Sendepcnda organo de la Esperanlo-movado / Semaina / imernacia / Universala
Administraclo: Koln a. Rh. (Kolonjo). Brŭsseler Strasse 94, Germanujo.
Redakcio: Cefredaktoro: Teo Jung; resp. redaktoro: Joseph Berger;
anonca redaktoro: Michael Wieland. La redakcio ne resendas manu- skriptojn aŭ fotografaĵojn; retenu por vi kopion! Telelono: 5 68 93.
SubiakoJ: Librejo kaj Presejo. Skribante al ni, uzu por ĉiu fako (administracio, redakcio, librejo kaj presejo) apartajn foliojn! — Prezo de Abono (nur antaŭpage): 15 germ. rmk.; mendita per la poSto aŭ rekte ĉe la eldonejo: 12 germ. rmk. Oni povas pagi kvaronjare.
Dekunua Jarkolekto
N-ro5 (553)
31 Januaro 1930
(8-paĝa)
Prezo de Anoncoj: po unudentimetra kolonero (62 mm larĝa) 1.20 rmk.
Anoncetoj (nur antaŭpage) kostas po vorto aŭ mallongigo 0.05 rtnk., minimume 1.— rmk. Rabato: 3X enpreso 10%, 5X 15%, 10X 20%.
Poŝtaj Ĉekkontoj: (ĉiuj niaj kontoj funkcias sub la firmo ..Heroldo de Esperanto. K61n, Germanlando"): Bruxelles 204.404; Budapest 59.379;
Kobenhavn 49.62; Koln 1117.76; Milano 3/954; Praha 781.93; St. Gallen IX/4602; Stockholm 41.80; Warszawa 191.094; Wien D 62.473;
Zagreb 408.14; Zeist 130.630. — Banka konto: Deutsche Bank.
Nia Demandaro.
Kiel jam sciigite en la pasinta nu- mero de Heroldo, nia „Demandaro“
faris ĉie bonan impreson. Gis nun re- venis jam pli ol du cent demandaroj responditaj, kaj ĉiutage alvenas novaj.
Kiam ni povos registri la lastan alven- intan demandaron, ni havos sub niaj okuloj la plej idealan opiniaron, kian ni povus al ni deziri. Gis nun nur mal- multai legantoj, kelkaj tre heziteme, esprimis al ni sian liberan opinion, si- ajn kritikojn aŭ sian rektan malplaĉon letere; sed tiaj unuopaj kaj maloftaj pli malpli liberaj aŭ hezitaj opiniespri- moj ne prezentis al ni versimilan su- perrigardon super la opinio de la t u t a interesita legantaro. Per la respondoj sur nia Demandaro ni nun posedos sufiĉe vastan eblecon por informi nin sufiĉe detale pri la ĝ e n e r a 1 a opinio de la legantaro. Miloj da respondoj sur kelkcentoj da demandaroj, kaj plej- parte tute sinceraj respondoj (ĉar ni skribis, ke oni parolu libere kaj kritiku laŭplaĉe), ja prezentos preskaŭ neel- ĉerpeblan fonton da deziroj, kritikoj, proponoj, instigoj, el kiuj ni tutcerte povos tre multon utiligi por la estonta ĉiama pliperfektigo de Heroldo. Tio, kompreneble, ne povos okazi je unu fojo. Tio povos okazi nur iom post iom, eble apenaŭ senteble en la ko- menco, — kiel ĝuste rimarkigas iu samideano el Ceĥoslovakujo, kiu „estas ikonvinkita, ke ili (la bonaj konsiloj) ne rezultigos revolucion en via jurnalo".
La plimulto de la respondintoj ĝene- rale ŝajnas esti tute kontentaj pri la nuna aranĝo kaj enhavo de Heroldo;
iii deziras nur jen tiun jen alian ŝanĝ- eton.
Estu certaj, karaj gelegantoj, ke ĉiun unuopan demandaron ni atente tra- legos, komparos, dezirojn kaj kritikojn notos, instigojn ekzamenos kaj 1 a ŭ - e b 1 e efektivigos.
Interesajn ekstraktojn el la dernand- aroj kaj konkludan artikolon pri ili ni intencas publikigi en nia jubilea nuinero aperonta, antaŭvideble, en la mezo de marto. ŭis tiam ni petas pacienciĝi.
Sed jam hodiaŭ ni kore d a n k a s al ĉiuj, kiuj sekvis nian inviton foje imagi esti ĉefredaktoro kaj sendi al ni siajn rimaŭkojn. Ni esperas, ke iam vi po- vos konstati ke via peno ne estis vana.
P rila
Novorganiza Problemo.
La Novorganizo de la Esperanto- Movado.
Leginte la raporton de la „Komisi- ono“ por unuecigo de la Esperanto- movado, mi demandas min, kiu komi- siis tiun komisionon. Komisiono estas ..membroj elektitaj ĉe iu kunveno por studi iun projekton ktp.“ Ŝajne, la priparolata naskiĝis en kelo, ĉar ne estas dirite, kiun asocion, societon aŭ kiujn organizitajn samideanojn ĝi re- prezentas, nek estas cititaj la nomoj de la membroj de tiu komisiono. Cu la membraro estas tutmonda aŭ nur paroĥa? Estas dezirinde, ke plena listo de la membroj de la komisiono kun iliaj loĝlokoj estu publikigata kune kun la nomo de la komisiinta aŭtori- tato.
Estas vere, ke nia movado ne estas modele organizita, tamen la nuna pro-
Milifo aŭ Paco ?
Cu la Londona Konferenco tiajn gigantojn forjetos sur rubejon?
La okuloj de la mondo estas nun- tempe direktitaj al Londono, kie antaŭ kelkaj tagoj konienciĝis tiiiu el la plej gravaj konferencoj depost la niilito: la Konferenco por Malarinado de la Flotoj. De ĝia sukceso aŭ nialsukceso grandparte dependas la estonteco de la mondo. Milito aŭ paco? Jen la sortplena demando.
Simila konferenco jam okazis en la jaro 1922 en Vaŝingtono. Sed la re- zultoj de tiu konferenco estis nur mal- grandaj. Tamen estis komenco. Cu la konferenco do Londono montros multoble pli grandajn rezultojn, tlo an- koraŭ ne estas antaŭvidebla. La inte- resoj de la unuopaj ŝtatoj partopren- antaj estas tro diferencaj kaj en multaj puuktoj eĉ rekte kontraŭaj.
U s o n o deziras floton egale fortan al la angla. ŭi bezonas krozŝipojn de 10 000 tunoj kun granda agadradio.
Ja la distanco de Usono al la Filipinoj
— plej okcidenta kolonio usona — es- tas ĉ. la duobla kiel tiu de Novjorko al Hamburgo. Usono plcdas ankaŭ por la libereco de la maroj.
G r a n d b r it u j o konvinkiĝis ke ĉe eventuala senlima konkurado kun Usono ĝi postrestos. Usono estas niin la pli riĉa lando kaj povus laŭvole konstrui floton liiulte superantan tiun de iu alia lando.
F r a n c u j o preferas ke la Lon- dona konferenco estu nur antaflkon- ferenco por alia malarmada konferenco okazonta en ŭenevo, kaj ke devigaj traktadoj estu prokrastataj ĝis la okaz- iĝo de la ŭeneva konferenco.
11 a 1 ii j o deziras egalfortan floton kiel Francujo. Tian oni ja konsentis al ĝi en 1922 en Vaŝingtono.
J a p a n u j o ŝatas posedi fortan flo- ton de krozŝipoj.
Usono, Anglujo kaj Italujo estas kon- traŭ la submaraj ŝJpoj, sed Francujo kaj Japanujo estas por ilia konservado.
Unu el la plej gravaj problemoj de la konferenco estas la f o r i g o de la
„ N e n i o n t i m ii I o j “ (Dreadnouglits), kies konstruado celis la plejeble gran- dan pligrandigon de la kanonaj kalibroj.
Ci-supra bildo montras la minacantajn kanontubojn de tia „Neuiontiinulo“.
Ekzemple, la anglaj liniaj ŝipoj „NeI- son“ kaj „Rodney“ posedas tian arm- ajon de naŭ 40,6 cm-kanonoj. Kion signifas tia kalibro, tion klarigas la jenaj ciferoj: pezo do unu pafajo 1050 kilogramoj, komenca rapideco de paf- aĵo 800 metroj posekunde, trabata povo tra forĝita fero de 1,5-mctra dik- eco, pafdistanco ĝis 36 km, pafofteco du pafoj pominute, longeco de I’ ka- nontuboj 18,3 metroj!
La nuntempa forteco de la flotoj de I’ nomitaj ŝtatoj estas, cn miloj da tuiioj (inkl. submaraj ŝipoj): Anglujo 1,241; Usono 1,174; Japanujo 761;
Francujo 416; Italujo 280.
Belajn kaj csperigajn paroladojn ni aŭdis ĉe la malferino de la Londona konferenco. Se la verko sukcesu (di- ris la angla reĝo), estas necese ke ĉ i u uacio portu oferojn.
Ŝe ja la reprezentantoj de ĉluj nacioj konseius ke tiuj postulataj oferoj tute n e estas oferoj! Male! La v e t a r m - ad o postulas oferojn, g r a n d e g a j n o f e r o j u , fantaziajn oferojn; la m a 1- a r m a d o , kontraŭe, ŝ p a r i g u s al la nacioj nenombreblajii milionojn kaj miliardojn da mono, kaj — kio estas eĉ multe pli grava — nenombreblajn ml- lionojn da homvivoj, kiujn englutas la uesatigebla militidolo . . .
La Londona konferenco interesas an- kaŭ nin e s p e r a n t i s t o j n en tre alta grado. Oni povas diri kion oni volas:
!a plimulto de I’ esperantistoj tamcn sentas en sl tiun idealon, kluii sentis en si Zamenhof, nia granda Majstro. La granda plimulto de I* esperantistoj mal- amas la militon kaj deziregas la daŭran pacon. Se la Loudona konferenco suk- cesos, ĝi certe faros grandan paŝon sur la vojo al la definltiva paco. Ni esperu piejeble bonan rezultaton.
jekto ne estas plibonigo. La „Komi- siono“ aŭ inicianto donas skemon tute ne modelan kaj naive proponas, ke „la grupoj estu la plenumantaj organoj. . . de la Centra Direkcio". Ankaŭf „Dum la laboro en la grupo estas absolute libervola kaj scnpaga, la afero estas alia en la nacia societo" (kaj ĉe la Di- rektoroj de la Centra Direkcio. E. E. Y).
Poste estas proponoj, ke estu bone pagataj la Direktoroj de la Centra Di- rekcio kaj la naciaj profesiaj laborantoj, kiuj ordonos la sekretariojn de grupoj.
fari laboron (por kiu ili nc estos pag- ataj). Tre bona rezonado. Direktistoj estu bone pagataj; plenumantoj laboru pro amo. La idealo estas, ke ĉiu, kiu faras laboron, estu pagata.
Ankaŭ: „naciaj societoj . . . . trans- donas la unuan (gravajn proponojn) al la Centra Direkcio por riccvi de tie siaparte denovc siajn ordonojn“. Do, dufoje ĉiu projekto devas esti plene diskutata, pruvata kaj akceptata. Multe da korespondado, elspezoj de naciaj komitatanoj por ĉeesti kunvenojn de la Centra Direkcio; ĝenerala malŝparode tempo, rnono kaj energio. Lokaj ko- mitatoj scias pli bone ol Centra Direk- cio, kio estas bezonata en iliaj landoj kaj regionoj.
D i r e k t o r i o (?).,— 1. La koinisi- ono volas, ke laboristoj, katolikoj k. s.
organizaĵoj kunlaboru sub nomo de UEA. Tio ne estas ebla, ĉar granda nombro de la anoj de la Direktorio komprenas nek la bezonojn de la ;la- borista movado nek la bezonojn de la rom-katolika eklezio. Tute apartaj or- ganizajoj estas necesaj por tiuj mov- adoj. Direktorio kun cento aŭ pli dd anoj estas tro malfleksebla, ĝi neniani kunvenus, neniam unuanime interkon- sentus. La korespondado estus tro kosta, kaj bezonus tro da tetnpo por ricevi respondojn al demandoj,
2. Afergvidanta Centra Direkcio por efektive gvidi nian movadon devas kunveni almenaŭ 312-foje jare, ne kvar- foje, por konstante kontroli la direk- torojn kaj decidi pri urĝaj aferoj.
3. „Ne estas necese, ke tiuj (direk- toroj) estu esperantistoj." „Unue ni bezonos unu.“ Jen naiva propono.
Niaj aferoj estu en la manoj de unuDi- rektoro, kiu scias lienion pri nia liisto- rio, pri niaj spertoj bonaj kaj malbonaj, pri taŭgaj vojoj kaj maltaŭgaj, kiu ne havas fajron en la koro. Tia direk- toro ne povas koinpreni nian mov- adon post rapida legado de nia histo- rio en lingvo, kiun li ne koinprenas.
Ne, direktoro kaj direktoroj deva sesti spertaj, harditaj en Esperanta militiro esperantistoj. Kaj tiaj lioinoj ekzistas inter nia anaro. Estas absurde pro- poni iri ekster nia rondo; estas kvazaŭ ordoni lertan fiŝkaptiston piloti aero- planon, kiun li la unuan fojon vidas.
Fi n a n c a f 1 a n k o. — Ne estas vero, ke „ni troviĝas en situacio, en kiu temas pri vivo aŭ morto de nia movado**. La inicianto ŝajne ne scias, ke estas inulte da homoj, kiuj ne po- vas aliĝi al UEA. Nia inovado ne inor- tas, kontraŭe, ĝi de tago al tago pli disvastiĝas en landoj, kie estas liber- eco de individua kaj societa agado.
Kredeble s-ro inicianto loĝas en lando, kie ne ekzistas libereco de presa kaj parola agado.
Estas fantazio komputi, ke proksim- ume 43 000 samideanoj elspezas jare po 48 sv. fk. Estas miloj kaj miloj da lertaj esperantistoj, kiuj jare elspezas ne pli ol po 12 sv. fk. por Esperanto.
Ankaŭ estus granda eraro meti nian
Paŝo 2 Heroldo de Esperanto N-ro 5 (553)
tutan monon en centran kason, ĉar ĉiam niaj servistoj fariĝas niaj mas- troj. Devas esti krom Centra Kaso multe da kasoj en diversaj lokoj. La skismo inter la laborista Esperanto- movado kaj la neŭtrala Esperanto- movado ne estas prolingva, sed pure proekonomia, kaj pro tio du apartaj organizaĵoj estas bezonataj. Rememoru, neniam metu ĉiujn niajn ovojn en unu
korbon! E. E. Yelland.
*
Nia nova organizo.
La koncerna artikolo en Heroldo n-ro 44 (1929) trovis mian p 1 e n a n atenton. Efektive, nova organizo de nia tuta movado n e c e s a s. Cie oni povis rimarki dum la lastaj jaroj, ke nia movado nur ankoraŭ stagnis. Sed dum la lasta tempo nova, freŝa vento ŝajnas denove antaŭenporti la Esper- anto-movadon. Mi havas Ia senton, ke nia movado troviĝas meze en la trans- iro de unu etapo al alia. Dum la pas- intaj jardekoj la esperantistaro vidis sian taskon en la pruvo de la uzebleco de Esperanto. Pri la u z e b l e c o de Esperanto eĉ influon havantaj rondoj kaj personoj jam preskaŭ nenie plu dubas, sed niankas la efektiva bezono.
Nun, kiam la esperantistaro diskonigis la valoron de la lingvo Esperanto, la esperantistoj staras kvazaŭ senhelpe antaŭ la nova etapo: kreado de be- zono, starigo de praktika uzado laŭ- ceia, laŭcela alkonduko de lernintoj al praktika aplikado. Jen la radiko de la granda problemo, kial multegaj el la personoj, kiuj jam sin okupis pri Es- peranto, ne restis fidelaj: oni ne mon- tris al ili la vojojn, sur kiuj ili povus atingi la praktikan aplikadon.
Se oni sin okupas pri nova organizo, oni nepre atentu la jenon:
1. Pli bona reciproka sintrovo de esperantistoj estas nepre necesa. Estas necese, liavi ne nur la adresojn de kelkaj delegitoj, sed de ĉiuj esperant- istoj.
2. La adresoj de la esperantistoj estu haveblaj:
a) en ĉiu fremdul-oficejo;
b) en ĉiu polica oficejo;
c) se a) kaj b) ne ekzistas en iu loko, tiam la magistrato estu la loko, kie oni povas ricevi la adresojn.
3. La ejoj kaj tempoj de la grupkun- venoj estu ankaŭ sciiĝeblaj en la lokoj nomitaj sub 2.
4. La korespondado postulas plejeble grandan disvastigon. La kelkaj adre- soj de korespondemuloj, kiujn oni po- vas legi en la Esperanto-gazetoj, ne sufiĉas. Oni devas atingi la laŭcelan korespondadon. Ciu homo havas siajn proprajn interesojn, kaj por tiuj, la propraj interesoj, li liavu la eblecon uzi Esperanton, kaj por tio la organizo devas facile havigi la adresojn laŭ pro- fesioj, aŭ pli bone k u n aldonitaj pro- fesiaj kaj oficaj sciigoj.
5. K o m e r c a organizo kun deleg- itoj, kiuj agas laŭ principoj, kiajn la komercistaro havas, estas necesa. Mi opinias, estas necese ke leteroj de fir- moj aŭ tiaj por firmoj estu tuj respond- ataj, kaj k o m p 1 e t e respondataj. Nur tiam estas eble, enpenetri pli grandajn komercajn cntreprenojn kaj eĉ komerc- ajn ĉambrojn. Unuopaj „komercaj gru- poj“ ne sufiĉas. La firmoj deziras havi la eblecon r e k t e skribi al eks- terlandanoj.
6. De la starigo de b e z o n o de- pendas la cnkonduko en la leruejoj.
Jen ekzemplo: Oficiala granda Esper- anto-organizo faras petskribon al ko- merca lernejo, ke oni enkonduku la in- struadon de Esperanto. La direkcio demandas pro tio la komercan ĉam- bron. La komerca ĉambro demandas aron da firmoj, ĉu ili deziras, ke la junuloj kunalportu de la lernejo la scion de Esperanto, ĉu la firmoj jam havas bezonon de Esperanto-scio, ĉu Esper- anto-leteroj jam alvenis ktp. La re- spondo: Ne. La efiko: la instruado ne povos okazi. Jen nia tasko: krei be- zonon.
7. Heroldo restu nepre, ĉar ĝi signi- fas atingitan sukceson.
H. Scheider, Plauen, Germ.
Rehomendu ™
.Heroldon de Esperanto*. Akcentu la semaj- nan aperon, la bonan enhavon, la grandan formaton kai la m u ltfla n k a jn ilustraiojn.
Generalo Sebert mortis.
G e n e r a l o — S c i e n c i s t o — E s p e r a n t i s t o — P a c i f i s t o — H o m o .
La 25-an de januaro, je la aĝo de 92 jaroj, mortis la Nestoro de uia rnovado, Generalo Sebert, en Parizo, en sia loĝejo, plena de tiom da di- versaj memorajoj. Knn li foriris me- ritplena kaj sindona batalinto de n’a ideo, kiu a-lportis al Esperanto ne nur sian aŭtoritatan nomon, sed ankaŭ parton de sia energio kaj materialan apogon.
Generalo Sebert naskiĝis en 1840, lernis en Politeknika Lernejo kaj en- iris poste kiel juna sub-leŭtenanto en la inaran artilcrion. Sendita en 1834 Novan Kaledonion por konstrui tie fortikaĵojn, li revenis en sian patro- landon preskaŭ antaŭ tuja komenco de la franca—germana milito, kie li partoprenis defendon de Parizo kiel aritileria kapitano. Post la milito, in- teresiĝinte pri la teknikaj problemoj de la artilerio, li okupis diversajn, pos- tenojn, estis, interalie, la fondinto kaj ia unua direktoro de la Centra Labor- ejo de la artilerio, inventis diversain artileriajn aparatojn. Li estis ankaŭ aŭtoro de kelkaj leĝoj de balistiko ki- ujn oni studis en diversaj armeoj an- koraŭ en 1914. La scienca aŭtoritato de Generalo Sebert en tiaj problemoj superpasis la liinojn de Francujo kaĵ malfermis al Ji brilan karieron.
Ankoraŭ juna generalo, li eksiĝis en 1890 kaj akceptis postenojn en divers- aj gravaj industriaj societoj. Pro liaj miJitaj meritoj Ĵi ricevis komandoran krucon de la Honora Legio kaj pro la sciencaj laboroj multajn fremdajn ordenojn, inter ili aŭstrajn kaj japan- ajn.
Elektite en 1892 membro de la Franca Scienca Akademio, li parto-
Kronlko
de rEspcranio-movado.
Danujo.
Aarhus. Tri kursoj. Vigla kunlaborado inter Aarhus Esp.-grupo kaj la antaŭurba grupo en Aabyhoj.
Horseus. Propagandparolado en Laborista Radioklubo 23.1.30 de s-ro A. P. Olesen.
Nyborg. Kurso en Ja Joka vcsperJerucjo.
En Skaarup Seminarium s-ro Lange, Odense, faris paroladon.
Odense. La Esp.-grupo ĝeneralkunvenis.
Estraro partc rcclektita. Oni diskutis aranĝ- ojn esperantistajn dum la festoj en la urbo komence de julio okaze de Ja 125-jara dat- reveno de la fabelverkisto Andersen. Tri kursoj.
Germanujo.
Colmnitz (Saksujo). Ciuvendrede kun- venas areto da gcsamideanoj. Oni clektis Heroldon kiel komunan legaĵon.
Dusseldorf. Esp.-Societo, Joka grupo de GEA festis la naskiĝtagon de D-ro Zamen- hof la 20.12.1929 kun parolado, kantado kaj deklamo. Multaj Esp.-libroj estis aĉetataj.
La 29.12. la grupo aranĝis viiitrofeston. Pro- gramo kiel tradicie; bona rezulto por la grupkaso.
En la ĉefkunveno Ja 17.1. 1930 jarraporto, kasraporto kaj novelekto de la estraro.
Prez.: s-ro G. Johannes; sekr.: s-ro W. Ger- land; kasisto: s-ro K. Kueper; bibl.: F-ino E. Rech; kunsidanto: s-ro P. Amon; gazet- raportanto: s-ro R. Berlin. La grupanoj sin preparas por ekzaineno. La grupbibJioteko enhavas ĉirkaŭ 150 librojn.
Koln. La grupo kunvenas regule. La kunvenoj estas bone vizitataj. Preskaŭ ĉiu- foje okazas mallonga parolado pri interesa temo. Funkcias kursoj por komencantoj kaj progresintoj. En la kurso por progresintoj oni komune legas artikolojn el Heroldo, pre- cipe la rubrikon „Tra Ja mondo“. — La 28.
1. 30 okazis parolado de f-ino Helene Wolff, Kleve, en la urba muzikakademio.
Hainni (Westf.). En festornamita ĉambr- ego de Ja gastejo Koch, je kandellumo kaj brilanta stclo, la 2.1.30 la Esp.-grupo Hamin povis returnrigardi je la kvinjara ekzisto.
Post la salutvortoj de nia estro, post kant- ade de „Kanto de ligo“ de Zantenhof oni
La perdo de Generalo Sebert nin ĉiujn plenigas je sentoj de doloro kaj malĝojo, kaj ni sincere konsentas kun la esprimo de niaj kondolencoj, kiun prezentis en la norno de Ja esperantistaro la ICK al la familio de 1’ karmemora mortinto per jena letero:
Tre estimata familio,
ni ĵus eksciis kun granda ĉagreno pr’.
Ja morto de nia altestimata samideano s-ro Generalo Sebert.
Ne nur nia komitato, sed la esperantistoj de la tuta mondo priploras la perdon de granda Jaboranto por Esperanto.
Dum longaj jaroj Generalo Sebert estis unu el la ĉefgvidantoj de nia movado.
Laboremo, energio kaj malavaremo dis- tingis Jin en niaj vicoj. Nelacigeble, ja obstine li pledis ĉie por Esperanto kaj pre- cipe en la unua cpoko de 1' publika pro- pagando faris netakseblajn servojn al Es- peranto per interesigo de Ja eminentularo kaj de 1’ registaroj. Lia organiza kapablo donis al ni la unuan bazon por vasta in- ternacia organizo de nia fortoj, diiektata’
de centra gvida institucio de la Esper- anto-movado, hodiaŭ reprezentata de nia koinitato. La sorto de la movado en Franc- ujo estis ĉiam intime ligita kun lia per-
recitis prologon; aJ kiu sekvis la fest- parolado de s-ro F. kaj fine Ja himno. — La poemo „De Weltsproake“ de nia mortinta Jionorprez. Ed. Raabe komencis la humoran parton. F-ino B. prikantis la ecojn de ĉiu membro en tre beletaj versoj. La prezent- aĵo kaŭzis fortan aplaŭdon. Anekdotoj pri tnembroj estis rakontitaj kaj vidigitaj en bildoj. Per rondoludoj (tni pinĉas kaj vi ne ridas . . . ktp.) finiĝis la vespero je la dua horo nokte. La festvespero estis por Ĉiuj partoprenantoj sprono por aktiva kunla- boro.
Polujo.
Wilno. Ekzistas nova Vilna Esperantista Societo „Universo“. Prez.: D-ro A. Gurwicz, vicprez.; D-ro A. Goldbart, sekr. kaj bibl.:
D. Fajnŝtejn, trez.: del. UEA K. GerŜater, Komitatanoj: B. Zalmanson, A. Globus, D-ro A, Globusowna. Reviza komitato D-ro M.
prenis diversajn sciencajn kongresojn, estis ĝenerala sekretario de la inter- nacia kongreso de elektra energio kaj de rnultaj sciencaj asocioj.
Baldaŭ li interesiĝis pri Esperanto en epoko, kiam oni devis havi ku- raĝon por paroli pri internacia lingvo.
Jam en 1898, kun Prof. Naville, li pre- zentis raporton pri nia ■ lingvo al ia Franca Scienca Akademio. Kiarn ko- menciĝis la franca periodo de nia movado, Generalo Sebert, per siaj senlacaj klopodoj en la oficialaj kaj sciencaj rondoj kaj per malavara sub- teno, helpis nian movadon. En 1905, post Ĵa unua kongreso kiun li parto- prenis, li starigis !a Centran Oficejon, kiu ekzistis ĝis la kontrakto de Hel- sinki. La rolon de la Centra Oficejo ni ne devas forgesi: ĉu per la ,.Of,- ciala Gazeto" kaj diversaj prilingvai eldonaĵoj, ĉu pri la rnultaj franclingvaj propagandiloj, ĝi efike helpis nian movadon, precipe dum Ja idista krizo.
Dum la milito, malgraŭ siaj okupoj en diversaj sciencaj komisionoj, li helpis al Ja publikigado de Informa bulteno — sola organo esperantista en Francujo. Ankaŭ dank’ al liaj klo- podoj, la Franca ŝtata Sekretario pr:
la higieno en Ja armeo, s-ro Justin Godart, nun senatano, publikigis cir- kuleron pri la ŝlosilo „Ruĝa Kruco kaj Esperanto“.
En 1919, Generalo Sebert kunvokis en Ja Centra Oficejo konferencon por pridiskuti diversajn aferojn de nia inovado. Gis 1928, jaro de likvido de la Centra Oficejo, Ii malavare helpis al ĝi. Generalo Sebert havis la kon- solon scii ke la riĉa biblioteko kuu multe da unikaj libroj, entute pli ol
4 000 volumoj, estis akceptita de la Koinerca Cambro. La lasta parto- preno publika al nia movado estis la vizito de la grizhara maljunulo al Ja internacia konferenco por la apliko de Esperanto en scienco kaj industrio, en.1924, en la Geografia Muzeo en Parizo. Tiain donaco estis farita al ii. Tamen, ĝis la lasta momento li in- teresiĝis pri nia movado.
Kiuj konis Generalon Sebert, ŝatis Jian demokratan spiriton, lian simpl- econ, lian mirindan memoron, kiu nen- iam forlasis lin, Jian energion kiu dev- igis lin Jabori preskaŭ supcr liaj fort- oj. La skribinto de ĉi tiu artikolo r:- memoras kiam en 1923, post tuta tago da laboro dividita inter la industriaj societoj kie Ji estis ĉu teknika konsiL anto, ĉu prezidanto, post kunvenoj de la Scienca Akademio, kiujn li reguJe vizitis, aŭ de diversaj aJiaj asocioj, Generalo Sebert venadis trifoje se- majne, je la 18-a lioro en la Centrun Oficejon kaj tie laboris dum unu horo por Esperanto. Eĉ malsana, li estis fidela je siaj postenoj.
Homo de progreso kaj vera demo- krato, GeneraJo Sebert estis sincera pacifisto kaj jam antaŭ la milito estis partiano de franc—germana alprok- simiĝo (oni rememoras eble kunvenon okazintan dum la Berna kongreso) kaj de la limigo de armadoj. Tiam li ak- ceptis estis membro de la honora ko- initato de la pacifista asocio „La Paix par le Droit“.
Post meritplena vivo, Generalo Se- bert malaperas. La nova esperantisra generacio ne forgesu la meritojn de tiu pioniro, lia noino restu en niaj spi-
ritoj! ALO.
La esperantistaro kondolencas.
sono. Antaŭ 3/* jaroj nia koinitato havis Ja plezuron kaj honoron, esprimi al li sian dankon por lia servado per dediĉo de ho- nora medalo.
Vortoj preskaŭ ne ebligas esprimi !a doloron sentatan de ni. Kortuŝite ni sta- ras apud lia tombo kun dankemeco kaj adiniro pro lia fideleco al nia afero. Ge- neralo Sebert ne ĝisvivis la venkon de Esperanto, sed li povis ankoraŭ sekvi ĝiajn mirindajn sukcesojn, por kies atingo ankaŭ Ji donis sian amon kaj entuziasmon.
Li nuu forlasis nin. Sed lia persono restos ĉe ni neforgesata por ĉiam. Plenrespekte ni ĉiam memoros pri li, la kuraĝa batal- anto por granda homaina idealo.
R. I. P.
Ni petis nian francan membron, s-ron M. Rollet de l’Isle, eksgeneralinĝeniero- hidrografo de la Franca Marino, en nia norno honorigi la karan mortinton okaze de la enterigo.
A1 vi, .estimata familio, ni permesas al ni, sendi samtempe nian koran kaj pro- fundan kondolencon.
Internacia Centra Komitato de la Esperanto-Movado
John Merchant, prez. R. Kreuz, Gen. Sekr.
Rubinŝtejn, D-ro Fanny Nejman, D-ro W.
Idelson. La societo posedas bibliotekon.
Estas gvidata unu kurso. Adreso: Wilno, Zawalna 15 m. 7.
Rutnanujo.
Bucuresti. La 18. 12. 1929 aranĝis la Esp.-grupo bone sukcesintan Zamenhof- kaj libro-festojn en la legejo de la biblioteko
„Libertatea“. Paroladis s-roj G. Lungu- lescu kaj H. Fischer-Galati. La agrablan vesperon ĉeestis Ĉ. 40 personoj.
Cluj. La 15. 12. 1929 loka grupo kaj so- cieto „Pax Christi” festis la tradiciajn Zamenhof- kaj librotagojn en gaje-solena maniero. Post la paroladoj de s-ro Cora kaj E. Morariu sekvis ĉarmaj popolkantoj.
Timlsoara. 1. 12. 1929 s-ro Julio Csapo, vicdel. de UEA, komencis kurson por 107 gejunuloj, inter ili 60 geskoltoj. La kurso okazas ĉiudimanĉe.
N-ro 5 (553) Ileroldo de Esperanto Pafco 3
Esperanfo kaĵ Radio.
Radio-dissendoj.
-La Radio-sfero estas kampo, sur kiu oni jain hodiaŭ ĉiutage povas praktike uzi siajti Esperanto-sciojn. La Radio-sendstacioj de Eŭropo disaŭdigis en la lastaj monatoj ĉiu- tage ne nur unu, sed plej ofte du, tri aŭ p!i da Esperanto-dissendoj, kiujn oni povis aŭs- kulti per simpla Radio-aparato. Precipe r - markinde estas, ke la pli inultaj Esp.-dis- sendoj dumtempe ne estas nuraj kursoj, sed demonstracias la praktikau aplikadon de !a Esperanto-lingvo per Esp.-paroladoj kaj aliai interesaj informoj. Pli ol 30 Radio-sendsta- cioj ĉiusemajne alvokas al milionoj da Ra- dio-aŭskultantoj: Sekvas nun la Esperanto- parolado de s-ro . . . kaj tiel pruvas, ke Es- peranto estas praktike uzata. Kelkcentoi da Radio-ĵuriialoj demonstracias ĉiutage per presitaj literoj al inultaj milionoj da legantoj, ke Esperanto vivas kaj estas praktike uzata.
Gesamideanoj! Kia estas la profito de tiu grandega propagando? Certe Ja profito ek- zistas, sed ni ne eluzas ĝfn. Ekzemple !a Radio-parolantoj kaj kursgvidantoj ricevas multajn leterojn, poŝtkartojn aŭ aliajn skrib- aĵojn de la aŭskultintoj kaj partoprenantoj de la kursoj. Kio estas farita per tiu grav- ega materialo? Generale la Radio-paro!- anto aŭ kursgvidanto estas superŝutata per laboro kaj ofte eĉ ne povas respondi al la skribinto. En ceteraj kazoj la leteroj, poŝP kartoj ktp. estas metataj en la paperkorbon aŭ bone konservataj en iu kesto el kiu il:, neniam reaperos. Alifoje la leteroj estas transdonataj al la loka Esp.-grupo, kaj la grupestro faras al si multajn penojn, sed la lernanto pro iu cirkonstanco ne ŝatas aliĝi al la grupo. Tiel la bona propagando kaj la multnoinbraj Radio-kursoj ne montras iun kalkuleblan profiton por nia movado.
Tial estas necese organizi ankaŭ ĉi tiun aferon kaj eluzi la profiton laŭ bone ellabor- ita plano. Mi proponas, ke la Naciaj Soci- etoj starigu Radio-komisionon, kiu prilaboru ĉi tiun aferon kaj ke la Radio-parolantoj kaj kursgvidantoj sendu la adresojn de la ricev- itaj leteroj, poŝtkartoj, informoj ktp. al tiu Komisiono. Tasko de la Komisiono estas iiuu gajni tiujn interesulojn al nia movado ĉu senpere, ĉu pere de la koncerna loka Esp.-grupo. Krom tio la adresoj de la Es- perante skribintoj estas sendataj al la Ko- misiouo por Radio-Statistiko, komisiita de ICK, kiu kolektas la adresojn de la esper- antistoj, kiuj posedas Radio-aparaton kaj starigos laŭlandajn listojn por ĉiu ajn celo.
Por ŝpari laboron ankaŭ estas eble, ke la Radio-parolanto aŭ kursgvidanto sendu nc la adresojn, sed la leterojn rnern, se li ne be- zonas ilin en estonteco. La Komisiono per Radio-Statistiko jam nun havas grandan adresaron pri Radio-amikoj lnter la esper- antistaro kaj volas dum la somero statistike prilabori ĝin por starigi laŭplanan propa- gandan kampon en Radio por la venonta
vintro. J. Jungfer.
Radio-SiafisiiKo por 1929.
De J. Jungfer, Lŭbben.
En Radio, sendube la plej grava afero por Esperanto-varbado, la Esperanto-mov- ado bone sukcesis. Je la fino de la jaro 1929 estis dissendata krom la multnombraj Es- peranto-Radio-kursoj almenaŭ unu Esp.-pa- rolado ĉiutage de iu eŭropa Radio-send- stacio. Pro tio al ĉiu esperantisto eĉ en malgranda vilaĝo estis eble, ĉiutage p‘rak- tike uzi siajn lingvo-sciojn kaj kontroli Ja ĝustan eiparoladon de Esperanto.
La Esperanto-Radio-Programo, kompilita de la Komisiono por Radio-Statistiko, komi- siita de ICK, aperos de nun regule ĉiusemajnc kaj estas pubiikigata en la plej gravaj Es- peranto-gazetoj. Precipe grave estas, ke tiun programon ankaŭ represas granda nom- bro da naciaj Radio-ĵurnaloj: En Germanujo publikigas la E.-R.-P. la tri plej gravaj Ra- dio-Jurnaloj: „Der Deutsche Rundfunk",
„Funk“ kaj „Arbeiterfunk“ ; en Ceĥoslovak- ujo la germanlingva kaj ĉefia eldono de „Ra- dio-Journal“ kaj la „Deutscher Rundfunk der Tschechoslowakei“ ; en Anglujo la B. B.
C. gazeto „World-Radio“ ; en Danujo „Ugens Radio“ ; en Nederlando la V. A. R. A.-ĵurnalo
„Radio“ ; en Polujo la Radio-gazeto „Radjo“, en Svedujo „Norsk Radio" kaj en ltalujo verŝajne en estonteco ankaŭ „Radiocorri- ere“. Ciuj ĉi tiuj gazetoj publikigas la E.- R.-P. preskaŭ en ĉiu numero, farante ĉiu- semajne efikan propagandon por Esperanto.
Krom tio represas la programon de tempo
Espcranfo-Radlo-Programo
de la Komisiono por Radio-Statistiko, ko- misiita de Internacia Centra Komitato de la
Esperanto-Movado.
Kompilita de
J. Jungfer, Lindenstr. 10, Lŭbben (Sprcewald) Germanujo.
Mallongigoj: K: Elementa kurso^por komenc- antoj; Kp: Kurso por progresintoj; N: Nov- aĵoj, informoj; P: Progranto de la venonta semajno en Esperamto; Par: Parolado, parol-
anto.
* Bonvolu ikontroli laŭ la programo de la sendstacio.
La tempo estas tiu de Meza Eŭropo (MET) kaj la somera tempo de Greenwich. La vintra tempo de Greenwich (GMT) estas je unu horo pli frua.
Dimanĉo, 2. Februaro.
*O8.3O Langenbcrg, 473 in — Aachen, Koln, Mŭnster — Par: A. Dormanns: ŭer- mana pratempa kulturo — 30 inin.
10.00 Eskilstuna, 246 m — Par: A. Agren:
K — 30 min.
Lundo, 3. Februaro.
*20.00 Moskva-Moskau, 938 m — Par: N.
Hohlov: Pri la sovetia vivo kaj kul- turo — 30 min.
20.30 Lille P. T. T. Nord, 265 m — Par: A.
Trotin: EspJorado de la Gramatiko kun komentarioj — 30 rnin.
*22.15 Paris L. L. — Par: Favrel: K.
Mardo, 4. Februaro.
18.15 Nŭrnberg, 239 m — Mŭnchen, Augs- burg, Kaiserslautern — Par: A. Star- ke: La sendo de la sankta Petro;
rakonto el la alpoj de G. Fraungruber
— 30 miu.
19.00 Bern, 403 in — Par: J.Schmid: K — 30 min.
*19.10 Torino-Turin, 291 in — Par: Prof.
D-ro Canuto: Esp.-literaturo kun italaj klarigoj — 30 min.
Merkredo, 5. Februaro.
*18.45 Wien, 516,3 m — Graz, Innsbruck, Klagenfurt, Linz — Par: W. Smital:
— 10 min.
*19.20 Hilversum, 1875 m — Program-anonc- ado en Esperanto — 180 min. — vidu la artikolon en ĉi tiu numero.
20.30 Moskva-Moskau, 938 m — Program- anoncado en Esperanto.
Jaŭdo, 6. Fcbruaro.
18.30 Paris P. T. T„ 447 in — N.
20.00 LjubJjana-Laibach, 572 m — Pro-
al tempo ankaŭ Radio-ĵurnaloj en Belgujo kaj Hungarujo.
La nombrojn de Esp.-dissendoj de Ja eŭ- ropaj Radio-sendstacioj prijuĝi nur estas eble laŭ takso, ĉar Ja Komisiono pri multnombraj disaŭdigoj ne ricevis informon. Kelkfoĵe posemajne dissendis pli ol 40 Radio-sendsta- cioj Esperanto-disaŭdigojn. Entute estis dis- senditaj en la jaro 1929 laŭ miaj statistikaj notoj pli ol 1500 Esp.-dissendoj en 15 landoj de 62 Radiostacioj sur Ia eŭropa kontinento.
Starigo de statistiko pri la Esp.-dissendoJ en Ameriko, Japanujo, Koreujo kaj Aŭstralio ne estis ebJa, ĉar ĝenerale oni ne povas aŭskuJti tiujn dissendojn.
Komisiono por Radio-SfafisiiKo.
Komisiita de Internacia Centra Komitato de la Esperanto-Movado.
Oficiala Informo n-ro 1.
Adreso. ICK elektis la subskribinton
■kie-1 Prezidanton de la Komisiono por Ra- dio-Statistiko. La adreso de tiu Komisiono estas de nun: S-ro J. Jungfer, Linden- strasse 10, Lŭbben (Spreewald), Germ.
Esperanto-Radio-Programo. La plej grava tasko de la Komisiono estas la kompilado de la Esperanto-Radio-Programo, kiu nun aperas ĉiudimanĉe. Informojn bv. sendi tiel frue, ke mi ricevu ilin sabate. Even- tuale sendu per aeroplana poŝto!
Radio-Statistiko. La Radio-amatoroj kaj Radio-aŭskultantoj estas petataj sendi al la Komisiono siajn adresojn sur poŝtkarto kaj informi pri jenaj demandoj:
1. Cu vi havas Radio-aparaton?
kun kiom da valvoj (lampoj)?
gramtti-anoncado en Esperanto.
*20.20 Kaunas-Kowno, 1935 m — Par: J.
Kutra: Ekonomia stato de Litovujo
— 20 min.
21.30 Lyon-Ja-Doua, 466 m — Par: Prof.
G. Pouohot: K — 15 min.
22.30 Moskva-Moskau, 938 m — Par: V.
Ĵavoronkov.
22.30 Uddevaila, 283 m — Par: E. Dahl:
N — 30 min.
Vendredo, 7. Februaro.
*19.00 Stuttgart, 360 m — Freiburg — Par:
Prof. Ghristailer: P — 5 min.
20.25 Minsk, 700 m — Par: D. Snejko: Es- peranto-Radio-gazeto — 30 min.
22.30 Leningrad, 1000 m — Par: M. Urban kaj G. Teterin — 30 min.
Sabato, 8. Februaro.
16.40 Huizen, 1875 m — P. Heilker: K — 30 inin.
18.25 Breslau, 325 m — GJeiwitz, 253 m — Par: A. HanuscJrke: Promenado en la bela urbo Liegnitz — 10 min.
18.30 Ljubljana-Laibach, 572 in — K — 30 inin.
•19.00 Konigsberg, 276 m — Danzig — P — 5 niin.
*19.18 Zŭrich, 459,4 m — Par: R. Unger:
K — 10 min.
*20.00 Tallinn, 296 m — Tartu — N: pri Estonio kaj Esp.-movado — 10 min.
20.30 Moskva-Moskau, 938 m — Program- anoncado en Esperanto.
21.15 Lyon-la-Doua, 466 m — Par: Prof.
G. Pouchot kaj E. Borel: N — P — 10 min.
23.15 BruxelJes, 508,5 in — P — 5 min.
•
Stuttgart. La ..Sŭddeutsche Rundfunk A.
G., Charlottenplatz 1 en Stuttgart" dissendas ĉiun duan incrkredon je 18.35 h. (MET) Es- peranto-paroladon de D-ro Vogt el la „Ori- ginala Verkaro*. La kurso jam komenciĝis la 15. januaro. Ondlongeco: 360 m.
*
Nova Esperanto-kurso ĉe Radio Langcnbcrg.
Dimanĉon, 2.3., jc 8.30 h., komenclĝos nova Esperanto-kurso ĉe Radio Langenberg (Koln), ondo 473 m, laŭ speciala lernolibro de la kursgvidonto s-ro Dormanns. La kurso poste daŭros dŭm 18 monatoj ĉiudimanĉe de 8.30—8.55 h.
2. Cu vi aŭskultas per laŭtparolilo?
pcr telefono? per detektoro?
3. Cu vi povas ricevi tre mallongajn ondojn ?
4. Cu vi havas Radio-amatoran send- stacion?
5. Kia estas via Joka sendstacio?
6. Kiajn sendstaciojn vi ofte aŭskultas?
7. Kiajn aliajn sendstaciojn vi povas aŭs- kulti?
8. Kiajn naciajn Radio-ĵurnalojn vi abon- as?
9. A1 kiuj Radio-societoj vi apartenas?
10. Cu vi estas preta kunlabori en Radio- aferoj?
Raporto prl la Esperanto-dissendoj. La Koinisiono serĉas, por plenumi siajn taskojn, en ĉiuj landoj helpantojn kaj kunlaborantojn.
Gesamideanoj, kiuj havas Radio-aparaton kaj disponas pri iom da tempo, estas petataj, sendi tuj sian adreson al la Komisiono. Ni urĝe bczonas raportojn pri la Esperanto-dis- sendoj, pri aŭdebleco, inalhelpoj kaj efiko de la koncernaj sendiloj. Do, skribu tuj, la laboro estos interesa.
Lŭbben, en decembro 1929.
Jungfer.
infernacia Radio-Asoclo (IRA).
En la jaro 1924, IRA fondiĝis; granda estis la intereso inter esperantistoj kaj Radio-inte- resuioj de la tuta mondo. 1RA kreskis duin unu jaro al 1000 membroj en 30 landoj. Mul- tajn sukcesojn atingis IRA — Internacia Ra- dio-Revuo aperis. — Radio-stacioj sendis sciigojn pere de 1RA kaj la unua internacia Radio-amatoro-unio kune kun IRA faris kongreson en Paris en 1925.
Sekvis kelkaj jaroj, kie malsano de 1’ IRA- prezidanto kaj pli de ĝia ĝenerala sekretario malbonigis la forton de nia grava asocio.
Nun, eu 1929-30, nia IRA ja vivas, sed kia- maniere? Cu vi, kara samideano, kiu vol- onte aŭdas Esperanto-Radio-paroIadojn cl diversaj stacioj, estas interesata pri nia pro- pra Radio-asocio, kiu vere estas la plej bon- ega ilo por nia paca ideo?
Vi certe morale kaj finance subtenas IRA-n por daŭra ekzistado. Sen via lielpo ni nenion povas fari. Per via kunlaboro ni venkos, ĉar Esperanto kaj Radio bezonas internacian asocion; tial ni plej insiste ad- nionas ĉiiin radiiston aŭ esperantiston sin turni al mi. Se vi sendos al mi vian nonion kaj adreson kuu aniĝdeziro, vi faros bon- egan propagandon por Esperanto per Radio, Aliflanke IRA ne povas ekzisti sen intereso, eĉ ne sen mono. Memoru ke Internacia Ra- dio-Asocio apartenas al vi por paco kaj koinpreno inter la homaro.
l5aul Lendorff, Internacia Sekretario, Overbyes AHee 38, Kopenhago.
Esperanfo
ĉe Radio-Sociefo A.V.R.O.
Hilversum, Nedcrlando.
Kiam Esperanto estis unuafoje uzata por la anoncado de prograino ĉe A. V. R. O., nonie la 21-an de novembro 1929, ni nur malfrue povis sciigi tion en la gazetaro. La dua Esperantlingva anoncado, kiu okazis la 18-an de decembro 1929, tute ue estis an- taŭe anoncita al la Esperanto-publiko. La kaŭzo estas ke nur la 14-an ni ekhavis cerO econ ke la provo estos ripetata.
Estas grave ke ankaŭ en estonteco okazu tiuj Esperantodisaŭdigoj, kaj pro tio la ne- ceso ekzistas ke la estraro de A. V. R. O.
sciu ke oni interesiĝas pri nia Jingvo; ni bezonas tiaJ simpatl-skribaĵojn (situpla poŝt- karto sufiĉas). La inalfacilaĵo estas ke la direkcio nialpermesas buŝe peti raportojn duin la disaŭdigo kaj ni devas tial fari tiou en la Esperantogazetoj. Malfacila tasko, ĉar ni jam prcskaŭ certe scias ke ankaŭ ĉi tiun fojon ui ne sufiĉe frue scios la daton de eventuale sekvonta Esperanto-uzado.
Tainen ni havas indikilon en la fakto ke Ja anoncado mir okazos dum tiel nomataj „In- ternaciaj Vesperoj". La lnternacia Unuiĝo por Radio-Disaŭdigo en ŭenevo de tempo al tempo invitas ĉiujn inembrojn dediĉi uiiu vesperon speciale al la muzika arto de unu nacio. Multaj el la plej gravaj stacioj ĝis min ĉiani plenumis tiajn pctojn kaj la sekvo estas ke diiiu tia vespero je antaŭe fiksita dato oni tra la tuta mondo aŭskultas la mu- zikon de unu speciala nacio.
Ni tial proponas ke ĉiu Radio-amatoro en la sekvontaj semajnoj atente ekzamenu la Radio-prograinon por scii ĉu estos „Inter- nacia Vespero". Se jes, aŭskultu al A. V'. R.
0., ankaŭ se la programo ne anoncas Es- peranto-tradukon. Se vi aŭdas Esperanton, sendu simpati-esprimon, se ne, skribu ke vi sentis inankon post la dissendoj de 21.11.29 kaj 18.12. 29. Tio nepre efikos en boua ma- niero, La adreso estas: A. V. R. 0., Poŝt- kestd 734, Amsterdain.
Pripensu Ja grandan reklaman valoron, se eble centmiloj da personoj, kiuj aŭskultas al potenca stacio, duni tuta vespero aŭdas Es- peranton parolatan. Ni tial kalkulas jc via
kunlaboro. H. J. B.
EKspozlcio de Aŭsira Radio-Llgo.
„Osterreichischer Radio-Bund“ („Aflstria Radirf-Ligo“) okazigis sian uuuaii ekspozl- cion la 4.—6.1.1930 en Wien.
Kroin industriproduktoj de la plej konataj Radio-firmoj tie prezentiĝis ĉefe memkon- struitaj aparatoj de la liganaro. Partoprenis ankaŭ la ŝtata Radio-esplorinstituto de Tek- nologia Metiar-Muzeo en Wien.
Por atentigi sian anaron kaj la vizitantan publikon pri la graveco de Esperanto por la Radio-sfero, ARL sin turnis al Aŭstria Es- peranto-Instituto petaute Esp.-materialon por aparta fako de la ekspozicio. Specialo ĉi tiu fako tre interesis la vizitantaron, kiu ja plejparte kutimiĝis al la ĉiunierkredai Esp.-paroladoj ĉe Radio-Wien. Mirige im„
presis multajn la geografia kartego pri eŭ- ropaj sendstacioj Esperantemaj. grafikaĵo pri ties plinombriĝo, Esp.-literaturo pri Radio kaj etnografio, diverslandaj gvidiloj kaj ta- belo pri disvastigiteco de UEA.
La sensaciaĵo plej alloga estis pruvo por unika korespondsukceso per Esperanto:
Multlegata aŭstria ĵurnalo „Das Kleine Volksblatt (ĉefred. Hermann Mailler, Wien)
