N - 100.
MONITOR WARSZAWSKI.
ES»«
W W A RS ZA W IE DNIA 20. SIERPN IA 1825. ROKU W SOBOTĘ.
D o s t r z e ż e n i a m e t e o r o l o g i c z n e w W a r s z a w i e .
Dnia 18 Sierpnia
Zrana . . . Popołudniu . Wieczorem •
C iepłom ierz R. Barometr. ÍV i a t r. Stan Nieba.
Stopni ciepła . —f— * i Stopni ciepła . -j-ii»
S topni ciepła . - f - i a
Cali 37 łiniy
„ — 5,5
„ — 6.4
P o łu d n io w y Południo wo-zachodni Po łu d nio w y Po łu d nio w o -za ch o d n i P o łu d n io w o -za ch o d n i
D żdżysto.
C huru m o.
Chmurn o.
*9
Zran i • • • Popołudniu . Wieczorem .
Stopni ciepła . - f u Stopni ciepła . -j— 16
Stopni ciepła . -f-ia
Cali 37 liniy 6.4
„ — 7.5 - 8,7
Połu dniowo-zach odni P o lu dniow o-zachodu i P o łu d n io w y
Dżdżysto.
Niepewno.
Chmurno.
W A R S Z A W A .
i N. P A N ra « zy ł Urzędnika D w o r u
^ T^lestwa polsk ieg o , D o k to ra C zekiers•
^‘eg° mianować Kawalerem O rd e ru S. An- ny ¡I Klassy.
JO. Xiąże N am iestnik Króleski wyie- chał «negday w Woiewództwo Augustów.
sk ie , dla oglądania k a n a łu maiącego ł ą
®*yć Wisłę z Niemnem.
Ogłoszono P rospekt do d zieła „ o U Rządzeniu gospodarstwa w edług zasad r o zumowanego rolnictwa “ w 2 tomach przez Nep. Kurowskiego.
' Dnia 16. b. m. w uroczystość S. Ro
■cha odbyło się się solenne nabożeństwo w K aplicy naleiącey do tuteyszego Szpitala S. Rocha przy Krakowskie'm Przedmieściu.
Bractwo S , Rocha d a ło obiad dla 146 cho
rych. T o Bractwo istnące przeszło od lat 100, wielekroć dowiodło ile iest gorliwe
^ wspieraniu cierpiącej ludzkości ; b y ły
’Cfcasy i z zbierało ja łm u ż n y dla obarczo
nych c h o r o b ą , gdy ich liczba aż o tyle
*'? pomnożyła że zw ykłe fundusze nie Wystarczały na ich u trz y m a n ie ; chwale-
Ł,,y P rzykład należących do Bractwa za
chęcał innych mieszkańców stolicy do po
dobnych ofiar.
Wyiątek z listu pisanego w Londynie W a rsza w y , a w tych dniach odebra*
rieg(>- „ C o do Artystów znakomitych o
^•“cnych teraz w Londynie , zaynmie bar-
^/0 *wym talentem Pani Hornega ; iest do-
♦konałą M uzyc zką, i^y głos kontraaltowy
*>aygiętszy ze wszystkich iakie słyszano.
^Cfcennica Salierego i Krescentiniego ma Wyborną szkołę; bez wątpienia Publiczność Warszawska przyjęłaby ią z radością, do- łd podjęłaby się wyjechać gdyby ie'y po-
®no korzystne warunki. B yłaby to oraz
°skonała Nauczycielka w Konserwatory.
^ dniach 29 i 30 Lipca r. b. o d b y ł się J’°P'S publiczny uczniów szkoły wydzia- j0vve’y X X . Piiarów w Opolu. JW. z Xią-
^ Lubomirskich Hrabina R zew uska, nie
U»»— *
^ t a i ą c zaszczycać tey szkoły przychyl-
***' Względami, do nagród udzielanych
°S5’-tem rządowym pilnieyszym uczniom , także w użytecznych dziełach przy- J x a n agrody. «— Po mowie miane'y przez
^ ’ l e k t o r a , w które'y spostrzeżenia co Ha (llCsin*“ vv z mocą i prawdą w y ł o ż y ł , W i e ^ '* 0 r07'^a n ‘e n**gród, które ucznio- brnl * H ra b in y B/.ewuskie'y ode.
>Uoc ’ odczytanie pochw ał ip ro - 0 debrcili nagrody w książkach.
la.»sy Ie' y ; Krasushi Woyciech __
Zyszkiewicz Franciszek — Boniecki W a lenty.
z K lassy Iley: Zeglicki I g n a c y — Cichoń-
*ki A lexander — Dziarkowski Józef.
z K lassy IIIe'y: K rasuski Jęd rze'y — Beł- cikowski Jan — Czaykowski Teofil,
z K lassy IVe'y: Nowicki Xawery.
O trzym a li nagrody w laurach.
z K la ssy Ie’y Kuszewski Antoni —- P a włowski Antoni — Dzikowski P io tr — F leszyński Rudolf.
z K la ssy Ile'y: Czubaszek Antoni — Merbeller K arol — Chruicielewski Antoni -— Geneński Mateusz — Szenk Jan.
a L la s s y llle'y: Jurkowski F lo r y a n ——
ŁukassAiewicz Napoleon — O rłow ski J ó zef — P aw łow fki Mateusz.
Z a słu ży li na pochwałę.
z K la ssy Ie'y: R zepczyński W alenty — Dąbrowski Ignacy — Sisicki Jan — P a w ło w s k i A lexander — Zeglicki Stanisław.
z K la ssy lle'y: K ępiński W awrzyniec — Dębicki Alexander — Soczkowski F r a n c i
szek — Kam ieński Kasper — Z agrodzki K a ro l — Sobolewski Tomasz — R ychter Klemens.
z K la ssy llle'y: Chruścikowski Grzegórz — fV y s k w a r Antoni — K łosow ski Józef — Szczepanowski Józef — FronozHiewics Jó- zef — Trojanowski Roman.
z K lassy IVe'y Rychter Augustyn — NestorOwicz Stanisław — P rzysu szyń ski Stanisław — Nowakowicz Aloyzy.
Trzech z uczniów klassy IV, udających się do szkół woiewódzkich po ukończo
nych tu naukach, w mowach swych poże
gnało tę szkołę. Pocze'm Rektor, Professo- rowie i uczniowie wraz z publicznością u- dawszy się do kościoła złożyli dzięki Bo
gu odśpiewaniem hym nu: Te Deum.
— Po poprzedzonym examinie uczniów szkół w ydziałow ych X X . Piiarów w W łocła w k u przed JW. JX. Biskupem Dyecezyi Kalisko -Kujawskie'y i udziele
niu uczniom błogosławieństwa pasterskie
g o , o d b y ł się popis publiczny uczniów teyże szkoły w dniu 27 i 28 Lipca r, b.
w obecności członków władz mieyscowych i wielu obywateli z okolic p r z y b y ły c h , na którym uczniowie odznaczający się szcze
gólną pilnością w naukach i wzorowemi obyczaiami o d e b r a li:
N a g ro d y w Laurach,
z K lassy Ie'y.- Zalewski Szymon — Szu- dzikowski Wawrzyniec — Łańcucki Adam . Dąbkowski Józef — Tarnawski Remi
giusz — K leparski Mateusz — Dąbski Tomasz — Skowroński Kazimierz.
z K la ssy Iley: Rakow ski K w iryn — Bu- xakowski Hieronim — E ssa Augustyn __
Kozłowski P a w e ł —• Zalewski Julian —
Dobek N apoleon.
■w K siążkach,
z K la ssy Illey: Kle y na W a le n ty — ii/u . czewicz Ja n — Stępow ski Józef.
z K la ssy IV. K iecki M ichał — M ętl*- wic z Jozei -— N owicki W incenty — P r y liński Tomasz — Przeszkodziński A ntoni.
Z a słu ży li na Pochw ały,
z K la ssy ley: Skow roński Szym on — S ł a wiński M ichał —r Siekierski K acper — Remiszewski K ajetan — G rzym ski Słani- sław — Głoskowski N apoleon — T a m a . wski Julian — Kłołtukowski N e p o m u c e n __
Zarkow ski A ndrzey — Łukow ski B łażey
— M arkiewicz Jó ze f — E ssa Jan.
z K lassy Iley: B ądkow ski K onstanty — Jastrzębski Jan — Z aw adzki F a u sty n — Dąm bski A rkadyusz — Pom ernacki Tomas*
Kasiewict Agaton — Przeciechowski W incenty — fT o ls k i T om asz — O tm m - łowski Em ilian — Kaniewski W oyciech __
W e g n e r Franciszek — D ety niecki Leon.
z K lassy Illey: Dąbrowski Jan —- J tzier.
ski Jan — P iński W ik to r — Zakrzew ski A ppolinary.
z K lassy IV. K itliński W oyciech — Sw ier.
czyński F elix — K otz Julian — R za d . kowolski Wawrzyniec.
Uczniowie k tó rzy chwalebnie szk o ły W y - działowe ukończyli.
Kiecki M i c h a ł — K ot z J u l i a n — M ęt- lewicz Józef — Nowicki W in ce n ty___P r y . hnski Tomasz Rzaclkowolski W aw rzy
niec — Sw ierczyński F elix.
PRZYTEC H 'a L I (dnia ,8 i , 9 Sierpnia).
G ó r.k . J « W Kasztelan * Szworow na - R o s tworowski M iko la y Hrabia z Koriskich — W a lewski Alexander Hrabia * Puław — Z a b o ro w ski Teofil sędzia z B i ^ i a — X . Pn iew jki J ó - i e f Kanonik z 1'locka — Szydłowski Edw ard Hrabia z 1’nltuska _ M«siunni«r Anna Aktor
ka z Moskwy — Nangart Prezydent z Wroela- wka — Wysocki Kapitan Gward yi z Odessy.
f f \ ’J Ł L H A L I (dnia 18 i 19 Sierpnia).
Retnbieliiiski Rayinund Prezes do Krośniewic
— Niolepiee Benedykt Mecenas do R r z u z y _Mir«
ska Maryanna X i l i n a do Suwałk — Bie rna
cki Sewery n Kasztelan do Piotrkowa — Deskur Andrzey b. Pułkownik do Kozienic — Zabiel*
lo Konstanty Hrabia do Ł o m ż y — X . Praimowski Adam Biskup do Płocka — Stompf Inspektor dróg do Kalisza — «Brzostowski Ed ward Hra
bia do W ilna. \
* F r a n k fu r tu *. S ie rp n ia .
— Ostateczny wypadek głosowania na taynych posiedzeniach Stanów Bawarskich d. 1. i 2. b. m. we względzie rachunków skarbowych i b u d ż e tu , iest: 1.) R achun
ki z lat 1819 — 1823 pozostaną jeszcze do naybliższego zebrani# się stanów w r. 1828.
— 2.) Uchwały budżetu na drugi okres
finansowy od 1825 do 1831 wykazuią o- gólny dochód 29,257,960 Zł. wydatek zas 29,209,600 Zł. tak iż corocznie b y ło b y o*
szczędności Z ł. 48,360.
— Prawie wszędzie w INfiemczech z a p ro wadza)'^ teraz książki dla służących. Szcze- gólniey celowi swemu odpowiadaiące b y d i m aią , dowcipnie bardzo ułożone przez P.
B raun Radzcę. laynego dla Xięstw Sasko- Hildburgbauseńskiego i Altenburgskiego.
Nowo zbudowany okręt poruszany prr-ez zwierzęta, został w Genewie w przytomności wielu widzów z warsztatu spuszczony. Ma on piękną lecz dziwną postać , może obiąć 200 o s ó b , a ponieważ niepotrzebuie ża
d n e j palne'y materyi , ceny będą bardzo u m ia rk o w a n e . Przedsiębiercy zamyślnią wybudować podobny dla związku obu brzegów pomiędzy Ouchi i Evian. (G. B.)
— Król Pruski d a ł rozkazy do założe
nia wielkiego obozu letniego podK oblentz.
Wszystkie pruskie woyska , stoiące na le
wym brzegu R enu maią do niego nale
że ć, wyiąWszy tylko garnizon Moguncki.
N iektóre p ułki z Prus nadreńskich , po praw ym brzegu rzeki sto iące, ta k ie przy
łączone zostaną. O g ó ł woyska tego wy
nosić będzie oko ło 25,000. lndzi. N. Pan przepędzi z o*m dni w Koblentz. W po
łow ie Września obóz zwiniętym zostanie.
W ielu znakomitych Jenerałów znaydować się »ia w czasie ćwiczeń i obrotów wo*
iennyćh.
z Wiednia 9 S i e r p n i a
— Nayiaś. Cesarz A uitryacki zaszczycić ra c z y ł Jego Królewiczów:Mość Xięcia Ca- rignan Wielkim Krzyżem O rderu StPgo Stefana. H rabia de L iitzow , nadzw yczajny P oseł i Minister pełnom ocny przy dvyorze Sardyńskim u d a ł się do B acam i* , i z ło ż y ł Jego Królewiczówskie'y Mości list któ r y w tey m ierze m ia ł sobie przesłany od N. Cesarza Auslryackiego. ( D r . il.J
— Naywyżs'/.e'm postanowieniem z 26go miesiąca Czerwca N. Cesarz i Król za
tw ierdził plan organizacyi gwardyi gminnych w całey L om bardyi dla u trzy mania porządku i bezpieczeństwa wszędzie, gdzie b ra k garnizonów i b ryga d żandar- rneryi tę instytucyą konieczną czyni. (Et.)
— Dostrzegacz sśustryacki umieścił wy- cifjgi 7. gazet' greckich o k tórych wspo
m n ia ł naprzód. ( Obacz N er 98 Mon. War.) S ą to rapporta Greckie o wypadkacli p o przednio doniesionych, i żadnych nowych nie zawieraią wiadomości. W yym uiem y z nich następujące szczegóły:
,, Jbrahim Basza posunął się bez.żadnych przeszkód aż do T r y p o liz z y , w celu póź- uieyszego złączenia się z załogą twierdzy Patrits. Przekonawszy się atoli że wszy
stkie stanowiska i wąwozy 'są obsadzone, i że w spaloney przez nas Trypolizzy nie m ógł’ pozostać, widział się zmuszonym w inną się udać okolicę.— Z rana 25 C zer
wca pokazała się przednia straż iego przy Ctiwi-ir; prócz załogi potrzebne'y w zam
ku b y ło bardzo m ało woyska w te'm miey- scu ; na pi cdce zebrano iednak Korpus 227 Greków dla osadzenia stanowiska przy M yli, gdzie znaczne b y ły zapasy żywności i am- m u n ic y i, które nadewszystko nieprzyjacie
la w tę stronę zw abiły. M a ł y nasz K or
pus b y ł pod dowództwem Dyrektora M au- rom ichali, Xięcia D yn ilra 1 psilantego i Jenerała M ac.ryianni; wspierało go kilka stoiącycb przy brzegu m istyków .— Przez perspektywy widzieliśmy *) tę w alkę, nad-
N upoti (stolica Rz^dtO leży na drugim brzegu odnogi , wprost na przeciwko Myli-
zw yczaynie dla nas chlubną.
Nieprzyiaciel w liczbie o k o ło 5,600 pie
choty, i 600 jazd y u d e r z y ł koło południa na wspomnione stanowisko, ponaw iał cztery k r o ć Bwoie a tta k i, lecz n ada rem nie; b y ł zaw sze z wielką stratą odparty. K o ł o wie
czora otrzymali nasi posiłki składaiące się z oddziału pierwszego p u łk u regularnego woyska , tak , że liczba ich wzrosła do 600. P osiłki te p rz y b y ły cokolwiek za pó
źno , w y p e łn iły iednak swoię p ow inność, przyczyniw szy się do odparcia ostatnich attaków. N ieprzyiaciel przymuszony b y ł do u c ie c z k i; za zbliżeniem się nocy jednak
że na nowo zbierać się począł. Strata ie
go wynosi o k o ło 400 ludzi w zabitych i rannych. Nasza ieąt bardzo m ała *) Je
n e r a ł M acryja n n i ¡zO stał ra niony przy n a ta r c iu , k tóre b y ło stanowcze'm; prze
niesiony b y ł na okręt A dm irała de B igny gdzie o trzy m a ł potrzebną pomoc i stara
nie.
( T u następuią oświadozenia wdzięczno*
ści F rancuzkiem u Admirałowi de B ig n y , którego fregatta zarzuciła właśnie kotw i
ce przy M y l i , za żywe uczucia iakietni b y ł przejęty w czasie niebezpieczeństw i poźnicyszych korzyści Greków.)
Nazaiutrz (26) Je n e ra ł Boche wysłaniec paryzkiego komitetu Hellenów, m iał nara
dę z dowódzcami greckiemi , na które'y im iak naymocniey wystawiał konieczną potrzebę zachowania stanowiska przy Myli*
Lecz Ihrahim nie nacierał iuż na niej posunął się ku Argos, a 27go w y s ł a ł n a wet nieco iiiy.dy arabskie'y pod same mu-*
r y N ajjoli di Rom ania* — Rozważaiąc ie
dnak w iakiem znaydow ał się niebezpie
czeństwie przez swoie szybkie posunięcie się, rozpoczął dnia. 28 swóy odwrot ku Trypolizzy , paląc i pustosząc po drodze przyległe mieysca."
i I h u . t t l l t 3 S i e r p n i a .
— Xiąże Wellington p r z y b y ł onegday do Gandawy skąd po obeyrzeniu twierdz, w dalszą u d a ł się drogę do Termonde,
— Pasztetnik Dubois w Mons , lubo iuż 80 lat liczący, nie m iał przecież tyle cier
pliwości iżby zaczekał na zbliżającą się śm ierć; dnia 2. b. m. zastrzelił się-
— Godna rzecz u w a g i, iż w roku prze
szłym w prowincyi F landryi wschodnie'y, ani iednego nie było rozw odu, choć pro- wineya ta liczy 680,000 mieszkańców ; przeciwnie zaś w tymże roku b y ł o ‘4695 ślubów, z których trzy czwarte po wsiach.
— Minister Spraii Wewnętrznych napi
sał do naczelników Kollegiów i innych szkół p u blicznych, wzbraniaiąc im używa
nia książki wydaney p rz ez.P a n a Smet d’
Alost , pod ty tu łe m : H istorya Belgów.
Dzieło to uznano za anti • narodowe. Mnie- maią iż niesprzyi.^ sprawie Hollendrów w tych punktach r/ których interessa tego ludu są przeciwne interessom połu d n io wych prowincyy.
i 1’a ry ia 6. Sierpni*.
— P. Bigot de P tea m e n eu , członek aka
demii francuzkie'y, rozstał się z tym świa
tem dnia 1. Sierpnia w 75 roku życia swo
jego. B y ł on Deputowanym do prawoda
wczego zgromadzenia. Usunięty z zawo
du politycznego podczas panowania te rr o r y z m u , pokazał się na nim po zdarzeniu w S a i n t - C l o u d , i b y ł wezwany do Ra-
Pierw szy ra p p o rt doniósł ze ty lk o iedtn G rek ra n n y , i ieden zabity, a Egipcy.m ie blisko 5oo ludzi stracili.
dy Stanu. Mianowany Ministrem Wy
znań po śmierci P ana P ortalis , zosta
w a ł na tym urzędzie do 1814 roku. Pan Bigot de Préarneneu b y ł członkiem Insty tutu od 1800 roku.
— Akademia Króleska umiejętności mia
nowała P. Damoiseau, iednego z astrono
mów adjunktow bióra długości ieografi*
c z n y c h , na mieysce wakuiące po śmierci P. B urkhardt.
—- Dnia 1. t. m. P. A ra g o oznaym ił A- kademii umieiętności że P. Pons z Marsy
lii w ynalazł 15. Lipca o drugiey rano ko
metę należącą do krótkiego peryodu , wła
śnie w tein mieyscu gdzie powinna była się znaydować p o dług łfemerydów P . En- cke. To zjawisko oznaymione iest iako za
ręczenie powrotu Komety którego czeka- ią przy końcu r. 1828 lub na początku 1829.
— Dziecię Z Gminy Serguigny dało do- wód poświęcenia się j przytomności um y' słu go.lney iak nayfciększych pochwał. — Dnia 18. Lipca o 8me'y rano dziecię ma' iące półtrzecia r o k u , bawiło się nad brze
giem rzeki Charentohne i wpadło w nią.
Inne dziecie W siódmym roku, nazwiskiem Stefan Lucas, będąc nie daleko r z e k i , po- strzegłp tell przypadek i iacz ęło wołać pomocy ! lecz gdy nikt nie przybywał, dziecię 10, słtichaiąc tylko swriiey odwa
gi* rzuciło się w rzt-kę głęboką na pół- trzecie'y stopy i mniąc wodę po ramiona
schwytało tamto dziecię k tó re itiż woda u- ! nosiła i miało przytom ność Umysłu ści- stiąć ie mocno i trzymać mu głowę n a d wodą dla wyniesienia go z r z e k i, lecz b r z e g nazbyt b y ł wyniosły aby się nu niego o- boie wydostać inógły. M ały Lucas miał tę przytomność że schwycił się trawy nad- brzeżney i u trzym yw ał inne dziecię nad w odą, a tymczasem gdy w o ła ł pomo
cy, rodzice przybiegli i ocalili ich oboie.
T en dowód odwagi w tak młodein dzie
cięciu zyskał powszechne uwielbienie i mały Lucas otrzy m a ł nagrodę za *wóy po
stępek.
— Towarzystwo katolickie dobrych ksią
żek, którego powodzenie ciągle wzrastają
ce pociesza nas wśród tego potopu któ
rym zalewa nas wyuzdana rozpusta dru
k u , liczyło 16. Maia r. b 6692 podpisów.
Od tego czasu powiększyło s ię , i podpi- i sy do 12. Lipca doszły do 7394. W tćy liczbie P ary ż ma 438 , a między temi Pre- : fekt wziął 5 0 .— Miasta które się okaza- ł y naygorliwszemi są: Nancy 203 podpi*
sów , Boulogne 2 0 2 , Nismes 152, Marsy
lia 150, Besançon 142, Tuluza 130, Saint- Brieuc 124, Colmar 111, Avignon 105, Amiens 1 0 3 , Coutances 10‘/ , Cherbourg 100, Strasbourg 92 i t. d. —r Ciągle przy*
syłaią nowe podpisy,
— P. Dorów, Radca dworu Pruskiego, wy
znania protestanckiego, prz esłał b y ł Oy- cu Świętemu wiele dzieł dotyczących si$
starożytności Germanii. Oyciec Święty od
powiedział Panu Doro w listem podzięko
wania którym zachęca go do prowadzeni*
dale'y użytecznych prac a szczegdlnie'y po
chwala plan a u t o r a , że chce umieszczać w swoich Pomnikach Germanii wiadom«' ści biograficzne o nabożnych osobach. O- to są słowa Oyca ś w ięteg o :
,, Nic prędzćy nie zdoła zatrzeć błędótf i połączyć ludzi wspólnym węzłem miło*
sierdzia, aby stali się iedne'm sercem i iedn^
duszą, iak czytanie życia i cz.ynności lud**
świętych których życie było ciągłem wy*
konywaniem m iłosierdzia; tam nie znay*
duią się te surowe z a r z u t y , ta gorzka n a gana która roziątrza i oddala um ysły , za
miast coby ich zbliżać miała. Lecz ich przykłady mogą obudzić szlachetne współ- ubieganie się. Dla tego to napominamy was, o tyle o ile możemy to uczynić zgo
dnie z religią katolicką, abyście do tego celu ciągle się zbliżali. “ ( E t.J
— Zabrano N u m er K u ry e ra francuzkiego 2 dnia 1 Sierpnia na wezwanie P ro k u ra tora k ró le s k ie g o , albowiem w tym n u
merze umieszczony b y ł list P ana M olard
•icgocyanta w L i o n i e , k tó ry odstąpił od Religii Katolickiey dla protestanckiego Wyznania, i m n ie m a ł Se po trzebui e zdać
•prawę publicznie z powodów swoiego po
m pow ania. (D r. bl.)
— P. B. C onstant pow stał przeciwko za
braniu tego pianiu. Z resztą zabranie to nieniiiiło żadnych dalszych skutków »¡i króleski P r o k u r a to r nie rozpoczął w tym Przedmiocie processu.
r-~ Niedawno musiało 95 osób opłacić W ę pieniężną, albowiem psy do nich na- Mące biegały wolno po ulicach. P rz e szło 500 spraw tego rodzaju będzie je
l c z e osądzonych w sądzie policyynym.
( G . B .)
— Z Zante donoszą że Agent Komitetu greckiego w Paryżu, i P a n Regnault de Saint Jean d’ Angely, przejeżdżali tamtędy udając się do Napoli di Romania.
-— Z ły zwyczay dzieci, przyczepiać się
^ tyle do jadących pow ozów , prz y p ła ci
ł o życiem iedno z nich dnia 2. S ie rp n ia ; spadło bowiem , a tuż nadbiegający drugi powóz zupełnie io roziechał.
/, M m l i i / l u 2*1 Iiip r.i.
•— Król i Infanci ciągle mieszkaią w jam- ku :St. Ildefons«*.
— Rząd o d eb rał depesze t Haw any pod datą 21 Maia. Statek w y słan y z St. J u an U lloa, zaw inął tamże dniem pierwej', Przywiózł on wiadomość o powstaniu po
między mehikańskiemi woysk ami na wy
spie Sacrijicios. Żołnierze pozabijali kil-*
ku swoich dowódzców, i ogłosili się ¿a Królem Ferdynandem .
Natychmiast goeletta Iguala wyszła pod
^ g l e do Alvarudo, wcelu żądania pom o
cy; dowódzca w zbraniał się iey udzielić, 8i(dząc Że go zwodzą.
Zaszło także zamieszanie w Vera-Cruz, lecz zostało uspokojone.
Mieszkańcy w Puebla oświadczyli się za królem.
P rzy b y ło do Alvarado 5D0 angielskiclt '''ozów nowego w ynalazku; spodziewają
•ię ich jeszcze 1,000 z Londynu. Kom pa
nia angielska prosiła Kongres« o wyłą- ęiny przywiley przewożenia towarów w 6^ąb k r a iu , przyrzekaiąc wybudować za
gościńce w różnych kierunkach ; 76 An
t k ó w prowadzących te wozy do Mehiku ł °*tało zabitych w d r o d z e ; sądzą że ta b o d n i a iest skutkiem zazdrości wielbią
c y .
Okazało się także w G ua d a la ja ra po
wstanie przeciwko Anglikom.
Rząd o d e b ra ł wiadomości z wysp fi-
^piriskich z dnia 1 Marca. Wszystko tam M o sp o k o y n e ; nie zawinął tam jeszcze
^°iowy okręt u itia ani bryg ^4quite.s. (Et.J.
Handlowy dom Rieja zaliczyt znacz- summy rządowi na wjjpraw ę woysk
^l'l eznaczonyeh do Hawany; za to zaś o- lri'-J'ttiał pozw olenie wprowadzania zboia ile zechce do pewnych portów m orza śród *>enrinego aż do czasu żniw 1826 r.
Zresztą mówją w prawdzie, iż zamyślały 12,000 woyska wysłać do A m e r y k i, lecz dotąd dopiero 2,000 ludzi zebrane w F e r ro!.
Mówią w K a d y x ie , że Lopez B ano» o- p a no w ał Ceutę. (G. B.)
— U trz y m u ią tu pospolicie iż dekret zno
szący Kommîssye wojenne nieustające iuż iest podpisany. Miał także wyylć rozkaz do wszystkich w ład z , względem rozbro- ienia ochotników Króleskich. Broń ma bydź złożona w ratusz;.fit mieyskich.
— Mówią iż Koliunbiyscy korsarze u*
łożyli plan uderzenia na Mahoń ( w Mi- n o r c e ) , i dla tego sądzą powszechnie że uzbraiania w niektórych miastach nadm or
s k ic h , są w skutek, spodziewnue'y tey na- napaści.
— Piszą z Mahoń , «pod dniem 6 Ijipca że Mina wsiadł na okręt w P ly m o u th i po p ł y n ą ł do G ib ra lta ru , gdzie ma zamiar postawić się na czele buntowników A m e
rykańskich i rew olucjonistów P ó łw y sp u dla zdobycia twierdzy Mahoń. Nie ma wątpliwości, iż środki bezpieczeństwa któ
re przedsięwezmie J e n e r a ł T a vern er, zni
weczą to szalone przedsięwzięcie, jeżeli ma istotnie nastąpić. (D r. b i j
— N iektóre fraricnzkie dzienniki mylnie umieściły że E x - Minister O /a h a , iako toż Jenerałowie Laoęrna i C anłtrac znay- dowali się w Madrycie.
— Zapewniają że iest zawsze w stolicy wielka liczba depulacyy prz y b y ły c h z pro- wincyy, które przedstawiaią Królowi nie- bespieczeństwo wynikające z niepewności i wahania e ię , iakim dotąd podlegał Rząd hiszpański. Między irmemi mówią o de- putacyi z p ro w in c ji Bilbao i W iU oryi, r.
których pierwsza doprasza się powrotu K orregidora którego miała przed rew olu
c j ą i usunięcia tego który teraz w Urzędzie
•zoslaie; druga przeciwi się, na mocy przywileiów iey służących , wprowadzeniu do niey woysk na garnizon pod pozorem u trzym ania spokoyności*
— G e n e ra ł M erino iest tu od kilku dnu
— G e n e r a ł Longa mianowany został P r e zydentem Kom m issyi, tak zwaney Klas*
sylikacyyney w o jsk o w ej , maiącey powie
rzone umieszczenie oficerów na stopniach woiennycli.
— Gazeta M a d r y c k a . umieściła następu*
iące wiadomości o handlu HaWanny.
Wyprowadzono z tego kraiu w ciągu r o ku zeszłego 225,328 skrzyń cukru , i 681,674 beczek kawy; 1,245 statków weszło do portu w tymże r y k u , to iest: 159 wo*
ie n n y c h , ( w liczbie ,których 8y, hiszpań
skich, 70 obcych ), i 1,086 statków kupiec
kich , w liczbie któltyłb 196 hiszpańskich, 890 obcych. <■>
Hawana z obwodem przyniosła w r. 1824 dochodu dla Skarbu:- 3,035,300 twardych p ia stró w , co wynosi bl;sko 25 milionów złotych polskich.
L u d n o ść , która od roku 1819podniosła się o 58,617 d u sz , wynosi dziś w powia
tach Cuba i Havanna 630,980 dusz, tak białych iako i mulatów , wolnych i nie
wolników.
Okręty woienne wszelakiej wielkości , będące w portach wyspy C u b a , są w licz
bie 12 na których znayduie się 261 ar
mat wszelkiego kalibru.
— W kraiach Marokańskich nadzwyczay- na panuie drożyzna ; Fanega żyta kosztu
je 3 | Duro. Pola zupełnie spustoszone w o y n ą , tak iż naymnieysze’y do tegoro
cznych zbiorów nie ma nadziei.
* Lisio » » / 1 ? I .i p r J .
— Dezerter* p o rtugalski, którego z Hji s/.panii do Lisbonny prow a d zo n o , Wcho
dząc do P o rtu g a lii, u d a ł się za Infanta Don M ig u el, do którego b y ł trochę podo
bnym . Zwiódłszy tym sposobem kilk a osób ła tw o w ie r n y c h , uciek ł; lecz w krót
ce znowu uiętym został.
* Lu- dynu 4 S i e r p n i a .
— P arlam e nt będzie ieszcze od 25 S ie r
pnia do 1 Listopada odroczonym.
•— Pomiędzy prywatnemi bilami, płzed- łożonemi na ostatnich posiedzeniach P a r
lam entu a przyiętemi pt’zez n ie g o , znay- dow a ł się, iak w ia d o m o , także J plan do wykopania k an a łu z L ondynu do Bristolu, szczególniej w zamiarze unikhienia nie*.
bezpieezne'y żeglugi około przylądka Lands*
end. Dowiaduiemy się t e r a z , że dzieło to w krotce będzie Rozpoczęte. K a n a ł m:i mieć 44 angielskich mil (10 Niemieckich) d łu g o ś c i, 90 stóp szerokości, 15 stóp głębokości, aby m ó g ł spławiać o k rę ty o 200 beczkach ła dunku. Koszta zaartszla- gowane wynoszą 1,712,844 f. st.; rfiezriy zaś dochód mu przynosić 210,846 f. s. Dnirt 18 Sierpnia towarzystwo akcyyne, m aiącł przyprowadzić ten żartń.ir do skiltku , tałia1 nować będzie D yrektora.
— Handluiący przedmiotami muzyki P f \ t i; W elsh kazali zrobić srebrną wazę , przeznaczając ią w darze Karolowi H thęr<
— Dnia 1. Sierpnia statek pai’nj' w y p ły n ą ł z L ondynu do brzegów Gangesu. Sta*
tek t e n , o 500 beczkach, będzie, iak llnU w ią , potrzebow ał tylko 37 diii aby sta n ą ł w Bombaj*; Ciężko uwierzyć al>y to sku
tek potwierdził.
— Statek parny „ Entreprise " który do wschodnich In d y j o d p ł y n ą ł , ma dwie ma
chiny p a r n e , każda z siłą 60 koni. Ko
tły miedziane nmią po 7 pieców, każdy 7 stóp głęboki« P. M aim dsluy, lubiący te m achiny, w ynalazł sposób przez który ¿u- pobiega szybkiemu osadzaniu się soli i pia
sku. U rz ąd ził także pompę , któhj dla r ó żnych użytków nazwoćby można pompą p ow sze chną; naw et dla przenoszenia wę
gli do tnieyscu właściwego w jn a la z ł koley żelazną ruchomą i na statku zaprowadził.
Statek ten może ■wprawdzie używać żagli, lecz szc*ególnie'y spuszcza się na p a r ę ; po*
trzebuie więc na ca łą podróż naymnley 300 beczek węgli. T;^k ogromny zapas złożo*
ny iest, po części w schowaniacl) fceluzem po
k rytych , które są po liokach o k r ę tu , po części zaś w lasach na samym spodzie okrętu umieszczonych , które po wypróżnieniu n atychm iast się napełniaią wodą dla riad3*
nia statkowi przyzwoitej wagi. Dwadzie
ścia izb iest urządzonych z wszelką wygo
dą dla > podróżnych. Dla tow arów m ało mieysca p o z o s ta ło , szczególnitiy bowiem statek ten przeznaczony do przyspieszenia k o rre sp o n d e n c y i, i przewozu podróinych.
— P. Perkintt s ta ra ł się u tutejszego rz ą du i zagranicznych władz o P atent czyli przywiley na działa parowe; Póki tego nie uzyska nie może ogłaszać ich opisu.
W arsztat iego iest w P arku Reientn. W o- kazane'y niedawno próbie rzeczywiście wy
dało s ię , iż 1,000 kul w minucie wystrze
lił’. Ł o sk o t pfzez strzały zrządzony tok b y ł w i e l k i , i i mieszkańcy z okolicy P a r
ku uskarżali się na t o , i Panu Perkins za
lecono odleglejszego szukać mieysca. Ja
kakolwiek machina parna tńoże b y d i za- stósowana do d z i a ł , kule zaś mogą b y d ć upodobanego kalibru. Pan Pt.rhint robi
wszystkie machiny parne. do kopalni Me- łiikońskioh. P o ukońcaone'm ro7,poznaniu c z y T a t e i i t ma bydź wydany, musi nieba- wnie viykazaćsię, czyli wynalazek tak wa*
żny , całey A rtylleryi nową, m oże postać nadaiący, liczyć nalepy do rzędtr projek
tów, któremi wiek nasz brzemienny', czyli też rzeczywiście w doświadczeniu użyte
cznym się okaże.
— L o rd Cowper m a zamiar w rozległych swych posiadłościacbi t u i nad rz. L e e d s , założyć miasto. Przeznaczył na nie 250,000 prętów k w a d rato w y ch ; tak za i ma bydź z a ło ż o n e , iż drogi od Leeds do Harrow- gate i <lo R oundhay p rz ez miasto prow a
dzić będą.
— Dziennik z D orsetoznaym uw że nieia- ki M athieu wyzywa całą A n g lią ... na r o bienie trzewików kobiecych. Z naywię- kszą łatw ością robi 36 par na tydzień i to iak naydokładnie'y. Szybkość iego .tern godnieyszą uwagi czyni to, że trzewiki k o biet angielskich dłuższego czasu roboty po trze b u ją iak k o b ie t francuzkicb.
— L a d y M organ wydała świeżo nowy
•romans pod t y t u ł e m : n ie p rzy to m n i. C e lem tego dzieła iest "wska-zać nieszczęścia zrządzone Irlimćlyi przez pr/^dliuź/ony p o ' b y t niektórych możnych właścicieli, wy
dających swoie doohody na stałym lądzie-
— P łó d -uczony i literacki sprawia w tey chwili n ajw ięk sz e 'wrażenie pomiędzy An
glikami , iest to „ H isiorya angielska od
■czasu wkroczenia R zy m ia n “ przez D oktora John L in g a rd . T ak a iest nadzwyczayna zaleta tego dzieła wydanego przez kato
lickiego Xiędza, ż e , protestanccy kry ty cy , których można liczy« w rzędzie nayświa- łleyszych i nay więce'y Katolicyzmowi prze
ciwnych ( auto rowie Dziennika Edim bourg B em ew ) oświadczyli, iż iest wyższym nad wszystkie dzieła w tym rodzaiu, niewyy- muiąc nawet historyi Gibboną, R obertsona, a naw et i JJ u m a ; ostatniemu przecież przy- znuią przez nieiakie w z g lę d y , świetne przymioty , których nieposiadał w takim stopniu nowy historyk. Wyznaią iż pod względem gruntowności dzieła , ia d n a hi- storya angielska niemoze bydź porównaną z bis fory ą D o k to r a L ingard. (E t.)
— D la zbicia dzienników francuzkich które nieprze9taią powstawać przeciwko u- stawie o świętokradztwie, M o m in g Chro
nicie utr/.ynuiie że Francuzi maią w tem koi ',ysc -nad A n g lik am i, ,ż ieżeli podatą się *na trochę niebezpieczeństwa wcho
dząc, do kościoła i sprawiając się w nim n a g a n n ie , przynaymniey niemaią się n i
czego obawiać gdy wcale do niego nie- chodzą. W Anglii, człowiek należący do wyznania panującego podlega karze pie- niężney codziennie ile razy nie iest w ko
ściele swoiey parafii, ehyba iź dowiedzie Ae ł a niebytność nastąpił« dla słabości«
P rzed kilku laty pewien duchowny z lirab-
«twa Bedfordshire p o z w a ł pewnego b aro na o nieuczęszczanie przez 6 miesięcy do kościoła. Sprawa ta sądzona by ła przed sądem Króleskim. (Courier.)
— 'Ostatnie wiadomości z wy9p Filipińskich od W ołu i ą wieść rozgłoszoną w L ondynie o rewolucyi zaszłe'y w tych kraiach.
W szelako b y ł y w Manilli nieiakie poru
szenia i pomimo wszelkich usiłowań Jenera
ła M arlin ez , lękać się trzeba b y ło jakie
g o wypadku. Niektórzy maiętnieysi kup
cy w M a n illi, z obawy podlegania suro
wym środkom bezpieczeństwa, iakieby fządca postanowić m usiał wrazie rozru
c h u , wynieśli się do Calculty. W yspy
filipińskie ta k dalece zależą teraz od A- m eryki p o łu d n io w c y , w szczególności zaś od. Mehiku, że nie mogą żyć bez handlu bezpośredniego z tymże kraiem. Zalane są agentemi rzeczypospolite'y, którzy ma- iąc za sobą w y sp ia rz y , le k c e w a ż ą wszy
stkie urządzenia policyi. C hińczykow ie, składaiący większą część lu d n o śc i, dali iuż niektóre dowody swoiego nieukonten- to wania.
— Niedawno o d b y ł się w Nowym Orle
anie poiedynek między dwoma N a c z e l n i kami Choctowów. l e d e n p a d ł na p la c u ; drugi zwyczaiem swego pokolenia cofnął s i ę , został pote'm od swych towarzyszów rozstrzelany i w iednymże grobie ze swym przeciwnikiem złożony.
— Z darzyły się t r z y ' wielkie powstania pomiędzy M urzynami na wyspie Kuba i w okolicach Matanzas." Zabili 20 białych, stróżów i innych. Trzysta do 400 murzy
nów należało de tego buntu. (Globe.)
— Kongress Peruański postanowił dnia 12. L u t e g o , iż na cześć Bolivara ma bydź wybity m e d a l , a w stolicy wzniesiony p o sąg iego na koniu. Nadto, w głów nych miastach departamentowych maią bydź p o stawione kamienie ze stósownemi napisa
mi. Woysko m a ‘odebrać prócz żołdu 2 miliony dolarów gratyfikacyi. Bolivar o»
trzy m a ł t y t u ł Oyca i Zbawcy P e r u , tu dzież dożywotniego P rezydenta Kzeczypo- spolitey.
— O to iest odpowiedź Jenerała Boliwa*
ra k tó rą d a ł Prezydentow i kongressu w P e ru względem nagród przeznaczonych dla siebie.
,, MciPanie! wspaniałość kongressu nay- wyższego przewyższyła siebie samą co do w o jsk # w ybaw czego, k tóre walczyło na równinie Ayacucho. Naczelny dowódzca, wielki m arszałek, o trz y m a ł nagrodę g o - dną Scypionów i wielkiego ludu, Z do.
wódzcam i, officerami i żołnierzam i po stąpiono sobie z iak nayszlachetnieyszą wspaniałością. Kongress w alczył o wiel- komyślność z wybawcami k ra iu : oka
zali się godnemi wyobrażać wielki lud ; lecz kongress nie poprzestał na tem że p o ło ż y ł we mnie całe swoie zaufanie i tak ą mię o k r y ł chw ałą powierzaiąc w r ę ce moie przeznaczenie kraiu. Dla czegóż chce mię zmieszać i poniżyć przez zbyteczne dary i nagrody których nie powinienem przyym ow ać? G dy b y m p rz y ią ł łaski któremi mię kongress o b d a r z y ł, przy
sługi oddane przezemnie Rzplte'y Peru aż nazbyt wielką o trz y m a ły b y nagrodę , a iednakże iak naymocnićy pragnę aby ten k ra y winien mi b y ł to co uczyniłem dla niego. Nie chcę okazać że m ało sobie cenię dobroć kongressu. Nie prz y ią łb y m od moie'y oyezyzny podobnych n a g r ó d ; nie postępowałbym więc zgodnie gdybym p rz y ią ł od P eru co od moiego kraiu nie przyymę. Dosyć dla mie MPanie, żem p o zyskał szacunek i od eb rał podziękowanie kongressu : medal z moie'm wyobrażeniem wybity przewyższa moie nnygorętsze ż y czenia. Przyym uię tę nagrodę kongressu z wdzięcznością k tó rz y wyrazić nie zdo
ła m . Upraszam abyś przedstawił kongres- sowi i moie'm i w ojska imieniem oświad
czenie naszey naygłębszey wdzięczności."
— Dnia 20 Lipca zaszło wielkie zamie- szanie na cmentarzu Churchrow, w części
hite - Chapel. Pewna kobieta zmarła w szpitalu na gorączkę panującą w te'y p o r z e , miała bydź pochowaną. Lecz ro*
zeszła się wieść poprzednio że ta kobie
ta u m a rła z powodu złego obchodzenia
się z nią przez ie'y m ęża; factum klór* są
dowa procedura u z n a ła za mylne. Są- siedzi i przyjaciele nieboszczki nie kon- tentowali się tym u z n a n ie m , udali się na cmentarz z znaczną liczbą innych o s ó b , i chcieli pogrzebać żywcem ie’y męża idą*
cego za tru m n ą swoie'y ż o n y ; iuż rozpo
częli uskuteczniać swóy za m ia r, i iuż go w d ó ł wrzucono, gdy p r z y b y ł liczny od
dział policyi któ ry u w o ln ił tego nieszczę
śliwego i odprow adził go do domu.
(7. d. F .)
— Mieszkańcy okolicy jeziora K illa m e y dowiedziawszy się że W alter Scott zamyśla zwiedzić tę część S z k o c y i, poczynili m nó
stwo przygotow ań dla przyjęcia go z h o norem. Między rozryw kam i ma bydź po lowanie n a lisa wspanialsze niż to które autor Wawerleia z takim wdziękiem w ro mansie swoim opisoł.
R O Z M A 1 T O S C I.
— Chociaż tyle wychwalają dowcip An
glików co do wynalazków w sztukach m e
chanicznych , iednakże prawdziwą rzeczą iest, że odznaczaią się tylko załtósowaniem i rozwinięciem nowych odk ry ć ; powiększey części cudzoziemcom a zwłaszcza F r a n cuzom winni są odkrjrcia z których naj'- więcey korzystali. P o F ranc yi A m eryka może nsywięce'y postąpiła w drodze no
wych wynalazków; dowodem t e g o , że zastó- sowanie p ary do żeglugi b y ło w użyciu na rzekach am erykańskich daleko pierwćy a- niżeli ich zaczęto uży wać w Anglii. — T e raz znowu A m erykanin w ynalazł machinę kłóra wszędzie cenioną bydź powinna, z w ła szcza w Londynie. Podnosi ona ciężary z tak ą łatwością że siła ośmiu funtów po
dnosi do 500 funtów, a siła czterech fun
tów utrzymuj« w równowadze ciężar 500 funtów. Sposób iest iak nayprostszy i za- stósowany został do zegarów które za po
mocą trzech k ó ł idą przez rok bez nakrę
cania. T en mechanizm wynalazku Zegar
mistrza D ier przedłożony b y ł przez Do
ktora Birkbech Komitetowi zachęcań do Mechaniki który swe posiedzenia w Sou- tharnjtton Buildings odbywa; rzecz tę p rz y - ięto z nadzwyczaynym zapałem. N a po
siedzeniu b y ło przeszło tysiąc osób. ( E t.)
— W ciągu 1824 liczba narodzonych w pru
skim Szląsku wynosiła 100,143, zm arłych zaś 68,009; urodziło się przeto więce'y a- niżeli w ym arło 32,104 osób. Pomiędzy pierwszemi trzynaste dziecie, b y ło niepra
wego ł o ż a , pomiędzy ostatniemi znaydo- w ało się 221 osób które prz eży ły przeszło lat 90.
—■ W e d łu g nnynowszych urzędownie W Gazetach Piemontskich ogłoszonych spi
sów , w ykazała się ogólna ludność kraiów Królestwa Sardyńskiego 4,168,414 dusz*
Stołeczne miasto T u r y n m iało przed re*
wolucyą francuzką 80,000 mieszkańców»
w r. 1814 : 74,000, teraz zaś 107,388.
— Dochody W. Brytanii w Jndyaoh w r.
1822 i 1823 w ynosiły 23,117,822 fun. ster-
^554,827,728 fr.^ przychód z 1823 i 182^
rachowano 21,663,724 f. szt.; lecz dochód z Jndyi nie iest czystym dochodem. Ni®
są od niego odtrącane koszta poboru iak w Anglii; monopolium soli na rachunek rządu przynosi 4,657,267 f. s. a m o n o p o ' lium opium 2,168,565 f. s. całkow ity w j ' datek na woysko w ti-zech prezydeneya^1 Bengali\, Madras i Bomhay, w 1823 i 1824#
wynosił 8,459,383 f. s. — są to w y d a ^ woienne na stopie pokoiu.
