Eldono: Flandra Esperanto-Instituto, P. v. Humbeekstr. 3, Brussel-West.
Redakcio-Administracio: T.Jung, Harstenhoekweg SS3, Scheveningen, Ned.
Abonkotizo por la kuranta periodo (januaro-septembro 1947 = 9 monatoj):
Belgujo 100 fk., Nederlando 5.50 gld., cetere Z.50 dol. aŭ 10 angl. ŝil.
Anoncetoj : SO komencitaj vortoj aŭ mallongigoj b. fk. SO.—, gld. 1.— ktp.
DEESPERANTO
DUONMONATA INTERNACIA ORGANO DE LA ESPERANTO-MOVADO
Okaze de la jarŝanĝo, angla sam- ideano sendis al ni simplan sed bel- simbolan kalendareton. Ĝi montras d terglobon. Sub ĝi du manojn inter- plektitajn super la verda stelo kaj la vorto ESPERANTO. Maldekstre kaj dekstre la vortojn A M O kaj PACO.
Kaj vere : Esperanto, Amo kaj Pa- co apartenas kune. Ili estas tri vortoj kaj tri konceptoj nedisigeblaj unu de la aliaj. Vera Esperantisto ne po- vas ne esti pacema, ne povas ne ami S|ajn kunhomojn. Vera amanto de la homaro kaj sincera pacamanto ne povas esperi atingi siajn celojn sen la efika rimedo por tio, sen lingvo mternacia, do sen Esperanto.
*
Tial ni levu tre alten la Verdan Ste- l°n, por ke ĉiuj bonvoluloj kaj ĉiuj pacamantoj vidu ĝian brilon, kaj al- iĝu al ni. Ni bezonas ilin, same kiel ili bezonas nin. Kaj komune ni batalu kaj laboru ! Por la nova mondo, por pli bona estonteco, kaj por pli feliĉa homaro !
La Estonteco de UNESCO.
De Julian Huxley, F.R.S., D.Sc.
UNESCO, aŭ Unesko, kiel ni pre- jerus skribi laŭ la Esperanta orto- gtafio, estas tiu sekcio de UNO, kiu devos trakti ankaŭ la problemon de mondhelplingvo, kiam tiu ĉi temo ve- pfteiale antaŭ la forumon de la Unuigitaj Nacioj. Tial certe interesos niajn legantojn artikolo el la gaze- to « Discoverg » pri la estonteco de UNESCO. Kvankam tiu ĉi artikolo aperis jam en marto 191/6, la idcoj es- primitaj en ĝi restas aktualaj ankaŭ nun. La artikolon tradukis (kun per- meso) angla samideano L.B.
D-ro Julian Huxley (nepo de la glora profesoro Thomas Huxley kaj frato de la fame konata romanisto Aldous IIuxley, kaj antaŭe la sekre- tario de la Zoologia Societo de Lon- dono) elektiĝis administra sekreta- mo de lu Pretiga Komitato de UNES- (United Nations’ Educational, Scientific and Cultural Organization, he. la Eduka, Scienca kaj Kultura Organizo de la Unuigitaj Nacioj). En la jena parolado al la «Konferenco Prt la Scienco kaj la Bonstato de la Homaro», kiu okazis en Londono dum Jebrnaro, li esprimis sian personan ojnnion pri eblaj taskoj de UNES- 6 0 . En la sekvanta artikolo oni pre- zentas la elstarajn punktojn de liu parolado.
Estas evidente ke bezoniĝos aa organiza pensado. Kio dev la rilato de UNESCO al aliaj c de la Unuigitaj Nacioj ? Mi n<
kio
estas en la menso de aŭtc loj ; sed mi supozas ke ĝi unu rilatos al la Ekonomia kaj Soci silantaro kaj ne al la Ĝeneral veno (« Assembly »). Sed est dente ke ankaŭ devus esti ia 1 kun la Atoma Komisiono kai kureca Konsilantaro, kiel ank ta Kuratora Konsilantaro ĉai jam stariĝis. Estas ankaŭ e ke devus esti (science kaj ali<
ligo kun la aliaj specialaj ors kiujn oni nuntempe starigas
(Viciu pĝ. s, koJ v
£ a kanta psd Wwwzauui
Originala teksto kaj muziko de Albert Harris.
Nia lingvo en la patrujo de Esperanto
Kiel en aliaj landoj, tiel ankaŭ en Polujo la naziistaj enpenetrintoj kontraŭbatalis la Espe- ranto-movadon kun per- sista obstino. Sufiĉas di- ri ke en multaj urboj, jam en la dua aŭ tria tago de ilia okupado, germanoj venadis al Es- peranto-grupoj aŭ al in- dividuaj esperantistoj kaj bruligadis la biblio- tekojn, foje eĉ kun ties posedantoj.
Nun en libera Polujo, malgraŭ multaj rekon- struaj laboroj, malnovaj pioniroj, revenintaj el koncentrejoj aŭ el mi- grado, tuj komencis kunvoki la adeptojn de Esperanto.
La tasko ne estis fa- cila. Kaŝe enmurigitaj lernolibroj kaj insignoj preskaŭ ĉiuj pereis ku- ne kun la bombdetrui- taj domoj. Oni devas presigi novajn librojn, sed niaj presejoj kun Esperantaj supersignoj ankaŭ kuŝas en ruinoj.
La antaŭm ilitaj ofice- joj kaj kunvenejoj ne plu ekzistas, kaj trovi aliajn estas malfacile. Kvan- kam nia Asocio de Esperantistoj ankoraŭ ne havas propran oficejon, ni tamen komencis gvidi kursojn inter la ruinoj.
Malnovaj samideanoj, konataj pro antaŭmilita propagando en urboj Borislav, Sosnoviec, Dombrova Gornicza kaj vilaĝo Susiec, la geedzoj He- leno kaj Boleslao Czechowski, reveninte al Varsovio, jam komencis planan laboradon per cirkuleroj al asocioj kaj per instruista kurso.
Mankas la tempo, mankas rimedoj, tial la kurso por lernejaj instruistoj daŭris nur 38 horojn. Mem s-ano Czechowski ne kredis je bona rezultato, sed lia lerta Cseh-metoda instruado estis brile kronita. ĉe la lasta leciono, kiam li rakontis al ni pri kutimoj de esperantistoj en la mondo. Plezure ni konstatis ke el lia 35-minuta parolado ni ĉion komprenis. La soleno fariĝis kortuŝa, kiam neatendite leviĝis maljuna popol-instruistino s-ino Filomeno Paczoska kaj entuziasme improvizis sepminutan dankesprimon;
antaŭ la kurso s-ino P. ne konis eĉ la Esperantan alfabeton. Ni kursanoj ĉiuj plenumis publikan ekzamenon kaj, libere parolante, studas por plua perfektiĝo.
Baldaŭ post la unua, s-ro Czechowski festis publikan ekzamenon de dua (3-monata) kurso, kaj ĵus li komencis trian kurson (la 34-an en sia vivo), por ŝtatoficistoj, kun 32 partoprenantoj.
Ni ĉiuj preparas nin por instrui Esperanton en lernejoj (kun ŝtata sa- lajro) kaj en kursoj ĉe diversaj laboristaj klerigaj asocioj.
Mi aldonas kelkajn fotojn. La supra bildo montras partoprenintojn de la porinstruista kurso, farante unuan konversacion inter la ruinoj de Var- sovio. Maldekstre kaj dekstre ges-roj Czechowski, meze (la plej malalta) s-ino Paczkoska, la plej alte staranta persono estas la aŭtoro de tiu ĉi raporto. La malsupra bildo montras la Ekzamenan Komisionon elektitan de la publiko ; de maldekstre dekstren : reprezentanto de fervojista sindi- kato, s-ro Cz. Biernacki, redakciano s-ano Bugajski, s-ano Czechovvski kaj Esperanto-instruisto Wit. Majewski.
Eks-kursano WACLAW DANOWSKI.
Warszawa (*), vi urbo de I’ koro, La perlo de l’ urboj sur ter’, Defendis ni vin kun honoro, Dum premis nin forta doloro.
Ni fuĝis de I’ hejma tereno, Similis la tagoj at jar’ ;
Sed tamen ekstaze en nia konsci’
Muĝadis la kant' pri Warszawa, Kaj ardis en fajro konstante al ni La nom’ adorata : Warszawa.
Warszawa, el vundoj kaj koro Forgutas la sango de vi ; Sed kiel vekiĝas la floro, Vi baldaŭ ridetos tra ploro.
Denove knn rava belego, Levita el polvo kaj rub’, Radios vi ree pro ĝojo kaj bril’.
Vi levos la lcapon, Warszawa, Kaj ĉirkaŭ la mondo resonos jubil’
El kanto pri glor’ de Warszawa.
Tradukis el la sveda : S. A. JACOBSON.
(*) Pr. Varŝava, la pola nomo de Varsovio.
La Kajgun-kanto
Unua filmkanto originale verkita en Esperanto.
Kio estas Kajgun ? Ĝi estas imagi- ta — do, ne ekzistanta — insulo ie en la Suda Maro, la scenejo de la Pa- ramount-filmo « La vojo al Singa- puro ». En angla lingvo ĝi nomiĝas Kaigoon.
La filmo « La vojo al Singapuro » aperis jam en 1940, sed pro la milito ĝi nur nun estas montrata en landoj estintaj sub germana aŭ japana oku- pado.
La Kajgun-kanto estas kantata de la indiĝena loĝantaro de 1’ imagita insulo dum geedziĝofesta danco. Tiu ĉi kanto estas originale verkita en Esperanto. Origine ĝin devis kun- kanti la filmsteloj Dorothy Lamour kaj Bing Crosby, kaj ili ricevis de nia samideano Joseph R. Scherer instru- adon pri la elparolado de nia lingvo.
Sed poste tiu ĉi ideo estis forlasata, kaj la kanton kantas nur ducento da
« indiĝenoj ». La virinoj kantas tre melodie, malrapide kaj klare. Sed la viroj kantas « te ru re » rapide kun akompano de tambura batado. Do, es- tas ne tre facile, kompreni la tekston.
Tial, por nlaj gesamideanoj, kiuj an- koraŭ vizitos la filmon, ni publiki- gas ĝin ĉi-sekve. Ni aldonu ke la Kajgun-kanton verkis Johnny Burke kunlabore kun Joseph R. Scherer, kaj ke la muziko estas komponita de Ja- mes V. Monaco. Se la loko permesos, ni publikigos en iu sekvonta numero artikolon de s-ro Scherer pri inter- vjuo kun la fama kantverkisto John- ny Burke. Kaj jen la teksto de la Kajgun-kanto :
VIRINOJ : Jen la luno nova brilas amon nur, kaj virino viron ravas laŭ natur’.
VIROJ :
Nun elektu iun kaj do dancu kun li, Vera koro batas ja en ĉiu de n i ; Preta kaj kapabla kaj volanta por vi ; Do ne staru vane, venu nu tien ĉ i !
VIRINOJ : Jen la luno nova brilas amon nur, kaj virino viron ravas laŭ natur’.
VIROJ :
(Sekvas longa serio da gorĝaj sonoj kun ugh-ugh ... ĉu-ĉu ... ĉi-ku ...
ĉi-ka ... ktp.)
ĈIUJ :
ĉielo, ho, ke jen, kardolĉulino vi, revados vi pri mi ...
Pluvos, kaj tcruros la bru’
de fulmo kaj tondro en Kajgun ; Ankaŭ iam venos malĝoj’, sed nenio venkos I’ amon nun ...
Ĉielo, ho, jen kisoj por sigcli la promeson ...
Eterne kune ; du kiel unu ...
Jen la luno nova brilas amon nur, kaj virino viron ravas laŭ natur’.
(Sekvas ripetado de la supraj linioj dum la tuta longa dancado. La viri- noj elektas viron por danci, kaj se li dancas kun ŝi, li aŭtomate fariĝas ŝia edzo. La voĉoj kaj la vortoj pli
kaj pli miksiĝas.)
* * * * * * * * * * ***********-X ***«-*# <.M
N-ro 2 (1061) paĝo 2 Heroldo de Esperanto 15 Januaro 1947
« Kara Samideano Kreditbanko ! »
Unu el Zo plej grandaj hungaraj bankoj, la H ufrgara Ĝenerala K reditbanko en Bu- dapest, aliĝis kiel E ntrepreno al IE L . Pri
^tio oni skribis el B udapest al la redakcio (de Heroldo :
T iu fa k to kom preneble ne signifas, ke oni skrib u al la banko kiel « sam ideano », p eta n te « korespondantojn, p o ŝ tm a r k o jn » a ŭ « am pakaĵon, s u k e r o n » ktp ., kiel (ni devas honti pri tio !) oni e fe k tiv e skrib is al la T urism a Oficejo de B udapest. Sed oni sk rib u en E spe,\.,R o kom.ercajn leterojn, p eta n te in form ojn pri hungaraj kom ercaj entreprenoj, b ankaferoj ktp . k a j oni re- kom endu al aliaj bankoj, ke a n ka ŭ ili re- k o n u E speranton, e k u zu ĝin k a j kom encu korespondi k u n alilandaj in stitu to j ka j fir- m oj, precipe en m algrandaj landoj. A l IE L , kiel E ntreprenoj, aliĝis ja m la T urism a Ofi- cejo, la Urba Sanigbaneja K om itato, la hotelo C ontinental k a j la L anda Biblio- te k a Centro. H elpu ilian konservadon por nia m ovado per seriozaj k a j fa k a j leteroj al ili ! A te n tig u pri la fa k to vialandajn in- s titu to jn !
U RTIK O .
SAVKLAPOJ.
Optimismo instruas, ke ĉio estas bona. Oni nur eltrovu, por kio, kiam, kie, kiel ĝi estas taŭga. Pluraj sami- deanoj eble ne scias, kial Ido kaj Oc- cidental efike helpas nian laboron en Esperantujo. Ili ne pensis pri tio.
A1 mi tiuj projektoj ŝajnas nepre necesaj por la venko de nia mond- lingva ideo. Mi tre simpatie atentas ilin ambaŭ kaj posedas ĉion, kion oni presas en la du sistemoj. Mi timegas, ke ili tro frue tute malaperos de la mondo, ĉar tiu malapero estus kata- strofa por Esperanto.
Ne juĝu min paradoksa, ĉar mi es- tas praktika optimisto.
Ĉie ekzistas malkontentaj ekstre- mistoj, kiuj ĉion deziras refari. En nia movado, tiuj malkontentuloj vo- las ĉiam reformi la lingvon, fari ĝin denove ; sed iliaj tendencoj estas of- te kontraŭaj inter si : kelkaj volas ke la lingvo estu multe pli logika, pli artefarita, pli detalema. Aliaj postu- las precize la malajn kvalitojn : la Lingvo Internacia estu pli natura, tute simila al niaj etnikaj lingvoj, tu j komprenebla sen antaŭa lernado.
Ilia polemikado interne de Espe- rantujo malebligus persistan labora- don kaj minacus la strukturon de la lingvo, dum ni bezonas konstrui gran- dan literaturon por varbi al ni la kleran parton de la homaro, kaj tian laboron nur povas fari sinsekvaj ge- neracioj de esperantistoj pacience persistantaj en ĉiuj landoj. Ido kaj Occidental estas niaj savklapoj. Es- perantisto deziras lingvon ofte refor- matan, ĉiam pli kaj pli logikan, Es- peranto ne kontentigas lin ; nu, lia feliĉo troviĝas en Idistujo, li tute nature estas altirata de la idistoj kaj lasas nin en paco por serioza laboro.
Se li ne deziras Esperanton, ĉar ĝi ne estas tuj komprenebla, li postulas pli naturan sistemon, kiun multaj homoj povus legi sen antaŭlernado ; lin al- tiras Okcidentalujo, kaj ree ni pace laboras.
Por la konservado de la Fundamen- to de Esperanto kaj natura progresa- do de nia lingvo, sen rompo de ĝia kontinueco, Ido kaj Occidental estas nepre necesaj kiel savklapoj. Espe- ranto alproksimiĝas al la turnpunk- to, kiam ĝi fariĝos utila al ĉiuj kle- raj homoj pro sia funkciado kiel kul- turlingvo tutmonda, nur dank’ al nia kreskanta literaturo, kaj formado de literaturo postulas absolutan kon- stantecon en la strukturo de la lin- gvo. Se ni estus sub minacoj de re- formoj, neniu kuraĝus eldoni librojn en Esperanto kaj la lingvo restus ĉiam kiel senutila projekto en dis- kutado de kelkaj sciencistoj.
Mi estas konvinkita ke Ido kai Oc- cidental estas tre necesaj al Espe- ranto.
ISMAEL GOMES BRAGA.
« Juko ».
Meze de decem bro okazis en H aarlem (N ederlando), en ju n u la rg aste jo « J a n Gij~
zen » la unua sem ajnfino de « Ju k o ». Kion signifas « J u k o » ? 6 i esta s junular-kom i- ta to , k aj ĝi sta rig is grupojn, en kiuj povas p a rte p re n i ju n a j g eesp eran tisto j de 16 gis 30 ja ro j. 61 o rganizas sem ajnfinojn k a j junulvesperojn en diversaj ju n u la rg a ste jo j k a j ĉiuj p a rto j de N ederlando. 6 i ankaŭ ja m k o n ta k tis kun ek sterla n d aj esperantis- to j por in te rŝa n ĝ a restad o eksterlan d e dum 1947. P o r inform oj oni sk rib u al Bram . K orff, B estev aerstr. 123 hs., A m sterdam W., aŭ al Ruilo F. van P u tten , C elsiusstr. 162, Den H aag.
Kion skribis al
P o st la lasta artikolo sub tiu ĉi rubriko denove atingis nin m u lta j leteroj. D um iu tem po ni estis su p erŝu tita j precipe per ma- terialo pri diversaj m ovadoj (abundeca, socikredita, belamia k tp .), k a j pro la pu- blikigo de k e lk a j artiko leto j k a j m encioj pri ili en unu sam a num ero ni perdis unu el niaj ĝis tiam plej fe rvo ra j kunlaborintoj, ĉar li sentis sin te d ita de i l i ! Kom preneble, ni ne povas pro la m alplaĉo 6e unu eĉ fer- vora a m iko m a la kcep ti m aterialon kiu eble interesos cent aliajn legantojn.
Rigardante Heroldon kiel kokon.
Ezem ple skribis al ni unu b rito : Mi rig a rd a s H eroldon kiel kokon kiu ek k ria s la novan tagiĝon, do rni ĝojas trovi en la n u n a num ero la artik o lo jn pri la socikre- d ita movado. » A liflanke ni k o n sta ta s ke iuj el la defendantoj de novaj teorioj estas tre (tro ) ekskluzivem aj.
Ĉu ĉiuj ĝisnunŭloj eraris ? .
Tiel ni, k a j la plim ulto de niaj legantoj, certe nc povas konsenti, se unu el !a pro- p ag an d isto j de Socikredito a s e rta s :
ke la m aibonvolo de la hom aro tu te ne k a ŭ z a s m ilitadon ;
ke ia diverseco de lingvoj tu te ne kaŭzas in te rn acian m alam on kaj, tu te certe ne, mi- litista n b atalad o n in te r la nacioj ;
ke la kaŭzo de in te rn acia buĉado militis- t a esta s sole financ-ekonom ia ;
ke a n ta ŭ ol oni ne solvos la ekonom ian kaŭzon de la m ilitado in te r la nacioj, ĝi daŭre, ripete, okazos ;
ke 'a ekonom ia solvo, kiu sola certigos m ondpacon, e s ta s Socikredito.
C erte n ia am iko pravus, se li dirus ke u n u kaŭzo de la in te rn a c ia buĉado estas fi- n an c ekonom ia. D irante, ke ĝi estas la sola kaŭzo, li m alp rav as. L a vero estas ke di- verseco de lingvoj, rasoj, religioj, m oroj, ka j la m albonvolo de individuoj ka j popoloj, ka j ek onom iaĵ m alfacilajoj povas kaŭzi mili- tojn. Se ni sukcesos, forigi la ekonom iajn m alfacilaĵojn, enkonduki tu th o m a ra n lin- gvon k a j eduki la individuojn k a j popolojn al tolerem o, ni forigos la diversajn kaŭ- zojn de m ilito. Se ni forigus nu r unu el la kaŭzoj, k a j ne fo rig u s la aliajn, m ilitoj ta - men okazus. Ni estu v asth o rizo n ta j k aj ne insistu p ri n u r unu afero kiun ni m em spe- ciale kare sas.
Esperantista salutgesto.
L a artik o lo de s ro R obertson en la nu~
m ero de 15.10.1946 instig is p lu ra jn iegan- to jn al respondo. U nu el tiu j respondoj nl publikigis en la num ero de 15.12., la cete- ra jn ni sendis al s-ro R obertson por eventu- a la persona respondo al la skribintoj. Unu skrib in to aldonas, ironie, k elk ajn pliajn m anierojn de salutado, ekz. speciala salu- to in te r kom encantoj estu m anlevo horizon- tale, in te r pro g resin to j oblikve, in te r di- plom itoj v ertikale. Gejunuloj, sam ter^pe, fa ru kapriolon, gem aljunuloj levu kvirfA»ĵe la m a ld ek stra n ŝultron, kripluloj kvinfoje palpebrum u, ktp.
Nia rilato al germanaj esperantistoj.
ĉ i tiu tem o an k o ra ŭ revenas en diversaj leteroj. I ta la sam ideano dem andas : « Ger- m anoj estis k ru ela j k aj uzis teroron dum la p a sin ta m ilito ? Jes, mi konsentas. Sed ĉu vi k red as ke aliaj tu te ne m akuliĝis per krueleco k a j ne uzis teroron ? Mi povas al vi diri, kiel ekzem plon in te r centoj, ke ita la urbo Treviso (30.000 lo ĝ an to j) en printem po 1944, per unu fo ja ae ra ta k o , estis p re sk a ŭ tu te d e tru a ta de la aliancanoj, kiuj m o rtig is 6000 sen k u lp ajn personojn. K aj tiu j m alfeliĉuloj estis senpacience atendan- ta j la liberigontojn ! K aj la ĵetad o de atom - bombo su r H iroŝim a v erŝajn e ne estis kru- ela buĉado ? » T re prav e nia ita la am iko opinias ke la rap o rto j pri kulpaĵoj ne devas esti f a r a ta j celante venĝon k a j disvastigon de m a lam ik a sento aŭ m alproksim igon in te r la popoloj, sed n u r por nin plibonigi k a j por igi nin eviti ke ni falu en la sam ajn pekojn.
Danĝeroj kiuj minacas Esperanton.
L a sa m a ita la sam ideano paro las an k a ŭ pri la d anĝeroj kiuj m inacas E speranton post ia dua mondm iiito. Li d iras ke, post reprem o de la g erm a n a lingvo pro la mal venko de H itler, ek z istas ia danĝero ke la an g la lingvo estu a ltru d a ta kiel in tern acia m ondhelplingvo, eĉ k o n tra ŭ ev entuala kon- tra ŭ s ta ro de R usujo. A lian danĝeron, ke E sp era n to povus esti a n s ta ta ŭ a ta de alia helplingva projekto, opinias la skribinto ne tiel grav a, ĉa r tia p rojekto tam en estus b a z ita sur E speranto. T re g ra v a danĝero, laŭ li, estu s ev entuala tria m ondm ilito, k a j pri tio li absolute p ra v a s : « Se ĝi okazus.
per la novaj p otencaj arm iloj, kiel atom- bombo k a j aliaj, inventotaj, kune kun la ruino de Eŭropo k a j ĝ ia k u ltu ro an k a ŭ E sp era n to finus sian vivon. ĉ a r estas cer te ke esto n ta venkinto superregus la tu ta n mondon, k a j sendube lia lingvo fa riĝ u s in- tern acia. E sp eran tism o estos la savanto de la hom aro, se ĝi sukcesos eviti la ka- tastro fo n . »
Heroldo grandformata aŭ revueca ?
« Mi ne tre ŝa ta s tiel g ran d fo rm a ta jn gazetojn, » sk rib as n ed e rlan d a leganto. «Cu ne esta s eble duonigi la fo rm a to n k a j duo- bligi la nom bron de la paĝoj ? » Kompre- neble tio estu s ebla ; sed ĉu konsilinda ? H eroldo dekom ence ap e ris proksim um e en la sa m a g ra n d a form ato. L a ideo estis ke, krom la 50, aŭ 100, e tfo rm a ta j k a j m alofte aŭ neregule a p e ra n ta j revuoj, ni havu alme- n a ŭ unu g ran d fo rm ata n , ofte k a j regule a p e ra n ta n v eran gazeton, sim ilan al naciaj ta g g a z e to j (« la estonte ĉ iu ta g a ĵu rn alo de E s p e ra n tu jo », ni skribis en la u n u a pro- spekto pri la fondota entrepreno, la 1-an de m a rto 1920). Do, oni ja kom prenos nian he- ziton m alg ran d ig i la form aton. L a nuna fo rm ato eĉ kun n u r 4 paĝoj fa ra s certan im preson; revuo k u n 8, eĉ kun 16 paĝoj neniel im presus.
ni niaj legantoĵ.
Laŭdo al Marcel George.
« Mi opinias ke la artik o io de M arcel G eorges p ri la In t. K ongreso pri N ova Edu- kado en P arizo (H eroldo 15.10.46) estas in ter la plej valoraj, » sk rib as a n g la sam i- deano en E giptujo. « T iajn inform ojn, se eble pli rapide liveritajn, ni bezonas pri ĉiuj in te rn aciaj kunvenoj, p ri la tra d u k a j a ra n ĝ o j k a j funkciado, eĉ k iam tu te ne tem as p ri E speranto. »
Diversaj deziroj.
Unu sam ideano deziras artik o lo jn pri B asic E nglish k a j pri R adar. (Eble iu ieganto povos havigi al ni k o m pententan m an u sk rip to n pri R a d a r ?) Iu sam ideano d eziras ŝakrubrikon, alia artik o lo jn p ri fi- latelo, k u n fotoj de novaj poŝtm ark o j ktp.,
— deziroj efektivigeblaj, k iam H eroldo de- nove aperos ĉiusem ajne kun 8-10 paĝoj
(kiel en la ja ro j 1928 1933).
Pri la landnomoj
skribis k elk aj sam ideanoj. Ni diru ke tiu tem o estis kaŭzo de m u ltaj diskutoj, eĉ disputoj, ja m a n ta ŭ 25 jaro j. K iam la loko perm esos ni tam en povos reveni al tiu tem o en la ru briko « N ia Lingvo ».
Kion ni bezonas.
N i bezonas por la redakcio maUongajn a rtik o lo jn pri in te resa j aferoj ĝ en e rala j k a j esp e ra n tista j, m allongajn lite ra tu ra ĵo jn in- te re sajn , resum ojn pri o rd in araj E speranto- afero j laŭlande, interesajn fotojn el la espe- ra n tis ta vivo (n o v d ata jn ) ; ni ne bezonas a m p lek sa jn artikolojn, a m p lek sa jn lite ra tu - raĵojn, longajn poemojn, inform ojn p ri or- d in a ra j E sp e ra n to afero j de unuopaj klu boj.
Gratuloj kaj bondeziroj.
G ratuloj k a j bondeziroj okaze de la ja r ŝanĝo atin g is nin de sam ideanoj k a j am ikoj en d iversaj landoj. K elkaj sam ideanoj eĉ g ra tu lis la red a k to ro n okaze de lia n aski- ĝofesto : pri tio kredeble « kulpas » la En- ciklopedio de E speranto. K oran dankon al ĉiuj !
ESPERANTO EN LA KO M ERCA
KORESPONDADO
Kiel ofte ni ja aŭdas, p aro la n te k u n ne- esp eran tisto j, la rim a rk o n ke en la ĉiu tag a vivo oni nenion aŭ p resk a ŭ nenion vidas p ri kiu ajn enpenetro de E sp era n to en la k o m ercaj rondoj. C erte ni povas la ne-espe- ra n tisto jn a te n tig i pri la a n ta ŭ m ilita (espe- reble a n k a ŭ p o stm ilita) reklam o de di- v ersa j foiroj k a j sim ilaj entreprenoj, sed tiu E sp era n to enkonduko fa k te n u r atin- g a s la esperantistan publikon.
M i s c i a s , k e i n d i v i d u a j e s p e r a n t i s t o ĵ ,
p o sed an taj p ro p ra n firm on aŭ negocon, ja m a p lik as nian lingvon por siaj kom ercaj celoj, sed tio p ie jp arte ne e s ta s g ra n d sk a la kaj, kiel m i diris ĉi supre, n u r inter-espe- ra n tis ta reklam o.
Ĉu ni povas aliigi la n unan sintenon de la n e -e sp eran tista j kom ercistoj, kiuj ĝis nun resta d is in d iferen taj rila te al iu ajn apliko de E sp era n to en ilia kom erco ? Mi d em andas : « Ĉu ni povas ? », k a j n ia res- pondo devas esti : « N i devas ! ». M ultajn ja ro jn m i ja m e s ta s esperantisto, do mi certe konscias pri la skeptikism o de la kom ercaj rondoj en ev en tu alaj klopodoj en- konduki iom grade nian lingvon en ilia re- klam o a ŭ korespondado.
Mi prenu ekzem plon. O ficisto d ejo ra n ta ĉe g ra n d a banko iun tag o n p e ta s al la bankd irek to ro perm eson apliki E sp eran to n en la b a n k a korespondado k a j en la ban k a reklam o. P re sk a ŭ ĉiam la respondo estos :
« 6 is nun ni ne bezonis uzi E sp era n to n en nia bankservo, do la de vi p e ta ta apliko estas senutila. »
P e r la n una artik o lo m i prezentos al vi, k a ra j gelegantoj, proponon, kiun mi tre vo- lonte subm etos al via k o n stru ig a kritiko.
Ni, esperantistoj, devas kom pili listojn, kun ia nomoj de esperantistoj, kiuj deĵoras ĉe la diversaj entreprenoj, kom preneble ne nur de la IE L anoj sed an k a ŭ de la sam ideanoj de aliaj E sp e ra n ta j organizoj, ĉu religiaj, ĉu politikaj, k a j eĉ de esp eran tisto j, kiuj pro iu a jn kaŭzo m om ente ne aliĝis al es- p e ra n tista grupo. L a kom pilitajn listojn ni m ultobligu k a j ilin disponigu al la es- tra ra ro j de la esp e ra n tista j grupoj, tia m a niere ke en ĉiu regiono aŭ provinco troviĝu alm enaŭ unu listo. P or lim igi la elspezojn, provizore a n k o ra ŭ ne estas necese, ke ĉiu esp eran tisto posedu tia n liston, sed sufiĉas ke ĉiu sam ideano sciu, ĉe kiu la listo estas konsultebla.
N un mi revenas a! m ia ĵu s m enciita ekzem plo. Sveda aŭ h u n g a ra esp eran tisto bezonas la servoĵn de fra n c a banko. U nue li sin tu rn u al la listp o sed an ta persono en sia regiono k a j petu inform on, ĉe kiuj fran - caj bankoj deĵoras esperantistoj. Revenpoŝ- te li inform iĝas, ke ĉe ekz. 20 (a p a rte m en- c iita j) fra n c a j bankoj deĵo ras esperantisto, k a j nun nia sveda aŭ h u n g a ra am iko sin tu rn a s esperantlingve al la banko por la kom erca afero. E n la m a ld ek stra flanko de la letero li n u r m enciu la vorton «E speran- to», sed en la cetero de la letero li ev itu al • doni, ke li scias ke esp eran tisto deĵoras. An- k aŭ n u r unufoja indiko de la vorto « Espe- ra n to » sufiĉas.
Kio ok azas ? M alferm ante la ĉiutage en v e n an tan am ason d a leteroj iu oficisto vidas leteron en por li ne o rd in ara lingvc k a j tra n sd o n a s ĝin al sia ĉefo. P o r infor- m iĝi pri la enhavo de la letero la ĉefo fa ra s esploron, kiu el la oficistoj scipovas E spe- ranton, ĉ a r e s p e ra n tista helpo estas bezo- n ata. Feliĉe, esp eran tisto deĵoras ĉe la banko, leg as k a j tra d u k a s la leteron, pri- tr a k ta s aŭ p ritra k tig a s la le ter enhavon k a j nun estas p e ta ta fa ri esperantlingvan respondon. H u ra !, la u n u a paŝo de la ofici- a la enkonduko de E sp era n to en la kores-
Esperanto en Norvegujo.
Kiam la milito komenciĝis, la Es- peranto-movado estis relative forta kaj vigla en Norvegujo. Tion montras ekz. la fakto ke aŭtune 1939 Norvega Esperantista Ligo trovis eble lui pro- pran oficejon en la centro de Oslo.
Tuj post la germana invado oni deci- dis ĉesigi ĉian propagandon kaj ce- teran eksteran laboron, kaj dum la tu ta milita tempo ni koncentrigis.
niajn fortojn pri la lingva perfekti- gado de la membroj.
Efektive ni estis bonŝancaj, ĉar la germanoj ne malpermesis nian mova- don en Norvegujo, kvankam plurfoje estraranoj de NEL estis vokataj al la polico por ekzamenado. Nia orga- no « Esperantobladet » ricevis ordo- non ne plu aperadi, sed multobligita cirkulero anstataŭis ĝin. Pluraj sa- mideanoj mortis en la liberiga bata- lo kaj multaj sidis pli-malpli long- tempe en malliberejoj kaj koncen- trejoj. Kelkaj malpli fortaj kluboj malaperis, sed aliaj daŭre bone la- boradis. Nur malmultaj kursoj oka- zis, sed la malnovuloj studis en stud- rondoj, kaj multaj faris ekzamenojn.
La koresponda kurso elĉerpiĝis, kaj ni ne povis presigi novan. Ni ne po- vis ricevi literaturon el eksterlando.
Ni ne povis korespondi kun ekster- lando, sed anstataŭe la norvegaj es- perantistoj korespondis inter si por tiel ekzercadi la lingvon.
Dum la lastaj militaj jaroj, kaj eĉ pli post la milito, la intereso por Es- peranto grave kreskis en Norvegujo.
Sed nun ni suferas pro manko de in- struistoj. En diversaj urboj tamen lo- kaj samideanoj gvidas kursojn, kaj kursanoj aliĝas grandnombre. Tiel ekz. en Oslo dum la aŭtuno 1946 funkciis kvar relative grandaj kursoj samtempe.
La plej granda novaĵo post la mi- lito estas ke oni ĵus fondis eldonan akcian societon.
En novembro 1946, Klubo Espe- rantista en Oslo, kiu dum la tuta tempo seninterrompe laboradis kaj eĉ kreskis, kvankam nur malrapide, festis
s ia n 3 0 -ja r a n ju b ile o n p e rbela festo, dum kiu kelkaj meritplenaĵ gesamideanoj estis dekoraciataj per la kluba ordeno.
G. S.-B.
pondado de la banko e s ta s fa rita . L a direk- toro v erŝajne an k a ŭ sciiĝas pri ia unua esp eran tlin g v a letero, k a j nun nia esperan- tis ta bankoficisto k a p ta s ia okazon peti perm eson por presigi su r la b an k a j pre- saĵoj : « Ni korespondas en E s p e r a n to », a ŭ : « E sp era n to ko resp o n d ata ». Eble li sukcesas ja m post ia unua k o n ta k to de la banko ku n E speranto, eble la banko pro- k ra s ta s la perm eson. E n la la sta kazo ni devas atendi pluan esp eran tlin g v an kon- takton, kiu nun eble pli rapide povas efek tiviĝi pere de la su pre-m enciitaj listoj. Se el alia lando nun denove venas esp erant- lingva bank k o n tak to , des pli facile estos por la bankoficisto re fa ri la peton. Ni su pozu, ke finfine la banko oficiale perm e- sas presigi su r siaj presaĵo j : « Ni kores- pondas en E s p e ra n to », tia m senpage por nia E speranto-m ovado eliras ku n ĉiu letero pii efika propagando ol ĉiaj a lia j interespe- ra n tis ta j reklam iloj. S keptikuloj, ricevan ta j leteron de la ek sterla n d a banko, kon vinkiĝas, ke E sp era n to ne plu estas utopio, sed vere a p lik a ta en la p ra k tik a vivo ; ĉar alikaze tiu g ra v a banko certe ne presigus la k o ncernan indikon.
Ni a n k a ŭ ne forgesu, ke la dissenditaj bankleteroj atingos a lia jn en k a j ekster- landajn bankojn, ĉe kiuj deĵo ras unu aŭ plu raj esperantistoj. P o r tiu la sta grupo nun fa riĝ a s pli facile — kun la leterpapero en la m ano — peti de sia bankdirekcio imi- ton de la indiksurpreso : « Ni korespondas en E sp era n to ».
Kom preneble m ia propono v alidas ne n ur por bankoj, sed por ĉiaj k o m ercaj branĉoj, laŭlande m enciotaj en la listoj. Se kom p an iaj ĉefoj, p ro kuristoj, librotenistoj, ven- distoj, aĉetisto j ktp., p a ro la n ta j E speranton, povas elekti aŭ devas in te rk o n ta k ti ku n la eksterlando, ili kom preneble, kiam iel ajn esta s eble, skribu p refere n u r al tiu j fir- moj, bankoj ktp., kie laboras sam ideano ; sed refoje mi d iras : neniam m enciu la p e r- sonan nom on de la esp eran tisto en la letero, ĉa r se oni fa ru s tion, la ne e s p e ra n tista fir mo konsiderus ia leteron kiel iom grade (kaŝe por E sp era n to ) in te re sp e ra n tista n le- teron, k a j tia n im preson ni nepre evitu. P or ni, esperantistoj, la esp eran tlin g v a rilato estas propagandcela, sed tion la banko, fir- mo ktp. ne bezonas scii ; do, ni n u r men- ciu unu fojon la vorton « E sp eran to », por ke la leganto sciu, ke la letero ne estas sk rib ita en iu frem d a n acia lingvo. Plue nenion oni skribu re k te aŭ m a lrek te pri E speranto.
T re efik a el p ro p ag a n d a vidpunkto estas an k a ŭ la elm eto de afiŝo « N i paro las en E sp eran to » ĉe giĉeto, kie deĵo ras esperan tisto, ĉ a r tia afiŝo daŭ re a ltira s la aten to n de la kom erca publiko. A kiri perm eson el- m eti tia n afiŝon al mi ŝa jn a s relative facile por e s p e ra n tista oficisto.
W. G. VAN EYNDTHOVEN.
15 Januaro 1947
Propagando ĉe la P.T.T.
A ntaŭ nelonge k reis k e lk a j P a riz a j ge- kolegoj en la P o ŝtista F ederacio kom isionon por studi, propagandi k aj inform i p e r E speranto. Tiel ili celas helpi la F ederacion en la rila to j de k a j al eksterlan d o ; sam - tem pe havigi al ĉiuj gekolegoj la rim edon lerni k a j uzi E speranton.
K aj dum la ek ste ro rd in a ra N acia Kon- greso de la Federacio, kiu okazis la 9.-13.
12., ili a ra n ĝ is en la an taŭ ĉ am b ro ekspo- zicion de ĝ en e rala m a teria lo p ri E sp era n to kaj de fa k a j dokum entoj, nom e : num erojn de Interligilo. de E so era n to Interr.acia, da Heroldo, p o ŝtk a rto jn ilu s trita jn k a j oficiale eldonitajn de la A dm inistracioj, poŝtm ar- kojn kun E sp e ra n ta te k sto ktp . L a tabloj estis v iz ita taj dum la tem po in ter la kunsi- doj : oni kolektis subskribojn por la petskri- bo al UNO, donis parole inform ojn pri Es- peranto k a j pruvis, finfine ke E speranto vivas.
42 ŝakistoj el 14 landoj korespondludas per Esperanto
E speranto-fako de ICCA sukcesis sta rig i jam sesan grupon de sia korespondturniro.
La sesa grupo ekludis la 1-an de januaro.
En ĉiu grupo ludas 7 ŝak isto j el 6 7 lan- doj, do en ĉiuj 6 grupoj ludas sum e 42 ŝa- kistoj el 14 diversaj landoj.. N ovaj grupoj estas p re p a ra ta j k a j aliĝoj ĉiam ak c ep tata j.
Aliĝkotizo 5 an g laj ŝilingoj, p ag o taj laŭ interkonsento kun la turnirg v id an to , D-ro V. Faigl, Zlonice, ĉehoslovakio.
La E speranto fako de ICCA re g istris jam ph ol 100 adresojn de ŝak isto j-esp eran tisto j en 20 diversaj landoj. L a E sp era n to fako de ICCA organizis unuan in te rŝ ta ta n luk- ton ĉehoslovakio N ederlando (su r 10 ŝak- tabuloj) k aj p re p a ra s duan tia n lukton, nome Svedujo-Britujo. P o r la k u ra n ta jaro oni prep a ra s novajn g rupojn de korespond- turniro. N ova grupo kom encos tuj, kiam aliĝos 7 sam ideanoj el 6 7 landoj. Oni pre p aras an k a ŭ tu rn iro n de landaj « team oj »
(po 6 10 ŝa k isto j). ŝa k isto j-e sp eran tisto j, kunlaboru ’.
La estonteco de UNESCO,
(Fino de la 1-a paĝo.)
al la Ekonomia kaj Socia Konsilanta- ro, — nome la organizo pri la Nutra- ĵ°j kaj la Terkulturo, la ILO (Inter- nacia Laborista Organizo), la stari- gota organizo pri la Sano ktp. Perso- mi esperas — kvankam mi kredas ke oni ankoraŭ ne decidis pri tio —- ke la scienco reprezentiĝos ĉe la plej alta (t.e. la Konsilantara) nivelo en la formo de ia komitato malgranda sed forte influa, kiu povos konsili pri la sciencaj aferoj ĉiun el la tri plej gravaj konsilantaroj.
ĝuste komprenas, ĝenerale Preterata opinio estas, ke oni devos starigi plurajn ĉefajn sckciojn, kiuj Sln °kupos pri apartaj fakoj. Kom- Preneble unu el tiuj fakoj estos la caukado, kaj la scienco alia, kaj tria sekcio koncernos la artojn kaj ia li- eraturon. Se mi ĝuste komprenas, f Zlslas sugesto ke kvara sekcio kon- eerniĝu pri la grandskalaj informri- niedoj, ekzemple radio, filmoj, gaze- ar.° ktp. Oni ankoraŭ ne decidis, ĉu om starigu unu sciencan fakon aŭ u tiajn fakojn : unu por la naturaj aJ alian por la sociaj sciencoj. Se
?ni trovos tion tro komplika, ke unu a o enhavu ĉiujn sciencojn, mi kiel o e plej multe klopodos efektivigi lan potencan organizon, kiu kunligos la du fakojn.
Mi tre esperas, ke forte reprezenti- pNESCO la aplikitaj kaj in- stn aj sciencoj, kaj ke ni ne estos r?*-, al<aclemiuloj, m alŝatantaj la Praktikajn aferojn.
sekĴion "kun S, necese kunligi la sciencan kiui knn,U • ? laboro de ia a liaj sekcioj, m uziko i e? ni^ os Pri literatu ro , filozofio, g ran d sk a H i ? tl 0J’ pri edu k ad ° k a Ĵ Pri Ia
noi i i i i r i n 1 lnf°rm iloj. U nu el la propo-
U d, 3 ° n' f a ris ’ e s ta s ke tio estu f a r a - ra ae vico da “ -
nie-oŝ da fu n k ciaĴ sekcioj, kiuj koncer-
b i h i i n , !* p ra k tik a Ĵ problem oj, ekzem ple pri
tp,a., . ?ĵ ’ muzeoj, eldonajoj, resum oj, in- angoj de personoj, lernolibroj ktp.
, ornpreneble unu el la sekcioj devus esti int °. ° ’ , iu sin okupos p ri la « publikaj ri- mnJa* n,e. U ^E S C O mem, kiu sciigos al la pKnn„.° k!on tJN ESCO fa ra s k a j kion ĝi hn,,i US ,f a r i’ k ia Ĵn inform ojn ĝi esperas Pl , a 81 k tp ' E sta s evidente, ke ĉe tio grandm ezure p arto p ren u s la scienco.
tp<U.n . u ° ‘ J 11 konsideros la pli in teresajn t i b a t J Problem ojn, mi m enciu alian p rak - nonihrnn°^lem 0n’ t e ’ konsentig i la necesan
nrbron da nacioj aliĝi al UNESCO.
rta n ti a ] a Ŝ enerala dem ando, post iom ĉi al pensad0’ klom mi ĝ is nun povis dedi- va k J f ! ! er<?’ S a ĵn a s a i mi, ke la plej gra- I ,/p,! Principo esta s la jen a :
p « Ir, ° U NESCO estas peni enkonduki
e H k L daJn aferofn Pa da scienco, pli tc ien c o n CtenC° n j pU b°ne k u n '>rdi{,itan
• (Finota.)
W alter S c o tt :
M ilito esta s la sola ludo, per kiu am baŭ p artioj m algajnas.
Heroldo de Esperanto
KO M ENCU EDjJKI
VIAJN IN F A N O JN POR PA C O !
N ia sam ideanino H. W olff en S. F ra n cis- co verkis por la S an fra n cisk a sekcio de la In te rn a c ia V irina Ligo por P aco k aj Libe- reco flugfolion, kiu h av a s la jen an te k sto n j
E dukado por m ilito aŭ paco ? D etruo aŭ k onstruo ? — Ne h av a s sencon in stru i al niaj infanoj : « Vi ne devas m ortigi ! », k ia m sam tem pe ni plenigas iliajn m anojn per ludiloj im ita n ta j m urdilojn. E dukado kom enciĝas en la infanseĝo, ne en la elek- t r a seĝo. Sekve : kom encu edvki viajr. :r.- fanojn por paco strik te rifu z a n te aĉeti pistolojn, pafilojn, kanonojn, haŭbizojn k tp.
E vitu ĉiujn ludilojn kiuj rila ta s al m ilito k aj m ortigado ! Kom encu eduki viajn in- fanojn por paco, rifu z an te sendi ilin al film oj kie pafado k a j m ortigado venenas la m ensojn de la plej ju n a j. T ro m ulte d a malfeliĉo ĝ u ste la sta tem p e okazis. Komen- cu eduki viajn infanojn por paco, rifu z an te al ili aŭ sk u lti m iste ra jn k a j « g a n g s te r »- seriojn ĉe la radio. Tio esta s por k o n stru i pacem an mondon por la venontaj genera- cioj. Komencu eduki viajn infanojn por paco : ekzistas sufiĉe da k o n stru a j libroj k a j ludiloj, kiuj disvolvas pensadon, kiuj donas al ili okazon por disvolvi sian p rak - tik a n kiel a n k a ŭ sian idealan kom prenon pri la vivo, tiel ke ili fariĝ u v alo raj mem- broj de sia lando k a j de la hom aro.
Sam tem pe ni legis en H a g a ĵu rn alo la jenon (« H e t Vrije Volk », 3.12.1946) :
Du knaboj, C.W., k a j J.H .P . ludis di- m anĉvespere per revolvero. E ksonis pafo, k a j W. estis tr a f ita en la ventron, tiel ke oni devis lin tra n sp o rti al la hospitalo.
S erĉante pliajn tia jn ludilojn en la hejm oj de la knaboj, la polico tro v is tie tu ta n a r- senalon. K rom m alpli d an ĝ e ra j objektoj, kiel partoj de k o n traŭ a v iad ila kanono, kas- koj kaj gasm askoj, m alkovriĝis du aŭto- m a taj pafiloj, tri revolveroj, unu in fa n te ria pafilo, p lu raj bajonetoj, pli ol 1000 k ar- toĉoj kaj p a rto j de grenadoj. ĉion la k n a boj estis ŝte lin ta j en la dunoj.
Komento su p erflu a !
{ .* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Pri letero en nekonata lingvo :
Gumba-Gumba
« Neue Berner Zeitung » raportas la sekvantan amuzan epizodon, tra- dukitan el gazeto « Liliput ». Temas pri stranga afero ĉe la brita cenzuro, nome pri letero en nekonata lingvo : Ekde 1939 ekzistas en Londono centralo por la cenzurado de 1’ poŝta trafiko. kiu cenzuris ĉiujn korespcn- daĵojn kun la eksterlando. La cenzu- ra oficejo okupis tiucele impresan nombron da cenzuristoj anglaj kaj eksterlandaj. Kutime ĉiu cenzuristo prilaboris unu solan lingvon, nome sian gepatran. Kiel sciate, la angloj ne estas lingvo-virtuozoj. Tial en la nomita centralo troviĝis ĉinoj, lie- breoj, japanoj, ĉeĥoj, finnoj, hunga- roj, eĉ birmanoj kaj tibetanoj. Oni ne bezonas akcenti ke la lojaleco de ĉiuj ĉi eksterlandanoj al Granda Bri- tujo estis funde esplorita kaj « preni- ta sub la lupeon ».
Ĉiu el tiuj ĉi cenzuristoj estis spe- cialisto, kaj preskaŭ ĉiuj disvolis en la jaroj de sia dejorado nekredeblan trovkapablon, kiun oni preskaŭ po- vus nomi sesa senso.
Kiam iu letero ŝajnis al iu cen- zuristo eĉ nur iomete dubinda, li tuj transdonis ĝin al speciala sekcio, kie kemiistoj, sciencistoj kaj ekspertoj pri kodoj, ekipitaj per la plej moder- naj helpiloj, esploris la skribaĵon koncerne sekretajn inkojn, kodojn ktp.
Escepte de la franca. hispana, ger- mana kaj itala, ĉiuj ceteraj lingvoj estis nomitaj lingvoj « nekutimaj ».
Vizito al la sekcio por nekutimaj lin- gvoj estis speciale interesa afero. La homoj, kiuj tie laboris en plena si- lentado, estis kunvenigitaj el la tu- ta mondo. Neniu el ili parolis eĉ vor- ton. Sed la fremdlingvoj, kiujn oni legis tie, kvazaŭ leviĝis super la si- lentadon kaj ŝvelis al preskaŭ aŭde- bla zumado.
Iutage okazis en la sekcio por ne- kutimaj lingvoj io nekredebla kaj ne- antaŭvidita : envenis cenzurota lete- ro de iu al iu en fremda lando. La sekciestro sulkigis la frunton. La le- tero iris de pupitro al pupitro, kaj returne al la sekciestro : neniu ka- pablis deĉifri ĝin. La cenzuristoj sen- tis sin kvazaŭ puŝitaj antaŭ la ka- pon. Ili scipovis nenombreblajn fremdlingvojn. Sed ĉi tiu letero estis skribita en neniu el la lingvoj sciataj.
Post longa kaj iom malagrabla kon- ferenco, la pliparto de la demanditoj konkludis ke la letero estas verkita en Gumba-Gumba, dialekto parolata en certa regiono de Centra Afriko.
Kion fari ? Ĉu la letero pasu necen- zurite ? Longan tempon la sekcies- tro pripensis pri tio. Fine li decidis, kontaktiĝi kun la Domo por Frem- duloj, kie oni tenadis detalan kon- trolon pri ĉiuj eksterlandanoj en An- glujo. Dank’ al feliĉa hazardo la Do- mo por Fremduloj sukcesis trovi in- diĝenon de tiu malproksima regiono, kie Gumba-Gumba estas la ĉiutaga lingvo. Lia nomo estis Amul, kaj li estis kelnero en Soho (konata Lon- dona kvartalo).
Oficisto de la cenzura oficejo vizi- tis « Mister » Amul, kaj por la kelne- ro estis facile traduki la leteron. Por sia klopodo li ricevis 12 ŝilingojn kaj 6 pencojn, kaj tiel Amul kiel la cen- zura oficejo estis kontentaj.
Proksimume unu monaton poste alvenis dua letero en la Gumba-Gum- ba-dialekto ĉe la sekcio por nekuti- maj lingvoj. Ĉifoje neniu ekscitiĝis, nek konferenco nek malagrablaj dis- putoj estis necesaj. La sekcio tuj kontaktiĝis kun la kelnero, kaj de- nove Amul enpoŝigis sian honorarion de 12 ŝilingoj kaj 6 pencoj. Sed post tio la korespondado en Gumba-Gumba plimultiĝis rapide : komence venis letero ĉiun duan semajnon, poste ĉiusemajne, kaj baldaŭ eĉ tri aŭ kvar leteroj en ĉiu semajno.
La speciala sekcio komencis ion suspekti kaj « metis kaptilon ».
Post malpli ol du semajnoj estis pruvite ke Amul mem estis la fervora Gumba-Gumba-korespondanto. Laŭ- dire la adresito estis amiko lia. Kiam oni montris al li la pruvmaterialon, li iom honte konfesis ke li estis la aŭto- ro de la leteroj. Sed finfine ne ekzis- tis leĝo, malpermesanta skribi lete-
N-ro 2 (1061) paĝo 3
MIKSPOTO.
Trafiko inter Tero k a j planedoj.
Plej rap id aj aviadiloj n u n te m p aj esta s la senhelicaj. S ur la loko, kie ĉe a liaj estas la motoroj, ili h av a s ap a ra to jn , en kiuj oka- zas brulkonsum iĝa procedo, per kiu la sen- helicaj aviadiloj k v azaŭ fo rp u ŝa s sin de la ĉ irk a ŭ a n ta aero. V ojaĝoj al Luno k a j M ar so verŝajne estos la sensacio de la venontaj generacioj. L a ĉe fa m alfacilaĵo por tia j vojaĝoj estas atin g i rapidecon sufiĉe ful- m an P°r liberiĝi de la te ra gravito. Oni ta k sa s la plej g ran d a n rapidecon de rak e to je 12.000 kilom etroj dum unu horo. Sed por liberiĝi de la te r a gravito, oni bezonus rapidecon de 36.000 kilom etroj. Kiu vivos, vidos !
La gimnasto kaj la paralelaj stangoj.
E n decem bro vizitis n ian landon aro da svisaj elitgim nastoj. L a g az etaro ne bom- b aste anoncis ilian alvenon, k aj oni ne a ra n ĝ is intervjuon kun ili, kiel oni kutim e fa ra s, kiam e k sterla n d aj sportuloj aŭ film- herooj, m ulte a d m ira ta j de la publiko, tra n s ira s niajn lim ojn. P re sk aŭ n erim ark ite de la laika publiko, ili senbrue m ontris sia n altnivelan g in m a stik arto n en diver- sa j urboj de N ederlando, vojaĝ an te p er or- d in a ra aŭtobuso de loko al loko. Mi ĉeestis bonegan prezentadon de ili en H ago, k aj la v iz ita n taro aplaŭdis entuziasm e la ler - ta jn gim nastojn, sam tem pe sp e rta n te ek- stero rd in are belegan vesperon.
N un ili revenis en sian landon k a j danke rem em oras la sim plan sed bonintencan ak- ceptadon, kiun ili sp ertis ila n k e de la ne- d erlandaj geglm nastoj. Ĉi suban historieton m i dediĉas al iliaj b rilaj prezentadoj, es- p era n te baldaŭ revidi la svisaĵn k am ara- dojn.
Senindulga s ta ra s la a p a ra to sur la sce- nejo. K var feraj piedoj p o rtas du lignajn stangojn. Malhelpe, necedeme leviĝas la du bariloj en la aero. A lproksim iĝas gim nasto.
F o rtik e li e k tira s la m aldolĉajn m alan taŭ - a jn p arto jn de la g im nastikilo por kontroli, ĉu ĝi firm e sta ra s. N un li m ezuras la spacon in ter la du stangoj. Gi estas ek- za k te tiom g ran d a kiom la distanco in ter la kubuto kaj la pinto de la longa fingro, k iam la gim nasto k u rb ig as la brakon. An k o ra ŭ a k r a esplorrigardo sekvas, ĉu la ilo s ta ra s je la d e z ira ta alteco. Cion li trovas bonorda. P re sk aŭ sam m aniere rajd isto ri- g a rd a s k aj esploras sian ĉevalon.
Je distanco de kvin, ses paŝoj la gim nas to nun e k s ta ra s ku n tu ts tre ĉ lta korpo, dum m om entoj akre fik san te la rigardon sur la a p a rato n . Tiam li k u ra s per rapidaj, g ran - daj paŝoj de sia loko al la in stru m en to kaj, stre ĉ a n te la b rak o jn antaŭen, li sa lta s en la mezon inter la du stangoj, tiel elegante k a j senhezite kiel n aĝ a n to sa lta s en la ak- von.K aj nun la laiko p resk a ŭ tra v iv a s m ira- klon. L a ilo, evidente k o n stru ita por mal- helpi ĉian moveblecon k aj a s p e k ta n ta ob- stin a k a j rigida, su b m etas sin en la for- ta j m anoj de k ap a b la gim nasto. Dum la b rak o j ripozas su r la stangoj, la ligno fa- cile fleksiĝas, k a ĵ tia m a n iere ĝi helpas la gim naston, dum la svingado levi sin sur la ap o g a n ta j b rak o j. S am m om ente la korpo ja m svingiĝas alten super la stangoj. Subi- te okazas, ke la sta n g o j estas u z a ta j kiel p lia ltig ita planko, sur kiu oni povas s ta ri su r la m anoj sam e fo rtik e kiel su r la piedoj, k a j ... kial ne ? kiel kandelo la korpo levi- ĝas, stre ĉ ita de la fin g ro j ĝis la piedpintoj, kiuj klopodas tra b o ri la plafonon. N u r mo- m entojn la gim nasto re sta s en ĉi tiu brila sintenado. T iam ŝa jn a s ke la forteco de la se k v an ta movo se n k ate n ig as senfinan viv- gajecon, k a j nun la rig a rd a n to vidas a n ta ŭ siaj okuloj la plej diversajn movoĵn k a j ek- zercojn, la plej esceptajn sintenojn k a j svingojn.
L a du stangoj nun ŝa jn a s esti du nevide- blaj linioj, inter, super k a j sub kiuj la gim - n a s tik a n to lasas ludi sian korpon en neim i- te b la k a j a r ta m aniero. F infine post a lta , m a js tra svingo, ŝvebante tr a la aero kiel birdo, la gim nasto neaŭdeble sa lta s su r ia m aton k a j denove firm e s ta ra s kun am - baŭ piedoj sur la planko, kiun li a n ta ŭ mi- nuto j forlasis.
J. KU YPERS, R otterdam . Se» fcuao, sen io.
E1 « E & I Bulletin » : E ksedziĝoj plimul tiĝis en G erm anujo ĝis tia grado, ke en kei k aj centroj, ekz. en Berlino, ili nun estas pli m ultnom braj ol la geedziĝoj. L a Berlina gazetaro donas la sek v an ta jn kialojn por la rekorda nom bro de eksedziĝoj : m anko de viroj en edziĝa aĝo ; nesufiĉaj iokoj kaj eblecoj por gejunuloj, por renkonti unu la alian ; virinoj dum la m ilito edziniĝintaj al
« uniform o », kiuj nun ne povas alkutim iĝi al tio ke iliaj edzoj estas sim plaj laboristoj aŭ m etiistoj.
Maljuneco.
En an g la revuo « L eader » aperis artik o ■ lo de D ro M aurice E rnest, kiu dum pli ol 40 ja ro j dediĉis sin al speciala studo de centjaruloj. Laŭ siaj esploroj li k ap a b la s ko n stati ke nu r unu hom a estaĵo fariĝis pli a ĝ a ol 113 jarojn. Tio estis P ie rre Jou- bert en C harlesbourg (K anado), vivinta verŝajne 113 ja ro jn k aj 100 tagojn. Kon- tra ŭ e al la plej m u ltaj 100 jaru lo j, Jo u b ert pensis ke li estas m ulte m alpli m aljuna.
E rn e st esta s konvinkita, ke ĉiaj pruvoj m an k as por m ontri ke homoj ekzistis kiuj fariĝ is pli ol 114-jaraj. N u r balenoj, elefan- toj k a j g ig a n tte stu d o j tra n sp a sa s la m aksl- mum on de la hom a aĝo.
C entjarulina malĝojo.
V ilaĝanino centjariĝis. H onore al tiu oka- zaĵo la loka fan far-o rk estro por ŝi respekt- lude serenadas. Dum la alparolo u rb e stra ŝi subite laŭte ekploras. K iam la u rbestro ŝin dem andas, kio ŝin prem as, la p atrin eto balbute d iras dum la plorego : « Mi tro- vas ĝin ... tiom m alĝojiga ... ke m iaj gepa- tro j ... ne povas ĉeesti. »
Monjonglado.
L astan someron, la se sjara , k a p tu rn ig a suprenirado de la kursoj ĉe la N ovjorka Borso ab ru p te haltis. Oni ofertis tri milio- nojn da akcioj. L a tu ta n perdon de la ak- ciuloj dum u n u n u ra ta g o oni ta k s a s je pli ol 300 milionoj da dolaroj. « Riĉeco sen gvido — kiel ĉevalo sen brido. »
Idealo.
« Kial vi ne edziĝis ? » dem andis junulo al fra ŭ lo m aljuna. — « Nu, aŭdu ! » res- pondis li. « E sta n te juna, mi intencis edzi- ĝi n u r al ideala edzino. P ost m u ltja ra ser- ĉado mi fine renkontis tia n ... » — « K aj poste ? » __ « ... serĉis a n k a ŭ ŝi idealan edzon ! » la fraŭlo respondis m alĝoje.
rojn en Gumba-Gumba, li argumentis, aŭ ĉu ?
Li estis prava. La sola, kion la poŝta cenzuro povis fari kaj kion ĝi ia faris, estis ke ĝi reduktis la « ho- norarion » por la tradukado al duona krono (2 ŝilingoj kaj 6 pencoj). Kro- me oni serioze avertis s-ron Amul ke li iom maloftigu sian leterskriba- don.
PAROLAS LA LEGANTO.
K IU ESTIS LA PAROLANTO ? En H eroldo n-ro 8 (1057) aperis artik o - leto sub la titolo « Kiu estis la p arolanto ? ».
Mi do inform as vin, ke la p arolanto en Hyde P a rk estis s ro I. C. Evans, 10 St.
P hilips Place, London W.2, tiu sam a kiu ja m v erkis por Heroldo artikolon pri - Ls- p era n to por Islam anoj ! » (n-ro 3/1052).
1 A.M.
KONTRAO LA KONSKRIPCIO.
R ilate al la artikolo en n ro 10 (1059), vi povas aldoni, ke procentoj el la per- sonoj p e ta ta j subskribas la peticion kon- tr a ŭ la konskripcio, kaj ja m 2000 en m ia urbo sin tiel reg lstris k o n tra ŭ deviga m ilit-
SerVad° ’ V. VERDA.
RIDO SANIG AS
e s p e r a n t is t o a l a l ia
.
Mi vidas ke vi jam form anĝis vian supon. Sed vi ne havis kuleron ?
Sim pla afero : mi vidis kulon, kap- tis je ĝi, la kulo forflugis, sed restis en m ia m ano unu piedeto, k a j per tiu kul-ero mi la supon manĝis.
LA SOPIR A TA GASTO.
M astro : JoĈjo, jen guldeno ! M ia bopa- trin o intencas vlziti min. Iru al la stacidom o por akom pani ŝin ĉi tien !
Joĉjo : K aj kion fari, se ŝi ne alvenos ? M astro : Tiukaze, vi ricevos an k o ra ŭ unu guldenon.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
REDAKCIA LETERKESTO.
Patrono. Kiel P atro n o de H eroldo por 1947 anoncis sin s ro T. G. G ueritte en S urbiton. N ian plej k o ran dankon !
Subtenuntoĵ. Post la subten-abonoj, pri kiuj ni publikigis ja m pli frue, alvenis an- k o raŭ la je n aj SA por 1946 : J. K orinek en B rno k a j A. Klein en Montevideo. K aj jen a n k a ŭ la unuaj SA por 1947 : 1. S ino A.
Kincaid, P o rtlan d /O r. ; 2. S-ro B. Bosm a, B erlikum , N ederlando. — B rita s-ano C ham bers donacis 5 ŝil. — A1 ĉiuj ni kore dankas.
