Eldono: Flandra E sp era n to -In stitu to , P. v. H u m b eekstr. 3, Brussel-W est.
Redakcio A dm inistracio: T .Jung, H arstenhoekw eg 223, Scheveningen, Ned.
Abonkotizo por la k u ra n ta periodo (januaro-septem bro 1947 = 9 m o n a to j);
Belgujo 100 fk ., Nederlando 5.50 gld., cetere 2.50 dol. aŭ 10 angl. ŝil.
Anoncetoj : 20 kom en cita j vortoj aŭ m allongigoj b. fk . 20.— , gld. 1,— ktp. DE ESPERANTO
DUONMONATA INTERNACIA ORGANO DE LA ESPERANTO-MOVADO
N-ro 7 (1066) FONDITA EN 1920 — 23-a JARKOLEKTO Aprilo 1947
La batalo pri lingvo internacia ko- Riencas fariĝi interesa. Praktikaj apli- kantoj, teoriaj esplorantoj kaj ... ler- taj mistitikantoj eliris sur la batalejon.
Esperanto liberiĝis el la izoleco,
«aldevigita al ĝi de m ilito kaj perseku- tado. La ringo de samideaneco, ĉir- kaŭanta !a mondon, denove prcskaŭ estas ferm ita. Leteroj ree flugas trans limojn kaj marojn. Jam okazis ankaŭ personaj renkontiĝoi, kaj la Universala Kongreso en Berno venon- tan someron reunulgos centom da samideanoi e! dekoj da landoj, por unu plian fojon manifesti la vivante- con de nia ideo. Gravaj instancoj, registaranoj kaj sciencistoj denove turnas al ni siap atenton kaj subtenon.
Samtempe, teoriemaj mondlingva- noj estas konkludantaj kelkdekjarari periodon de esplorado : IA L A dis- sendis demandaron al interesitoj, in- te r ili esperantistoj, por fiksi provi- zore-definitivan formon de triobla sistemo de mondlingva projekto sur lat inida bazo.
Arnbaŭ, praktikantaj esperantistoj koj IA L A ,
p r G p u r a s p o i i e i o j r , o i , jOrganizo de I' Unuigitaj Nacioj, por ke ĝi decidu pri la enkonduko de lin- gvo internacia neŭtraia kaj egala por ĉiuj homoj kaj nacioj.
Sed ankaŭ la mistifikantoj pri lin- gvo « internacia » ne sin kaŝas. Kaj se estas vera la informo, ke la brita registaro aĉetis de !a « inventinto » de BASIC ENGLISH lian ekstrakton e! la originala angla lingvo, kaj ke ĝi volas provi, disvastigi ĝin kiel helplin- gvon « internacian », ni povas aten- di ian strangan, eble tragikomedian sed eble eĉ dramatikan momenton en la internacilingva batalo. Nin espe- rantistojn tiu informo ne bezonas ŝoki. Se ĝi, eventuale, kelkajn el la Zamenhofaj disĉiploj iom brue-skue elŝiros el tro dolĉa sonĝo aŭ tro ŝa- tata sinapartigo, tio nur povos efiki utile. En la 60-a jaro de I' ekzistado de Esperanto jam estas tempo, ke ni krevigu la cirklon, en kiu ni jam tro longe rondmoviĝas, ke ni eliru el pe- riodo pli malpli statika, kaj ke ni faru nian movadon D IN A M IK A kaj inda je la grandioza ideo.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * VERDSTELAJ RADIOJ.
- L a 35-a K ongreso de la H ungara So- eialdem okrata Partio, ok azin ta la 1.-3.2. en Budapest, akceptis rezolucion, laŭ kiu ĝi (la p a rtio ) « ak c e p ta s la lingvon E sp eran to kiel oficialan lingvon en siaj in te rn aciaj ri- latoj ».
— En k ad ro de Ceha K ultura Vespero fa- ris ĉeRa sam ideano, p a stro Prof. J a n Filip (laŭ a ra n ĝ o de « N ederlanda K ato lik o » ) en N ederlando kvin prelegojn k a j prezen- tis d okum entajn filmojn.
T urism a Oficejo de C e n tra D ana Es- p e ra n tista Ligo plan as por la venonta so- m ero aŭtobusvojaĝojn al N ederlando (11 ta g o j), F ra n c u jo (13 ta g o j) k a j Svislando (14 ta g o j). Anoncis sin ja m m u ltaj parto- prenontoj.
L a 5.-7.4. okazos en H ago la n u n ja ra kongreso de n ederlandaj esperantistoj (L E E N ) k a j sam tem pe en Heerlen (m ineja urbo en la suda p a rto de la Iando) kongreso de nederlandaj la b o ristaj esp erantistoj
(F L E ). H
(Vidu pĝ. t , kol. 1)
£ 23.000!
Ĵus mi ricevis sciigon el Anglujo, ke la « Krono », do la Unuigita Reĝlando, aĉetis de ĝia inventinto la lingvoprojekton «Basic English» je prezo de f 23.000, kun la intenco dis- vastigi ĝin kiel helplingvon «kiu po- vus esti lernata de alinacianoj pli fa- cile ol plene artefarita lingvo, kiel Esperanto».
Iani, kiam ni lernis la historion de nia lingvo, ni sciiĝis pri-la fakto, ke nia majstro grandanime disponigis sian kreaĵon al ia tuta homaro, re- zignante Ĉiujn rajtojn kiujn ii povus validigi kiel aŭtoro. Ni certe admiris, en nia ltoro, tiun grandanimecon, sed ni fakte ne konsciiĝis ke temas pri grava financa ofero, ĉar kiajn profi- tojn la kreinto de mondlingvo povus esperi, en la praktiko, de projekto eble iam enkondukota ?
Kaj nun ni vidas, ke lingvoprojekto povas havi, en certaj favoraj cirkon- stancoj, efektivan vaioron en oro, eĉ se ĝi ne estas tre valora en s>. mem, eĉ se ĝi ne superas, ĉe kompetenta analizo, siajn konkurantojn.
Tiu bona Zamenhof ! Kiel bele li klarigis, kiel logike li pruvis en sia
« E o o n o o k a j c a t o n t c c o d c i i n ^ v o i n t c r -
nacia», ke tiam, kiam la registaroj decidiĝos enkonduki internacian heip- lingvon, ili ne povos elekti lingvon multe diferencantan de Esperanto.
Ĉu liaj tiel logikaj argumentoj estos refutataj de la reala vivo, kiu ne ĉiam emas sekvi la vojojn de la logika pen- sado ? Ni ne malesperu !
Sed tamen ! En la mondo ekzistas ne nur logiko, sed ankaŭ gravaj in- teresoj personaj, partiaj kaj landaj, por ne paroii pri tiuj m alatentataj in- teresoj kiujn kelkaj viziuloj nomas homaraj.
Nun, kiam la bezono je internacia lingvo evidentiĝis ankaŭ en la menso de la plej obstinaj konservativuloj, kiam la internaciaj rilatoj krias je akceptebla solvo de la lingvaj malfa- cilaĵoj, la unua lando aperis sur la internacia areno, kun la celo antaŭen- puŝi siajn tiurilatajn interesojn.
Proponi sian lingvon kiel tutmon- dan, neniu prudenta registaro kura- ĝos. La ŝancoj je sukceso estus, evi- dente, nulaj. Sed kial ne lertumi ? Kial ne atingi la atingeblon, antaŭen- puŝante ekstrakton de sia nacia lin- gvo, eĉ se tiu estus nur parodio de ĉi tiu, se ĝi nur havus ŝancojn je ĝenerala akcepto kaj se el tiu akcep- to rezultus por la koncerna lando se- riozaj avantaĝoj kaj celindaj profi- toj ? Rigardante la aferon el la vid- punkto de la kurantaj mondperceptoj en nia nuna epoko, neniu povus ri- proĉi al la brita registaro ĝian deci- don atenti la interesojn de sia regno pli ol tiujn de la resto de la homaro.
Ĉar evidente ke la angleparolantaj landoj profitus el la enkonduko de helplingvo kiun « la fremduloj » po- vus lerni por komprenigi sin al tiuj superuloj kiuj, kapablante uzi la ori- ginalan lingvon, ne bezonus lerni la surogaton. Peliĉe, ĉar ili eĉ ne povus ĝin lerni, ili ja devus lerni la arton forgesi la plej grandan parton de sia gepatra lingvo, kiam ili havos antaŭ si tiuspecan fremdulon. ĉu la fakto, ke nek la aŭtoro de ĉi tiu projekto^
s-ro Ogden, nek liaj leŭtenantoj ka- pablas flue paroli ĉi tiun orvaloran projekton, ne estas sufiĉa pruvo ke ĝi ne taŭgas kiel lingvo, eĉ se ĝi ha- vus tiun « superecon» super Espe-
M ilito eksplodis pro diferenco de unu vorto.
En la libro « L aughing D iplom at » (Lon- don 1938, eld. John M u rray ) de la itala diplom ato Daniele V are oni legas sur pa ĝo 268 (ĉap itro « F ra sc a ti and the Vas cello ») :
Tiun ĉi posttagm ezon mi kom encis elskribi la te k sto n de la R eĝaj D ekretoj por doni leĝan efikon al la V aŝingtonaj In te r konsentoj. K aj mi eltrovis ke tie estis di- ferenco in te r la an g la k a j la ita la tekstoj.
E sta s eksterordinare, kiel ofte io sim ila okazas. E n 1895 tio kondukis al m ilito in te r ni k a i la abisenoj L aŭ la ita la teksto de la T ra k ta to de Uccialli, la rila to j de Abisenio kun fre m d aj potencoj devis esti k cn d u k a ta j pere de Italio. L aŭ la am h ara teksto ili povis. N egravaĵo, su r la papero, sed ĝi signifis la diferencon in te r sendepen deco k aj protektorato.
ranto ke ĝi ne estas « piene artefari- ta » ?
Do ni havos antaŭ ni estonte ne la sangmalriĉan propagandon de Oc- cidental aŭ Novial, sed la propagan- dan aparaton kaj la propagandajn ri- medojn de la Brita Imperio. Tio sig- nifas radion, filmon, gazetaron. Tio signifas tre facilan, ĉiurimedan en-
k a p ig o n do ln, id c o k e f in c la o v o de
Kolumbo estas trovita kaj ke la ne- poj ilin benos kaj ne nin.
Se ni, esperantistoj, kun niaj mal- fortaj, malriĉaj, senpotencaj unuiĝoj devus solaj fronti tiun atakon, ni evi- dente ne povus rezisti. Sed je nia flan- ko staras ne nur la Logiko, ne nur !a inspiro de niaj gloraj antaŭuloj, sed ankaŭ Ja efektivaj interesoj de Ja plej granda parto de ta homaro. Ĉi tiu ne- pre ne deziras fariĝi duaranga, la- sante la unuan rangon al tiuj kiuj hazarde naskiĝis en iu parteto de la terglobo, ĝi nepre rajtas esperi kaj postuli egalecon — ankaŭ sur la lin- gva kampo. Kaj ĝi postulos ĝin.
Nia roJo estos aJte teni Ja torĉon de nia ideaJo kaj montri Ja ĝustan soJ- von de Ja Jingva probJemo. Nia rolo estos malfermi la okulojn de la dor- mantoj kaj montri la veron : ke nia soJvo ne estas projekto surpapera, sed vivanta Jingvo, uzata ĉiutage kaj uze- bla sur ĉiu kampo de la homa pensa- do kaj sentado.
Sed, samideanoj, samideanetoj ! Kiom da torĉoj ni alte tenas ? ĉu' vi ne opinias, ke venis la momento ke ni fine unuigu niajn fortojn kaj kune la- boru ? Malfortajn kaj malriĉajn mo- vadojn ni havas, ne indajn je niaj tiom trum petitaj sesdekjaraj sukce- soj. Necesas, ke ni konsciu, ke Es- peranto ankoraŭ ne venkis. Ni havas konkurantojn. Ni devas ilin kontraŭ- batali. Ni devas ĉesigi neindajn per- sonajn kaj grupajn rivalecojn. Ni de- vas grupiĝi sub la faldoj de la sama standardo kaj reinspiriĝi de la sankta fervoro kiu distingis la unuajn sam- ideanojn. Nia movado fariĝu komuno de celkonsciaj sindonuloj, ne nura kolekto de lingvostudemuloj ! Kaj niaj gvidantoj forlasu la vojon de la rutino ! Ui iniciatu krucmiliton uzan- te la latentajn fortojn el niaj koroj, ili inspiru nin al agado senprokrasta kaj laŭcela !
Alie ni gajnados aron da sukcese- toj kaj perdos la ĉefan batalon.
SIGISMUNDO PRAGANO.
L a hodiaŭa num ero estas ankoraŭ sendata al ĉ. 1,00 sam ideanoj, k iu j estis abonan- to j en 191,6 sed kin j ĝis hodiaŭ fo fg e sis renovigi sian abonon. S e vi troviĝas inter ili, bonvolu senprokraste sendi al ni alm enaŭ sciigon k e vi baldaŭ pagos, por ke tuj postliveru al vi tiu jn el la ja m aperintaj num eroj, k iu jn vi ankoraŭ ne ricevis.
La balbutlingvo
Ĉu oni provas, altrudi al la homa- ro originalan nacian Jingvon kun no- va ortografio, prezentante ĝin, sub nova nomo, kiel « internacian » (kiel faris sveda profesoro Zachrisson kun sia «A nglic»), aŭ ĉu, post malsuk- ceso de tia mistifiko, oni provas al- trudi ekstrakton eJ originala nacia Jingvo kiel « internacian » (kiel faras C. K. Ogden kun sia balbutlingvo
« Banic English»), — aliaj popoloj baldaŭ e'trovos 'a ruzon kaj rifuzos la mistifikadon. Tion ne malhelpos la apogo de iu Churchill nek eventuala reklamo de tiu stranga invento per oficiala aŭ duonoficiala propagand- maŝino.
Kaj kun kiu, skribe aŭ buŝe, uzu la lernintoj tiun balbutlingvon ? Kun angloj ili ne povus interkompreniĝi.
AngJo jes povus kompreni (pli krede- ble : miskompreni) Basic-uzanton, sed ne inverse. Kiu ja kapablus, es- tante homo kun sana cerbo kaj kun respekto por la sublimaj valoroj de la gepatra lingvo, speciale lerni ‘bal- buti tiun saman sian gepatran lin- gvon ?
Do, restas la interkompreniĝo de neangloj kun neangloj pere de « Ba- sic *, okcom ple d e fi aneo kun. ru so , aŭ de hispano kun ĉino. ĉu estas kre- deble ke, por interkompreniĝi kun ruso, franco lernus anglan balbutlin- gvon ?
Jam aŭdiĝis la opinio ke la brita registaro aĉetis la projekton de s-ro Ogden ne por propagandi ĝin sed, male, por maJhcJpi ĝian pluan propa- gandon. Tiu opinio ne estas absurda, Certe ne tiel absurda kiel la projekto, al kiu ĝi rilatas.
Ni atendu pluajn informojn kaj daŭrigu fosi nian sulkon.
_ ______________ _________ T, J.
Revenis el koncentrejo kaj tuj komencis Esperanto-kurson.
VigJa Esperanto-movado ĉe poJa marbordo.
Ne e s ta s hazardo, ke plej vigla E speran- to m ovado en Polujo koncentrlĝas nnntem pa ĉe rea k irita m arbordo, en Gdynia, G dansk (D ancigo) k aj Oliwa, kie trovlĝas kelkaj a n taŭ m llita j esp eran tisto j sufiĉe age m aj el ĉiuj parto j de Polujo. En Gdynia, s-ino K am inska, a n ta ŭ nelonge reveninta el koncentrejo R avensbriick, a ra n ĝ is sole- nan finvesperon de sia trim o n a ta kurso.
Ekzam enon, kiu okazis la 25 an de januaro, p arto p ren is oficiala reprezen tan to de « Ku rato riu m » (d istrik ta lern eja e s tra ro ) s-ro F ajte k , redaktoro F isz de P ola Radio kaj ra p o rta n to de Ĉiutaga ĵu rn alo « Dziennik B altycki ». P ost la ekzam eno aperis am pleksa raporto en gazeto kaj okazis tre fa vora disaŭdigo per radio. En la sa m a ĵu r nalo aperis artikolo pri lingvaj m alfacilajoj de UNO, kiu havis g ra n d a n efton. En Gd.vnlu lernas E speranton sk o lto j en kom erca Ĝim- nazio-Liceo, in struistoj de diversaj lernejoj k aj geknaboj en Liceo de Belaj A rtoj, kiel objekton devigan.
E n februaro, m arborda filio de P ollandu Esp.-Asocio kom encis du novajn kursojn : unu por m aristoj, laŭ peto de M arista Aso cio en Gdynia, k a j duan en W rzeszcz en J u n u la ra Asocio de L aborista U niversitato.
L a direkcio de K om erca Gimnazio kaj Liceo en Gdynia, M orska 77, tu rn is sin pere de sia instruisto, IE L delegito, al m ultaj sam ideanoj tr a la mondo kun peto pri sen- dado de natu rscien caj k a j v arkonaj ekspo- zaĵoj por ĝia muzeo, d e tru ita k a j elrablta dum la milito. (Ni varm e subtenas tiun ĉi peton. — R e d .)
L a n u n ja ra Tutpollanda Kongreso de Es- p erantistoj okazos v erŝajne en Varsovio, dum pentekosto.
Jo-To.
N-ro 7 (1066) paĝo 2 Heroldo de Esperanto I A p rilo 1947
Ni ne komprenas ; ĉu vi ?
E1 niaj b rita j abonantoj en 1946, ĝis la mezo cIC m a rto ne rep ag is sian abonon 127, tt|o e s ta s pli ol la duono.
E1 niaj n ederlandaj abonantoj en 1946, s la mezo de m a rto ne rep a g is sian abo- non 99.
Cu la longdaŭra vintro forgesigis al la brito j k a j nederlandanoj la kom encon de la nova ja ro ?
En ĉeftoslovakio nia ab o n a n ta ro triobli- ĝis, kom pare de 1946, en F innlando kaj A ŭstrio ĝi p reskaŭ duobliĝis.
L a tu tn o m b ro de 1’ re- aŭ novabonintoj estis je la 15-a de m a rto 1352 en 48 landoj, du trionoj de kiom ni bezonas.
Interdependeco
En mia artikolo « Homa solidare- co », aperinta en Heroldo de 15.11.
1946, mi menciis frazon de la kar- memora Prezidanto Roosevelt, sed erare nur parto de la frazo aperis en la gazeto. Li ja diris : « Dum tuta jar- cento ni kantis tra la tuta Ameriko la gloron de Sendependeco ; de nun ni kantu la gloron de Interdependeco. »
Ne nur la individuoj, sed ankaŭ la regnoj interdependas por esti prospe- raj kaj feliĉaj. Neniu homo povas fa- ri kaj provizi al si ĉion, kion li bezo- nas : lulilon, vindojn, vestojn, domon, laborilojn, manĝojn, kuracilojn, ĉer- kon, tombon. E1 harmonia kunlabora- do de multaj homoj ni ricevas ĉion, kion ni bezonas, kaj tio neniel humi- ligas nin, se niavice ni ankaŭ servas al aliaj.
Ankaŭ la nacioj, kiuj estas kolekti- vaj individuoj, interhelpas, kunlabo- ras por reciproka prosperado, kaj ju pli multe unu servas al aliaj, des pli estiminda kaj respektinda ĝi es- tas. La interŝanĝado de varoj, de scio, de spertoj estas universala kaj kelk- foje nemortema. Ekzemple, per libroj de siaj eminentuloj, nacio povas ser- vadi dum jarmiloj ; la juda nacio, la hindoj, la grekoj per eternaj Iibroj ĝis nun helpas ĉiujn popolojn. Per inventoj, sciencaj eltrovoj, industria progreso la filoj de unu nacio povas helpi ĉiujn homojn, sen regnaj limoj, sen baroj en la tempo. Tiu kunlabora- do, kiun Prezidanto Roosevelt kom- prenis kaj anoncis, nepre kreskas kun la progreso, kaj ni esperantistoj jam povas ĝin travivi en maniero pli kla- ra ol aliaj homoj. Ni ja lernas el li- broj verkitaj kaj presitaj en la plej malsamaj Jandoj. La franco Grosjean- Maupin, la hungaro Kalocsay, la po- lo Zamenhof, la usonano Benson, la anglo Butler, la ĉeĥo Kamaryt, la svedo Nylen, la germano Solzbacher, la greko Stamatiadis kaj multaj aliaj senĉese helpas nin per siaj libroj, ar- tikoloj, leteroj, neniel atentante, ĉu ni apartenas al iliaj nacioj aŭ rasoj.
La interdependeco de la esperantis- toj el la plej malsamaj nacioj por el- doni librojn kaj gazetojn estas mo- dela kunJaborado por komuna celo.
La tutmonda posedo de komuna lingvo estos granda paŝo por efekti- vigi la revon de Prezidanto Roosevelt.
Anstataŭ la ambicio, trudi sin per materia forto al aliaj popoloj, la es- tontaj homoj havos pli altan ambi- cion : trudi sin per pli grandaj ser- voi, per pli inteligentaj libroj, per pli utila scienco. Ni laboru kaj esperu ! I.G.B., Brazilo.
Nova lektorato pri Esperanto ĉe aŭstria ŝtata altlernejo.
En la ŝ ta ta A ltlernejo por T erk u ltu ro (H ochschule fŭ r B odenkultur) fondiĝis no- v a le k to rato pri E speranto. L ektoro esta s s- ano Prof. D-ro E. J. Gorlich, e s tra ra n o de A ŭ stria Esp. F ederacio k a j red ak to ro de la revuo de la A ŭ stria Societo de 1’ A m ikoj al E speranto. Ĝi esta s la tr ia le k to rato ĉe altlernejo en Vieno. L a du aliaj estas ĉe la A ltlernejo por Tekniko (lektoro Prof.
D- ro S irk ) k a j ĉe la A ltlernejo por M ondtra- fiko (lektoro in str. G eissler).
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
— L a 15.-16.3. okazis en L u z e m la ĝene- ra la kunveno (kongreso) de Svisa E sp eran - to-Societo.
— La rek to ro de la F robel-sem inario en K openhago, Je n s S igsgaard, prom esis en- ko n d u k i E speranton en la hortabelon de la sem inario, tu j kiam tio eblos laŭ la regula- roj por libervolaj fakoj.
— L a nova ĉefepiskopo de Praha, Mons- ro D-ro J. Beran, kiu sub la nazi-regim o re sta d is en diversaj koncentrejoj, esta s filo de esp eran tisto k a j an k a ŭ m em m ulte in- te re siĝ a s pri E speranto. E sta s k o n a ta fak- to ke a n k a ŭ alia P ra h a episkopo, m ons-ro E ltsch k n er, e s ta s esperantisto.
— M ortis du n ederlandaj sam ideanoj, m em broj de F L E , J. Koomen en A ssendelft k a j W. S chram en Sliedrecht.
Basic Enijlish au Esperanto ?
Interesaj konstatoj
de kanadaj universitataj profesoroj.
En Vancouver, en B rita Kolumbio (K a- nad o ), la « V ancouver In stitu te » orĝanizis vesperon pri la problem o de in te rn acia lin- gvo, sab ato n la 22-an de februaro. Ceestis 130 personoj, p resk a ŭ ĉiuj estis an g lak a n a- daj ne esperantistoj.
L a u nua p arolanto estis D-ro E. M orrison, profesoro de an g la lingvo ĉe la U n iversita to de B rita Kolumbio, pri Basic English.
En sp rita prelego li ak cen tis ke lerni Basic E nglish esta s por b rito eĉ pli m alfacile ol por frem dulo, k a j ke frem dulo scipovanta Basic E nglish ne kom prenus anglon. Kro- me Basic fu ŝas la an g lan lingvon k a j mis- uzas la m alm u ltajn verbojn ek z ista n ta jn en ĝi. Li ta m en opiniis, ke la an g la lingvo mem, h av a n te ĉiam k re sk a n ta n nom bron da adeptoj, iam fariĝ o s ĝenerale u z a ta inter- n ac ia lingvo.
L a dua p aro lan to estis D-ro F. J. Betin- fa n te, profesoro de fiziko ĉe la sa m a Uni- versitato, kiu a n ta ŭ duonjaro venis el Ne derlando al Kanado. Li k o n sta tis ke la an- gla lingvo certe ĉiam havos m u ltajn adep- tojn, k a j ĝen erala enkonduko de E speran- to en la lernejojn apenaŭ m alpligrandigos ilian nombron. Tam en la an g la lingvo estas m ulte tro m alfacila por ĝ e n e ra la uzado ; ekz. post k v in ja ra studado en la altlernejo la p aro lan to m em ne jam scipovas ĝin sufiĉe por kom preni la lingvon p aro la tan en am erik aj film oj. E k z ista n ta j diference- to j in te r la prononco de E sp era n to en diver- saj landoj esta s m ulte m alpli g ra v a j ol la diferencoj in te r la lingvoj a n g la k a j am eri kana. P ost alveno en N ovjorko estis por li pli facile kom preni la esp eran tisto jn ol kom preni la am erik an lingvon.
E n Eŭropo (diris la p aro la n to ) la publi ko kom encas vidi la necesecon de E speran to. Tion p ru v as voĉdonadoj en F ran cu jo k aj Belgio. En B razilo la reg istaro favoras E speranton, en Islando 45 procentoj de la p arla m en tan o j voĉdonis por enkonduko de E sp era n to en la lernejojn, en N ederlando g ra v a j a ŭ to rita tu lo j estas m em broj de Ne derlanda K om itato por P ra k tik a A plikado de E speranto, k aj oni kom encis in stru i Es p eranton en u n iv e rsitato j en A ŭstrio, Bul- garujo, Polujo, Ja p a n u jo k a j eĉ en B ritujo
(Liverpool !).
E sp era n to esta s (laŭ D ro B elinfante) la u n unura lingvo sufiĉe sim pla por la ĝenera la publiko. Ĝi vere vivas k a j havas gravan literatu ro n . E sp eran to povas esti u z a ta jam nun, k a j la afero k re sk a s rapide en Eŭropo.
K anado povos uzi E sp eran to n kiel kom pre- nilon in te r franclingvanoj k a j anglalingva- noj, ĉa r nuntem pe am baŭ grupoj rifuzas
« hum iliĝi » per uzado de la lingvo de la alia grupo. L a enkonduko de E sp era n to en la lernejojn esta s ebla sen tro ŝarĝ o de la lernprogram o por la infanoj.
P ost la fino de la prelegoj la parolintoj respondis dem andojn pri detalaĵoj. E sta s k o le k tita i subskriboi por la peticio al UNO.
K elkaj studentoj esprim is la deziron ke D ro B elinfante prelegu pri E sp era n to an k aŭ a n ta ŭ la stu d e n ta klubo.
Kunagado en Danlando.
Simile kiel en N ederlando, an k a ŭ en Dan- lando ek z istas (de okt.1946) k unlabora ko m itato de diverstendencaj esperantistoj, no- me la D ana E sp e ra n tista Komun K om itato (D E K ), per in terkonsento de C e n tra D ana E sp e ra n tista Ligo k aj D ana L ab o rista Es peran to Asocio. L a Interkonsento plene res- p ek tas la ra jto jn k a j sendependecon de la resp ek tiv aj organizoj, kiuj ta m en sin devi- gis, en DEK diskuti aferojn, kiuj esta s ko m unaj por ĉiuj d an a j esperantistoj. DEK do ne esta s organizo, sed k o n ta k ta komi- ta to , kiu ĉefe rep rezen tas la aliĝ in ta jn or ganizoin a n ta ŭ la publiko k a j la publikaj instancoj. N ur aferoj unuanim e a k c e p ta ta j validu. P rezidanto de la kom itato estas in stru isto Poul Thorsen, sam tem pe ĉefestra- rano de DLEA.
Dum la p asin ta j m onatoj DEK sin okupis i.a. pri helpagado por a ŭ stria j esperantistoj, radio-raportajo pri tra v iv a ĵo j per E sp eran to (elsendita 8.1.1947) k a j klopodas aran- ĝi Gallup-esploron pri E sp era n to k a j ĝia enkonduko en la lernejojn. A nkaŭ ekzistas g ra n d a eblo, ke k elk aj d an aj a ŭ te n tik a j film o j per la in te rtra k to j de DEK kun la dan a M inisterio por E k ste ra j A feroj ekha vos' E speranto-tekstojn.
15-jara egipta junulo en du monatoj lernis Esperanton.
S ano T adros M egalli (n u n a adreso : P.B.
1037, A lexandria) sk rib as al ni ke a n ta ŭ nelonge li ricevis k v a rp a ĝ a n leteron de 15- ja r a eg ip ta junulo, H uson A m in, el K ajro.
L a letero estis sk rib ita en tre bona Espe- ra n ta lingvo, m a lg raŭ tio ke la junulo ko m encis la lernadon de E sp era n to n u r du m onatojn antaŭe. Je n fa k to kiu p ru v as la facilecon de nia lingvo eĉ por ne eŭropanoj.
Oni devas konsideri ke la g e p a tra lingvo de la eg ip ta junulo, la ara b a, tu te ne sim i - las iun eŭropan lingvon. H uson Amin p arto- p renis kurson, kiun s-ro M unir Taŭil, stu- dento de medicino, donis ĉe la n ac ia YWCA en Kajro.
En A leksandrio s-ro M egalli m em gvidis k u rso n ĉe YMCA-klubo. L a ĝ e n e ra la sekre- ta rio de la YMCA-klubo, John Kirm iz, tre fa v o ra s nian aferon. N ova kurso kom enci- ĝis fine de januaro. Oni volas gvidi aliajn k u rso jn en diversaj kluboj de A leksandrio, sed m a n k as in stru isto j. Tial s-roj L unzer k a j M egalli nun kom encis kurson por pro- g resintoj, esp eran te tia m a n iere ricevi sper- ta jn esp eran tisto jn por gvidi kursojn.
CU VI JA M
k olektis m inim um e 25 subskribojn por la P eticio al UNO ? Cu vi ja m varbis alm enaŭ unu novan abonanton al Heroldo ? Cu en l i nova ja ro vi ja m a ĉ etis E sp e ra n ta n li- bron ?
Nia rila to al g e rm a n a j esp eran tisto j.
Ĉi-sekve ni publikigas, sen plua kom ento, la leterojn k iu j devis aperi ja m en la pasin- ta num ero. N u r por un u letero, de konata brazila sam ideano, kiu en iom akra manie- ro sin turnas kontraŭ la konkludo de la juda-pola esperantisto en n-ro 5 pasintjara, ni a n ka ŭ en la hodiaŭa num ero ne trovis lok.on k a j tial rezignas ĝian publikigon.
Cetere vidu pri tiu ĉi temo en n-roj 5, 7 k a j 10 de la pasinta jaro, k a j precipe en la last- pasinta num ero. O piniante, ke la tem o pro- vizore de sufiĉe m ultaj fia n k o j estas pri- tr a k tita k a j lum igita, ni per tio fe rm a s la disku to n pri ĝi.
*
Letero de franca eksbatalanto.
Mi ĉagreniĝis, kiam m i legis la leteron de ju d a pola esperantisto. K aj mi pensis : Cu ni ne plu e s ta s p acam an to j ? Cu ni devas alporti nian kontribuon al la m alam o k a j de nun prepari, kun la aliaj, alian k a ta - strofon fa re de m alam o, m iskom preno in- te r la popoloj ? ĉ u ni ne scias, ke pacem aj seu egoistaj nacioj faciligis en G erm anujo la estriĝon de n a z iista reĝim o ?
U nue vivi ... K aj por vivi ĉiuj e s ta s pre- ta j m urdi.
Ĉu ni ne scias ke koncentrejoj ekzistis en G erm anujo a n ta ŭ la milito, de post la sta rig o de n az iista reĝim o ? ĉ u ni ne scias ke m u ltaj k o n tra ŭ n a z iista j germ anoj pleni- gis tiu jn k oncentrejojn ?
P olujo ce rte m ulte suferis. A nkaŭ aliaj.
Tiu lando suferis plej m ulte fa re de ger- m anoj, sed ĉu ne an k a ŭ fa re de rusoj ?
Pli ĝ u ste ni diros ke ĝ i su feris fa re de m ilito, ĉ a r ĝi estas lokita in te r du g ra n d a j potenculoj am biciaj.
K aj ankoraŭ. Cu eĉ la polaj e stra n to j ne k ulpis iom ete a n ta ŭ la m ilito pro sia politi- ko duba, m alpreciza, k o n tra ŭ d ira ?
Ne n u r poloj k a j judoj suferis k a j m ortis.
Dekoj da m ilionoj suferis k aj m ortis pro milito.
Ni devas m albeni la kaŭzojn, kiuj fa ris ke duonmondo b atalis k o n tra ŭ alia duono.
Mondo b atalis ne pro naziism o k a j fa- ŝismo, sed pro ekonom iaj kaŭzoj, origine pro egoismo, kiu m alperm esis aŭ plim alfa ciligis vivon in te r la popoloj. N aziism o k aj faŝism o estis konsekvencoj de egoism a po- litiko internacia.
Car m ilito estis, k a j m alfeliĉe estos deno- ve, ĉu ni esp eran tisto j, idealistoj, r a jta s k uniri kun tiuj, kiuj profesias m alam on in- te r individuoj k a j popoloj ?
Cu ni devas forpuŝi fra to n n u r pro tio ke 11 b a ta lis k o n tra ŭ alia, por obei al la leĝoj de sia lando ?
Cu ni devas riproĉi al soldatoj, kiu jn oni devigis fa ri sian nacian devon, tio esta s m iliti k o n tra ŭ aliaj ?
Sincere, ĉu oni pensas ke (krom k e lk a j) la soldatoj ira s al la m ilito propravole, en- tuziasm e por pafi k a j m ortigi k o n traŭ u - lojn, kiu jn ili ne konas, k o n tra ŭ kiuj ili ne h av a s personan m alam on ; por suferi pro ĉiaj m albonaj kondiĉoj ; por vivi for de siaj fam ilioj ; por iĝi deve m u rd an to j ; por ris- ki sian vivon en b atalo ; por esti kripligi- ta j aŭ p or m o rti ?
Cu ni devas riproĉi al g erm a n a soldato pro tio, ke li m ilitis obeeme eĉ obeam e ? Tiam ni devas riproĉi al ĉiuj soldatoj el ĉiuj landoj.
Cu ni devas riproĉi al la tu ta g erm an a popolo, kiu ne k o n tra ŭ sta ris, kiu, plej mul- te, ne sciis, kio okazis en la koncentrejoj, fa re de la p o litikaj m u rdistoj ?
Cu ni devas riproĉi al g erm a n aj esperan- tistoj, k iu j m albenis m iliton k a j tam en sol- d atiĝ is perfo rte ?
K elkaj venis al mi, dum m ia lando estis de la germ anoj okupita. Ui m alam is mili- ton k a j tam en devige m ilitis.
G erm anujo esta s venkita.
Vigla Esperanto-vivo en la usona zono de Germanujo.
Grupo « Laboro » en Mŭnchen havas preskaŭ 900 membrojn.
E n tu te ek zistas en la tri landoj de‘ la usona zono (B avario, V irtem bergo N ordba- deno, H eslando) 35 grupoj. Ui unuiĝis en la E speranto-U nio por la U sona Zono. La e stra ro k o n sistas el D ro S. Ziegler k a j Prof.
Schm alzl (p re zid a n to j), dipl.inĝ. Jochm ann (s e k r.) k a j H auber (k asisto ), ĉiuj en Mŭn- chen. La celo de la E.U. estas d isvastigi Es- peran to n kiel rim edon por la paco. E.U.
estas n e ŭ tra la rila te la d em o k ra tajn par- tiojn, la religiajn konfesiojn, la ŝta ta n eco jn k aj rasojn, sed k o n tra ŭ fa ŝism a k a j nepre pacism a. La ce n tra grupo e s ta s « L aboro » en MUnchen kun p resk aŭ 900 m em broj kaj 21 specialaj sekcioj.
E sp era n to estas oficiala fako en la Uni- v ersitato de M ŭnchen, la plej g ra n d a de G erm anujo. D ro Ziegler estas k o m isiita de la B a v ara K ultm inisterio instrui la lingvon.
En ĉiuj altlern ejo j de B avario E sp era n to estas perm esita kiel libervola fako, kaj m u ltaj popolaj altlern ejo j m alferm is Espe- ran to -k u rso jn ; en S tu ttg a r t oni h av a s eĉ k v a r d iv e rsg ra d ajn kursojn. L a S tu ttg a rta grupo h av a s 150 m em brojn.
P lej g ra n d a m alhelpaĵo estas — krom la ĝenerale k o n a ta j ege m izeraj vivkondi- ĉoj — la m anko de lernolibroj, v o rtaro j k a j legaĵoj. La usona re g istaro en M ŭnchen ĝis nun ne donis perm eson por m alferm o de E speranto-eldonejo. Instig o j el eksterlando certe plirapidigus la aferon.
K un la b rita zono la E.U. k o n ta k ta s pri unuiĝo. Unueco ĉiam estas forto. P ro tio la S A T-anoj k aj IE L /U E A -a n o j unuiĝis en E.U. k a j h av as tie siajn p ro p ra jn sek- ciojn. E.U. eldonas p ro p ran m odestan in- formilon.
En W iesbaden tro v iĝ as inform tabuloj pri E sp era n to ĉe la C entra k a j Suda stacido- moj. E n la ekspozicio « H eslanda Ekono- mio », o k az in ta en tiu urbo, estis efik a Es- peran to varbkolono.
K elkaj estro j m em m ortiĝis. A liajn oni pendigis. Bone. Ui m eritis. Ĉar estro j res- pondecas pro la k o n tra ŭ h u m a n a j krim oj fa rita j. Sed se, m alfeliĉe, G erm anujo estus venkinta, oni estu s p endiginta aliajn ho m ojn en a liaj landoj.
Oni d ira s : bona afero. Ekzem plo prime- d ito ta de tiuj, kiuj dezirus im iti ilin k a j de- nove konduki al m ilito. Sincere, ĉu oni kre das ke tio sufiĉas ?
K ontraŭe, ĉu vi ne pensas ke venos aliaj homoj, kiuj barak to s, luktos k a j tira n e sub prem os, se egoism o m alperm esos a! indi- viduoj k aj popoloj dece vivi ?
A nkaŭ ni pripensu, se G erm anujo, mal- feliĉe, estu s v en k in ta ! Cu oni estus paro- la n ta pri koncentrejoj, m urdistoj, m urditoj, krim oj, pri ĉiuj aĉaj, abom enaj aferoj ?
Milito, perforte, a ltru d a s propran, indi- viduan veron ; ve, ĝi lavas la krim ojn, alde vigas alian volon. Sed vero ne estas, se ne ĝenerala, kom una, hum ana.
Nun, kiam m ilito finiĝis, kiam kelkaj kulpuloj per sia vivo pagis, kiam alian mili- ton oni ja m p rep a ra s, la idealistoj, kiuj ni esp eran tisto j estas, h av a s kiel urĝegan n e k o n tra ŭ sta re b lan devon la taskon, pena- di k o n tra ŭ la spirito de la milito, tio estas k o n tra ŭ egoismo, tio estas re fra tig i la po- polojn pere de kom una lingvo, — g ra v a rimedo, kiu perm esos al la popoloj inter- kom preniĝi, scii pri vero alia ol sia propra, sin gard i k o n tra ŭ la p o litikaj m ensogoj, k aj fine sin savi.
LOUIS E SC H EN B R E N N E R , P rezidanto de Societo de E k sb atala n to j,
Sable- sur- S arthe.
La opinio de alia franco.
Kom preneble m u ltaj fran co j deziras bo- non al la bonaj germ anoj, in te r kiuj niaj sam ideanoj. Sed ne estu s bone ke oni dis- etendu m alprudente tiun senton : H istorio ja pruvis al ni ke tro facile estas sek v ata en G erm anujo tiu kiu subite bom bastas pri la supereco de la raso, pri la facileco de ia konkeroj k a j de la sklavigado de la aliaj, « fiaj » popoloj ! ĉiam , k vazaŭ tira - ta j per ŝnureto, 'la bonaj germ anoj, kiuj ekvekis kom patem on por sia lando, m ala- p eras ... k a j denove e k re g as militego, en kiu ne n u r obeeme sed kontente m ultegaj germ anoj ag a s plej kruele, kiel m onstroj.
N ia lando estas in v a d ita trifo je dum 70 ja ro j. K aj ĉiam de la sa m aj ! Sufiĉas.
L. BELH O STE, Fontenay-s.-B .
Letero de nederlanda samideano.
P erm esu al mi, ke mi an k a ŭ eldiru kel- k ajn pensojn pri la tem o « N i k a j la ger- m a n o j». Ĝis nun mi silentis, ĉ a r an k a ŭ mi e s ta s n u r homo. L a tem po in te r la bes- te ca j k ru ela ĵo j de la « re p rez en ta n to j » por Ia g erm a n a popolo k a j la n una ja ro estas a n k o ra ŭ tiom m allonga, ke ni apenaŭ, aŭ p resk aŭ neniel, povas ju ĝ i objektive. Nun,
k;<*m la. « m a l p l e n a j l o k o j »
sin
a k r e m a n i -festas, la viktim oj de la «-sciencaj » barba- raĵo j k u ŝa s en hospitaloj, m u ltaj homoj por Ia esto n ta vivo kadu k iĝ is pro la agado de la raso -k u ltu rp ro p ag an d isto j. Tial m i tre bone povas kom preni, ke iu aŭ tiu sam ide- ano n u r povas skribi tu te m alam e pri ĉi tiu temo. Ni ne tro koleriĝu, ke ekzistas adeptoj de Zam enhof, kiuj ĝis nun ank o raŭ ne tro v is la vojon al la pli a lta nivelo de tolerem o k a j kontakto. N i estas nu r homoj, k a j la germ anoj m o n tris sin tro m alhom aj.
Ni ja ne forgesu, ke m u ltaj personoj en la m ondo por la u nua fojo en sia vivo kona tiĝ is kun germ anoj, k a j estas tu te nature, ke tia in terk o n atiĝ o ne kondukis al inter- fra tiĝ o ; ke la g erm a n a lingvo rem em origas fisonojn, kiu jn m u ltaj aŭdis en la plej mi- ze ra j m om entoj de la vivo. Tiuj sonoj ĉiam por la tu ta vivo ja estos neforgeseblaj. An- k aŭ en m iaj oreloj ili e s ta s a n k o ra ŭ aŭde- blaj ; an k a ŭ kelkaj el m iaj plej in tim aj parencoj k a j am ikoj e s ta s m urd itaj, kaj iliaj vidvinoj k a j idoj daŭ re m em origas plej a k re la ko n tak to n kun « g erm anoj ». Sed ...
d a ŭ ra m alam o faro s nin a n k a ŭ « germ a- n a j », en la plej m allum a senco de la vor- to, kiun ĝi alp ro p rig is al si en la m ilita tem po. L a loĝantoj de G erm anujo devos kom preni la tutm ondan naŭzon, kiun la ho- m aro sentas, p aro la n te pri « g erm a n a », kaj ke tiun naŭzon kaŭ zis iliaj reprezentantoj.
Ke nuntem pe la plibona k a j bonvola parto de la germ anoj devas suferi pro la m isagoj de la fripona tavolo, e s ta s re a la fakto, kiun n u r la tem po povos mildigi.
T am en la afero h av a s a n k a ŭ sian p rak ti- kan flankon ; oportunism an, se vi volas. Bo- ne, nomu ĝin tia. P rovizore ! R estis m u ltaj germ anoj. in te r kiuj e s ta s bonvoluloj. Kune kun tiu j ni provu re sta rig i pli hom ecan so- cion. en kiu ne estos loko por fibestaĵoj. La m alfacila ta sk o por ni estas : elekti tiun k ategorion de bonvolaj k am arad o j, ĉ a r ni, alm enaŭ mi, ne tre ŝ a ta s prem i g erm anan m anon, kiu esta s san g m ak u lita. Krome, for- viŝado de m akuloj a n k o ra ŭ ne signifas re- hcm iĝon. L a germ anoj mem «senrezerve m ontru kom prenon pri n iaj m alfacilaĵoj.
B edaŭre ĝis nun mi ne m ultfoje povis kori s ta ti tion. E ĉ la rep rez en ta n to de la socia- lista m ovado g erm a n a ne parolis en tiu senco. Espereble la Zam enhofanoj povos trovi la nivelon, su r kiu f r a ta ko n tak to estos ebla.
L aŭ mi, la s ta to e s ta s je n a : unue la germ anoĵ m ontru sian kom prenon, bonvo- lon k a j m odestecon ; fo rĵe tu ĉian egoismon ŝovinism an, klopodu vidi la m ondon kiel Io- ĝejon por m u ltaj nacioj, in te r kiuj la ger- m ana, k aj ne inverse. L a tem po de « Ger- m anujo super ĉio » estas p a s in ta ; la nuna ta sk o estas ŝovi ĝin « inter » ĉiujn, k a j tiu ta sk o ja m estos sufiĉe m alfacila. L a germ a- noj m em per sia prezentado en la nova m ondo zorgu, ke ili estos akcepteblaj. Kun tia j personoj aŭ grupoj, mi kiel esperantis- to tu tk o re volas in te rk o n tak ti, ne n u r laŭ p ra k tik a j motivoj, sed a n ta ŭ ĉio laŭ mo- ra la j k a j anim aj. L a solvo esta s al vi, ger- manoĵ.
P. KORTE, S ch o o lstraat 13, Veendam.
I Aprilo 1947 Heroldo de Esperanto N-ro 7 (1066) paĝo 3
Mortis nobla nigrulo
Mortis Ludoviko Sambo. Mortis la majstro Sambo, kiel ii estis ĝenerale alnomita. Oni perdis ne nur nigrulon, sed ankaŭ gravan viron kaj, kun li, lian sekreton.
Ludoviko Sambo estis eble la plej granda herbkuracisto de ĉiuj tempoj.
Eble pro tiu kaŭzo li estis mokita kaj persekutita de personoj kiuj ne suk- cesis alnomi lin ĉarlatano.
Sambo kuracis sifilison kaj tuber- kulozon, la plej detruajn malsanojn ŭe la homaro, sed ankaŭ multajn ali- ajn malsanojn. Neniu sin turnis al liaj rimedoj, ne sentante ripozon de siaj doloroj.
Aludante al Sambo, diris Bengue- la Radio ke li mortis « matene, je la 4-a horo, kiam la matenkrepusko al- venis por veki, per sia grava lumo, la naturon — tiun naturon kiu estis por li malfermita libro ». Jes, certe, giganta libro, kiun li foliumos plu neniam, sed kie li lasis trezorajn res- taĵojn de sia vivo bonfara por la ho- maro.
Maljuna Sambo ne estas saĝulo aŭ sanktulo, diris konata ĵurnalisto, s-ro Coste Real Santos, post la lasta in- vervjuo, kiun li havis, ankoraŭ antaŭ nelonge, kun la mortinto ; sed li estis, pozitive, eksterordinara viro.
Benguela ĵurnalo «O Intransigent»
skribis : « Povas esti ke, iam estonte, angolaj viroj de diversa koloro, pa- rolante pri la pasinteco, komencos
s i a j n r a k u n t o j n j e n m a n i e r e ,
a p a r v i -gante epokon : En la tempoj de la maljuna Sambo... »
Sur la foto ni povas vidi la maj- stron Sambo en grupo de liaj amikoj dum amuza tago. (La subskribinto estas la unua maldekstre en la dua vico.j
« Ankaŭ mi, kiam mi estis juna, lernis E speranton; sed poste mia agitita vivo ne permesis ke ĝi min akompanu, » li diris al mi iom da tempo antaŭ sia morto.
Pacon al lia animo !
FRANCISCO MENDES COSTA, Teixeira de Sousa, Angolo.
La plej granda skisaltejo de la mondo.
P ost se s ja ra forlaso denove ekvivis la g ra n d a sk isaltejo en P lan ica (Jugoslavio), k a j denove ĝi estis centro de vintrosporto:
en m a rto okazis tie intern aciaj konkursoj.
P a rto p re n is k o n k u rsan to j el Mezeŭropo k aj nordaj landoj. Denove oni adm iris la kura- ĝon k a j belecon de « flugantoj » sur skioj.
P lan ic a alp o rtis dum unu tago honoron al Jugoslavio. L a genia k onstruo de inĝeniero Bloudek donis bonegan rezulton. Ĉe la unua sk isa lta konkurso en 1934 falis rekordo post rekordo. N orvegaj k aj m ezeŭropaj ski- saltisto j trifoje superis m ondrekordon. Unu- afoje en la historio skiistoj sa ltis pli ol 90 m etrojn m alproksim en. Tio estis sensacio de la sezono. ĉiu j m ondaj gazetoj skribis pri P lanica, pri Jugoslavio k a j pri la skisal- t a konkurso. P lanica atin g is m ondfam on.
Sed pro la su rp riza fam o b aldaŭ ekestis fo rta disputo en in te rn acia skia tendaro por k a j k o n traŭ P lanica.
Tam en ... P lan ica pruvis, ke ĝi estas realajo, k a j tran sv iv is ĉiujn a ta k o jn de enviaj sportuloj. De ja ro al ja ro ĝi rikol- tis novajn sukcesojn, novajn am ikojn k aj novajn rekordojn. En 1936 am asiĝ is ĉe la saitk o n k u rso pli ol 10.000 rig a rd a n to j ; la sam an ja ro n oni vidis unuafoje salton pli longan ol 100 m. L a ja ro 1938 alp o rtis novan rekordon de 107 m.
V eran trium fon ĝisvivis P lanica en 1941, kiam saltoj tra n s 100 m. estis jam nor m alaĵo. 46 foje sa ltis skiistoj pli ol 100 m, k a j trifo je pli ol 110 m. Homoj ne kredis al siaj okuloj k a j al la gazetaro. Sed ĉio estis vera.
Ideala tereno, 70 km distance de L jublja- na, la ĉefurbo de Slovenio, en belega valo de Ju liaj Alpoj, helpis k onstrui tia n salte jon, kiu e s ta s unik a en !a tu ta mondo. Ne- niu, eĉ ne svisoj k a j norvegoj, sukccsis k o n stru i sim ilan. Tiu g ig a n ta saltejo donas al rig a rd a n to neforviŝeblan im preson. Ri- gardo de la s ta rtp u n k to m alsupren estas tim ig a k a j m a lv arm ig a s la sangon en la vejnoj. Ni devas adm iri la k u raĝon de kon- k u rsan to j, kiuj sa lta s en tiu n abismon. Sal- tisto en k elk aj sekundoj tra flu g a s — de s ta rto ĝ is te rtu ŝo — 18S m etrojn. L a flug- rapideco a tin g a s 90 km pohore. L a dife- renco de la punkto, kie sa ltisto fo rlasas la teron, ĝis la punkto, kie li alteriĝ as, es- ta s ĉe salto de 96 m etroj : 52 m etroj, do alteco kiun oni devas tim i k a j respekti. In- te re sa esta s a n k a ŭ la fakto, ke la konkur- santoj, ĉe kvin sta rto j, devas supreniri en- tu te 2335 ŝtupojn k a j a ltig i sin kvinfoje 188, en tu te do 940 m etrojn. Tio estas jam bela ekskurso, k a j al ĉiuj saltistoj, kiuj sa lta s de tia saltejo, ni devas doni plenan hono- ron. (Kiu sendos 2 respond-kuponojn al Slo- venia E speranto-L igo, C ankarjevo nabrezje 7, L jubljana, Jugoslavio, povos ricevi belan fo to k arto n pri P lan ica.)
Stranga profesio : dormisto.
E k zistas en la mondo s tra n g a j profesioj.
U n u o l l a p l o j e t r a n g r a j o s t a o t i u d o d o r -
misto, t.e. homo kiu laŭprofesie devas dor- mi.
Ĉu li an k o ra ŭ vivas, mi ne scias ; nek, se li an k o ra ŭ vivas, ĉu li a n k o ra ŭ h av a s la sam an profesion kiel a n ta ŭ la milito. Lia nomo estis H a rry C h atter, k a j li vivis en Londono. L a tu ta n ta g o n li kuŝadis tiel oportune kiel eble, dorm is tiel m ulte kiel eble, k a j eĉ estis p a g ita por tio. Tam en li ne estis enviinda. S-ro C h a tte r estis dungito de m atracofabriko, k a j lia ta sk o estis esplo- ri, ĉu la p roduktoj de tiu entrepreno estis oportunaj. P ost prova dorm o sur la diver- saj specim enoj, li donis sian opinion pri ilia kvalito. Li tu j sentis, ĉu iu m atraco estis tro m ola aŭ tro m alm ola ; li tu j kon- s ta tis la m ankojn k aj, post dorm eto unu- hora, k ap ab lis prijuĝi, ĉu la produkto jes aŭ ne k o n tentigos la klientojn.
H.C.
Denove kongresos Sokol.
ĉehoslovaka g im n asta unuiĝo Sokol havos en la ja ro 1948 sian X I-an kongreson, kiun oni po- vas juĝi laŭ ia p reparoj fa ra ta j unu el la plej grandiozaj g im n a sta j m a- nifestoj iam okazintaj.
D aŭ ras jam nun ekzercoj de 300.000 ju n a j viroj k a j virinoj, partoprenon ta j la p u b likajn konkursojn. Gvidas ilin 20 000 plej sp e rta j fakuloj k a j estos al tiuj preparoj dediĉitaj sum e 46 milionoj da ek zercaj horoj. P arto p re n o s an k a ŭ g im n a sta elito el aliaj landoj. Ciuj a k tiv a j parto p re- nantoj vivos en speciala k o n g resa urbo. Oni zorgos konvene pri la akcepto de la rig ar- dantoj, por kiuj estos p re p a rita j 250.000 lo koj en la M asaryk stadiono en P ra h a. La gastoj havos la eblecon vidi a n k a ŭ la cete ra jn parto jn de la respubliko k a j estos fa rita j diversaj ara n ĝ o j por faciligi tiu jn vi- zitojn.
La budĝeto de la Sokola K ongreso estas 500.000 funtoj ste rlin g aj, kiujn disponigos la m em braro, ĉ a r oni ne postulos publikan subvencion. L a organizo Sokol reg a jn is jam p reskaŭ siain fortojn m a lg raŭ la fo rta j ba toj, kiujn ĝi suferis dum la g erm a n a oku- pacic.
La ĉehoj k a j la slovakoj konscias, ke ili per k orpa braveco k a j m o rala forto suk cesis atingi sian m em starecon k a j ke estas ĉefe la organizo Sokol, kiu kondukis la po polon sur la necesan vojon. Tial aliĝis al vicoi de Sokol centm iloj d a m em broj (an ta ŭ la m ilito 800.000), k aj Sokol fariĝ is unu el la plej potencaj g im n a sta j unuiĝoj en la mondo. L a germ anoj post sia enpenetro en Ĉehoslovakion klopodis neniigi tiu n organi- zon kaj ĝian influon. M ultaj m iloj da Sokol gvidantoj pereis en g erm a n aj k o ncentrejoj;
sed post forpelo de la invadintoj la m ovado reviviĝis, am ase anoncis sin ju n a j viroj k a j virinoj, kiuj nun kun entuziasm o sin pre- p a ra s por sia g ra n d a festo en 1948.
Ses kongresojn a ra n ĝ is Sokol dum a ŭ s tra regado, la n u n a estos la k v in a dum ekzisto de Cehoslovaka Respubliko k a j ĝi estos la plej am pleksa el la ĝisnunaj. L a g ra n d a j publikaj ekzercoj okazos in te r la 30 a de junio k aj la 6-a de julio 1947; de la 12-a ĝis 26-a de junio 1948 daŭros la K orpeduka Fes- to de ĉehoslovakaj lernejoj, v in tre de la 28-a de feb ru aro ĝis 7 a de m a rto 1948 es- tos v in tro sp o rta j konkursoj de Sokol en A ltaj T atroj.
(Ciun inform on pri Sokol k a j ĝia kongre- so donos esperantlingve la P re p a ra Komi- ta to de la XI a Sokol-Kongreso, P ra h a III, T yrŝŭv dŭm. E s ta s prom esita broŝuro en Esperanto. P ostulu ĝin !)
O.G.
RIDO SANIG AS
MALBONŜANCO.
K e r v o j t a b u i i s t u r i e e v l s p e n a i o n p o s t 5 0 j a -
