Sendependa organo de la Esperanto-movado / Semalna / Iniernacia / Unlversala
A dm inistraclo: K61n a. Rh. (Kolonjo). Brflsseler Strasse 94, Germanujo.
Redakcio: C efredaktoro: Teo Jung; resp. redaktoro: Joseph B erger;
anonca redaktoro: Mlchael W ieland. La redakclo ne resendas manu- skrlptojn aŭ ioto g ra fa jo jn ; retenu por vl koplonl Teletono: 5 68 93.
Subtakoj: Llbrejo kaj Presejo. S kribante al nl. nzu por Ciu fako (adm inistracio, redakcio, librejo ka j presejo) apartajn fo lio jn ! — Prezo de Abono (nur antaŭpajje): 15 germ. rm k.; mendlta per la poŝto aŭ rekte ĉe la eldonejo: 12 germ. rm k. Onf povas pagl kvaronjare.
Dehunua JarkoIcMo
N-ro 19 (567)
0 mafo 1930
(8-paĝa)
Prezo de Anoncoi: po unucentimetra kolonero (62 mm larĝa) 1.20 rm k.
Anoncetoj (nur antaŭpage) kostas po vo rto aŭ mallongigo 0.05 rmk., minitnume 1.— rmk. Rabato: 3 X enpreso 10%, 5 X 15%, 10X 20%.
Poŝtaj ĉekkontoj: (ĉiuj niaj kontoj funkcias sub la firm o ..Heroldo de Esperamo. Koln, Germ anlando"): Bruxelles 204.404; Budapest 59.379;
Kobenhavn 49.62; Kdln 1117.76; Milano 3/954; Praha 781.93; St. Gallen IX/4602; Stoekholm 41.80; W arszawa 191.094; W ien D 62.473;
Zagreb 408.14; Zeist 130.630. — Banka konto: Deutsche Bank.
Carl Laemmle kaj Esperanto.
Novaj deklaroj de mondfama film-produktanto.
Kiu ne konas 'la mondfaman kreanton kaj estron de la „Universala Film-kor- poracio*1? Kiu ne legis pri la junulo, kiu antaŭ multaj jaroj alvenis en Nov- Jorko kun nur kvindek dolaroj en la poŝo kaj estas nun konsiderata kiel unu el la „dek plej famaj film-estroj“ ?
Jes, tiu sama Carl Laemmle estas in- teresata pri Esperanto! Dum antaŭ- nelonga intervjuo, li kun fiero informis la subskribinton ke 1i jam antaŭ kvar jaroj opiniis, ke Esperanto bone taŭgus kaj eble estus plej utila por internacie sukcesigi la parolfilmojn. Kun granda intereso li aŭskultis je la plej lastaj nov- ajoj el Esperantujo.
Sed mi komencu je la komenco! Ce festeno de la „Hollywood’a Asocio de Eksterlandaj Korespondantoj“ mi estis invitata paroli duin „dek minutoj** pri Esperanto. Ceestis aro da filmgeaktoroj kaj direktoroj.
Dum la posta programo kelkaj postul- is ke mi parolu dum „aliaj dudek mi- nutoj“ pri la sama temo. Mi ankaŭ montris la libregon plenplenan de la el- tranĉajoj pri antaŭa intervjuo. Entu- ziasme kelkaj iamuloj en Filmlando postŭlis personan intervjuon. Inter ili s-ro Paul Kohner, estro de la produkta fako de la grandega „UniversaI-Film- farejo** „postulis la honoron de vizito", en lia privata oficejo.
Kompreneble estis mi kiu estis honor- ata, kaj post trarigardo de la famega filmfarejo, kio en si mem estas malofta honoro kaj ebla nur al malmultaj Los Angeles’anoj, mi havis la plej maloftan bonŝancon esti enkondukata al Carl Laemmle, la „Napoleono de la Film- industrio**.
La tuta film-kolonio adoras Carl Laemmle, kaj nomas lin „Patro de la Filin-steloj** aŭ simple „Onklo Karlo“.
Estas li kiu unue pagis „altegajn salajr- ojn“ kaj tiel kreis la rangon de „film- steloj**. Kiam li antaŭ dudek jaroj pagis semajnan salajron de 1000 $ a.1 Flo- rence Lawrence, Carl Laemmle kreis sensacion, sed depost tiu tempo la
„steloj“ ĉiam ricevis „reĝajn salajr- ojn“.
Carl Laemmle ne nur estas konata kiel idealisto, sed ankaŭ kiel entuziasm- ulo kaj plej sukcesa koinercisto. Per la filmo „Negoco de Animoj** kiu kostis nur 20 000 $, li gajnis pli ol milionon da dolaroj, kaj estas li, kiu faris la unuan filmon kiu kostis unu milionon da do- laroj.
Sur dezerta lando apud Los Angelps li konstruigis novan film-urbon, Univer- sal City, kiu estas la plej granda film- farejo en la mondo, kaj — laste, sed ne m algrave — eĉ la senkompara Sara Bernhardt laboris por lia kompanio.
El tio vidiĝas kiel fama Carl Laemmle estas, kaj 1a subskribinto havis la grandegan plezuron paroli kun li kaj nun havas la honoron prezenti tiun ĉi eminentulon al la esperantistaro. Li afable respondis a'l ĉiuj demandoj de Ia subskribinto, kiuj sekvas kune kun la respondoj:
„S-ro Laemmle, ĉu vi kredas je la utileco de Esperanto por la parolfil- m o?“
„Certe, jes! Tion mi jam opiniis an-
taŭ kvar jaroj, kaj mi estas nun eĉ pli konvinkita pri tio.“
„Cu la nun farataj parolfilmoj en di- versaj lingvoj ne estas tre multekost- aj?"
„Jes, tre multekostaj. Sed ĉar la
S-ro Joseph R. Seherer, Los Angeles, en intervjuo kun la ..Napoleono de la Film-lndustrio**, s-ro Carl Laenimle, Hollywood.
angle parolantaj filrnoj ne estas ŝatataj en Eŭropo, pro la lingva malfacileco, kelkaj parolfilmoj estas refarataj en la hispana, germana kaj franca lingvoj.
Sed pro la alta kosto ni dubas ĉu ili sukcesos finance.**
„S-ro Laemmle, ĉu vi scias ke Es- peranto povas esti lernata dum tre inal- longa tempo?**
„Cu mi scias? Certe mi scias tion!
Mi jam iomete lernis Esperanton. Mon- tru a! mi gazeton, kaj vi vidos kiom mi komprenas.**
„Bone, s-ro Laemmle, jen estas ,.Es- peranto**, la ofjciala organo de UEA, kaj jen estas ankaŭ nia grandformata semajna gazeto, la „Heroldo de Esper- anto“.
S-ro Laemmle prenis la gazetojn kaj tuj eklegis: „Renesanco“ ... En la inondon venis nova sento“ . . . „grandaj progresoj en Svedujo**, ktp.
Vere sinjoro Laemmle bone kom-
V
prenis, kaj bonege elparolis la vortojn.
Estis por mia esperantista koro malofta ĝojo vidi, kiel tiu fatnega film-potenc- ulo cntuziasmiĝis pri la idealista flanko de nia inovado kaj pri la simpleco de nia liugvo.
„0, mi estas certa," Carl Laemmle daŭrigis, „ke Esperanto estas la plej bona arta lingvo kaj . . ." jen li montris la idealistan flankon de sia koro per moliĝanta voĉo kaj brileto en siaj okul- oj, „mi ne dubas ke ĝi estos la plej efika ilo por ebligi niondpacon kaj Esperantaj parolfilmoj plue lielpos al tiu nobla eelo.**
„Cu vi scias ke jam ekzistas Esper- antaj parolfilinoj?** mi daŭrigis mian demandadon.
„Jes, mi legis kun granda intereso ke ..Paramount** faris Esperantan parol- filmon kaj kun eĉ pli granda intereso mi studos 1a rezultojn, ĉar de la sukceso de tiu filino dependos multe.** Carl Laemmle per tiuj vortoj aludis ke certe aliaj filmfarejoj (krom la lia) sekvos kaj ankaŭ faros Esperantajn parolfilm- ojn.
Por inontri a'l la tuta mondo sian sim- patian intereson pri Esperanto, li or- donis fotografistojn fari bildojn de li
kun la subskribinto. Li promesis aron da kopioj por la Esperantaj kaj ali- lingvaj gazetoj, kiuj raportos pri tiu ĉi intervjuo. Mi sendis tial kelkajn kopl- ojn al la Centra Oficejo de 1CK en Oenevo, Svislando, kaj kefkajn al „He- roldo de Esperanto**, Briisseler Strasse 94, en Koln, Germanujo. lu ajn esper- antisto, kiu volas kopii aŭ traduki ĉi tiun artikolon, povas ricevi originalajn fotografaĵojn kontraŭ alsendo de kvin respondkuponoj aŭ egalvaloro.
La tutmonda esperantistaro (ĉu grup- oj, federacioj, ĉu delegitoj aŭ nur izol- itloj) prenu sur sin la taskon traduki na- cilingven kaj publikigi la gravajn vort- ojn de s-ro Laemmle. Kun bona volo kaj samideana intereso eĉ pli honaj re- zultoj povas esti atingataj ol lastafoje.
Sendube la vortoj de s-ro Laemmle vekos pli da intereso por la parolfilmo de „Param ount“.
Mi nur esperas ke neniu samideano forgesos sendi al mi du ĝis tri eltranĉ- aĵojn aŭ tutajn gazetojn, en kiuj trov- iĝas tradukoj aŭ kopioj de tiu ĉi arti- kolo aŭ de la bildo. (Adreso: Joseph R.
Scherer, c/o Seahoard National Bank.
Los Angeles, California; adreso de s-ro Laemmle: c/o Universal City, Califor-
n'a-) Joseph R. Scherer.
Esfona pollco lcrnas Espcranlon.
Grandaj kursoj ĉe la polica lernejo cn Tallin. Registris sin 206 personoj.
Dank’ al la propagando kaj klopodoj de 1’ impostinspektoro s-ano K. Brauer, la polico en Tallinn (Estonio) ekhavis en la lasta tempo tre grandan intereson al Esperanto. Kaj tio estas tute natura.
Car al Tallinn venadas ĉiujare pli kaj pli multaj eksterlandaj vizitantoj, el kiuj jam multaj parolas kaj komprenas Esper- anton. P or faciligi al ili la restadon en la pitoreska ĉefurbo de Estonio kaj por ebligi al la estona policistaro interrilatl kun la kolegoj de aliaj landoj, la polica administracio decidis en konsento kun la ministerio por internaj aferoj aranĝi Esperanto-kursojn ĉe la polica lernejo.
La direktoro de la lernejo, s-ro Ed. Mets, kiu ankaŭ mem partoprenas, anoncis la kursojn, kaj la intereso por Esp. tnontr- iĝis pli granda ol oni iam povus supozi:
registris sin 206 personoj el ĉiuj fakoj de la polico (ekstera, kriminala, havena, fervoja), inter ili multaj gravaj polic- estroj. Partopreno ebliĝis al 140 per- sonoj, kiuj nun en 4 grupoj studas la mondhelplingvon laŭ la Ce-metodo sub la gvidado de ekspoŝtestro s-ano H.
Rikand.
Do la venontan someron la vizitantoj de la bela historia ĉefurbo de Estonio povos ĉie en Esperanto interkompren- iĝi kun la polico. Kaj ni esperas, ke la policistoj de aliaj landoj sekvos la bonan ekzemplon de siaj estonaj kolegoj kaj ankafl eklernos Esperanton.
En Tallinn, same kiel ankaŭ en aliaj estonaj urboj, oni povas jam en diversaj lokoj interkompreniĝi per Esperanto: en la poŝtkontoro, vendejoj, hoteloj ktp. En la urbo Narva vintre okazis speciala kurso por la personaro de unu urbo. Kaj nun Esperanta Turista Komisiono pre- paras en Tallinn kursojn por la serv- antoj de hoteloj, restoracioj, kafejoj, vendejoj ktp. En Estonio ĉiu ekster- landa vizitanto povas libere interkom- preniĝi per Esperanto, H. Scppik.
Dua Infernacia Pedagogla fcurso de Andreo ie
Arnhetn (Nederlando), 17.—29. Julio.
pere per ŝipo al Anglujo, kun la kara- La dua internacia pedagogia kurso de
Esperanto sub la gvidado de pastro Andreo Ce estos aran&ata de la urbestr- aro de Arnhem, 'la fame konata belega ĝardenurbo de Nederlando, apud la Rejno.
La kurso daŭros dum la 17-a ĝis 29-a de julio 1930, en 11 labortagoj, kun po 4 lernohoroj ĉiutage, sen uzo de nacia lingvo, sen lernolibroj kaj hejma labor- ado kaj kapabligos al facila konver- sacio en Esperanto pri ĉiutagaj aferoj.
La ĉefa celo de la kurso estos pre- pari Esperanto-instruantojn kaj diskon- igi la sukcesplenan instrumetodon de Andreo Ce.
Ciu kursano ricevos de la urbestraro de Arnhem ateston pri la partopreno.
Dank’ al malavara subteno de la urb- estraro de Arnhem la kursanoj povos ĝui la jenajn favorojn:
15 (dek-kvln) eksterlandaj gekurs- anoj estos gastoj de la urbo Arnhem, tio signifas, ke ili ricevos la loĝadon kaj manĝadon senpage dunt la tuta ktirso.
2. 60 personoj povos ricevi favorajn lokojn tiel, ke ili devos pagi por unu tago 4.— aŭ 5.— svisajn frankojn por kompleta pensiono.
La kursanoj, kiuj ĝuas favoron, loĝos en ia belega Oolgaardt-domo, speciale fondita por konferencoj kaj kursoj. La domo kuŝas sur la alta bordo de la Rejno kaj donas grandiozan vidaĵon ĝis trans la germanaj ‘landlimoj. Por la komforto de la gastoj la domo enhavas belajn legsaloitojn, fluantan akvon, ban- ejon kaj duŝejojn kaj malluman ĉainbr- eton por foto-laboroj.
En la favoraj lokoj la dormejoj estas komunaj.
Por personoj, kiuj ne deziras favoran iokon, la kursestraro luas privatajn pensionojn je la prezo de 6.— sv. fk.
tage aŭ pli.
La kurslecionoj okazos matene. Durr la posttagmezoj kaj vesperoj oni aran- ĝos ekskursojn tra la ĉirkaŭajo de Arn- hem, la plej bda regiono de Nedtr- lando, kune kun la loka kaj regiona es- perantistaro. Krom tio okazos eks- kursoj al la plej gravaj vidindaĵoj dc Nederlando (Amsterdam, Hago, Ut- recht, insulo Marken, sekigaj laboroj de la Suda Maro ktp.). Partopreno en la ekskursoj estos laŭvola.
La kurso kontenciĝos la 17-ait dc julio matene je la 9-a horo en la urba knabina reallernejo kaj finiĝos la 29-an de julio vespere per ĝardena festo.
Kursanoj, kiuj partoprenos la Uni- versalan Kongreson en Oxford, povos forveturi el Arnhem la 30-an de julio frumatene al Hago, dum la tago rigardi la vidindajojn de Hago, de tie posttag- meze forveturi al Rotterdam kaj ves-
vanoj.
En la kurso partopreni povas ĉiuna- ciaj profesiaj geinstruistoj, kiuj aŭ an- koraŭ ne scias Esperanton, aŭ jam scias ĝin, kaj krome personoj, kiuj okupas shi per Instruado de Esperanto.
La kurskotizo estas 5.— guldenoj, sendotaj kune kun la aliĝo al la kurs- direkcio sub la adreso: S-ino Julia Is- brŭcker, Hago, Oostduinlaan 32. (Poŝt-
Ĉe-kur$oj en
Malgraŭ la meznombra amplekso de 8 paĝoj, la loko en Heroldo estas ĉiam tre limigita, pro ĉiam tro abunda mate- rialo. Ni do, kutiine, ne povas publikigi tre detalajn raportojn pri esperantistaj grupaj aŭ kursaj aferoj. Escepton ni faris ĝis nun pri 'la Ce-kursoj, tial ke ili
— pro la nekutime alta nombro da par- toprenantoj kaj ankaŭ pro sia unika sukceso — signifis ion novan, ion eks- terordinaran en nia movado. Sed ioin post iom eĉ la Ce-kursoj fariĝis jain io kutima al ni, kaj ni jam ne bezonos dis- ponigi, por raportoj pri ili, tiom da loko kiom ĝis nun. Nur liodiaŭ ni ankoraŭ unu fojon publikigos du detalajn ra- portojn; sed estonte — ni petas la kurs- gvidantojn aŭ raportantojn — bonvolu verki viajn raportojn tre koncize, kiel simplajn sciigojn por la „Kroniko“. Su- fiĉos la dekona amplekso, sed maksi- niuine la kvinona, ol ĝis nun kutima.
Cetere, pri la bonegaj sukcesoj de la Ce-kursoj, precipe en Svedujo kaj Nc- derlando, ni povas nur sincere ĝoji kaj deziri, ke la Ce-metodo trovu baldaii cuiron kaj pluajn sukcesojn ankaŭ en tiuj landoj, kie ĝi ankoraŭ ne estas provita. — Red.
*
Ĉe-kursa fino en Utrecht (Nederlando).
La 14-an de aprilo okazis en la Donio por Artoj kaj Sciencoj la ferma leciono de la kurso, kiun gvidis por ni s-ro Andreo Ce kaj kiun partoprenis 101 personoj. La pre- zidanto de „Utreclita Esperantista Rondo“, s-ro Degenkamp, malfermas por la lasta iojo la kunvenon, kiun ĉeestas, kroin kurs- anoj, ipli ol 100 interesiĝantoj. Precipe la lastajn li atentigas pri la brilaj rezultatoj, atingitaj de s-ro Ce, kaj esperas, ke la pruvo pri ili instigos multajn Ierni Esper- anton.
La ĝeneralaj entuziasmo kaj gajeco, reg- intaj dum la tuta daŭro de la kurso, kul- ininis en ĉi tiu lasta leciono, pritraktanta la homaii korpon.
Nome de 1' societo la prezidanto esprimas dankon al s-ro Cc pro lia bonega konver-
ĉeka konto: Hago, 108 66, J. R. G. Is- brŭcker.)
Aliĝante oni bonvolu konumiki la no- inon, precizan titolon, adreson, dezir- on pri favora ioko, ĉu jam esperantisto aŭ ne, precizan tetnpon de la alveno.
Limtempo por la aliĝo: la 1-a de julio.
Estas konsilinde aliĝi kiel eble plej baldaŭ, ĉar Ja favoraj lokoj estos dis- donataj al la frue aliĝintaj kursanoj.
Duni la 16-a de julio funkcios akcept- ejo en la stacidomo de Arnhem.
Ni insiste petas, ke ia esperantistaro bonvolu urĝe kaj vaste dislkonigi la suprajn informojn al la geinstruistaro de sia lando, speciale per artikoloj en la instruistaj fakaj gazetoj.
La Organiza Komitato de la Dua Internacia Pedagogia Kurso de Esp.:
Julia Isbrŭcker, Hago, Oostduinlaan 32.
Ncdcriando.
sacia instruado, kaj pro tio, ke li per ĝi inontris al gvidantoj la novau vojon, surir- otan por atingi sukceson. Kun bedaŭro li devas diri adiaŭ al la amata gvidinto, kiu ue nur iustruis al siaj lernantoj la Jingvon Esperanto, sed saintempe inspiris al ili amon por la lingvo.
S-ro Kreuger dankas en nomo de 1' ikurs- anoj, transdonante al s-ro Ce koverton kun douaco por la instituto por eduki Esp.-in- struistojn, kiun s-ro Ce intencas fondi, kaj bele desegnitan nomaron de ĉiuj kursanoj.' Po-r Ja kursanoj dankesprimas ankaŭ f-ino Plemper v. Balen el Zeist.
En sia fiita parolado s-ro Ce ankoraŭ forte instigas, konservi la akiritajn sciojn kaj eĉ perfektigi ilin, kaj precipe, uzi la lingvon. Li forlasos nin, ne dirantc „adiaŭ“, sed „ĝis revidol". Evidente kaj gvidinto kaj kursanoj estis profunde impresitaj de baldaŭ okazonta forvojaĝo de I’ konversaciestro, kiu en mallonga teinpo sciis tuŝi ĉies koron.
Al la amuza parto de 1’ vespero inulte kontribuis bonkonata violonisto, s-ro de Beer per arte ludataj soloj „Serenata“ de Eranz Lehar kaj „Scene Montagnardes" de Jean Dyff; s-ino Koot-Hallebeek per kantoj
„Panis Angelicus" kaj „Ho, kara vi!“ ; kaj s-ro VVolterbeek el Breda per gajiga ĵongl- ado, klarigata Esperante.
Abundan aplaŭdon rikoltis s-ro Faber, de- klamante sian poemon Jmpresoj pri la Ce- kurso", kiun Ii traplektis pcr la ĉefaj sprit-
Esperanto-ttongreso) tta) ttnnveno).
6-a Kongreso de la Orientfranca Esperant- ista Federacio eu Strasbourg.
Gi okazis la 4-an de majo en la Muzik- konservatorio, la estinta Deputitara Cambro dc Elzaso-Lotaringio, sub la honora prezido de la prefekto.
Rigardante la altan celon de nia movado, la urbestraro disponigis tiun saJonegon sen- page.
La jara kongreso, kiu proipagandcele okazis dum la pasintaj jaroj en malgrandai
ajoj, eldiritaj de s-ro Ce dum la daŭro de 1’ kurso.
Pro tromalfruiĝo kelkaj programeroj eĉ ne povis okazi. Sekvis balo. La feston pfi- agrabligis muziko de 1’ orkestreto „Espero“.
La sekvintan matenon pli ol 20 esperant- istoj akompanis s-ron Ce al la vagonaro.
Okaze de 1’ ferma festo de la kurso U. E.
R. eldonis specialan Ce-nuineron de „Ut- rechta Esperantisto", en kiu ekskluzive kun- laboris kursanoj.
Sekve de 1’ Cc-kurso U. E. R. povis pres- kaŭ duobligi sian anaron.
Lastfoje pro ĉio atingita: Koregan dankon al s-ro Andreo Ce!
*
Lasta Ce-leciono en Arnhein, kiel artfajrajo post festo.
Grandega esitas la sukceso de la Ce-kurso ĉi tie: 150 partoprenantoj, i. a. grupo de policistoj kaj jurnalistoj.
Ni ĝojas multe pri la partopreno de ia policista grupo, ĉar la ĉi tiea esperantistaro urĝe bezonos policistojn, kiuj kapablas pa- roli Esperanton dum la internacia instruista Espcranto-kurso, (17-a ĝis 29-a de julio 1930), gvidota de Andreo Ce.
Nun ni estas pretaj gastigi la kursanojn, ĉar la gazetaro estas favora, la urbestraro promesis favoradon, ikaj la multnombra fer- vora samideanaro ĉi tie intencas agrabligi la restadon al la geinstruistoj kiel eble plei bone.
Kaj oni sukcesos, ĉar . . . multaj belul- inoj, gvidataj de s-ro G. v. Goethem pre- zentis revuon dum la lasta leciono, revuon, kiu estas same sprita kiel grandioza kun tradukaparato kaj aŭtomobilo ktp. Ci tiu revuo aiikaŭ estas prezentota dum la fin- festo de la internacia kurso; venu, vidu kaj aŭdu. Vi estos surprizitaj kiel la tuta ĉeest- intaro de la lasta leciono. La urbestro an- kaŭ ĉeestis, kvankam ankoraŭ ne esperant- isto, taiiien bonege komprenante la enhavon kaj la spritaĵojn. La tuta programo verd- kolore presi.ta, provizita je portreto de nia kara sinjoro Ce, estis donaco de presisto- kursano s-ro V. Heinekamp, kiu same kiel la partoprenintaro entuziasmiĝis.
Nuu Arnhemo tute esperantiĝis; bonvolu, ni petas, veni grandare ĉi tien, ni deziras pasigi la posttagmezojn kaj vesperojn dum la somera kurso kun vi. Kune nj faros eks- kursojn ĉien. Ciu, kiu forrestos, bedaŭros tion, sed tiam estos tro malfrue.
Estu bonvenaj!
La U.iP, Ei-estraro.
urboj, estis organizata ĉi tiun jaron en la centro de la regiona movado.
Ceestis ĉ. 100 personoj, inter ili kelkaj eksterlandanoj. Post la kongreso okazls festeno en Ja restoracio „Konkordo“.
e
Jarkunveno de la Esperanto-Ligo de Flnn- landaj Instruistoj
okazis en Helsinki la 20-an de aprilo. ŭin partoprenis nur kelkaj el la anaro, kiu loĝas tre dise en la lando. Entute la Ligo havas
Nla dono al Heroldo.
Ofte, kiam krepuskiĝas kaj la vespero venas por anstataŭi la bruplenan tagon, ondoj de rememoro kovras min, kaj antaŭ miaj spiritaj okuloj, kiel sur la arĝentumita ekrano do kinematografejo, preterŝoviĝas unu post la alia variaj bildoj . . .
*
Malgranda urbo. Sur Ja korto staras se- vera rusa vintro. Frosto . . . Malsato . . . Mizero . . . Meĉeto trempita en oleo mal- hele, avare lumigas la ĉambron. Kriplaj, monstraj ombroj saltas sur la muroj fre- nezan, sovaĝan danĉon . . . Apenaŭ flagr- etas la fajreto. La forno, frumatene mal- abunde hejtita, elspiras sian lastan varm- eton. Fariĝas pli kaj pli malvarme . . . Al- ŝoviĝintc pli proksimen al la forno, sent- ante nek malvarmon nek malsaton, junulo avide legas, pene klopodante ĉion bone kompreni en la tremetanta lumeto de I’
memfarita modestega lumigilo. Liaj pensoj estas for . . . Li nenion atentas, ne ritnar- kas la estantecon, ĉar novan mondon mal- fermas al 11 la okaze trovita . . . lerno- libro de la Jingvo Esperanto.
Sur apudstrata muro de gimnazio pendas memfarita negranda ŝiido: „Kursoj de la lingvo internacia Esperanto“. Malpura ne- prizorgita klasa ĉambro pleniĝas per homoj.
Multaj, junaj kaj pliaĝaj, ofte malsataj kaj ĉifonvestitaj, ili venis por aŭskulti instruon pri la lingvo internacia. Sed mankas pa-
pero, mankas skribiloĵ, mankas lernolibr- oj . . . Alvenas la kursgvidanto. Loĝante ĉe la periferio de 1’ urbo, laca post la prcs- kaŭ fizika, tuttaga Jaborado, ne satmanĝinte, anstataŭ ripozi li iris piede, ne ŝparante fortojn, la longan vojon por instrui . . . Es- peranton. Tio estas lia ripozo, lie ĉi li trov- as vivkontentiĝon.
Garnizona soldatklubejo. En angulo de trairata ĉambro, afable disponigita al esper- antistoj kiel klubejo, kolektiĝis deko da ho- tnoj. Malgraŭ la bruo, senĉesa parolado kaj trairado, ili atente legas Ja antaŭmilitajn Es- perantajp ĵurnalojn. Oni povis senpere kon- taktiĝi kun liomoj el la plej diversaj Jandoj!
Kaj preskaŭ piece, kie! relikvojn otii rigard- as la poŝtkartojn alportitajn de la kursgvid- anto kaj ricevitajn dum iama interkore- spondado. Vera pruvilo, ke Esperanto vivis.
Kaj nun, ĉu la milito ĝin tute detruis . . .?
Cu okazas ree la kongresoj impresoplen- aj . . .? Cu la movado esperantista floras kaj disvolviĝas, aŭ inale . . . Ne ricevas la respondon, de la tuta mondo izolitaj, la novaj mondlingvanoj . . .
*
Kaj ankoraŭ multajn bildojn ini vidas. Ili vekas la pasintecon! Kaj ĉiuj diversaj, paliĝ- intaj pro la tempo, brile montras kiel ofer- eme, en la plej malfavoraj cirkonstancoj, malsataj, en malvarmo, sen necesaj helpiloj, laboradas por Esperanto ruslandaj esper- antistoj.
Helpu al ili, sainideauoj, malfermi la fenestreton en la mondon!
Abonigu al ill „Heroldon“, alportante vian obolon por la Jubilea Dono!
I. Dratwer, Warszawa.
Veraj verdaĵoj.
Cu ankaŭ vi fordonacus vian pli honan ĉapon?
Estis antaŭ dek jaroj. En Tomsk, Siberio.
Mi estis militkaptito. Per korespondado mi konatiĝis ikun rusa samideano-instruisto.
Longe ni interkorespondadis, ne konante unu la alian, kvankam ni loĝis ambaŭ en la sama urbo.
Iuii belan tagon venis en n,ian ligno- barakon ruso vestita en oficista uniformo.
Mi pensis iieuion malbonan. Sed aŭdinte, ke lafremdulo serĉas min, mi ektimis. Estis ueniam agrable, kiam rusoj ekinteresiĝis pri iu el ni. Precipe oficistoj. Estis ja tuj post Ja itiilito. Unu reĝimo sekvis la alian. Sed ĉifoje estis escepto. Agrabla sur- prizo.
Ricevinte de tni la ruslingvan certigon, ke mi estas la serĉato, li komencis Esper- ante. Mia unua Esperanta „konversacio“
estis tio. Mi ĉiam nur balbutis: „Jes, jes, kamarado.“ Tamen, granda estis mia ĝojo.
Rusa oficisto vizitis militkaptiton! Tio faris inipreson. Kaj ni ne parolis ruse.
Kelkaj tagoj pasis. Mi vizitis unuan fojon
mian novan amikon, k-don P. Kluŝnikov.
Siberia vintro. —40° C. Sur la kapo mi havis ŝtofan ĉapon. „Ho, teruro, ĉu vi, kara samideano, ne havas p e 11 a n ĉa- pon?“ estis liaj unuaj vortoj. „Ne,“ mi respondis honteme, „sed kredu, al mi tute ne estas malvarme." (!) Kaj tuj li ekserĉis en sia fraŭla kofro.
Dume mi povis konstati, ke mia amiko estas granda rnalriĉulo antaŭ la Sinjoro.
Sed jen Ji turniĝis, en liaj manoj — bela pelta ĉapo. Mi rifuzis ĝin akcepti. „Por mj ja sufiĉas ia ajn ĉapo.“ „Jes, ia ajn — por almozpetulo, sed ne por amiko.“ „Mi ja revenos en mian patrujon; ĝi estos por nii superflua, sed vi . . .“ T a m e n --- hejmen mi iris, kun la bela peltĉapo sur la kapo.
Tiarn mi ankoraŭ nenion sciis pri la 1.1.
(interna ideo). Li ankaŭ ne. Sed . . . Cu ankaŭ vi, ano de 1.1., fordonacus vian pli bonan ĉapon? Dankon al vi, mia kara,
malproksima amiko! Kilian.
Serco).
Antaŭekzercado.
Policisto: „Kial vi fajfas Ja tutan ves- peron?"
„Morgaŭ mi estos arbitracianto de pied- pilka ludo, kaj estas necese ke mi iom ek- zercu min.“
(„Weekly Telegraph", Sheffield.)
40 membrojn. La legita agadraporto montris, ke la Ligo vivas tro dormeme. Por plibonigi tiun staton, oni decidis alvoki iun ekster- landan kursgvidanton dum pasanta jaro.
Oni elektis kiel prezidantinon instruist- iuon Elmi Tamminen kaj al ia estraro ge- instruistojn A. Kotikoski, T. Aurela, K.
Huuskonen, H. Koivu, J. O. Metsikko kaj J.
N. Mikkola.
La kotizoi restas kiel antaŭe: 10 mk. por jaro, aŭ 100 mk. por dumviva membreco.
Tion oni povas pagi en du partoj.
Ni esperu, ke ia bona ekzempio montrita de niaj estonaj kaj svedaj kolegoj instigu atjkaŭ niajn instruistojn interesiĝi pri Es- peranto.
Printempa kunveno de la Bavara Esp.-Ligo.
Dum pasko kunsidis en Munchen B. E. L.
La 19.4. interkonatiĝa vespero kun mu- zikaj kaj bonliumoraj prezentaĵoj en Esper- anto kaj germana lingvo. La 20.4. okazis antaŭtagmeze labora kunsido dum kiu Prof.
Schmalzl faris raporton pri la laboroj dum ia iasta duonjaro. Oni akceptis fine novajn statutojn. Komuna tagmanĝo kunigis gajari samideanaron. Posttagmeze ekskurso.
Proksima kunvenejo verŝajne VVŭrzburg.
H. B.
*
Internacia Junulara Ligo
en Danujo faros somertendaron en Daugaard apud Vejle dum la tagoj 27. 7. ĝis 9.8. Kom- preneble ĉiuj eksterlandaj junuloj estos bon- venaj. Skribu al redaktoro Axel Pille, Dangaard, Strand pr. Dangaard.
•
Nordmara Esperanto-Ligo.
La 3-a Cefkunveno okazos la 17. kaj 18.5.
en Bremen, restoracio ..Jacobi-Halle", Ja- cobikirchhof 11-16.
Programo: Sabaton posttagm. protneno tra Bŭrgerpark, poste vizito al moderna popollernejo. Vespere interkonatiĝa kunsido.
Dimanĉon Jaborkunsido, poste parolado de nederlanda s-ano J. H. Westen pri „Est- inteco kaj estonteco de Esperanto“. Ko- muna taginanĝo (2.50 RM), montrado de la multnombraj vidindaĵoj aŭ iaŭdezire rond- veturado tra la havenoj.
Ciuj partoprenontoj anoncu sin sufiĉe frue ĉe s-ro Heinrich Gerke, Bremen, Donau- str. 51.
Ne forgesu sciigi al ii la horon de via al- veno. Prezoj en hoteio: tranokto 3.50 RM, matenmaiiĝo 1.50 RM. Por parto de ia eks- terlandaj gastoj Bretnenaj s-anoj disponigos senpage litojn. Kiu deziras manĝi vegetare ankaŭ tion anoncu. Venos gastoj el Neder- lando kaj el la najbara Nordalbinga terito- rio: ĉio ipromesos tre interesan kongreseton.
Fr. Piper, sekretario.
*
Iru la ll-an de inajo 1930 al Mylau (Vogtlando)!
La nuna printempa sezono bone taŭgas por ekskursi ai lokoj, kie okazas Esp.-kun- venoj. Vi kun samfamilianoj estas kore in- vitata veni dimanĉon, ia 11.5. al Mylaŭ (bela urbeto inter Plaŭen kaj Reichenbach en ia german-saksa Vogtlando). Tie en hotelo „Felsenschanke“ okazos posttagm.
kaj vespere amika Esperanto-kunveno, kiu donos sufiĉan okazon por gaje babiii, aŭdi malgrandajn referaĵojn kaj danci.
•
19-a Germana Esp.-Kongreso Dresdcu, je Pentekosto 1930.
12-a Bulteno.
Gesamideanoj! Nur malmultaj seinajnoj pasos, ĝis kiani ni povos diri ai vi persone nian ,;koran bonvenon". Ni refoje atentigas, ke loĝejoj neprc devas esti inenditaj al- menaŭ dek tagojn antaŭ la Kongreso, alie ni ne povas garamtii pri iiberaj ĉambroj. Por
!a gejunulara restadejo mendoj devas esti ĉe ni plej malfrue 20 tagojn antaŭ la Kongreso.
La kotizo post la 1-a de majo estas RM 7.50 por memstara membro, RM 6,— por famili- ano.
Premioj por frupagintoj. La premion (Mokka-taseton) ricevos ĉiu kongresano u-ro 1—100 kaj n-roj 108, 118, 128, 138, 148, 158, 168, 178, 188, 198 sekve de lotado farita sub advokata kontrolo.
La Ĉe-kurso nepre okazos de 1-a ĝis 15-a de junio, Ciuvespere verŝajne de 7-a ĝis 10-a horo (escepte je la festotagoj). Varba ves- pero kun provleciono okazos sabaton, 31 5.
Car jam multaj aniĝis, sendu tuj vian aliĝon, por ke vi nepre povu partopreni. Kotizo RM 10.— por la tuta kurso. A1 samideanoj, kiuj nur povas partopreni post Pentekosto, ni rekomendas tamen la partoprenon, iii povas lerni ankoraŭ sufiĉe inulton rilate al la metodo dum la dua parto de la kurso.
Kongres-programo:
Vendredon, 6.6.: 17 h. Malfermo de Ja Ak- ceptejo en la bankfilio de Gebr. Arnhold Dresden, Prager Str. 39 (angulo Sidouien- str.) hotelo Europahof. 20 h.:Senĝena kun- esto kun Dresden-aj gesamideanoj en Ka- sino de la bankejo Gebr. Arnhold, Dres- den, Viktoriastr. 16 (en la ĝardeno).
Sabaton, 7.6.: 9 h. Gvidadoj; 14 h.: Kun- sido de la instruistoj (parolado de s-ro Bennemann), prezentadoj de infanoj; 18 h.:
Kunsido de Konsilantaro kaj Estraro de GEA; 20 h.: Salutvespero, danco.
Dtmanĉon, 8.6.: 8 h. Meto de fiorkrono sur la tombon de s-ino Prof. Hankel; 10.30 h.:
Solena malfermo de la Kongreso; 13 h.:
Komuna-Magmatiĝo; 15 h.: Unua Labor- kunsido de GJ5A; 18 h.: Fakkunsido de Universala Esp.-Pacifista Ligo; vespero Jibera, se neoese: Kunsido de Konsilant- aro kaj Estraro de GEA.
Lundon, 9.6.: 9 h. Dua Laborkunsido de GEA kaj fermo de la Kongreso; 14 h.:
UEA-Kunsido; 15 h.: Kunsido de Saksa Ligo; 16 h.: Rondveturado tra la urbo;
18 h.: Gardenfesto en LingnerschloB (opero-prezentado).
Mardon, 10.6.: Gvidado tra Ja Ekspozicio;
13 h.: Ekskurso al Saksa Svisujo (Bastei, Hohenstein, Stolpen).
Kroniko de lEsperanto-movado.
Argentlno.
Buenos Aires. La Generala Direktoro de Poŝtoj kaj Telegrafoj de Argentinio orga- nizis informejon por freinduloj en la Juŝ konstruita paJaco por la direkcio. Ci tiu
„Salono por freinduloj“ (Hall de extran- geros), situanta en la dua etaĝo, estas or- namita per floroj, artaj mebloj kaj tnuraj statistikaĵoj. Komfortaj apogseĝoj Ĉirkaŭas tablojn, sur kiuj kuŝas je la dispono de 1’
4. Sun-enigmo.
5
a a a a , c c , d, e e e e e e e e, g, i i i, -k, I 1 1, m, n n n ii, o o o, p, r r r r r r r, s s s, t t t t, z.
Ci-suprajn Jiterojn oni metu en ia radi- kvadratetojn tiamaniere, ke rezultu vortoj kun jenaj signifoj: 1. Esti, 2. piedvesto, 3.
jura procedaro, 4. karaktera forto, 5. ĥemi- istoj ĝin bezonas, 6. sekvi unu la alian kaj reciproke, 7. floro printempa, 8. scienca aserto pruvota (pruvenda). La literoj de 1’
ekstera rondo montras nomon, kiu estas kara al ni ĉiuj. La vortoj estas senfinajaj.
*
5. Aritmogrifo.
1 2 3 4 5 6 7 8 kardinalpunkto 2 1 7 8 troviĝas en komercaj
libroj
3 6 7 8 nombro
4 5 sufikso
5 6 3 4 5 konkludi post pripenso
6 2 prefikso
7 1 2 8 in-ter sunsubiro kaj sun- Jeviĝo
8 1 7 5 speciala disigmaniero La komencliteroj rezultigas la unuan ho- rizontalan vicon. La vortoj estas sen gra-
matikaj finaĵoj. (Jfb.)
Telegramo el Dresden:
Preskaŭ 380 allĝoj Inter ili el Anglujo, Ncderlando, Svlslando, Aŭstrlo, Italujo, Ceĥoslovakujo. Promesitaj aliĝoj el Ruslando, Polujo, Japanujo. — LKK.
Ciuj aranĝoj, kie loko ne estas indikita, okazos en la Ekspozicia Palaco, eniro Len- nĉstr.; ili komenciĝos nepre akurate je la indikita horo.
Kiam vi alvenos en Dresden kaj ne jatn posedas vian loĝejo-karton, tuj iru rekte al la Oficejo de Ja Porfremdula Asocio, kiu verŝajne starigos specialan eldonejon en la stacidomo mem. Afiŝoj anoncos tion. Poste prefere iru al via hotelo kaj nur post tio, sen via pakaĵo (ĉar la Akceptejo estas mal- granda) venu al la Akceptejo en Europahof.
Gi estos malfermata vendredon de 17—20 h., sabaton de 8—20 h., dimanĉon de 8—9 h.
Tie vi ricevos kontraŭ prezentado de via kongreskarto la kongresdokumentojn. Por ŝanĝo de fremda mono estos aranĝata mon- ŝanĝejo.
Bonvolu noti nian poŝtĉek-konton: Dres- den 13861. Tien sendu vian kotizon plej baldaŭ. — Ni diris kaj refoje diras al vi
Venu Dresdenon, koran bonvenon!
Loka Kongresa Komitato Johannes Karsch VValter Ranfl.
publiko amaso da diverslingvaj revuoj, ĵur- naloj, gvidlibroj ktp. Dank’ aJ la klopodoj de Argentina Esperanto-Asocio ankaŭ Esper- anta gazetaro troviĝas tie. Sed bedaŭrinde la nacia asocio ne ĉiam povas regule pro- vizi Esperantan materiaJon al ĉi tiu grava oficejo.
AEA aranĝis duin la somermonatoj (de- cembro, januaro, februaro) regule kamp- festojn por sia anaro. Krome okazas ankaŭ
6. Krucvort-enigmo.
Horizontale. 1. Amata, altpreza, 3. kon- junkcio, 4. artikolo, 5. sin movi per la piedoj, 7. inallongigo konata, 9. subterejo, 11. spic- aĵo, 13. ikantbirdo.
Vertikale. 1. Konjunkcio, 2. prefikso, 3.
garantia monsumo, 6. arboj produktas ĝin, 7. ŝafoj produktas ĝin, 8. vir-infano, 10. kiel 7 horiz. 11. membro, 12. kiel 5 horizontale.
La vortoj ne havas gramatikajn finaĵojn.
«
Pri partopreno en la konkurso legu r en n-ro 9 (557). — La solvoj de la ho- diaŭaj enigmoj devos alveni ĝis 9.6.
1930, el transm araj landoj ĝis 9. 7. 1930.
• Solvoj
de la enigmoj en n-ro 9 (557).
1. Krucvort-enigmo.
H o r i z o n t a 1 e : 1. parad, 2. Arad, 3. ad, 4. pur, 5. sc 7. antilop, 10. pork, 12. ne, 13.
erar, 15. Akte, 16. siren.
V e r t i k a l e : 1. punkt, 2. art, 3. Arles, 4. park, 5. spert, 6. op, 7. ark, 8. in, 9. mati, 11. oaz, 14. re.
2. Konibil-efiigmo.
S u p r a h o r i z o n t a l a v i c o : Prus, La Faraono. V e r t i k a l a j v i c o j : po- nard, uragan, lavatig, fontan, reklatn, orator, oktobr.
3. Vlzitkart-enigino.
Fortepianagordisto.
*
Gustajn solvojn sendis
a) de ĉiuj trl enignioj: Frey, Gensch, Indra, Isner, Kirchhŭbel, Kosters, Matriciani, Ne- ĉina, Nischwitz, Rambousek, Ryba, Salin, Semenov, Stroele, Strŭinpfel, ŝirjaev, Tro- ger, Wipplinger.
b) de du enignioj: Bonnevie, Della Savia, Frohlich, Halver, Hammermeister, Malek, Montezeinolo, Murath, Petzold, Stein, Wicke, Wohlberg.
c) de unu cnigmo: Kotodziej, Rŭbenhagen.
loitadoj por la financigo de parol- kaj leter- kursoj.
Cefioslovakujo.
Bratislava. La urbestraro decidis la 14.4.
notni straton en la nova 8-a distrikto (Dorn- kappel) laŭ D-ro L. Zamenhof.
Hungarujo.
Sporto kaj Esperanto.
Okaze de la aprila literatura vespero de la Budapesta grupo faris paroladon pri sporto kaj Esperanto s-ro gimnazia pro- fesoro D-ro Fr. Mezŭ, ikiu en 1928 akiris la inondĉampionecon de la spirita olimpiado pri konkurso sporta. Li klarigis per ekzem- ploj, kiom necesus komuna helpa lingvo Ce sportvojaĝoj kaj konkursoj, kie la diversnaci- anoj voJonte parolus unu kun Ja alia kaj sen iuterpretisto. Tie ofte ne la sporta, sed la liitgva scio decidas, kiu estu prezidanto de la juĝistaro, kiu ja devas ofte rapide, mo- inente decidi pri ia a.fero, kaj la interpretado multe malhelpas, longigas. La vera olimpia spirito estus laŭ li la okazo (kiel estis Ce la oliinpiaj grekaj ludoj por Ja interbatalantai grekaj gentoj) interfratigi la naciojn, kiuj partoprenas. Do, unuaranga neceso estas laŭ li la enkonduko de unueca lingvo en la sporton!
• Italujo.
Udine. Sukcese daŭras la jam anoncitaj kvar kursoj en diversaj Jernejoj.
Venezia. Bone sukcesis la ekzamenoj, >e kiuj zorgis la agema Esp.-grupo L. L. Za- menhof.
Japanujo.
Kursoj. En ProJetaria Studejo en Nakano, Tokio, ĉe la Oficejo de Japana Esp.-lnst. En Jokosuka, ĉiu-mard-vendrede.
Propagandaj Paroladoj. Tomo-maĉi en Hiroŝima Gubernio. Du en Fukujama. En Osaka, sub la aŭspicio de Grupo ..Kokeriko".
Hooten (Mukdcii) en Manĝurio. Oni adiaŭis Prof. Suzuki, kiu vojaĝos post nelonge al Eŭropo.
Sendai. La lokan inovadon inulte helpas profesoroj de Ja Iinperia Univ. S-ro Joŝida heipas la prbpagandon en la Univ.
Takasaki. La loka filio de Japau.i Esp,- Instituto organizas kun sukceso korespond.m kurson.
Por Japana Esp.-Instituto, ŝindo-Seitaro.
Polujo.
Bialystok. La 28.3. okazis prezentado de nova Esperanta revu-teatraĵo „La verda inuelejo”, teksto de F. K., muz. de K, Ŝa- piro, organizita de Zainenhofa Esp. S-to.
Partoprenis anoj de artista rondo Ĉe la So- cieto, reĝisoris s-roj Osowicki kaj Tyno- wicki. Multe aplaŭditaj estis solkantoj dc eta knabino S. Mekler (fratino de nia fer- vora societanino Benjo). Post la prezent- ado, okazinta en teatra salono kaj bone vi- zitita, la geesperantisto-j vigle dattcis ĝis niateno. Menciindaj estas la originaJaj kaj belaj dekoracioj scenejaj, faritaj de nia satn- ideano W. Popow, i. a. elektre lumigita kaj movigita muelejo. Sekve de interveno de la prez. s-ro J. Sapiro, la loka vojevoda ko- initato, kolektanta materialon por la Inter- nacia Ekspozicio de Koinunikado kaj Tu- rismo, okazonta en julio en Poznan, de- cidis en la fako de Bialystok’a Voje- vodejo disponigi specialan Jukon al ekspozi- ciaĵoj, montrantaj la utilecon de Espcranto por turisma propagando.
Rtimanujo.
Bucure$ti. F-ino Lucia Atias bonsukcese finis kurson en la studenta hejmo „Schuller“.
Lak urso okazis laŭ Ja rekta metodo de An- dreo Ce.
10 pafiof-Kiom da loho!
16 paĝoj kiom da loko! Cu cstas eble plenigi iliti? Preparantc nian iubilean nu- tneron, ni opiniis ke en ĝi ni povos enigi kiel eble plej tnulte da materialo. Ni ko- inencis la kompostadoii por ĝi. Sed kiam fine ni ekpretigis la paĝojn (16 paĝojn, imagu kia ampleksol), kvankam parton de la kompostaĵo origine destinita por Ja jubl- lea numero ni publikigis jam en la antaŭ- jubilea numero, ni konstatis konsternate ke tuta vico da artikoloj ne plu trovis lokon kai ke, anstataŭ 16 paĝoj, minimume ses pliaj paĝoj estis prete kompostitaj. Do, mal- graŭ nia voJo, ni devis prokrasti grandan parton de la inaterialo destinita por Ia ju- bilea numero. Aliajn artikolojn, precipe ra- portojn, ni devis mallongigi ĝis triono aŭ pli. La koncernatojn ni petas ke ili bonvolu kompreni nian situacion kaj ne ĉagreniĝi nek kolereti al ni. Ni povas nur fari nian plejeblon.
