuombraj aĵoj altiras la atenton kaj emigas vin restadi kelkajn horojn ĉi tie. Tiu restado vekas en Ia vizitantoj Ia esperon kaĵ ian kredon, kvankam ankoraŭ nialgrandan, pri iama venko de la pac-ideo . . . Kaj tio speciale, kiam ni rigardas la landkarton, kie
malgrandaj larnpetoj, laŭvice lumiĝante .kaj estingiĝante, parolas pri la konfliktoj kiujn la Unuiĝo de Popoloj jam sukcesis pace solvi.
• Mi eliras.
Post Ia pac-ekspozicio miajn okulojn trafas paca bildo. En vintra sunbrilo rni promenas laŭlonge de la bela lago enurba, kies sur- facon nun kovras maldika glacitavolo, super kiu ŝvebas kaj sur kiu sidas kaj flugas kaj kverelas miloj kaj miloj da neĝblankaj, kri- antaj mevoj.
Centoj da liomoj rigardas tiun belan bil- don, kaj mi ĝojas, ke la vizito al la ekspozi- cio igis min promenadi en tia bela urbo, kia
estas Hago. Vizitinto.
Rim. de Red. — La ekspozicio okazas en la konstruaĵo de I’ tiel nomata „Binnenhof“, kies biidon Heroldo publikigis en n-ro 4 (552), pĝ. 5, supre.
. Sercoi.
Suspektindaj gastoj.
„Kiom tcrure strabas Ia kelnero!"
„Ho ne, li estas nur malfidema: unu el liai okuloj estas konstante direktita al ni, la alia al la elirpordo!’*
Ho, ho!
A: „Kredu min, ekzistas hundoj, ikiuj estas pli saĝaj ol iliaj mastroj."
B» „Tion mi ankaŭ scias, rni mem ja po- sedas tiau hundon.**
Terurega akvo-kafasfrofo en Suda Francujo.
Tra la mondo.
— Malfeliĉa katastrofo suferigis grandajn teritoriojn de Suda Francujo, kie la Garono kaj la riveroj alfluantaj al ĝi inundis la urbojn kaj vilaĝojn. Pre- cipe suferis la urboj Moissac, Montauban, Villemur kaj Castres, Oni supozas ke 700 homoj trovis la morton. Pli o'l 10 000 loĝantoj estas senhejmaj. La domaĝo kaŭzita de la akvego ankoraŭ ne estas taksebla.
— Mortis la usona eksprezidanto William H. Taft en aĝo de 72 jaroj; en Germanujo mortis ia iama ĉefadmiralo von Tirpitz 81-jara.
— La Banko de Anglujo malaltigis la diskonton de 4,5 al 4%, same la Sveda Regna Banko. La Germana Regna Banko malaltigis la diskonton de 6 al 5,5%, la Dana Nacia Banko de 5 al 4,5%.
— Por la 6.3. la Komunisnio eldonis la parolon de ..Tutmonda Bataltago".
La polico faris konformajn 'kontraŭ- aranĝojn. En New York vundiĝis pii ol 300 personoj; en Berlin la polico arestis 123 personojn, en Koln 241. Ankaŭ en aliaj landoj kaj lokoj okazis demonstra- cioj pli malpli subpremitaj de la polico.
— En Madrid okazis, post parolado de eksĉefministro Sanchez Guerra, de- monstracio por la respubliko kaj kon- traŭ la monarkio. La registaro malper- mesis politikajn demonstraciojn por la estonteco. La hispana peseto konstante malpli-valoriĝas; ĝia kurzo estas nun ĉ. SA de ĝia nominaia valoro.
— La delegito de la usona registaro, konsulo Curtis, sukcesis peradi armisti- con en Santo Domingo. Prezidanto Vasquez forlasis la landon, kaj unu el la ĉefribeluloj, Urena, fariĝis ministro de interno kaj vicprezidanto.
— Ghandi preparas grandmezuran pacan militiron per tnalobeo kontraŭ la registaro. Li sendis uitimaton al la reg- istaro; la vicreĝo respondis al Ghandi, bedaŭrante ke li intencas malobei la
L
a provincoj sudokcidentaj de Franc- ujo estas trafitaj de superakvega ka- tastofo, kiu liavis tcruran amplekson kaj etendiĝon. Pro la subita neĝdegelo ĉiuj pireneaj riveroj altiĝis je ses ĝis naŭ metroj. La urboj Perpignan, Carcas- sonne, Montauban, Castres, Mazamet, Cahuzac, St. Stulpice, Beziers, Agen, Villemur estis komplete ĉirkaŭitaj de la akvoamasegoj. En Villemur 600 labor- istoj en fabriko estis fortranĉitaj de la cetera mondo. En Isle-sur-Tarn la eiektroproduktejo estis forportita de la akvofluoj. La fervojlinioj Toulouse—Narbonne, Toulouse—Bordeaux, Tou- louse—Albi kaj Albi—Castres estis in- terrompitaj, saine ĉia telefona kaj tele- grafa komunikado inter la nomitaj urboj.
Grandaj terenoj komplete malaperis, la deklivoj de la vinberejoj estas detruitaj, fervojaj digoj estas subminitaj, pontoj forŝiritaj, tuneloj falrompitaj kaj centoj da domoj ruinigitaj. Oni devas priplendi grandegan nombron da homoj, kiuj far- iĝis viktimoj de la katastrofo, kiujn en-
leĝojn kaj tiamaniere krei danĝeron por la puiblika paco.
— Kuracistoj de la London-Hospltalo en London konstatis la bacilon de la pa- paga malsano. La bacilo estas simil- speca kiel tiu de !a variolo kaj de la morbilo.
— Lau statistiko publikigita de !a usona fakrevuo „Automotive Industries*1 ekzistas en la tut mondo ĉ. 35 milionoj da aŭtomobiloj kaj pli ol 2 500 000 mo- torbicikloj. Usono sola posedas 71%
el ĉiuj motorveturiloj.
— En la havenurbo Fesan de Kore- ujo okazis terura malfeliĉo. Dum film- prezentado, kiun ĉeestis 134 gelernantoj el la plej malsupraj klasoj, nafto-gasujo eksplodis kaŭzante !a brulmorton de 104 infanoj. Nur 28 povis esti savataj, kvar havas tre gravajn vundojn. — Proksime de Thereziopolis en la ŝtato Rio de Ja- neiro vagonaro falegis en valfaŭkon 175 metrojn profundan. Estas pli ol 30 mort- intoj kaj 15 vunditoj.
glutis la senkompata eiemento por re- doni ilin nur malvivaj aŭ tute ne redoni.
En tiu kataklismo ankaŭ montriĝis he- roaj faroj de malegoisino, de homamo kaj de helpemo. En la urbo Moissac, loko el la plej krueie trafitaj, estas juna viro, Louis Bousquet, kiu kun ainiko poste ankaŭ droninta sukcesis savi 150 homvivojn. Gloron al ili! La registaro vizitis la regionojn de 1’ malfeliĉego por organizi la rekonstruadon, kiu daŭros longe kaj postulos grandegajn sutnojn, ĉar la malamika akvo sovaĝis en multaj lokoj pli ol la plej furioza armeo dum milito. Al la pli ol 700 mortintoj en la katastrofo aldoniĝas la dekmilo da hom- oj, kiuj perdis sian hejmon, kiuj perdis sian tutan havaĵon. — Nia inaldekstra bildo supre montras la antikvan kas- telon de Perpignan, la dekstra super- akvigitajn vinberkulturejojn apud Mois- sac, kie elbordiĝinta branĉa rivero de la C.arono faris la tutan rcgionon unu vasta, dezerta lago.
Forbrullĝo de libroj.
R. N. Coudenhove-Kalergl.
Iinperiestro Ŝi-Hoang-Ti, la Napole- ono de Cinujo, unuigis duin la tempo de Hanibalo sub sia sceptro la multnombr- ajn ŝtatojn de Cinujo. Li konstruigis la ĉinati muregon, la ŝirmilon de Cinujo kontraii la ekstero. Por ŝirmi la internan ĉinan unuecon, li ordonis la forbruligon de libroj.
Antaŭ lia grandioza unuiga faro okazis dum jarceiitoj regionaj bataloj:
la epoko de batalantaj reĝoj, periodo de 1’ ĉina feŭdalismo. Ciu provinco, ĉiu lando, ĉiu urbo havis sian propran historion, siajn apartajn privilegiojn, siajn heredajn malamikecojn, sian lokan patriotismon. Malgraŭ politika unueco estis vivanta la malnova fiaoso en la koroj kaj kapoj de 1’ ĉinoj. La estinteco estis tiel potenca, ke ĝi minacis sufoki la tempoju estantan kaj estontan.
Jen ordonis Si-IIoang-Ti la forbrul- igon de libroj. Li ordonis neniigi ĉiujn librojn, kitij ne liavas praktike-sciencan valoron, Kiu ne obeis la leĝon, estis vive entombigata. Troviĝis kelkaj sci- enculoj, kiuj pro artio al siaj libroj heroe suferis ĉi tiun punon.
Sed Cinujo estis granda kaj unueca.
Komenciĝis ĝia glora epoko. La liaoso estis venkita.
En Eŭropo finiĝas la epoko de batal- antaj reĝoj. La tempo de feitdalismo en Eŭropo estas pasinta. Cii komencas unuiĝi por mondregno.
Ankaŭ Eŭropo ue povas toleri, ke ĝian estontecon superkresku ĝia estint- eco. Malgraŭ ĉiu amo al la tradicio ĝi devas ekkoni, ke komenciĝas nova epoko kun novaj premisoj kaj postuloj.
Ni devas lerni komprcni la ĉinon ŝi- Hoang-Ti. Ni devas lerni direkti nian rigardon al la estouteco. Ni devas lerni la luktadon pro la problemoj de 1’ est- onteco. Ni devas lasi la pasintecon al historiistoj ■ sed ic la estontecon.
La libroinerkaton supcroiidas meinu- aroj. Diplomatoj kaj parlamentanoj vo- las pruvi, ke ili estis senkulpaj pri la eksplodo de 1’ milito. Pasinta generacio luktas pro pasintaj problemoj: la mond- inilito ue estas plu nuligebla. Multe da kulpo ligiĝas al ĝi, inulte da facilanim- eco, inulte da stulteco, niulte da cinik- ismo, inulte da ambicio kaj tnalico. Sed la tiarnaj potenculoj, la iniciatintoj de 1’
milito, ne plu vivas aii ne plu estas po- tencaj.
Ombroj Iuktas kontraŭ ombroj.
La vivanta vivo plueii iras. Nova generacio kreskis, al kiu la uomoj Berchtold, Iswolski kaj ĉiuj aliaj estas mortaj ideoj. La kvanto da kulpo, kon- cernanta ĉiun unuopan, ne plu interesas ĝin. ŭ i ne volas kondannii, sed krei.
Naŭzas ĝin la kadavro-odoro de flaviĝ- intaj aktoj, de ĉiuj blank-, flav-, ruĝ-, blu-libroj, de ĉiuj mcmuaroj, kulpigoj kaj senkulpigoj, de ĉi tiu akompana niuziko de 1’ granda milito. Gi ne interesiĝas pri tiuj posthuniaj figuroj, pri iliaj me- ritoj kaj malkapabloj.
Pli granda ee ol „Do X“
estas la itala aeroplanego ..Caproni 6000“, kiu nun faras en Milano siajn unuajn provo- flugojn. Havante enverguron de 1’ malsupra flugilo de 57 metroj, longon de 28 inetroi kaj alton de 11 metroj, ĝi estas nuntempe la plej granda aviadilo de la tuta mondo.
Ses motoroj kun entute 6000 ĉevalpovoj donas al la aviadilo, kiti estas konstruita nur el ŝtalo, liorrapidecon de 210 kilometroj.
Aviadilo, kiu ne „trudlas"
estas konstruita de la germana fabrhkego Fceke-Wulf. ("ii pruvis ee sia provoflugo la absolutan mankon de trudlemo. Malgraŭ ĉiaj klopodoj de 1’ ĉefpiloto de la provinsti- iuto por aviado, trudligi la maŝinon, ĝi aŭtomate ree kaj ree metis sin en normalan pozicic-n. — („Trudli“ estas la inklino de aviadilo tro vertikale ŝvebigita, ĉe perdo de rapideeo subite apogi sin sur utui flugilo kaj, rapide turniĝante ĉirkaŭ si meni, transkapiĝe falegi teren. La plej granda parto cl ĉiuj aviadilaj katastrofoj estas
kaŭzata de trudlado. JB.)
eco. La lerne j-libroj estas venenitaj. La historiaj libroj estas venenitaj. Cie mensogoj kaj konlraŭmensogoj! La malnova generacio provas pravigi sin ĉe la juna, provas imponi al ĝi. ŭ i provas vuali sian propran kulpon kaj sian propran eraron per tio, ke ĝi atri- buas ilin al aliaj.
Kiel koncernas nin ĉi ĉio? Kiel kon- cernas ĉi ĉio nian Eŭropon? „Lasu la mortintojn entombigi siajn mortintojn!“
Ni bezonas liberan vojon, ni bezonas sanan aeron sen mensogoj, sen falsigoj, sen partiecoj.
Ni volas krei ne nur unuecan, sed ankaŭ N o v a n E i i r o p o n . Ni volas tiucele interligon kun ĉio, kio estas juna kaj forta, kun ĉio, kio spiras estontecon, volas estontecon. La malnova, kaduka partia membriĝo, tiu lieredajo de I’ dek- naŭa jarcento, ne koncernas nin.
Dekstra, maldekstra, centra, nacionala, sociala, liberala, demokrata, respublika, Ikaj kiel ajn nomiĝas ĉiuj tiuj formuloj:
ĉio jam delonge ŝanĝis sian sencon kaj ŝanĝas konstante sian karakteron kaj signifon. Ni ne disputas pro vortoj: kiu kredas al Eŭropo, estas nia ligano — ĉu li sin nomas nun ruĝa aŭ nigra aŭ blua aŭ verda. Kiu dubas, kiu pro hezitemo ne riskas paŝon antaŭen, kiu atendas, ke aliaj donu al li ekzemplon, anstataŭ
mem paŝi antaŭen — tiu apartenas al ganizaĵoj.
malnova Eŭropo kun siaj memuaroj kaj ombroludoj. Lin ni ne bezonas.
Ni volas fondi Novan Eŭropon per forto kaj ĝojo. Car ni amas Eŭropon, la veran, la eternan Eŭropon: ĝiajn herbejojn, arbarojn kaj kampojn; ĝiajn montarojn kaj montetojn; ĝiajn lagojn, riverojn kaj riveretojn; ĝiajn arbojn kaj florojn; ĝiajn bordojn kaj ebenaĵojn, ĝi- ajn urbojn, vilaĝojn kaj kampdomojn;
ĝiajn bestojn kaj ĝiajn liomojn. Ni amas la infanojn de Eŭropo, kiuj nun ankoraŭ revadas kaj ludas, por esti morgaŭ la pioniroj de niaj plej altaj esperoj. Ni am as ĉi tiun belan kaj helan homrason, kiu donacis al la homaro sennombrajn miraklojn de 1’ spirito kaj de 1’ belo, scnnombrajn inventojn kaj eltrovojn, sennombrajn artverkojn. Ni volas, ke ĉi tiu belega branĉo de 1’ liomaro kun siaj varioj kaj spiritformoj resaniĝu, prosperu kaj floru. Ni volas malebligi, ke ĝi sufokiĝu per venengasoj; ni volas malebligi, ke ĝi velkti; ni volas mal- ebligi, ke ĝi brulmortu.
Kian rilaton havas ankoraŭ ĉi tiu granda celo al la atributoj „nacionala“,
„internacia“, „dem okrata” kaj „faŝista“, ..socialista” aŭ „kapitalista“ ?
En ĉiuj partioj troviĝas junuiaro; en ĉiuj partioj troviĝas liomoj, pensantaj trans siajn malvastajn partiajn barilojn;
cn ĉiuj partioj troviĝas homoj kun bona volo, dezirantaj Eŭropon; je intereso de Eŭropo; je intereso de sia nacio; je in- tereso de sia klaso; je intereso de sia inondpercepto; je intereso de sia farni- lio; je propra intereso. Ciuj tiuj eŭrop- anoj estas por ni bonvenaj. Multaj junaj homoj estas bezonataj, por konstrui tian grandan verkon.
Por daŭre unuigi Eflropon, ni bezonas forbruligon de libroj; ni devas forbrul- igi en nia koro multon, kio estas al ni kara: malnovajn antaŭjuĝojn, malnovajn iluziojn, malnovajn frazojn, malnovajn programojn, malnovajn alktojn, malnov-
ajn mensogojn, malnovajn heredajn mal- amikecojn. Nur tra ĉi tiu oferflamo gvidas la vojo al niaj kamaradoj transe de limoj, la vojo al Nova Eŭropo.
Nia generacio devas subigi en sia interno la mondmiliton kaj la antaŭmilit- an tempon: ĝiajn metodojn, formulojn kaj frazojn. ŭ i devas krei siajn propr- ajn idealojn, siajn proprajn problemoĵn, siajn proprajn antagonismojn. ŭ i devas kredi al si mem, al sia estonteco, al sia misio. ŭ i devas trovi la forton, bridi
Letero el LSSB.
Ĉu la rusa skribo latiniĝos? — Ŝir-kalendaro en ses lingvoĵ kaj Esperanto.
Fermo de bierfarejoj. — Kuracado de alkoholuloj, — Preĝejoj ŝanĝitaj je klub- ejoj, muzeoj, grenejoj. — La sonorilegoj de Isaak-katedralo en Leningrado.
Pastraj kampoj konfiskataj. — Tut-ukrainia Panteono. — Mamutoj kaj aliaj pratempaj bestoj.
La scienca komisiono pri reformo de la rusa lingvo organizis specialan sub- komisionon por detala pridiskutado de 1’ problemo, latinigi la rusan alfabeton.
La komisiono sin turnis al la tuta soveta klerularo kaj inteligentularo ikun la peto subteni ĉi tiun intencon kaj akceli la baldaŭan realigon. Tarnen ne estas ĝuste paroli pri tio kvazaŭ pri jam solv- ita, almenaŭ principe, problemo (cir- kulas tiaj onidiroj). La problemo estos pritraktata en la respektivaj regnaj or-
La regna eldonejo eldonis ŝirkalend- aron kun folioj por ĉiu tago de la jaro 1930, en kiu la nomoj de la monatoj kaj tagoj estas presitaj ne nur en la ses lingvoj regnaj: rusa, ukraina, blankrusa, arinena, georga, turka, sed ankaŭ en Es- peranto. La eldonombro de 1’ kalendaro estas 1 500 000 ekzempleroj.
Oni intencas duin la proksimaj mo- natoj fermi 79 el la 150 funkciantaj bier- fabrikoj de la rusa socialista respublik- aro. Anstataŭ por bierfabrikado tiuj fabrikoj servos por produktado de kon- fitajoj k. c.
La regna instituto nervopsika mal- ferrnas apud Moskvo en iu bieno kolo- nion por kuracado de alkoholuloj. La Moskva fako por sanigo ellaboris la ku- racmetodojn por socidanĝeraj alkohol- uloj. P or tiaj estas konstruota ekster la urbo speciala loĝejaro, por eviti danĝeron por aliuloj.
La fermado de preĝejoj de diversaj religioj daŭras. En ili oni organizas klubejojn, kontraŭreligiajn muzeojn, ekz.
en la Astraĥanja katedralo kaj en Kieva katedralo de S-ta Vladimiro, kaj kelkajn oni adaptas por grenkonservejoj, ekz.
la katedralojn en Ribinsk kaj Boguĉar, kaj la sinagogon en Ribinsk. Sed okazas ankaŭ rekonstruadoj kaj novkonstruadoj de preĝejoj, ekz. en V.-Lomovo, Penza gub„ la loĝantaro konstruis novan preĝ- ejon malgraŭ tio, ke ĝi tre bezonas no- van lernejojn. En Cigla, Voroneja gub., vilaĝanoj propravole kolektis monon de ĉiu persono por rekonstruo de la preĝ- ejo; same okazls en Votĉensk, Vologda gub., en Semjan, Niĵegoroda gub., cn Perejaslavl, Amura gub., k. a.
En la fermita „Isaak“-katedralo en Leningrado oni organizas grandan kon- traŭreligian muzeon. Oni ankaŭ intencas malsuprenigi la sonorilegojn. Ui donos proksimurne 100 tunojn da tre bonkva- lita kupro kaj grandan kvanton da ar- ĝento.
La popola agrikultura komisarejo de Blankrusio senigis ĉiujn pastrojn de 1’
prudenton per sia politika pasio. ŭ i de- vas scii revadi kaj kalkuli, lukti kaj formi: nur tiel ĝi realigos sian grandan verkon kaj inaŭguros por Eŭropo gloran epokon.
E1 la revuo „Paneuropa“ n-ro 2, februaro 1930, Wien, trad. E. S.
(Represo en naciaj gazetoj nur kun permeso de Paneŭropa Unio, Wien I, Hofburg.)
rajto posedi terkampojn. Iliaj kampoj estas konfiskataj kaj transdonataj al ko- lektivaj kaj regnaj bienoj.
En la Kieva universitato estas mal- fermita ateista fakultato.
La Tukukrainia Panteono estas trans- lokigita el flarkov Kievon. Estas tien trausdonitaj 15 cerboj de ukrainaj sci- encistoj, politikistoj kaj literaturistoj.
En Ia sama loko troviĝas cerbo kaj koro de T ukraina verkisto V. G. Koro- lenko. La Kieva Panteono, post la Moskva instituto por studado de 1’
cerbo kaj la Leningrada instituto, estas la tria en USSR troviĝanta institucio tiutaska.
En kaverno apud la vilaĝo Cukuta, proksime de Simferopolo (Krimeo), la arkeologia ekspedicio de Prof. N. L.
Ernst trovis inter restaĵoj de loĝejoj kaj silikaj armiloj el la ŝtonepoko grandan amason da ostoj de mamutoj, ne mal- pli ol sep ekzempleroj. Oni difinis la aĝon de la trovitaĵo je 500 000 jaroj.
En Kazakstano, regiono de Irtiŝ, la ekspedicio de la scienca akademio tro- vis grandan tombejon kun ostaroj kaj kranioj de bestoj, kiuj vivis en Siberio en la epoko de ĝia subtropika klimato.
La ostoj devenas de praĉevaloj, ĝirafoj kaj antilopoj.
Pastro K. M. Kolobaŝkin, Volovo-Livenskoje, USSR.
ŜeKspir Kaj la anglaj featroj.
De K. R. C. Sturmer.
Leginte la artikolon „Letero el Hun- garlando" de s-ro Balkanyi en „He- roldo“ de 29.11.29 pri la prelegoj en Londono lastatempe faritaj de la direk- toro de la Budapesta Nacia Teatro, Aleksandro Hevesi, ĉiu Ŝekspir-amanto en Anglujo devas nepre malgaje rideti.
„EbIe nenie en la mondo — krom Britujo — oni ludas tiel multajn dramojn de Shakespeare kiel en la Hungara Na- cia T eatro“, diras ia aŭtoro. Nu, Ŝek- spir ncniam estas ludata en Nacia Te- atro cn mia lando. Neniam, pro la sim- pla kialo, ke tute ne ekzistas ĉe ni Na- cia Teatro, nek teatro iel subtenata de la ŝtato. Strange, ke la parlamento ĉiu- jare kontribuas grandan monsumon por la subteno de la naciaj muzeoj (ekz. la fama Brita Muzeo, enhavanta la artaĵojn de pasintaj civilizoj, respektive la mu- miojn, kaj la Naturscienca Muzeo, en- havanta remburitajn bestojn), sed nen- iam serioze konsideris la ideon, voĉdoni tnonon por subteno de vivanta arto de T dramo aŭ de la opero. Tia propono tute ne vekus entuziasmon ĉe la publiko, kaj kvankam Bernard Shaw kaj aliaj eminentuloj siatempe penis per privata monkolektado starigi Nacian Teatron, la afero fuŝiĝis.
Mi legis ie, 'ke eĉ dum la plej mal- facila postmilita tempo, la Nacia Teatro de Budapest ricevis, kun publika aprobo, ŝtatan subtenon. Nu, mi fieras pri mia lando, sed ne en ĉiu rilato . . .
Kaj ŝek sp ir? Nu, ni rigardu la liston de la Londonaj teatroj. Oni nun pre- zentas de Ceĥov „La tri fratinoj". Rusa dramo, belega. „La pomveturilo** de Bernard Shaw, kiun oni unue prezentis en Polujo en la lasta jaro, la lasta kaj ne la nralplej inda el la Shaw-dramaro.
„Judo Sŭss“, dramigita romano de la germano Feuchtwanger, dramo de h;
amata skota fantaziemulo Barrie, „La vojaĝfino", la primilita dramo lasta- tempe prezentita en Parizo, Berlino kaj Oslo, verkita de brito R. C. Sheriff, „La tegmento“, nova dramo de Galsworthy, dramo de Sean O’Casey, irlanda labor-
La estro de la germana regna banko, D-ro Sehacht,
sciigis al la centra komitato de la regna baniko sian decidon eksiĝi el sia ofico kiel estro de la instituto. Lia anstataŭanto estas
D-ro Luther.
isto subite famiĝinta per kelkaj geniaj teatraĵoj . . . unu klasikaĵo, „Lernejo de 'klaĉo“ de Sheridan, kaj dudeko da teatraĵoj pli-malpli malpezaj, jen la te- atraĵoj nun prezentataj en Londono.
Kaj Ŝekspir? Nu, en kvartalo apud la stacio W aterloo ekzistas teatro kiu regule prezentas liajn verkojn, unu dum tri semajnoj, nunmomente „Sonĝo de somermeza nokto“, poste „Rikardo dua“. La teatro ne troviĝas en la mon- duma parto de Londono, ĝi ne estas vizitata de la mondumanoj, ĝi ne estas tre luksa, ĝi foje devis peti financan lielpon de privatuloj, tamen ĝi ekzistas konstante, kaj sub nomo „Old Vic“ (mal- longigo de ,MaInova Halo Victoria*) ĝi havas lokon en la koro de ĉiu Ŝekspir- amanto.
Tiom pri la ĉefurbo. En la provinco troviĝas vojaĝantaj trupoj prezentantaj liajn verkojn, kaj ankaŭ kelkaj amatoraj asocioj prezentas lin de tempo al tempo.
Kaj Ŝekspir, kion li pensas pri la afero? Neniu povas certe scii. Almenaŭ li estas tre konata al ĉ>u gimnaziano.
Kaj la gimnaziano, kion li pensas pri Ŝekspir? Oni povas certe scii, parol- ante al li.
Sun- kai aerbaneio en Svedlando.
En Svislando kaj Germanujo oni ha- vas jam de post kelkaj jardekoj sun- kaj aerbanejojn kiuj, kiel oni multfoje ates- tis, „en alta grado servas al la popola sano“. Oni ja nur bezonas mencii la grandan Bilzan sun- kaj aerbanejon proksime de Dresden. En gazeto oni legis, ke „tien migras en la somerdi- manĉoj ses ĝis sep mil junuloj kaj mal- junuloj, por trinki aeron kaj lumon en libera naturo, por refreŝigi sin kaj forigi de sia la polvon de la ĉiutaga laborado
La vciikinto cn la daŭro-skikurado de Holmcnkoilen
kiu — kicl finaĵo de la Internacia vintro- sporta semajno <le Oslo — okazis Ia 3-an de marto inter 110 el la plej bonaj skiantoj de Eŭropo, estis kiel pasintjare la svedo Sven Utterstrom, kiu trakuris la 50 kilo- metroju en la bonega tempo de 3 :53 : 14.
laŭ bonplaĉo ĉe ludado, dancado kaj ŝercado, ĝui verati naturfeliĉon kaj re- trovi novan vivkuraĝon".
Oni ja bone komprenas la altgradan valoron de tuttagaj banoj en suno kaj sunsaturita aero, kiarn oni pripensas, ke nia haŭto estas en- kaj elspirorgano kun efekto kiel la pulmoj. Oni povas vivi tutan vivon kun nur unu pulmo, sed se iom pli ol la duono de la haŭtsupraĵo ne funkcias, tiam vivado estas neebla.
Konsekvence vestoj ne tralasantaj aeron estas danĝeraj pli malpli altgrade.
Senvestaj aŭ preskaŭ senvestaj ni spi- ras per la tuta korpo kaj devas plisaniĝi kaj senti bonfarton!
En Esperanto-rondoj estas iom ko- nata naturadoranto, gimnastiko-direk- toro A. Rosenberg, del. de UEA en Skara, kiu en 1923 malfermis la unuan en Svedlando sun- kaj aerbanejon en Kivik kaj daŭrigis ĝin, kaŭze de lokaj malhelpoj, aliloke. Liaj gastoj estis, oni devas diri, supermezure kontentaj kaj entuziasmaj. „Nur daŭrigu!" ili kriis.
En la veninta somero la kulturcelada asocio „Excelsior“ maifermis konstant- an sun- kaj aerbanejon en belega, his- torie fama loko Gravsnas, ĉe la orienta bordo de la 'lago Anten, kun stacio sam- noma de la fervojo inter Goteborg kaj Skara.
Detalojn pri la banvivo k. c. oni vidas cn prospektoj svedaj kaj Esperantaj. Di- rektoron Rosenberg oni unuanime elektis kiel gvidanton, kaj estas tre in- terese laŭ li, ke la entrepreno fariĝu, kiel li esprimis alifoje, „renkontejo por esperantistoj, kiuj per interparolado de- ziras ekzercon de nia mondlingvo, tia- maniere disvastigante intereson por nia grava homfratiganta afero“.
K. Andersson, Skara.
Robinsono de I' 20-a jarcento estas la germana kuracisto D-ro K. Ritter, kiu vivas kun kunulino sur soleca insulo de
1’ Pacifiko.
DiversajoJ.
Gesinjoroj Robinson.
Aritaŭ nelonge preskaŭ ĉiuj gazetoj raportis pri la trovo de la germana ku- racisto D-ro Ritter, kiu kun s-ino Kor- win el Berlino vivis jam kvin monatojn sur la malgranda Charles-insulo, apar- tenanta al la Galapagos- (testud-) in- sularo en la Pacifiko. La trovinta eks- pedicio de E. Macdonald havigis al la paro provizaĵojn por unu jaro.
D-ro Ritter faris jam en Berlino de- talajn studojn pri nutrado kaj batalis precipe por la tezo, ke normala liomo ne povas samtempe toleri krudaĵojn kaj kuiritaĵojn, sed devas manĝi krudan nutraĵon a n t a ŭ kuirita. Sur la insulo li manĝas nur krudaĵojn kaj fruktojn el sia memfarita ĝardeno kaj eksperiment- as je sia propra korpo. Samtempe li laboras super verko pri la influo de 1’
suno je la haŭto. Krom tiuj sciencaj studoj kaj konsideroj decidigis la paron al ĝia libervola ekzilo ankaŭ malinklino, inalsimpatio al la eŭropa civilizo. La nuna restadejo estas malgranda, sen- homa. Testudegoj estas la solaj grandaj vivantaĵoj sur tiu insuleto. Laŭ letero de D-ro Ritter, kiun alportis angla milit- ŝipo, li kun sia kunulino ne ŝajnas emi baldaŭ forlasi sian solejon.
Volonte kai danke ni akceptas vian afab- lan proponon progres- igi nian entreprenon per abonado, aĉetado de libroj, mendado de presaĵoj, varbado kaj rekomendado al aliai.
Veturilo el la rozlunda procesio en Kolonjo
kiu en ĉi tiu jaro okazis sub la devizo: La mondo en la jaro 2000. Nia bildo prezentas ..semajnfinan raketŝipon"; grandan ĝojon estigis la antaŭe alfiksita figuro de la malbona
bopatrino pafota per raketoj al la Iuno.
Bibliografio.
Be’ga Antologio. Flandra parto. Kompil- ita kaj kun literatura resumo de H. Ver- inuyten. — Franca parto. Kompilita kaj kun iiteratura resumo de M. Jaumotte.
Eldonitaj okaze de la 20-a Universala Kon- greso de Esperanto. — Belga Esperanto- Instituto (Koopera Societo), 11 KJ. Hond- straat, Antwerpen, 1928. — Ciu parto: 285 pĝ„ 15X23 om. Prezo por ambaŭ (kune):
40 belg. fk. — Havebla por 5 rmk. ĉe la Libreja Fako de Heroldo. (Nur ambaŭ kune inendeblaj.)
Mi esperantistiĝis en 1906, kaj la unua libro, kiun mi aĉetis, estis la Pola Antolo- gio, kompilita kaj tradukita de Kabe. Mez- dika verko, kun prozaĵoj, sen bibliografiaj, biografiaj aŭ literaturaj notoj. Antaŭparolo de Prof. Cart. En ĝi li diras i. a.: „Nask- iĝos el naciaj literaturoj, en malpli baldaŭa estonteco, Iiteraturo nova, vere internacia, la monda literaturo." — La novan adepton ravis Ia libro; tiamatempe Kabe nutris nian spiriton. Bonega nutraĵo! Lingvo, stilo!
Poste oni Iegis „La Faraono".
Hodiaŭ ni ridetus pri la modesteco nia kaj nomus la polan antologion legolibro aŭ poJaj •prozaĵoj, ĉar „KataIuna Antologio"
inontris al ni Ja esencon de efektiva anto- logia verko. Pasis 25 jaroj, kaj ĉiu jaro pasinta portis en proporcie plidikiĝintaj surskribo-literoj la vorton: progreso.
Ni taksu Ia belgan aiitologion la dua atentinda verko tiaspeca. Ne estas mirige, ke ni ne posedas pliajn en Esperanto; ilia kompilado kaj aranĝado postulas la egan laboron de seriozaj kaj kapablaj personoj, kolektivau penadon, ampleksaju konojn, per- sistemon kaj kuraĝon. — Cio tio ne man- kis ĉe niaj belgaj pioniroj, kiain ili — sub- tenate de aro da gekunlaborantoj — entre- prenis la gigantan taskon.
Estis saĝe dividi la prilaborotan materi- alon laŭ Iingvaj devenoj: flandra kajfranca- valona (belga franca); kompilintoj estas flandro kaj valono, diversgentanoj laŭ sia gepatra nngvo, sedanoj de la sama (belga) ŝtato. —■ Oni ne povas ĵeti la „belgan“ li- teraturon en unu poton; la interna dife- renco de ambaŭ kategorioj ne permesas tion. — Kaj tamen la revuo (en senco de superrigardo) en la du libroj kun ilia kom- pleteco igas konkludi, ke Ja linioj de ilia disvolviĝo — supren kaj malsupren — multfoje kontaktiĝas, jen pro historiaj jen pro religiaj, jen pro naciaj-poJitikaj faktoroj aŭ kaŭzoj. Pro tio oni rajtas paroli pri na- cia literaturo formita en la fandejo mult- centjaraĝa. Epoko sekvis epokon, kaj nun ni esploras la unuajn signojn de komenc- iĝanta, modesta, simpla, literatura vivo en la frutempo mczepoka.
La kompilintoj procedis jene: Flandra parto. Historio de ia flandra Iiteraturo.
La nederlanda lingvo kaj ĝia teritorio. La mezepoka literaturo (12.—16. jc.). Litera- tura defalo (17.—18. jc.). La moderna lite- raturo (19.—20. jc.). Konkludo. — Sekvas nun la antologia parto (1235 ĝis 1930) kun la notnoj kaj biografiaj notoj de pli ol 50 poetoj (fame konataj nomoj inter ili) kaj specimenoj el iliaj verkoj. — Franca parto.
Historio de la belga franclingva literaturo.
La franca lingvo de Lelguio. La mczepokai jarcentoj. De Ia Renesanco ĝis la komenco de la 19-a jarcento. De 1815 ĝis 1830. Dc 1830 ĝis 1880. La movado de „La Jeune Be!gique“ (la juna Bclgujo). Generala as-
pekto, ĉe la romanistoj, ĉe la poetoj, la te- atra arto. Fina vorto. — La antologia partc entenas la noniojn kaj sciindajn notojn de 45 poetoj (1804 ĝis la nuntempo). — J. in- tence ne inulton diras pri la beletristiko en la mezepokaj jarcentoj, „ĉar tiuj unuaj mov- oj de naskiĝonta literaturaina generacio estas tiom negravaj kaj tiotn seninfluaj sur !a posta evoluo de nia nacia artkoncepto . . .'*
(10 pĝ.) Mi mem tion bedaŭras, sed mi komprenas, ke ne estos interesa prelcgo por ĉiuj nebelgaj legantoj. — Ioin pli detale, sed tamen koncizaforme V. resumas pri tiu ĝertna epoko. — Ciukaze tiuj resumoj plene sufiĉas- en la kadro de antologjo.
Se ni enprofundiĝas en la poezian vivon de popolo, ni aŭdas lies korbaton. Helsona tcno ĝi fariĝas, sed liu vivo graiidpanorame etendiĝas autaŭ ni; ne ero tintas, sed tuto bruas en harmonio. Antologioj peras tian tutaĵon. Ni — nebelgoj — konis jam Con- science, Verhaeren, Maeferlinck, Eekhoud pere de tradukoj. En tiu granda kadro pli forte radias la talento kaj genio ol en la formo de prezentaĵo izolita. La eltranĉaĵoj efikas kiel multkolora tapiŝo, kies valoro estas pli ideala ol reala. Vasta estis la kampo, riĉa la rikolto, kiun ni datiku al niaj belgaj pioniroj.
La tradukoj estas bonaj, parte cĉ tre bonaj, la papero inezkvalita, la preso klara.
Ni varine rekomendas la Belgan Anto- logion al la internacia legantaro.
M. Butin, LK.
Al Torento. Novclo originala eti Esper- anto. De Stellau Engholtn. — 93 pĝ.;
13X19)4 cm. 1930. Eldonis Heroldo de Es- peranto, Kŭln (Germ.). Havebla ĉe Libreja fako dc Heroldo. Prezo: afrank. 1.65 RM.
La elveno de originala Esp.-literaturaĵo nepre kaj Ciukaze estas saJutinda. Oni tia- manierc fortigas nian tnovadon kaj pruvas pli efike la valoron de Esperanto ol per nura tradukado. Libera uzo en flua stilo, neĝen- ata de tradukenda teksto, permesas netnal- helpatau aplikoti de la trezoro dc nia lingvo.
— Tion mi ree konstatis tralegante la trc plaĉan novelon. Ne eĉ unu hoketo ŝiris la r.kulojn, neniu endanĝeriga abismeto minacis faligi la aŭtoron, kiu penslibcre pentris pensou post penso. — Li ĉerpis iliu el la vivo flankenlasante la intencon skribi ino- derne, ĉar la homa sorto, la delikata animo, ia seksa sento estas eternaj, do ne dependaj de moderna aŭ nemoderna tempo. — Du junaj liomoj! — Ni sekvas ilian vivon dutn unu jaro kaj aklamas la grandanimecon de vera amo Cion pardonanta. — Se la aŭtoro Iuntigas la ĉefajn faktorojn de ilia vivoper- cepto, li nc malprave diskutas la demandon:
libereco — sklaveco. — Ainbaŭ personoj agas laŭ tio, kiel ili komentarias la socialajn demandojn al ili truditajn. — E1 la urbo Torento elfluas tiuj demandoj. Pro tio la novelo superas kutiinajii samregule verk- itajn.
Bonega liugvo, flua stilo, siinpla, scd tatnen eleganta. Preseraron mi ne renkontis. Nur kelkloke mi notis kelkajn negravaĵojn: se- kalejoj (sekalkampoj), cirtimi (ciri sufiĉas), pinglarbo (ne bone prononcebla), suspiro (neologismo?). Antaŭ „sed“ Engholm nen- iam mctas komon (kial ne?), unu (iun pĝ.
36), ĉiesulino (bona formo), onies (ĉu rnal- aprobinda?). — Preso kaj papero estas indaj al la prescjo de Heroldo; ntoderna kaj plaĉa la bindo. — M. Butin, LK. .
Por savi la uiarhirdojn. Aperis beleta glumarko de „Royal Society for the Pro- tection of Birds“, 82 Victoria Street, Lon- dou SW 1, kun Esp.-tcksto: „lnsiste reko- mendu ke la ŝipposedantoj instalu olean apartigilon por savi la marbirdojn!" Petu la giumarkojn de supre noinita adreso kaj skribu al ĝi, kiel bone efikas Ja glumarko kui»
la Esp.-teksto! Anglalingvuloj skribu angle, eksterlandanoj skribu Esperante.
Gazetoj pri Esperanto.
Das kleine Volksblatt, Wien, 10. 2., en- havas artikolon pri !a disvastiĝo, organizo kaj gazetaro de Esperanto. — En la n-ro de 16. 2. la saina gazeto enhavas konkur- son: ĝi dediĉas 100 ŝilingojn por la plej bona Esp.-traduko de la aŭstria hiinno, laŭ la teksto publikigita en la sama gazeto de 20. 10. 1929.
Deutsclie Kurzschrift, Duisburg (Germ.), Friedenstr. 79, eldonas kun sia nuittero de februaro 1930 Esp.-aidonon „Tutmonda ln- tersteno" aparte aboncbla por 2 rink. jare.
— La satna numero kclkfoje mencias Es- peratiton.
Diario de Lisboa, Lisboa (Port.), kotuen- cas publikigi en sia nuinero de 18. 2. Esp.- kurson de Saldanha Garreira.
Sbderinanlands Nylieter, Nykopiug, Sved„
1.2. Kun art. „Varldsspraket“ (MondJingvo) de P. Nylĉu.
Katrineholins-Kurireu, Sved., 27.11., kuu artikolo pri kurso de H. Seppik.
Arbetaren, la ĉeforgano de la sindikal- isma ntovado en Svedujo, Stockhohn, 8. 2„
enhavas artikolon „E1 mia taglibro" tra- dukitan el Heroldo n-ro 5.
La Vanguardia, Barcelona, Hisp., 24. 1.
Publikigas artikolon pri baldaŭ aperonta filmo kun diverslingva (ankaŭ Esperanta) teksto; la filmsocieto bedaŭrinde ne estas nomita.
Diario de l.isboa, Portugalujo, 21. 9. 29.
Kim alvoko de Saldanha Carreira „al la skoltoj de la tuta tnondo" lerni Esperaiiton.
Radlo-Wochc, Wien, 6. 2. En la ĉcf- artikolo „Neue Wege“ (Novaj vojoj), pro- ponoj por progranircfornio, la redakcio proponas i. a„ fari Ja paroladojn „Tra Aŭstrio" vespere ne germanlingvc sed per atigla lingvo aii Esperanto, ĉar ili estas destinitaj por eksterlando.
*
Divcrsaj inondllngvaĵoj.
Tolero, Experimental-Revuo Moiidlinguala, G. Da.vras, 10 Place St. Pierre, Paris 18.
Gazeto por libera diskuto pri divcrsai mondlingvaj projektoj; scd ni fortc reko- inendas al la eldonanto zorgi ke la presejo de la revuo baldaii havigii al si la Espcr- aiitaĵu supersignojn - ili estas liodiaŭ ri- cevcblaj preskaŭ de ĉiu lltermuldejo.
Le Polyglotte, Naucy (Franc.), 1. 1„ ko- iticncas publikigi kurson de Occidcntal.
La ..Viindita aniazono" — aŭkciota.
Ankau la grandaj auglaj liavaĵoj suferas pro la impostaj postuloj de 1' nuntempo. Signo por tio estas la baldaŭ aŭkciota, famkonata kolckto de gre.kaj kaj romaj marmorplastik- aĵoj de I’ markizo Lansdown. La valoro de la 130-ekzemplera kolckto estas taksata je minimuine 500 000 £. Unu el la plej famaj plastikaĵoj cstas la „Vundita amazono", roma kopio dc greka majstraĵo el la 5-a jar- cento a. K. Gi estas trovita ĉe clfosado de
* la vilao de Hadriano.
