Sendependa organo de la Esperanlo-movado / Semaina / Inlernacla / Universaia
Administracio: Koln a. Rh. (Kolonjo). Brŭsseler Strasse 94, Germanujo.
Redakcio: Cefredaktoro: Teo Jung; resp. redaktoro: Joseph Berger;
anonca redaktoro: Michael Wieland. La redakcio ne resendas manu- skriptojn aŭ fotografajojn; retenu por vi kopion! Telefono: 5 68 93.
Subfakoj: Librejo kaj Presejo. Skribante al ni, uzu por ĉiu fako (administracio, redakcio, librejo kaj presejo) apartajn foliojn! — Prezo de Abono (nur antaŭpage): 15 germ. rmk.; mendita per la poŝto aŭ rekte Ce la eldonejo: 12 germ. rmk. Oni povas pagi kvaronjare.
DeKunua jarKoleltfo
N-ro 2 (550)
10 januaro 1930
(10-paĝa)
Prezo de Anoncoj: po unuCentimetra kolonero (62 mm larĝa) 1.20 rtnk.
Anoncetoj (nur antaŭpage) kostas po vorto aŭ mallongigo 0.05 rmk., minimume 1.— rmk. Rabato: 3X enpreso 10%, 5X 15%, 10X 20%.
Poŝtaj ĉekkontoj: (ĉiuj niaj kontoj funkcias sub la firmo „Heroldo de Esperanto. Koln, Germanlando"): Bruxelles 204.404; Budapcst 59.379;
Kobenhavn 49.62; Koln 1117.76; Milano 3/954; Praha 781.93; St. Gallen IX/4602; Stockholm 41.80; Warszawa 191.094; Wien D 62.473;
Zagreb 408.14; Zeist 130.630. — Banka konto: Deutsche Bank.
Kursado kai propagandvoiago
dc Norariu Ira svcdulo.
De loko al loko vojaĝas niaj ekster- landaj instruistoj. Antaŭ nelonge s-ro Morariu forlasis la plej sudan provin- con de nia lando. Kiel mi pli frue ra- portis, lia tiea restado estis sukceso.
La gazetoj montris grandan favoron, artikole kaj bilde informante pri la in- teresaj prelegoj, kiujn aŭskultis entute pli ol mil personoj, kaj pri la kursoj, kiujn partoprenis 450 homoj.
La 8-an, 9-an kaj 11-an de novembro okazis la solena finfesto, kaj de ĉie oni aŭdis dirojn pri la metodo, ĝiaj re- zultatoj kaj la aplikinto. Certe ĉiuj konsentis, kiam s-ro G. Tellander en Bjuv diris, ke la 20 lecionoj estis ful- moj, kiuj ne sendis pereigan fajron kaj morton, sed disigis la mallielon kaj portis scion kaj Zamenhofan amon en la kapojn kaj korojn de la partopren- intoj.
Unu el la gazetoj (Skanska Social- Demokraten, 11.11.) skribis Esperante interalie:
A1 Sinjoro Tiberio Morariu!
Ili estas for, tiuj dek semajnoj agrablaj, tiuj dudek ĉarmaj lecionoj viaj!
Estas kvazaŭ sonĝo, oni ne volas kredi, ke ne plu estas kurso, ne po- vas kredi, ke dum dek semajnoj ĝi daŭris. Tamen tiel estas. A1 la ge- kursanoj ili ne estis 'lecionoj, ili estis veraj festetoj, kreitaj de via spirito genia, de via korpe eta, sed spirite grandega persono. Sindone vi oferis vin, sindone vi laboregis kaj tage kaj nokte por la sankta afero Zamen- hofa, por la interfratiĝo de 1’ hom- aro!
Ciuvespere vi aperis antaŭ ni kun bona hiunoro kaj kun vizaĝo brilet- anta de ĝojo. Ni bone scias, kiom tio ĉi kostas al vi, ni bone scias, ke multfoje sub viaj de ĝojo briletantaj trajtoj sin kaŝis lacego, jes, eĉ mal- ĝojo.
Sinjoro Morariu, kiom vi donis al ni, estas neeble rekompenci. Ni ka- pablas doni al vi nur nian de 1’ koro venantan dankon, nur sinceran pro- meson flegi la semojn esperantajn de vi semitajn.
Ni tre, tre dankas al vi!
La gekursanoj.
Kiel videblan pruvon de la dankemo de la kursanaro Morariu ricevis port- eblan skribmaŝinon „Remington“ kaj krizanteman bukedegon kun ruman- kolora rubando.
Kortuŝite Morariu dankis per la vortoj: La merito ne apartenas al mi, sed al la genia kreinto de la lingvo, D-ro Zamenhof, kaj al la samgenia kreinto de la metodo, Andreo Ce.
Multaj samideanoj kun ruĝaj rozoj, helaj diantoj kaj blankaj krizantemoj adiaŭis la karan instruiston, kiam li forvojaĝis al Uddevalla.
Kelkaj pozitivaj rezultoj: multaj no- vaj grupanoj, 74 provabonoj al Heroldo, Esperanto-literaturo vendita por ĉ. mil svisaj frankoj. Kelkaj instruistoj, par- toprenintaj la kursojn, gvidas mem kursojn (s-roj Ingelgard kaj Stjarne- gard).
La 12-an de novembro li venis al Uddevalla, kaj jam la 13-an okazis
provleciono en la plej granda salono de la urbo, kiu estis plenplena. Sub- skribinto interpretis. Sukceso. Afable la lerneja inspektoro Carl Agner, kiu mem partoprenas la kurson, disponigis unu el la ĉambroj de la lernejo. Ga- zetartikoloj, radioparolado kaj afiŝoj vekis la intereson de la urbanoj. 140 personoj el diversaj profesioj parto- prenas, inter ili 15 instruistoj.
En loko ekster Uddevalla, Munke- dal, Morariu faris lumbildanparoladon pri Rumanujo. Granda intereso regis la 200 ĉeestintojn. Propono pri kurso tie estis akceptata, kaj la 24-an okazis provleciono. C. 60 personoj aliĝis.
En Uddevalla Morariu havas du grupojn lunde, merkrede kaj vendrede.
Marde li gvidas kurson por infanoj el la daŭriga lernejo kaj por esperant- istoj. Ĵaŭde kaj dimanĉe okazas la kursoj en Munkedal.
Entute partoprenas 250 lernantoj.
Ciam antaŭen!
Einar Dalil.
Grava Esperanla verKo en preparo.
Mallaŭte, dum la Esperanto-Ŝipo daŭrigas sian vojon tra la pli inalpli movata occano al la inalproksima havcno, prepariĝis eii trankvila vilaĝo malproksime de la granda mondtrafiko grava Esperanta verko: Es- peranto-Enciklopedio.
Antaŭ mi kuŝas unu el la kvin manuskript-
Hodiaŭ mi volas raporti pri la plej nova Esperanta geedziĝfesto, kiu okazis en uia sudetgermana loko Langenaŭ apud Bhm,- Leipa (Cefioslovakujo), kaj pri kiu Heroldo en n-o 540 jam publikigis mian informan le- teron.
Do, la festo, geedziĝa cercmonio por s-ro Rudolf Jochmann kaj f-ino Dafinka Spa- sova, vere okazis la fiksitan tagon, la 9-an de novembro 1929, en nia vilaĝega preĝejo, kiu estis belege ornamita, kaj kie la esper- antista pastro, religiprofesoro D-ro Schind- ler, jam atendis la feliĉan junan paron. La majestaj sonoj de la orgeno aŭdiĝis kaj la gekantantoj de la kantunuiĝo de Langenaŭ, kies membroj estas la gefianĉoj, kantis je ilia honoro la belegan geedziĝan ĥoron el
„Lohengrin“. Kiam la belaj melodioj ĉesis, aŭdiĝis nia kara lingvo Esperanto ĉe la lutn- anta altaro: D-ro Schindler direktis per varme tremetanta voĉo bonkorain vortojn esperigajn al la juna paro, kiu staris antaŭ li kaj atente aŭskultis lin. Tuj post ili staris filineto mia, kiu estis ĵetinta florojn sur la vojon de la paro de la aŭtomobilo ĝis la al- taro. Post ŝi staris la ambaŭ atestantoj, an- kaŭ esperantistoj, kaj la ĉeestantai parencoj.
En la preĝejo ĉiu sidloko estis okupata de gekonatoj kaj scivolemaj loĝantoj.
En sia bonega prediko la honorinda mal- juna doktoro-pastro ankaŭ skizis la speci- alan signifon de Esperanto por la juna paro kaj adinonis por Ĉiaina fideleco ankaŭ al nia sankta lingvo. Kaj kiu konas la novgeedz- ojn, tiu ankaŭ pensis certe kiel mi mem:
„Ho jes! Ili restos ĝismorte fidelegaj verd- stelanoj!**
Sekvis la ceremoniaj vortoj konsekraj kiin la dufoja laŭta „Jes!“ kaj la eklezia benado de la nova edzeco. La orgeno denove ek-
kaieroj ĝis nun nete skribitaj. Kvankam ĝi estas nur ekstrakto el la verko, repre- zentanta eble unu dekduonou de la tuto, ĝi frapas per sia preskaŭ-kompleta enhaveco.
Ankoraŭ ne ĉio en ĝi estas tute novtenipa aŭ tute korekta; kelko estas ĝustigota, pli- bonigota, konipletigota antaŭ la presado.
Sed jam en sia nuna fortno la verko ŝajnas al mi tre utila frukto rezultiĝinta el kelk- jara fervora laboregado kaj klopodado.
Kiam ĝi estos tute preta, ĝi estos sendube unu el la plej gravaj kaj plej utilaj verkoj de la tuta Esperanta libraro.
Bedaŭrinde ĝis nun mankas eldonisto por Ia verko. Heroldo ne povos entreprenj la
La Sennaciismo.
En Heroldo n-ro 49 (545) mi legis arti- kolon de s-ro Aleksander Menĉinski titol- itan „La sennaciismo", kiu instigas min, al- diri kelkajn vortojn.
La aŭtoro opinias, ke en la nacio ĉiui homoj estas kunligataj per komuna sorto h i s t o r i a, forgesante ke la nacio kon- sistas el diversagadantaj homoj, el klasoj.
Se s-ro M. la taskon de la nacio taksas tiel, ke ĝi plenuinu la plibonigon de ekonomia, politika kaj kultura vivstatoj, li ne kon- slderas, ke la deziroj kaj idealoj de la inal-
■ unaj klasoj en la nacio interkontraŭstaras.
Kion komprenas la klasoj pri la plibonigo de la, ekzemple, politika vivstato? Cu la kon- ceptoj de ĉiuj nacianoj estas tute egalaj?
Certe ne! Tion, kion la laboristoj postulas sub la devizo ..plibonigo de la politika viv- stato“, sendube la entreprenistoj neas, La laboristoj celas plibonigon de sia ekonomia vivstato, sed la kapitalistoj ne interkon- sentas kun ili. La nacio ne reprczentiĝas kiel unueca popolamaso, sed kiel diversaj grupoj, kies interesoj tute ne harmonias.
Esperanto Iigras la korojn.
La nova esperantista paro, geslnjoroj Jochniann en Langenau, Ceĥosl.
ludis, ĝiaj sonoj harmonie sin miksis kun majstre ludita violonĉela melodio, kin ravis kaj kortuŝis ĉiun ĉeestanton. Ringoŝanĝo, porofera ĉirkaŭirado de 1’ altaro, subskriboj de la atestantoj *en la matrikulo — kaj feliĉa geedza paro forlasas tra densa kaj longa vico da gespektantoj la preĝejon, por tuj aŭtomobile veturi al la fotografisto en B,- Leipa.
Hejme sekvis gaja vesperinanĝo en pa- renca rondo kun legado de la eksteror- dinare multaj saluttelegramoj kaj gratulo- leteroj el la plej diversaj Iokoj kaj landoj.
eldonadon en 1930, Car nia eldonprogramo por tiu jaro jam estas prcskaŭ kompleta.
Ankaŭ la risko por la eldonado de tia verko estus iom granda. Tainen, en la intereso de la afero tni tre dezirus, ke baldaŭ troviĝu ĉu profesia eldonisto, kiu surprenus la riskon de la eldonado, ĉu kelkaj fervoraĵ samideanoj, kiuj pretigus la suntoti necesan por la cldonado. La minimume bezonata sumo por tiu celo estus, laŭ mia takso, 3000 germ. rink.
Kiu interesiĝas pri la afero, skribu al s-ro I. Ŝirjaev, Baklanka, gtib. de Vologda,
Sovet-Unio. T. J.
La difinaĵo pri la nacio, kiun s-ro M. skizis, nuntempe ne plu ekzistas. Se li diras, ko la tendenco, plibonigi la vivstaton de c e r- t a j naeigrupoj, signifas la ŝoviuismon, ĉiuj nacioj estus ŝovinismaj.
Fakte la ttiodernaj homoj ne plu dispart- iĝas laŭ nacioj, sed laŭ interesoj. Plej grava por la proletoj ne estas la koiimna sorta historia, sed la komiina sorto s o c i a l a , kiu ankaŭ por aliaj nacianoj estas la sama aŭ ahuenaŭ siniila. La Ŝtalfabrikistoj de Germannjo ne scrĉas rilatojn kun siaj kun- laborantoj, sed kun la ŝtalfabrikistoj en Francujo, ne kun la samnacianoj, sed kun la saniklasanoj. La mondo jam pli kaj pli sennaciiĝadas . . ,
S-ro M. deklaras: „La lingvo n e n i e l de-’
cidas en la nacia probleino". Cu li ne in- teriniksas la ideojn de nacio kaj Ŝ t a t o ? Cu la gerinanoi, kiuj vivas ekster German- ujo, ue apartenas ankaŭ al la germana n a - c i o , kvankam al alia Stato?
Erara ŝajnas ankaŭ la eldiro de s-ro M.j
„Sur la bazo de 1’ p a s i n t e c o otii sin
La gegastoj kunĝojis pri ili kaj pri la multaj belegaj donacoj, kiujn riccvis la juna paro kiel signon de la kareco kaj amikeco de ĉiuj flankoj. Ne estas eble citi la nomojn de ĉiuj, kiuj gratulis kaj donacis! Inter ili ankaŭ troviĝas ĉiuj emiucntuloj de nia inov ado! La juna paro sendis al ĉiuj gratulintoj foton kune kun dankespriino. —
Post unu semajno sekvis la distriktotago de la Esperanto-distrikto Bhm.-Leipa en Langenaŭ je honoro de la novgeedzoj. Post la raportoj, referaĵoj kaj aliaj poresperantaj laboroj de la funkciuloĵ kaj inembroj, ĉiu) festanoj kunvenis posttagmeze en la salon- ego de la Esperanto-hejma gastejo Knirscli por festi kaj danci. Multaj donacoj ankaŭ ĉe tiu okazo estis transdouataj kaj kun koraj vortoj enmanigataj al la feliĉegaj novge- edzoj. Estis neforgeseble bela posttagmezo, ĉe kiu kunfestis pli ol 200 gesainideanoj kaj geamikoj de nia movado.
Multaj el ili vespere uzis la okazon, vidi kaj aŭskulti la operon „Precioza“ kiun la unuan fojon prezentis la kantutiuiĝo de Langenaŭ, kaj en kiu kunludis multaj grupo- inembroj kaj kursanoj el nia loko.
Tiel pasis la teinpo de la plej nova Es- peranta Geedziĝa Festo, interesa kaj suk- cese varbanta de la unua ĝis la lasta parto!
Pri ĉio tio ne nur kunĝojas Ja tuta esper- antistaro, sed plej multe gesinjoroj Joch- mann!
„Sanon kaj feliĉon al ili!“ — jen nia ko>
muna kora deziro!*)
Benno Brauer, instr., Langenaŭ apud Bhm.-Leipa.
*) La Redakcio de Heroldo kompreneble aliĝas al la ceteraj bondeziroj, sincere gra- tulante la junan paron samideanan.
«entas pli forta por konstrui plue la estonton kaj plibonigi la ĝisnunan vivstaton.1* Kon- traŭe! Por konstrui la estontecon oni nepre devas forlasi la pasintecon, ĉar alie oni no konstruas estontecon, sed konservas la pa- sintecon. Zamenhof devis forlasi la kutiman vojon de la interkompreneco de la nacioj, volante krei n o v a n, estontecan helpilon.
Sovetio konstruas novan estontecon tute sendepende de la pasinteco. Mirinde, ke e s p e r a n t i s t o tiel ŝatas la pasintecon!
Mi nur skribas tion por atentigi pri la logikaj mankoj en la artikolo de s-ro M. kaj
Kroniko de rEsperanto-movado.
Aŭstrio.
Braunau am Inn. Kurson kun 10 partopr.
gvidas (en hotelo Fink) f-ino Kate Hasel- bauer.
Braunau am Inn. (Loka grupo.) La 14.11.
1929 oni faris novelekton de la grupestro.
Estis elektataj s-ro Osw. Joh. Haselbauer, Braunau am Inn, Zeughausplatz 2/1/7 — Prez.; s-ro Alois Horndlinger, Braunau am Inn, A. J. R. 2/8 — kasisto; s-ro Josef Hof- mann, Braunau am Inn, Johann-Fischerg 5
— sekretario.
Mattighofen. Nova kurso funkcias kun 10 partopr. Bone kunhelpis tiea UEA-Del. s-ro Josef Sax. La kurso estas gvidata de s-ro Osw. Haselbauer-Braunau. Pri la kurs- aranĝigo raportis kvar gazetoj en po du ar- tikoloj.
Mauerkirchen. Kurso funkcias kun 14 lernantoj. Instruas s-ro Oswald Joh. Hasel- bauer, Del. UEA el Braunau am Inn; kun- helpis ĝin prepari f-ino Leopo-ldine Kone- berg, tiea instruistino.
Francujo.
Caiines. Dank’ al la klopodoj de 1’ pre- zidanto de la loka grupo, s-ro Cresp, la porturisma asocio (Syndicat d’initiative) presigas nun gvidlibron en Esperanto.
Grenoble. Kurso por studentoj en la uni- versitato, farata de s-ro Dejean, Prof. en la scienca fakultato.
Le Havre. La nacia kongreso okazos ĉi tie dum proksima Pasko. ŭi permesos al- venon de karavanoj da anglaj samideanoj.
Lyon. Kurso de s-ro Ponchot en la pro- fesia lernejo La Martinierc.
Salnt-Etienne. Parolado de Prof. Cart en la klubo „Franco-Etranger“ kun ĉeesto de multaj eminentuloj.
Germanujo.
Aaclien. En la kunsido de !a 17.12.1929 s-ro Dormanns parolis kiel gasto pri la tcmo ..Hazardo kaj lingvo”. Poste li donis klar- igojn pri la prononco de Esperanto. Oni interesplene aŭskultis la parolanton, kon- atan pro liaj Radio-kursoj en okc. Germ
Berlin. S-ro Prof. Dyba finis 20-lecionan Ce-kurson, la unuan en Germanujo, ko- mencinte kun 13 kaj fininte kuti 15 personoj, inter ili 9 geinstruistoj kaj unu 76-jarulo,
Breslau. En la ekz. pri kapableco sukcesis s-roj Gutsche kaj Wanzek el Waldenburg,
mencias, ke mi ne estas ano de Sat, sed konsideras la intencojn de tiu organizaĵo kiel analogion dc la sen- aŭ supernaci- iĝanta mondevoluo en la Esperanto-movado.
Ke SAT uzas Esperanton kiel r i m e d o n , estas tiel inemkompreneble, kiel la uzado de aerŝipoj por la transporto de leteroj kaj pakaĵoj. Cu la teoriaj klarigoj de s-ro M, pri la sennaciismo estas ĝustaj aŭ ne, cetere ne tuŝas la p r a k t i k a n laboron de la sennaciecaj esperantistoj. La praktika ŭz- ebleco de 1’ SAT-ideoj sufiĉe pruviĝis.
Ferdinand Seidl, Wien.
Silezio, kaj s-ro Stenzel el Hermsdorf apud Waldenburg.
Dresden. Loka Societo de GEA. Zamen- hofa Festo la 14.12. en Kasino Gebr. Arn- hold. La festparoladon far-is en impresa ma- niero s-ro konsulo D-ro Hch. Arnhold. En- konduke D-ro Arnhold legis la paroladon de s-ro Schiff okaze de la 50-a naskiĝtago en 1909; poemoj de la majstro ilustris la mal- facilan vivovojon de Zamenhof. S-ro Engst per bonegaj violonsoloj beligis la solenon; la prez. ankaŭ transdonis salutojn de s-ino Hankel. Fine estis honorataj kvin membroj de la Loka Societo per la bronca Zamenhof- bildo kun la dediĉo „Pro Fideleco” ; entute nun 34 membroj ricevis tiun honorigon.
Estis vendataj suf-iĉe multaj Esp.-libroj kaj konatigate, ke la subgrupo de Loka Societo Dresden „Progreso“ sub gvidado de s-ro Schmieder mendis librojn en valoro de 110 RM okaze de la librofesto — bona ekzemplo!
Diisseldorf. Je la 70-a naskiĝtago de D-ro Zamenhof fondiĝis ĉi tie „Akademia Esper- antista Rondo”. Cia celo estas disvastigado de Esperanto en la rondoj de klera burĝaro, ĉe la eminentuloj kaj estraroj de Ia urbo.
Subtenas la aferon jam hodiaŭ kuracistoj, juristoj kaj kompetentuloj de la urbo. En 4 gazetoj de Dŭsseldorf D-ro Vogeler kaj s-ino Elkan publikigis ion pri Esperanto okaze de la naskiĝtago de D-ro Zamenhof.
De januaro 1930 ni kunvenos ĉiun mardon en kafejo Starkloff, Hindenburgwall, apud
Ktirso eu Debreczen, Hungarlando.
Stadttheater; celo: ekzercado. Ni priparolos kultur- kaj scienc-demandojn. Unue ni pa- rolos pri: La historio de la homaro, sekv- ante la samnoman verkon de Hendrik van Loon, ĵus aperintan. — Ni ĝojus vidi tie an-
kaŭ aliurbanojn. M. Elkan.
Falkenstein. La Esp.-asocio festis la Za- menhoftagon en la salono de f-ino Troger.
La indan solenon beligis solaj kaj komunaj kantoj, deklamoj kaj muziko.
Hamm (Westf.). Nia grupo festis la kvin- jaran jubileon Ia 2.1.1930 kun letervespero.
Adreso: Esperanto-grupo, Hamm (Westf.) en Hotel Koch, Oststr. 1.
Magdeburg. Loka Grupo aranĝis 15.12.
sian Zamenhof- kaj vintran feston. S-ro Saalfeld salutis la ĉeestintojn kaj elparolis al f-ino Sirnon la bondezirojn pro ŝia 20-jara Esp.-jubileo. La festparoladon faris s-ro Thomalla. Recitadoj, komuna kantado kaj prezentado de la burleskaĵo: „S-ro Her- kules” beligis la vesperon. — Jara ĉefkun- veno 13.1. 30.
Hispanujo.
Bdbao. La ĉi tiea grupo festis la dat- revenon de la naskiĝo de 1’ aŭtoro de Esper- anto per interesplena parolado pri „Praki tika utileco de la lingvo”, kiun tre bone disvolvis, antaŭ multe da publiko, la ĉef- provinca inĝeniero de vojoj kaj eminenta esperantisto s-ro Viktoro O. de Allende, kiu estis tre aplaŭdita. — Nuntempe funk- cias du kursoj en nia urbo, kiujn ĉecstas kun granda intereso 32 p.
Hungarujo.
Bekecsaba. S-ro Danielo Sztaniszlav ko- rrtencis du novajn kursojn.
Italujo.
Napoli. 50 personoj kunvenis la 15.12.29 por Zamenhofa Vespero. D-ro G. Koch pre- zi-dis kaj al la neadeptoj parolis pri la Es- peranto-movado; poste li tradukis la parol- adon de s-ino T. Yelland pri „Zamenhof kaj lia verko”. Pastro A. Stellacci bone de- klamis sian tradukaĵon „Mia Suno“. S-ro E. E. Yelland ikonversaciis laŭ Ia metodo
„Ce“. S-ro notario E. Campanile zorgis pri dissendo de invitoj. S-ro Ouitadamo.
direktoro de »Unione Stenografica«, afable
Speciala Konsilo:
Ne provu trompi la poŝton! Profito per tio
finfine ne estos! :
Kelkfoje oni sendas al ni leterojn envoliv- itajn en gazetoj, kiujn oni afrankis per la afrankaĵo validanta por presaĵoj. Preskaŭ oiam en tiaj kazoj ini devas pagi punon, kiu estas ĉ. la duoblo de la tro malmulte surgluita afranko. Antaŭ kelka-j tagoj ni ricevis tian leteron el Novzelando, kaj la punpago estis RM 0.50. Eĉ unu pastro foje provis tiamaniere trompeti la poŝton. Sed niia poŝto ja estas atentema. ŭi facile ek- konas vian ruzon. Do: estonte ne iplu provu trompi la poŝton! Profito per tio finfine vere ne estas.
permesis uzi sian lernejon. S-ro F. Ouagli- arella gvidas kurson por komencantoj ĉe Unione Stenografica, Via Duomo 184.
Udine. 7.12.1929 en Ia propra sidejo okazis jarkunveno de 1’ loka grupo. Multaj partoprenintoj. Prez. Bodini laŭtlegis salut- leterojn de 1’ Urbestro kaj de I’ Provinca Delegito de „Dopolavoro“. — Li parolas poste pri ia laboroj faritaj de la grupo dum la jaro, i. a. pri la aranĝado de I’ Nacia Esp.-Kongreso, pri eldono, tiaokaze, de gvidlibreto kaj ilustr. memorkartoj; pri star- igo de Naci-muzeo de Esp.-aĵoj kaj pri 1’
administrado de 1’ Itala Esp.-Revuo flanko de la grupo, sub direktado de 1’ prezidanto
metn. I
Estis paroloj pri kursoj, eks-kursoj (ne eks- kursoj!) kaj pri Ja farotaj laboroj dum la jaro 1930. iLa nombro de novaj aliĝantoĵ kontentige kresikas kaj la financa stato da 1’ grupo triobliĝis depost ĝia fondiĝo (1923).
— Oni zorgis pri apero, ankaŭ esperant- lingve, de 1’ rubriko de eksportistoj en la baldaŭ eldonota Regiona Komerc-Adresaro.
— Post etaj sanĝoj de 1’ grupa regularo oni elektis, preskaŭ senŝanĝe, la novan estraron, La jarkunveno estis fermita per kino-pre- zentado.
14.12. Kiel kutime, la grupo festis la
„Libro-tagon“ per ekspozicio de esp.-aĵoj en la grupcjo. Bele parolis s-ano Veneziani pri la siguifo de I’ tago Zainenhof-honora.
Multaj libroj venditaj, dank’ al klopodoj de 1’ senlacaj aktivuloj s-anoj Zoratti kaj f-ino Giordani. — Ankaŭ tiu bela vespero finiĝis per grainofon-Iudado kaj fihn-prezentado, kiujn la gepartoprenintoj tre ŝatis.
G. D. S.
Jugoslavujo.
Ljubljana. Nia klubo festis la 70-an dat- revenon de'D-ro Zamenhof tute interne. La aranĝo okazis jam la 12.12. 29 en la kluba ejo en Narodna kavarna. La programo en- havis tre interesajn punktojn; la plej efika estis la recito de 2 ĉapitroj el „La servisto Jernej kaj lia rajto". Tiu estas la plej granda slovena verko de Cankar kaj unu el la plej potencaj verkoj de la mondliteraturo.
ŭi estas tradukita jain en multajn vivajn lingvojn. En Esp. tradukis ĝin Prof. R.
Rakuŝa tiel bone, ke ĝi plene respondas al la slovena originalo. Ce la vespero recitis s-ano Jeleniĉ tiel imprese, ke estis ĉiuj ĉe-
La Monumenfo.
De Stellan Engholm.
En la mezo de nia malgranda vilaĝo staras monumento, pro kiu la vilaĝanoj fieregas, kaj kiun la fremduloj admiregas. Ŭi estas, tri metrojn a-lta, kvarangula kolono el griza granito, bele polurita kaj kun surskribo en oraj literoj sur du flankoj. Sur la pinto de la kolono estas rnalgranda kabaneto, ankaŭ ĝi el solida granito. Cetere ĝi tre si-milas, Jaŭ grandeco kaj formo, a-1 tiuj ..birdodom- etoj“, en kiujn la vilaĝanoj, dum Ja vintro, metas manĝaĵon por Ja birdoj. Cirkaŭ la monumento estas alta barilo el fortikaj ikaj pintaj ferstangoj.
Kiam fremduloj unuan fojon ekvidas la monumenton, graviĝas iliaj trajfoj, kaj ili diras per iom solena voĉo:
Kion signifas tiu -monumento? Kaj meze en kamparo ĝi staras, kie oni tute ne povus siipozi tian vidindaĵon. Cu iu fama homo ĝuas la eternan ripozon sub la bela kolono, aŭ Cu ĝi estas starigita je memoro de iu fatnulo, kiu Joĝis en -tiu ĉi vilaĝo?
Kaj mi rakontas al ili la historion de Ia monumento:
Antaŭ jarcento staris tie ĉi malgranda kaj kaduka kabano, ĝuste en la loko, kiun nun enkadrigas la fera barilo. En Ia kabano loĝis virino kun sia sola filo. La edzo estis mort- inta, aŭ ŝi tute ne havis edzon, tion mi ne scias plu. ŝi vivtenis sin mem kaj la filon per trikado kaj per laboro Ĉe terkulturistoj.
Jaro-j pasis kaj la filo fariĝis junulo. Sed
maJmuIte da feliĉo Ji aJportis al Ia virino, kiu dum longaj, penplenaj jaroj vivis kaj eluzis siajn fortojn nur por li kaj ĉiam pensis nur pri lia bonstato, neniarn pri si metn. Kiam li estis bubo, li estis imperti- nente postulema, insultis ŝin kiatn ŝi ion ri- fuzis kaj persistis en insultado kaj blasfem- ado ĝis ŝi laciĝinte cedis. Ankaŭ per siaj eksterhejinaj faroj Ji dolorigis ŝin. Li krom- notnis Ja maljunajn kadukulojn, estis tirano inter Ja kamaradoj, ŝteletis kaj ĉiatnaniere klopodadis atingi Ia malfavoron de la vilaĝ- anoj. La patrino parolis bonvorte, adtnonis lin, purtis Jin tnilde, punis lin severe, preĝis al Dio por li. Cio estis vana. Kiam li fariĝ- is junulo, li estis ankoraŭ pli postulema kaj insultema. Liaj malvirtoj restis kaj pli- grandiĝis. Li interf ratiĝis kun la plej mal- honestaj junulaĉoj, drinkegis, hazardludis, timigis la knabinojn.
La homoj diris:
— Pensu pri via patrino! .Estu pli saĝa!
Provu esti kiel ordinaraj homoj! Alie vi finos kiel krimulo.
Sed la ikonsiloj estis vanaj.
Iun aŭtunan nokton — tiam li estis dek- okjara — ii vizitis dancejon. Kiel kutime kelkaj junuloj alvenis por siaj speciaJaj aferoj: estigi koleron, maJamikaĵojn kaj, la kulminacio de la programo, interbatalon.
Kiel kutime JJi bone sukcesis, kaj Karl-Petro volontege partoprenis la aferon. Sed kiam ili plej gaje batadis kaj kriadis, estiĝis subita siJento. lu el la junuloj estis trafita de tre forta bato de bastonego. Li falis sur la teron kaj kuŝis silenta kaj semnova kiel
mortinto. Sed post kelkaj momentoj mal- laŭtaj voĉoj ekscitite demandis: Kiu faris tion, kiu faris tion? Kaj baldaŭ aliaj voĉoj respondis unuanime: Karl-Petro faris ĝin.
Timigitaj okuloj serĉis la vizaĝon de Jŭ kulpulo. Sed oni ne trovis lin plu, li estis foriĝinta ki-el fantomo, — kiatnaniere kaj kiuiinomente oni tute n-e soiis. Kaj foriĝinta li restis. Oni serĉis lin en la ĉirkaŭaĵo, serĉis lin en lia hejmo, kaj en la postaj tagoj la policistoj serĉis lin en la tuta provinco.
La batito revekiĝis post kelkaj minutoj.
La kamaradoj kondukis lin hejmen. Dum du, tri semajnoj li portis malbelan, multkoJoran postsignon de Ja nokto, kiatn Parl-Petro ntaJaperis, sed krom tio la bato neniel di- fektis lin.
La kompatinda patrino estis nekonsolebla.
— Mi neniarn revidos Jin, ŝi diris. Li estis junulaĉo, li faris ĉion malbonan, li tiom fa- cile ekkoleris, tiom rapide ekba-tis. Sed tainen estis io bona en li, kaj, kvankam li ĉiam ŝajnigis la malon, li estis tre sentema, kaj kiatn la spirito de la pento fine vekiĝis en li, li tioin endoloriĝis — Ji ja kredis la kamaradon morta — ke li ne povis plu.
Certe li iris en la lagon aŭ ĵetis s-in en aper- turon de malnova mino.
Sed po-st duona jaro ŝi ricevis leteron de li, el eksterlando. Li skribis proksimume la1 jenon: „Karega patrineto, mi sincere kaj humile petas viaii pardonon pro ĉio mal- bona, kion mi faris de mia infanaĝo kaj ĝis nun, pro ĉiu doloro, kiun mi kaŭzis al via botta koro. Mi scias, ke Jano — kiom mi
dankis al Dio pro tio! — ne mortis. Tamen tni ne povas reveni, antaŭ ol mi estos fariĝ- inta tia horno, kia povas veni antaŭ viajn okulojn kaj aperi in-ter la vilaĝanojn sen honto. Se Dio helpos a-1 mi, vi baldaŭ ri- cevos novan leteron de mi. Kaj se mi pe- reos, mi pereos kiel pentofarinta, novanima hom o.--- “
Leginte Ja leteron -Ia patrino reviviĝis, dankis al Dio pro la duobla savo de sia filo, invitis la najbarinojn al festeneto kaj montris a-1 iii Ia ĝojigan Ieteron. Ili ĝojis, ĉar la kompatinda patrino retrovis sian filon, kaj pli bonan filon ol tiun, kiun ŝi an- taŭe perdis. La opinioj pri Karl-Petro iom- ete mildiĝis. Li estis junulaĉo, ili diris, vere li estis. Oni tamen devas pardoni. Li estis tiom juna, ĉiu homo havas sian periodon . . Nun li estas savita, dank’ al Dio, kaj ŝi havos honoron de Ji, eble la tuta vilaĝo . . .
Monatoj pasis. Nova Jetero ne alvenis. Unn jaro pasis, kaj n-enia vivsigno de ŝia filo atingis ŝin. Sed ŝi ne perdis Ja esperon.
Eble li vivas en malbonaj kondiĉoj, ŝi pensis, Ii volas venki Ja malfacilaĵojn antaŭ ol skribi al rni. -La tnondo estas vasta, kaj multajn okazojn oni povas renkonti.
Jaroj pasis. Jardekoj pasis. Letero no alvenis. Kaj kelkafoje ŝi pensis: Certe li mortis. Alie Ji skribus. Dio donis, Dio for- prenis, benata estu Jia nomo. Se mia filo mortis, li tamen forlasis la vivon kiel bona homo. Sed alian fojon ŝi pensis: Eble li tamen vivas, eble If revenos iun tagon, tute neatendite. Li volas surprizi min.
N-ro 2 (550) Heroldo d/j Esperanto Pafto 3
Atentu!
Jus aperis!
W ŭ s te r : E n c i k l o p e d i a V o r ta r o / K vara p a r to
L ite ro j I (iri) _ K (korno) ... P rezo: RM 15,— = sv. fk. 18.75
Per liu kvara parto finiĝas per la litero ĵ (paĝo 432) la unua volumo de la E.V. Leda duonbindaĵo porĉi tiu unua volumo estas jam nun havebia. Estas rekomendinde tuj mendi ĝ ;n kaj bindigi la partojn ĝis la Iitero ĵ, por ke vi povu nun praktike uzi la vonolrezoron akiritan. La leda duonbindajo kosias in ki. sendkostoj RM 3.50 = sv.tk. 4.40. Bonvolu atenti, ke ĉiu parto de E.V. estas unuope havebia (po RM 15.—) ; prezo de la kom pleta unua volum o (literoj A—ĵ inkl. Esperanlologiaj principoj) en leda duonbindajo RM 50.—. Samideanoj, kiuj deziras akiri la vortaron per parlopagoj, estas petataj, turni sin
rekte al la eldonejo.
F E R D I N A N D H I R T & S O H N , E S P E R A N T O - F A K O , L E I P Z I G C 1 , S A L O M O N S T R . 1 5
Poŝtĉeka Konto: Leipzig 523 72
Atentu!
ĵu s aperis!
estantoj kortuŝitaj. Ĉeestis ĉirkaŭ 50 p. kaj ankaŭ la gazetraportantoj, kiuj publiikigis tre interesajn artikolojn pri la vespero kaj Es- peranto. Anstataŭ enirpago ni kolektis do- nacojn por la kluba biblioteko.
Maribor. La 14.12. 29 bonsukcesa memor- festo pri la Majstro, aranĝita de Maribora Esp.-Societo. Esperantista orkestro kaj kantaj kaj teatraj prezentadoj beligis la feston. Oni prezentis: „<Pro Dio — ne es- perantiston!" de Minor kaj „Majstro“ kaj
„La flirtemulo" de Windiŝ-Sartowski. Alt- stila parolado de Prof. Rakuŝa.
Kanado.
Toronto. La Toronta Esperanta Klubo entuziasme festis la Zamenhofan tagon je vespermanĝo la 14.12.29; parto,prenis ĉir- kaŭ 40 personoj. Antaŭ la manĝo oni silente tostis Ja memoron de nia Majstro, kaj dum- vespere sekvis programo de paroladoj, mu- ziko, ktp. Prof. AJJen, de la Universitato de Toronto, paroladis pri Zamenhof, kiun li renkontis ĉe la Berna Kongreso en 1943.
S-ro Kaelble, germano, kaj s-ro Sanfeliz, hispano, prezentis Esperante interparoladon, kiun ĝuis eĉ la neesperantaj ĉeestantoj. Pa- roladis f-ino MarshaJl Saunders, aŭtorino de „Bela Joe“ kiu jam eldoniĝis en inultaj littgvoj kaj nun Esperante; f-ino Saunders estas vigla esperantistino. Naskiĝtaga kuko ornamis la centron de la tablo, kiu ankaŭ portis verdajn stelojn, ktp. Prezidis s-ro E. J. Bengough, registristo de McMaster Uni- versitato, prezidanto de la grupo. Regule dufoje pomonate kunvenas la grupo.
Litovujo.
Kaunas. La 15.12.29, okaze de la dat- reveno de D-ro Zamenhof, stud. J. Kutra faris perradie 20-minutan raporton litov- lingve pri Zamenhof kaj Esperanto. Eŝp.- disaŭdigoj okazos dum 1930 kiel ĝis nun regitie ĉiuĵaŭde de 20.50—21.10 h. MET.
PollljO.
Bydgoszcz. Fondiĝis Esp.-grupo „Verda Stelo“ inter la germatia junularo post ko- inenca kurso, gvidata de gimnaziano Heinz Reinhold. La grupo konsistas el 20 mem- broj. Nova kurso farota. Okazis ekzameno per la loka del. s-ro Breugel.
Dabrowa Gorn. Memorfesto pri D-ro Za- rnenhof de la Esp.-grupo ĉe TUR (societo universitato laborista) je la 15.12. 29. La prograrno estis tre riĉenhava, kun paroladoj kantoj, prelegoj kaj teatraĵeto „Ama bileto"
ludita de gegrupanoj. La vespero kaŭzis grandan enturiasmon inter la ĉeestantoj.
Warszawa. Akademia Esperantista Rondo ĉe J. A. H. (Nowy Swiat 21, telefono 404-29,
Ŝi loĝis ankoraŭ en la tnalgranda kabano, brave vivtenis sin per propra laboro kaj estis ŝatata de ĉiuj najbaroj. Karl-Petron oni jam preskaŭ forgesis. Kiam oni dum la vespera krepusko rakontadis fabelojn kaj historiojn, lia notno estis eble menciata sed nur hazarde kaj pretere: Jes, jes, tiu mali feliĉa Kristina havis filoti, aĉa bubo li estis.
Tamen Ji ne estis malbona. Li foriris en fremdan landon, kaj de tie li skribis al ŝi koran leteron kaj petis pardonon pro siaj aĉaĵoj. Sed nur unu ŝi ricevis, kredeble li pereis . . .
La tempo kurbigis !a dorson de Kristina kaj arĝentumis ŝiajn harojn, maifortigis Ŝiajn brakojn. Fine ŝi ne povis zorgi plu pri si mem, kaj tiam oni kondukis ŝin, etan kaj senfortan maljunulinon, en la hejmon por malriĉuloj. Tie ŝi mortis post kelkaj jaroj, kvardek jarojn post la foriro de Karl-Petro.
Baldaŭ ŝi estis preskaŭ forgesita, same la Ioko, kie ŝi ripozas sub la verdaj herboj. —*
Tiel rakontis al mi maljunuloj en nia vi- laĝo, kaj la plej grandan parton de Ia ra- konto ili iam aŭdis de siaj gepatroj.
Sed post momento ili daŭrigas la rakonton per propraj memoroj:
Dek jarojn post la morto de la kompatinda Kristina alvenis fremdulo al nia vilaĝo. Li estis maljuna, elegante vestita sinjoro kaj malfacile parolis nian lingvon. Li vizitis kelkajn domojn kaj parolis kun la homoj.
Unue li parolis kiel tute fremda homo, kiel
■turisto, kiun interesas la vivo de malriĉaj kamparanoj. Sed fine li demandis, ĉu oni ne rekonas lin. Ili skuis la kapojn. Kiamaniere
ĵaŭde kaj dimanĉe 20—22 h.) havis jenajn referaĵojn:
1.12.29: S-ino Wizenberg: Celoj de g'm- nastiko kaj sporto. 8.12. s-roj magistroj Nimowicz kaj Wundhajler: Impresoj el la juĝejo. 15.12. Zamenhofa kluba vespero Parolis pri Zamenhof s-ro Dratwer, kiu an- kaŭ legis fragmentojn el Rakonto pri la sep pendigitoj, de Andreev, tradukita de li Es- perartten. Deklamis f-ino Gorman kaj s-roj Rytenberg kaj Wundhajler.
Kurson kun 21 pers. gvidas s-ro Foiman.
Dank’ al klopodoj de la Rondo, la loka u g - gazeto „Nasz Przeglad” ofte aperigas arti- kolojn pri Esperanto kaj la movado.
Saar-teritorio.
Saarbriicken. La 7.12.29 la Esperanto- Grupo kaj Klubo kune aranĝis la kutiman Zatnenhof-Vesperon kun Libro-Tago. Ko- Jektiĝis pli ol 100 ges-roj, plejparte ges-anoj.
Borta kaj impona bi.ldo de la konsiderinda kreskado de nia tnovado en la Saar-teri- torio. Sur la rnuroj, kiel bela ornamaĵo, la 140 sendajoj alvenintaj el multaj landoj de Eŭropo kaj eĉ el la malproksima Japanujo.
Post bonveniga parolado de la prezidanto, s-ro Kramer, alternis deklamoj, violon- ka}
pianprezentadoj kun kantoj, vere arta ĝuo po.r la ĉeestantoj. La kulminacia punkto estis la festparolado de poŝtestro s-ro May.
Lerte kaj sprite li komparis Zeppelitfoit kun Zamenhof. | En la komenco mokitaj k^ĵ pririditaj, iliaj verkoj akiris iom post iom altestimon kaj admiron. La aerŝipo de grafo Zeppelin ŝanĝiĝis kaj pliperfektiĝis rilate al sia konstrumaniero, sed la ĉefa, la baza ideo, la rigida metalriparo restis neŝanĝita.
La samo validas rilate la Zatnenhofan verkon. Ankaŭ ĝi evoluis, pliriĉiĝis, sed restis kaj devas resti nepre ĝia „Rigida Sis- temo“, ĝia Fundamento kun Ia 16 Reguloj.
Sekvis la rnodele preparita lotumado de la libroj. Estis aĉetataj entute 110 libroj kaj 4 abonoj de Heroldo por po ttitu kvaronjaro.
Ciu ĉeestanto rajtis aĉeti unu loton je tre modera prezo. Per ĉiu loto oni gajnis libron plejparte valorantan la multoblon de la pagita sumo.
La antuzan parton agrable interrompis ..Gramatika Teatraĵo", plagiato ŝtelita de la Esp.-Klubo Kaisersl.au tern, kies pardonon ni ĉi tie hurnile petegas. EI ĝi estu nur menciate, ke oni tre borte povas lerni la diversajn verboformojn per videbligo de jenaj faradoj: „Li estas kisonta, ŝi estas kisota — li estas kisanta, ŝi estas kisata ktp.“ (Eble rekomendinda pliampleksigo de la Ce-metodo.)
La kuitvenoj de la Klubo kaj Grupo estas ili konus tiom dignan sinjoron? Certe II estas direktoro. Li venis el Ameriko, tion ili aŭdas. Sed el nia vilaĝo devenas neniu persono, kiu fariĝis riĉa direktoro en Ame- riko.
Tiam Ji turnis sin al la tre maljunaj. Cu vere ili ne povas rememori pri li? Antaŭ kviitdek jaroj li iris al Ameriko, post tre malagrabla afero, post batalo, en kiu Ii pres- kaŭ mortbatis iun kamaradon.
Kaj la maljunuioj serĉis inter miloj da bil- doj el la pasintaj jaroj. Cu vere . . . ĉu vere li estas Karl-Petro de Kristina?
Li kaipjesis kun Jarmoj en la okuloj kaj kun rideto ĉirkaŭ la maldikaj lipoj. Jes, jes, li poste diris, tni estas Charles Peter, la perdita filo, kiu kaŭzis grandan doloron al sia bona patrino kaj poste iris al Ameriko.
Kaj li rakontis pri siaj klopodoj dum la unuaj jaroj en la frernda lando, pri siaj suk- cesoj, pri siaj fabrikoĵ. Li ne estas riĉa honro, tute ne, lia havo valoras rtur kelkajn centmilojn da dolaroj. Sed liaj filoj estas prudentaj junuloj, tute aiiaj homoj ol Ii mem estis, kiam li estis juna. Ili kotnprenas la valoron de laboro, ili komprenas la ko- tnercon. Ofte li pensis pri sia patrino, pri sia ltejmo kaj pri Ja lando, kie li naskiĝis.
Kaj nun, antaŭ sia morto, Ii fine alvenas por vidi la karan lokon, kie Joĝis lia patrino, kaj kie li faris la unuajn paŝojn en la vivo.
Li estis nralbona filo, Ii diris. Kai nun estas tro malfrue doni rekompencon. Tamen . . . iamaniere li volas postlasi iun signon, kiu montros al la posteuloj, ke Ji pentis kaj far- iĝis pli saĝa homo, signon kiu estos al ili
vizitataj kontentige. Funkcias nuntempe 3 kursoj: Unu en la Popolaltlernejo (8 p., gv.
s-ro Kramer), dua por geinstruistoj (27 p., gv. s-ro rektoro Schneider), tria por pro- giesintoj (12 p., gv. s-ino Kraft). Krom tio kursoj en Knaba kaj Knabina Mezlern- ejoj. Kursoj por tramistoj kaj policanoj pre-
pariĝas. P. K.
Svedujo.
Enkoping. Sukcesa provleciono Ce-me- toda de T. Morariu. Loka del. UEA, E. Holtn- strom, vigle preparas kursott gvidotan de la rumana samideano.
Frovi. Parolado de L. Sinha pri pasinta kaj nuntempa Hindujo. Lerte interpretis G.
Nyberg. S-ro Sinha interese paroladis an- kaŭ en Hallefors, Sikfors kaj Savenfors pri
„Tagore kaj Ghandi”, bone interprctata de A. Eriksson. S-roj Nyberg kaj Eriksson lernis Esperanton en lastsomera kurso Ce- metoda de T. Morariu.
Munkedahi. Parolado de Morariu pri Ru- manujo antaŭ 200 pers. Lerte interpretis E.
Dahl. Oni invitis M. por gvidi kurson.
Trolhattan. 3. 12. 29. Kelkaj centoj da aŭskultantoj ĉeestis la paroladon de Morariu.
Post bonvenigo de la loka esp. klubestro H.
Karlsson, M. suriris Ia iparoltribunon kaj donis vivoplenan, impresan skizon pri sia lando laŭ bonhumora, lerta tnaniero. Lia nacikostumo estis bela pruvo pri liaj diroj.
Longedaŭra aplaŭdo dankis la parolinton kaj lian interpretiston E. Dahl. Oni intencas aranĝi kurson kun s-ro M. kiel gvidanto.
(Trolthattans Tidn. 6. dcc. 29.) Uddevalla. Ois nun kvar radio-paroladojti faris Morariu interpretitajn de magistro E, Daltl. La paroladoj okazis ĉiatn vcspere je la 11-a horo. La 14.11.29. „Kie Oriento renkontiĝas kun Okcidento** (pri Ruttianujo).
21.11. „Esp. kaj la moderna vivo.“ 26.11.
„Esperanto kaj la angloj" (pri tnondkon- greso en Oxford). 6.12. „La Renesanco de Esperauto" (ipri la kialoj de 1’ Ce-metoda sukcesaro).
Usono.
Los Angeles. La Esperanto Klubo havis la grandan honoroit havi tri einiiietitajn vi- zitantojn ĉe sia Zamenhofa festeno en dc- cembro 1929. S-ro P. P. Christensen, la fama globtrotulo, ĵus reveninte de Suda Eŭropo tkaj Hindujo, paroladis pri sia vojaĝo.
S-ro W. D. Parrish, Ia nelaciĝanta sukces- plena organizanto de nia movado en Usono kaj antaŭa parolisto en Eŭropo por Ja Ko- merca Cambro de Los Augeles, rakontis pri Zamenhof kaj sia frua Esperanto-vivo en Usono. Lia ĉarma edzino ikaj kvieta sed kiel bona vojmontrilo, por ke ili, jam de Ja kotnenco, Jru pli bonan vojon ol li tnein . . . En Ja postaj tagoj estis granda bruo en la vilaĝo. Charles Peter aĉetis la terpecon, kie staris Ia kabano de iia patrino, duttgis laboristojn, kiuj baldaŭ pretigis la lokon, kie la manumento estu starigota. Ciuj homoj paroiis nur pri Karl-Petro, la bona hoino, kiu venis el tiom malproksitna lando por starigi monumenton je mcmoro de sia patrino, kaj ĉirkaŭ la loko, kie oui starigis la kolonon, estis ĉiam granda amaso da hotnoj.
Post uttu monato estis finita la Jaboro, kaj la inonuinento staris kiel ĝi nutt staras. Sur la kolono estas duliugva surskribo en oraj literoj. Unu estas en la angla; ĝi estas sur la flaitko al la vojo, kaj ĝi tekstas jene:
„Je memoro de Johana Kristina Karlidino, kiu naskiĝis 1798 en la vilaĝo Kornikejo, estas tiu ĉi ŝtono starigita de ŝia filo Charles Peter, kiu iris al Ameriko en 1841 kaj en Ia jaro 1892 vizitis la patrolandon, sur la loko kie staris ŝia malgranda ka- bano.“
Sur aiia flanko, al la kainpoj, estas la sama surskribo en nia propra lingvo.
Kiam la monumento estis starigita, ii do~
nacis al Ia kotnunmno dekmil kronojn, kies rento estu ĉdujare disdonata inter la mal- riĉulojn. Plie li donacis grandan portreton de si motn, kiu nutt pendas en la komunuma kunvenejo. Post tio li foriris al sia hejmo en la tnalproksitna lando. —
Tia estas la historio de la monumento.
Kompens*glmna$tilfo por profeslai gelaboranfo).
(Represo — ankaŭ parte — malpermesita.) ... .... l
2-a lnlUu.
Vira kurso 15-a ckzcrco.
Malstrcĉa cirklomovado de 1’ trunko.
Komenca pozicio: Staro kun flauken dls- metitaj gantboj, truiiko antaŭen klinita, bra- koj malstreĉe pendantaj.
Ekzerco: Cirkle tnovi la triinkon per flati- kenklino (1-a bildo), malantaŭenklino (2-a itildo) kaj kontraŭa flankenklino ree al la komenca teniĝo — do en formo de cirklo farita de la trunko.
Celo: Movcbligo de ia vertebraro, • inal- rigidigo de la koksartikoj.
•
Virina kurso — 15-a ckzerco.
Alteutirado do I’ gcnuo.
Komenca pozicio: Nortnala teniĝo.
Ekzerco: Alterne altenlevi fortmove la dekstran kaj maldekstran genuon al la brusto (3-a bildo). — La truuko restu plej- eble rekta.
Celo: Malrigidigo de la koksartikoj.
3-a bildo.
