Eldono: Flandra E sp era n to -In stitu to , P. v. H um beekstr. 3, Brussel-W est.
R edakcio-A dm inistracio: T .Jung, Harsterih.oekweg 223, Scheveningen, Ned.
Abonkotizo por la k u ra n ta periodo (jartuaro-septem bro 1947 = 9 m o n ato j);
Belgujo 100 fk ., Nederlando 5.50 gld., cetere 2.50 dol. aŭ 10 angl. ŝil.
Anoncetoj : 20 ko m en cita j vortoj aŭ m allongigoj b. fk . 20.— , gld. 1.— ktp.
DE ESPERANTO
DUONMONATA INTERNACIA ORGANO DE LA ESPERANTO-MOVADO
N-ro 9 (1068) FONDITA EN 1920 — 23-a JARKOLEKTO I Majo 1947
Unua de Majo : Printempo, Ĝojo, Espero.
Unua de Majo : Festo de Laboro, Progreso, Estonteco.
Ĉesis Vintro, Mallumo, Frosto.
Ĉeestas Suno, Lumo, Varmo.
Homaro ankoraŭ baraktas en mul- taj malfacilaĵoj. Kaŭzis ilin Diseco, Nekompreno, Nekunlaboro. Se^ pli kaj pli da atento trovas ideoj de In- terdependeco kaj Kooperado.
Ankaŭ nia Ideo de Interkompreno kaj Amo gajnas terenon. Tempo jam estas matura por nia Afero.
Kaj regas pli granda kunlaboremo ankaŭ inter Esperantistoj mem. Di- versurbe kaj diverslande fondiĝ:s kunlaboraj kom itatoj. En kelkaj landoj stariĝis eĉ unuecaj organizoj el ĝe- neralaj kaj laboristaj gesamideanoj.
Sinapartigintaj UEA-anoj revenas al IEL, kaj IEL denove fariĝas UEA.
Espero, Ĝojo, Printempo : unua de Majo.
Letero el Sovetio
N untem pe oni d isk u ta s tre ofte en E sp e ra n tu jo p ri s ta to de la E speran-
t o - m o - r a . d o r n t i o v e t u n i o . P r o o i p t lu
la b o rista medio e sta s scivolem a pri novaĵoj el tiu kolosa lando, kie la E speranto-m ovado e stis s u r a lta ni- velo ĝis la ja ro 1937 k a j ĝuis oficia- lan apogon. Kiel konate, la E speran- to -o rg a n iz a ĵo j en Sovetunio estis tiu- ja r e oficiale d isig ita j k a j publika pro- pagando por E sp e ra n to ne estis plu p erm esata. L aŭ ru sa sam ideanino, v iv an ta en P ra h a , tiu ago estis m oti- v a ta p er ŝta te -n e fid in d a konduto de kelk aj e sp era n tisto j. A nkaŭ la soveta radio ĉesis uzi E sp e ra n to n en sia j disaŭdigoj.
Oni do ne povas p aroli p ri E sp eran - ta m ovado en la nu n a Sovetio, tam en ek zistas m u lta j signoj, ke vivas tie individuaj e sp e ra n tisto j, k iu j ŝa tu s k o n ta k ti kun la mondo, Ĉ i-rilate es- ta s in te re sa la sciigo, re p re sita en li- bro « T ra densa m allum o » (L aboris- ta Esp.-K lubo, K openhago 1942) : «En E stonio, laŭ L a E spero, nov. 1940, la e sp e ra n tis to j p o st la interkonsen- to kun Sovetio ekludis g ra v a n rolon.
M inistro por sociaj a fe ro j fa riĝ is la k o n a ta SA T-ano Neem e R uus ! La ĉ e fm in istro V a re s-B a rb a ru s ankaŭ e sta s a k tiv a e sp era n tisto , sam e la vicm inistro p or klerigo V alsiner. La em inenta e sp e ra n tistin o Helm i Dre- sen fa riĝ is m em bro de la so veta ur- b e s tra ro en Tallin. E n la nova sovet- e sto n a parlam en to 15 % e stis espe- ra n tisto j. — K om preneble ĉio ĉi es- tis n u lig a ta p er la g erm an a invado. »
— A1 tio mi aldonas, ke Helm i D resen e sta s ek zek u tita, k a j a n k aŭ la tu ta fam ilio de E sp e ra n to -le k to ro Hen- rik Seppik pereis.
Ni, e sp e ra n tis to j en P ra h a , ricevis k e lk a jn vivsignojn de e sp e ra n tisto j en Sovetunio. K iam la ru sa liberiga arm eo venis en n ian urbon en 1945, k e lk a j ru s a j g esoldatoj serĉis sam ide- an o jn en P ra h a , unu el ili eĉ vokis publike s u r la K aro la placo : « E s- p eran to , E sp e ra n to , kiu paro las E s- p e ra n to n ? » B edaŭrinde ili ne havis bonŝancon tro v i e sp e ra n tisto jn , k a j la n e e sp e ra n tisto j, k iu j ra p o rtis tion al ni pli poste, ne sciis en tiu postre- volucia tem po n ian adreson. P lu ra j E sp e ra n to -g a z e to j rep re sis leteron,
(V id u pĝ. 2, kol. l )
La Kontrakto estas subskribita
IEL denove estos UEA.
L aŭ cirkulero de la s e k re ta rie jo de IE L al la lan d a j asocioj, ĉe la kun- sido de la E s tra r o de IE L dum pas- ko e sta s s u b sk rib ita la k o n tra k to pri la kunfandiĝo de IE L k a j U EA. Nun la parolon havos la delegitoj k aj m em broj.
K iam en la p a sin ta ja ro ni unua- fo je eksciis p ri tra k ta d o j por reunui- gi la ĝ e n e ra la n in te rn ac ian E sp eran - to-m ovadon, ni e stis sufiĉe entuzias m aj k a j tre ĝ o jig ite sciigis la infor- m on al n ia j legantoj. Sed ne tre entu- ziasm aj ni e stis p ri la s e k re ta m anie- ro, laŭ kiu la tra k ta d o j estis fa r a ta j, k a j — ni e stu sin c e raj — a n k aŭ la fin re z u lta to (ĉu ĝi resto s d e fin itiv a? ) ne tu te povas k o n ten tig i nin. Ni ja atendis, ke la reu n u ig ita asocio deno- ve akceptos la tra d ic ia n nom on U E A
— kv an k am IE L dum sia d e k ja ra ek- zistado k reis al si p ro p ra n trad icio n k aj, kio e sta s speciale a te n tin d a , tre bonan repu tacio n — , k a j sam e e sta s p ri reakcepto de la nomo « E sp eran - to » po r la oficiala organo. A nkaŭ la funkciado de a p a rta oficejo en Ĝene- vo povas havi siajn av an taĝ o jn , kvan- kam tia a ra n ĝ o al iuj povas ŝajn i kom plikiga k a j m alŝp ara. Sed fo rte ni
d u b a a , ĉ u b o n a r e z u l t a t o e a t a a a t e n -
debla de la aranĝo, en Svislando re- d ak ti gazeton, kiu e sta s p re s a ta en A nglujo. E ble ni ne m alprave supo- zas ke oni konsentis tiun aranĝon n u r po r « reh a b ilitig i » c e rta jn perso- nojn, k a j ke ĝi estos n u r kelkm onata k a j provizora. Alie ĝi ja devus ŝajn i sensenca k a j m alracia.
R igarde al la U. K. en Bern
Esperanton en la P.T.T. kaj en la lernejojn !
D-ro K arl Dvoorschak, la ĝ e n erala d ire k to ro de la A ŭ stria Poŝt-, Tele- g raf- k a j T elefon-A dm inistrado k a j nun an k a ŭ estro de la K om itato por e k s te rla n d a j a fe ro j de la A ŭ stria Es- peranto-C entro, d ire k ta s jen an alvo- kon al la E sp e ra n to -p a ro la n ta j poŝ- tis to j de la tu ta mondo :
K om una in te rn acia interk o m p ren iĝ a lin gvo precipe por la universala poŝto esta s tre necesa. P ro la ja rd e k a j sp erto j Espe ran to e s ta s tre ta ŭ g a por tio. Sed la kom una enkonduko de la lingvo E sp era n to bezonas konvenan universalan preparon, por ke fi ne ĉe ĉiu poŝt giĉeto kun frem dulfrekvento la oficisto bone scipovu an k a ŭ E speranton.
E k z ista s la plano, efektivigi ta ŭ g a jn pre p a r p riparolojn de la delegitoj de landaj ĝeneraldirekcioj de la poŝtfako (an k a ŭ de la te le g ra f k aj telefon fak o j) el tiu j ŝta to j en la k ad ro de la 32 a U niversala K ongre so de E sp era n to (26.7. 2.8.)’, kiuj sendos al B ern oficialajn aŭ duonoficialajn delegi tojn.
L a E sp era n to p aro la n ta j poŝtistoĵ de la tu ta m ondo e s ta s per tiu ĉi alvoko invita- ta j k a j p e ta ta j :
1. sendi siajn adresojn (senpere aŭ pere de la landaj E sp era n to o rganizoj), pro unu eco, por mi, al la. A ŭ stria Instru-M iniste- rio ( O esterreichisches U nterrichts-M iniste- rium ) en W ien I, M inoritenptatz 5, je m anoj de s-ro sekcia konsilisto D-ro M axim ilian Eŭhring, d irektoro de la S ta ta E speranto- Ekzam enkom isiono, k a j
2. skribi, ĉu k a j kiam an iere estos eble sendi, en kunlaboro ku n la koncernaj lan- daj E speranto-organizoj, E speran to -p aro lan - ta jn o ficialajn aŭ duonoficialajn delegitojn, eventuale esp eran tisto jn kun p le n ra jto en la nomo de la koncernaj la n d aj poŝt ĝene- raldirekcioj, al la p re p a ra j interp aro l kun- venoj en Bern.
Cio en konsento k u n la LKK B ern k a j kun la in te rn acia E sp era n to centro. L a mondo dem andas : « E sp era n to — ĉu ĝi ta ŭ g a s kiel mond- interk o m p ren iĝ a lingvo, aŭ n e ? »
—- Tial ag u rapide k a j energiplene !
P e r si m em la reunuigo ce rte e sta s fa k to eksterordinare ĝojiga, k a j e sta s espereble ke ĝi m alferm os novan pe- riodon de pli in tim a kunlaborado in- te r la e s p e ra n tis ta ro tutm onda.
Jen la ĉefaj principoj de la kon- tra k to :
1. E sto s nur u nu e sp era n tista in- ternacia organizaĵo (n e ŭ tr a la ). Ĝi havos du oficejojh : centran oficejon por la a d m inistra laboro en A n g lu jo , k a j alian por dokum entado k a j ser- vo j en Svisujo.
2. L a gazeto ekde m ajo havos la nunan fo rm a to n de « E sp era n to In- ternacia» sed la tito lo n «Esperanto».
K un escepto de la oficiala parto ĝi es- tos red a kta ta de s-ro H ans Jakob en Ĝenevo, sed ĝi esto s presata en A nglujo.
3. E sto s n u r unu Jarlibro, en du partoj kiel k u tim e , re d a kta ta k a j el- donata en A nglujo.
If. La K o m ita to k o n sisto s e l . a ) anoj e le k tita j de la L a n d a j
A so cio j a liĝ in ta j, kie l nun;
b ) anoj e le k tita j de la D elegitoj el internacia listo (la VD k a j FD ne partoprenos tiun voĉ- donadon), po u nu ko m ita ta - no por ĉiu fo je 250 dclcgitoj;
c ) anoj, k iu jn la k o m ita ta n o j e le k tita j sub a ) k a j b) al- elekto s ĝis kvarono de sia propra nom bro ( sim ila j al la ĝ isn u n a j ko m ita ta n o j B ).
5. L a titolo de la nova asocio esto s U niversala E speranto-A socio.
D-ro M. F ŭhring, sekcia konsilisto en la In stru-M inisterio, d ire k ta s al- vokon al la e sp e ra n tisto j de la tu ta m ondo :
R ila ta n te la supre publikitan oficialan alvokon de la a ŭ s tria poŝt ĝ eneraldirektoro D ro K arl Dvvorschak, mi p etas la landajn E sp era n to organizojn de ĉiuj in te resitaj ŝta- toj, certe sendigi sam tem pe an k a ŭ el la in stru m inisterioj oficialajn uŭ duonoficia- lajn delegitojn al la 32 a U.K. en Bern, por priparoli k om unajn paŝojn, por ke ni kiel eble plej baldaŭ atin g u la ĉefcelon de nia E sp era n to movado, la oficialan kom unan enkondukon de Esperanto kiel deviga fa k o en la lernejojn.
E sta n te krom e la prezidanto de la Aŭs- tr ia Societo de la Am ikoj al E speranto, mi sam e tu rn a s min al ĉiuj esp eran tisto j de la tu ta mondo k a j invitas ilin kore, ke ili fondu en siaj landoj sim ilam aniere landajn societojn de la am ikoj al E speranto, kiel ni fa ris tion. E sta s je tre necese, ke organizo ta j E sp eran to am ikoj g ran d a m ase helpu al la esp eran tisto j organizajoj, por ke nia celo de la enkonduko de E sp era n to en la lerne jojn kiel deviga fako en laŭeble m u ltaj ŝta to j fariĝ u baldaŭ fa k to ! Mi fa ra s la proponon, ke ni gvid an taj esp eran tisto j pri- tr a k tu tiun g rav a n punkton dum la U.K.
en Bern.
Cio estu f a ra ta en konsento kun la LKK en B ern k aj kun 1EL.
Bonvolu skribi al mi kiel eble plej m ult- nom bre en la Instru-M inisterion, W ien I, M inoritenplatz 5.
*
F ine an k o ra ŭ tria alvoko, an kaŭ de D-ro D w orschak, d ire k tita al la E sp e ra n to -p a ro la n ta j ferv o jisto j, po- licistoj, tra m v o jisto j, kom ercistoj.
o ficistoj de la urbkom unum oj, de 1’
frem d u lfrek v en to ktp. :
En daŭrigo de m ia alvoko al la E speran- to -p aro la n taj poŝtistoj mi tu rn a s m in kiel estro de la nova K om itato por E k ste rlan d aj A feroj de la A ŭ stria E speranto-C entro al vi ĉiuj kun la peto, skribi vian nomon kun
La verda standardo en la Amsterdama Stadiono
flirtis unuafoje okaze de la piedpilka kon- kurso B elgujo-N ederlando jc paskolundo pasinta. Ce la transdono de dn Espcranto- fla g o j al la stadiona direkcio kom paris s-ro P. W. Baas, kiel reprezentanto di la ne- derlanda esperantistaro, la kv in interplek- tita jn cirklojn de Tolimpia sim bolo kun la
k v i n p m t a E s j i e i t i n l o - s t c l o , k a j t i l v n i i t / i s jn i tio k e ainbaŭ sim boloj cclas la interfrati- ĝon. De nun flirto s la E speranto-flago fie ĉiu internacia sportbatalo en la A m ster- dam a Stadiono.
Esperanto deviga fako en dana popollernejo.
L aŭ iniciato de instru isto H uns D algaard oni enkondukis en la popollernejo de Store H eddinge E speranton kiel devigan fakon ekde la unua de aprilo 1947. L a n ere k ta kaŭzo por tio estas, ke m u ltaj g ep atro j la stja re protestis k o n traŭ plua instruado de la g erm a n a lingvo. H ans D algaard lerte profitis tiun situacion por decidoĵ favore al E speranto, k a j ĉe la in stru isto j k aj ĉe la oficiala Ierneja kom itato. Ct tie eĉ la ur b estro subtenis la ideon, i.a. d iran te ke la popollernejo bezonas fa k o jn , kiu j povus fari ĝin alloga kom pare al la mezlernejo.
L a decido validas por la sesa kaj sepa ler- nejojaroj, respektive du k a j tri lecionoj se- m ajne. Tam en la n u n ja ra sepa klaso devas fini sian studadon de la ĝ erm an a lingvo.
M omente en m u ltaj landoj okazas ofen sivo por oflclala agnosko de nia lingvo, kaj ce rte la laboro en la lernejoj tiu rila te estas la plej grava. A nkaŭ D ana E sp era n tista K om un K om itato jam ellaboras planojn por akceli tion.
POUL TH ORSEN .
preciza adreso, sam e pro unueco, al D-ro P ŭ h rin g (adreson vidu su p re), aŭ senpere aŭ pere de viaj landaj E sp era n to organlzoj.
Ni intencas ara n ĝ i en W ien dum julio (22.
24.) antaŭ p rip aro lo jn de la tr a Wien al B ern v etu ra n ta j g v id a n taj (laŭeble oficia- la j) funkciuloj, kun akceptoj ĉe la koncer- n a ta j m inistroj k a ĵ ĉe la u rbestro de Wien.
Ni volas ĝ u sta te m p e inviti vin. P ro tio ni devas scii, kiu volas k a j povas veni tr a Wien.
La tem po urĝas. Ni volas kunhelpi, ke la U niversala K ongreso de E sp eran to en Bern fariĝ u im presplena m anifestacio de la es p era n tisto j el m u ltaj landoj de la mondo.
A g u en intereso de la g ra v a afero rapide !
•
A penaŭ e sta s necese, a te n tig i niajn leg a n to jn p ri la graveco de la supre p re s ita j alvokoj. Tem as jen p ri vere seriozaj provoj de em in en ta j ŝta ta j fu n kciu lo j, po r fine havigi al nia afe- ro la oficialan a te n to n k a j subtenon, kiun ĝi m eritas. Tial e sta s ank aŭ de- zirinde, ke oni laŭeble disv astig u tiu jn ĉi alvokojn, ĉu re p re sa n te ilin en aliaj gazetoj, e s p e ra n tis ta j k a j neesperan- tis ta j, ĉu disk o n ig an te ilian enhavon al kiel eble klej v a s ta j rondoj. Agu laŭ la su g esto j de D-ro D w orschak k a j D-ro F iih rin g ! Agu tu j !
N-ro 9 (1068) paĝo 2 Heroldo de Esperanto I Majo 1947
(Daŭrigo de sur paĝo 1.)
kiun ricevis la Esperanto-fako de Ra- dio Praha, dum la pasinta septembro.
Leningrada samideano skribis al la radio, ke li ricevis hazarde mallong- ondan disaŭdigon de Praha. Li diris laŭvorte : « La Esperanto-movado ŝajne malaperis en nia iando. » Li pe- tii informon, ĉu la Esperanto-mova- do reviviĝis en la mondo.
Antaŭ kelkaj tagoj venis al Praha plua letero el Sovetio. Gi estis sendi- ta registrite, kaj la transporto daŭris tri monatojn. Jen estas la teksto :
« A1 Praha Esperanta Societo. — K araj samideanoj ! Kun granda ĝo- jo mi eksciis pri via ekzisto. Ni — es- perantistoj, ioĝantaj en diversaj an- guloj de la terglobo, ĉiam ĝojas, kiam ni ekscias pri la ekzistado de la so- cietoj, kiuj nin unuigas. La militego ĵetis la eŭropajn popolojn en gran- degan mizerecon kaj haltigis la pro- greson kaj kulturon de la homaro.
Nun la militego restis post ni. La eŭropaj popoloj restarigas sian vi- von, kaj ni ankaŭ vekiĝas de la abo- mena kaj daŭra sonĝo. Ni, esperantis- toj, etendas niajn brakojn unu al la alia. »
Nun sekvas alineo, dediĉita al Ĉe- ĥoslovakujo : « La ĉehoslovaka popo- lo antaŭ nelonge estis sklavigita per la germana vandalismo, sed nun ĝi ekspiris profunde kaj libere kaj plial- tigas sian kulturon sub la saĝa gvi- dado de la doktoro Beneŝ, kiu, kom- preneble, kiel la plej progresema ho- mo, kunsentas al nia movado. Niaj respublikoj estas najbaraj kaj paren- caj. Ruĝan armeon via popolo ren- kontis tre sincere kaj bonkore. Mala- mo al faŝismo kunigis la popolojn. » La skribinto daŭrigas : « Mi tre deziras ekscii, kiajn celojn kaj tas- kojn havas via societo ? Ĉu ekzistas Sennacieca Asocio Tutmonda ? Ĉu ĝi havas sian propran esperantistan ĵur- nalon kaj kie estas ĝia administrejo?
Kie mi povas akiri Esperantan lite- raturon, ĉu propran, ĉu tradukitan ? Eble vi donos al mi adresojn de es- perantistoj, kiuj povus korespondi kun mi je aktualaj temoj. Mi espe- ras, ke vi respondos al mi. Kun kora saluto unu el entuziasmaj esperantis- toj
Elio KISELEV, Tula, USSR.
La 20-an de novembro 1946.
*
Bedaŭrinde la letero konigas ne- niujn faktojn pri la nuna stato de la Esperanto-movado en Sovetunio, kaj la skribinto ne informas nin, k i e 1 li sciiĝis pri nia ekzisto. Espereble la venontaj leteroj estos jam pli konkre- taj.
J. MARIK, Praha.
Bulgara Poŝto eldonos jubilean Esperanto-poŝtmarkon,
okaze de la n u n ja ra j jubileoj (60 ja ra ek- zisto de E speranto, 30 a d atreveno de 1’
Z am enhofa m o rtotago k a j 30 a kongreso de la b u lg a ra e s p e ra n tista ro ). La poŝtm ark o havos valoron de 20 (plus 10) levoj. Ni klopodos ak iri kvan to n de tiu m a rk o por niaj legantoj.
Letero el Hago.
L a 7-an de aprilo 1947.
K a ra j kunsekcianoj
de la L E E N sekcio en X.
Ĵ u s mi revenis al la domo de m ia onklo, ĉe kiu mi g astlo ĝ a s en tiu j ĉi ta g o j k a j kie mi resto s an k o ra ŭ ĝis la fino de la se- m ajno. Li eliris hodiaŭ an ta ŭ ta g m e z e kun la edzino k a j la infanoj por viziti konaton, kies plej ju n a filo fe sta s hodiaŭ sian nas- k iĝtagon, k a j ili revenos n u r post unu aŭ du horoj. Tial mi uzas la tem pon por skri- bi al vi iom pri m iaj im presoj de la 14-a K ongreso de LEEN .
U nue ĉi tion : Vi ĉiuj ege bedaŭrus, ke vi ne ĉeestis, se vi povus im agi, kiom donis tiu ĉi ĵu s p a s in ta kongreso al la esp eran tis- t a koro, kiom ĝi im presis, entuziasm igis kaj in stig is m in k aj aliajn p arto p ren a n to jn . Im ag u : Z am enhof, nia m ajstro, m em aperis su r la scenejo ka j alparoliŝ nin ! E stis kun li Unueco, k aj g erep rezen tan to j de la kvin kontinentoj, k a j rep rez en ta n tin o j de an ta ŭ - a j kongresurboj, k a j koboldoj, — m u lta j viglaj, ferv o ra j alfabet-koboldetoj, k a j sor- ĉisto, m igruloj, kam p aran in o j, m a risto j k a j aliaj. De kie prenis la H ag a j gesam ideanoj la k u raĝ o n k a j entuziasm on por sta rig i ion tia n su r la scenejon, por p rep a ri tiel am - pleksan, g ran d stilan , kolorriĉan k a j v ari- h u m o ran revuon ? De kie ili prenis la kun- lab o ran to jn , la aktorojn, la E sp era n to -paro- la n ta jn infanojn, la kantistinojn, la deko- raciojn, la kostum ojn ? Certe la a ra n ĝ o de ĉio ĉi tio postulis diligentan laboron, sen- fin an paciencon, tre g ra n d a n entuziasm on k a j bonan kunlaboradon. L a cirkonstancoj ne fav o ris la en treprenon : p rep aro j suferis pro lo n g d a ŭ ra frosto, an k o ra ŭ dum la kon- greso la vetero m alafablis. E stis m alfacile trovi konvenan kongresejon, k a j la H aga- noj devis lui tri d iversajn salonojn por la d iv e rsa j aran ĝ o j. U nu el ili estis neh ejtita, k a j estis ĝ u ste tiu salono, kie okazis la plej
E1 la Okcidenta
Ĉu vere nenio ŝanĝiĝis ? Gis la hispana intercivitana milito, nia movado en Portugalujo kontenti- ge prosperadis, kaj antaŭvidebliĝis en proksima estonteco la formiĝo de unueca fronto, kun lertaj kaj ener- giaj gvidantoj. La propagando estis inteligente kondukata, ekzemple gra- va ĉokoladfabriko kreis novan tipon de ĉokoladaĵo, en kies ĉirkaŭvolvaĵoj estis presitaj Esperanto-lecionoj. La simpatio por nia afero ĉe la simpla popoio estis granda, kaj multe da kursoj okazis plurloke, kun bona suk- ceso. Ekzistis societo («Nova Vojo»), kies esperantista geanaro konstante kreskis po dek novaj" membroj ĉiu- monate. Ĉio aŭguris brilan estonte- con, sed en 1937 ĉio nefavore ŝanĝi- ĝis.
Ekfuriozis la intercivitana milito en Hispanujo. La Esperanto-movado trovis favoron ĉe la respublikana re- gistaro. Ekaperis en Hispanujo novaj politikaj Esperanto-gazetoj, la Madri- da Radio ekdissendis komentariojn en Esperanto. Rezulte la portugala registaro, nefavora al la hispanaj res- publikanoj, ekkonsideris ĉiujn espe- rantistojn kiel marksistojn. Ĉar ties teorioj kaj agado estis severe malper- mesitaj kaj neleĝaj, ĝi fermis ĉiujn Esperanto-societojn senescepte, mal- permesis aludojn pri. Esperanto en la gazetaro, persekutis ĉian propa- gandon kaj eĉ enkarcerigis kelkajn konatajn esperantistajn gvidantojn kaj kursestrojn. Dum kelka tempo la nura portado de l’ verda stelo estis danĝera ! Tiamaniere la tuta ĝistia- ma laboro perdiĝis. Apenaŭ elsaviĝis kelkaj dekoj da sindonemuloj, kiuj per reciproka vizitado kaj eksterlan- da korespondado plu tenadis la fla- mon idealan. La cetero — societa me- blaro, libroj, ĉiuspeca propagandma- terialo, kasmono — estis entute kon- fiskita.
Feliĉe la persona persekutado pro esperantisteco ne daŭris. Oni libere rajtas paroli kaj korespondi en Espe- ranto, ricevi eksterlandajn gazetojn kaj librojn. Nur okazis, ke multaj preferis ne plu uzi tiujn rajtojn, kiuj ilin ja diskonigis kiel esperantistojn, kaj la fakto, esti esperantisto, estis nefavoraĵo kaj signo de ... « ruĝe - co » (ĉe la registoj), do danĝera ri- late al persona libereco. Tial la mo- vado perdis multajn taŭgajn elemen- tojn, precipe inter la pli aĝaj, kiuj kutime ja estas la pli singardaj. An- kaŭ multaj ekinteresiĝintoj malvar- miĝis, pro timo pri eventualaj kon- sekvencoj de ilia aliĝo al oficiale ne- ŝatata movado.
Post la fino de la hispana tragedio, la situacio plimildiĝis. Almenaŭ en Lisbono neniu estis tedata de la poli- co simple pro Esperanto. Tamen la malpermeso neniam plu estis nuliga- ta. Ne plu societoj, ne plu gazetara propagando ! Du potencaj frapoj, pre-
m u lta j aferoj. T am en oni se n tls varm on ...
en la koro.
L a kongreso kom enciĝis je sabato, per disdonado de la k o ngrespaperoj (interalie ricevis ĉiu bele p resitan pro g ram o n kun m u ltaj k a n tte k s to j, nom aro de la ro lantoj en la revuo k tp .) ; la interko n a tiĝ a vespero estis spicita per m u ltaj p ro g ra m ero j plej- p a rte am uzaj.
D im anĉon okazis la ja rk u n ve n o de L E E N , ku n prelego de D-ro v. d. L e k pri la tem o :■
« E speranto en la scienco, k a j la Scienca Oficejo », kom unaj lunĉo k a j tag m an ĝ o , su- fiĉe am p lek saj k a j rapide se rv ita j ĉe bele a ra n ĝ ita j tablovicoj en tre bela salono, k a j vespere la kongresrevuo, ku n balo k a j sur- prizaĵo j ĝ is la 3-a horo nokte. L a kongreso fin iĝ is hodiaŭ p er ek sk u rso al la m arbordo en Scheveningen.
R esu m an te oni povas aserti, ke la H ag a K ongreso tre bone sukcesis. ĉ e e s tis pli ol 200 gesam ideanoj, k a j dum ĉiuj kunsidoj k a j a ra n ĝ o j reg is p e rfe k ta harm onio. An- k a ŭ la tem o « unueco » estis p rip a ro la ta ; oni a kla m is la intencon reunuigi la interna- cian E speranto-m ovadon ( IE L -U E A ), sed p ro te stis k o n tra ŭ la m aniero, je k iu estis t r a k t ita tiu afero. Se ni h av u unuecon, ĝi ja estu bona k a j racie b azita. Se estis m al- pli ta ŭ g a j g v idantoj en la estinteco, ne de- nove ili p renu g vidajn postenojn. Se ligo kun 16.000 m em broj unuiĝos ku n asocio 1000- m em bra, ne ĝi cedu unu p u nkton post a lia n u r pro k a r a paco. Se estas a ten d o ta m onheredaĵo post tr i aŭ k v a r ja ro j, ta - m en ni ne vendu nin. N i h a v a s bone funk- c ian ta n IEL . Se IE L k unfandiĝos ku n UEA, la rez u lto n ta u nueca o rganizaĵo devos funk- cii a n k o ra ŭ pli bone. Tio estis la opinio de la jarkunveno. K aj tio sendube e s ta s an k a ŭ via opinio, ĉu ne ?
P o st m ia reveno mi donos al vi pli deta- lan rap o rto n p ri la ja rk u n v e n o k a j p ri la tu ta kongreso buŝe. N u r unu aferon mi
Angulo de Europo
cipe por ideala movado. Ide-movado signifas ide-interŝanĝon kaj ide-dis- konigon. Kiel interŝanĝi ideojn sen societoj, kie anigi la adeptojn ? Kiel diskonigi ideojn, sen la potenca helpo de la gazetaro ?
Tamen la idealoj ĉjam trovas fide- lulojn dum la krizaj periodoj. Ĉirkaŭ 1942 aro da junuloj sin dediĉis al la tasko restarigi la movadon sur novaj bazoj. S-ano Alberto Pedro da Silva, eks-SATano, iniciatis la fondon de t.n. « rondeto », kun la nomo « Oazo ».
Tiu iniciato baziĝis, kredeble, sur leĝ- escepto, kiu permesas la ekziston.
sen oficiale aprobitaj statutoj kaj sidejo, al grupeto de malpli ol dek membroj. Rapide disvastiĝis la ideo, kaj sinsekve aperis « Torĉo », « Veki- ĝo », « Nova Tagiĝo », « F rata Sam- idealo » ktp. ktp. Nuntempe ekzistas jam pli ol 20 rondetoj tra la tuta lan- do, precipe en la centraj kaj sudaj distriktoj. Dum somero okazas eks- kursoj, partoprenataj de multaj sam- ideanoj, kaj profitataj ankaŭ por la interŝanĝo de novaj projektoj. En ur- bo Porto fondiĝis eldonejo, sub gvido de s-ano Freitas, kiu jam eldonis plu- rajn belaspektajn libretojn. En Lis- bono estas eldonitaj belaj poŝtkar- toj k.a.
Nuntempe, aro da agemuloj klarvi- daj decidis centrigi tiun tutan labo- ron, unue en Federacion, nun en Li- gon, kun celo pliampleksigi la ĝene- ralan klopodon kaj malplipezigi la rondet-taskojn rilate al propagando, ekskursoj, festoj ktp., kaj ankaŭ klo- podi al reprezento nacia de la verda movado. Kompreneble ĉio okazas sen ia oficiala permeso, nur fidante je al- menaŭ toleremo flanke de 1’ aŭtorita- toj. Nenio ankoraŭ permesas al ni supozi ke io ŝanĝiĝis favore al ni.
Male ! Iu komisiono de samideanoj iam sin direktis al iu ministerio por peti la remalfermon de 1’ Esperanto- societoj. La respondo estis ke « nenio ŝanĝiĝis » rilate nin, kaj ke ili firme kredas ke « esperantisto kaj komu- nisto estas sinonimoj » / ! !
Tamen, spite al ĉiuj eventualaj kon- sekvencoj, ni persistas en nia duon- kaŝa agado, ĉar ni scias ke nia laboro estas nur paca, sen ia politikeco, nur celanta la plibonigon de la mondo, do ankaŭ tiun de nia patrolando.
KROKODILO.
En koncentrejo Dachau troviĝis sekreta Esperanto-klubo.
E. P okorny, red a k to ro de « Osvobozeny n a ŝ in e c » (L ib erig ita N iulo) en Olomouc, Cehoslovakio, ra p o rta s en sia ĵu rn alo la 12.12.46 pri n e s ta tu ta (se k re ta ) E sp era n to - klubo en D achau, kiu havis re g u la jn « klu- b a j n » kunvenojn, dum kiuj oni konsolis unu la alian ; tie oni distrib u is an k a ŭ sen- d aĵon kun m anĝaĵoj, kiun h az ard e estis ricevinta iu el la « klubanoj ». Red. P okor- ny fin as la artikolon : « Do a n k a ŭ en la koncentrejo E sp era n to bone p ruviĝis kiel lingvo sam e kiel ideo. » (jm )
volas a n k o ra ŭ m encii letere : P o st varm - se n ta alvoko de la reĝisoro de la revuo, s ro J. D. B auer, en rolo de gurdisto, por helpi restarigi B rajian Esperanto-bibliote- kon, k o lek tiĝ is por tiu ĉi nobla celo la sumo de 180.80 guldenoj.
F inante, pri la H ag a K ongreso mi tam en h av a s unu bedaŭron : ke, post ĝ ia fino, ne p o strestis pri ĝi fo to g ra fa j rem em oraĵoj.
Sed cetere mi estas tre kon ten ta, k a j kore d an k e m a al la H a g a j gesam ideanoj pro ilia bona laboro.
Ĝis revido ! Kun sam ideanaj salutoj, ____________________________________ N.N.
Esperanto-Kongreso en la Limburga mindistrikto.
Paskon, dum la asocio de ned erlan d aj es- p e ra n tisto j L E E N havis sian 14 an kongre- son en Hago, kunvenis ĉ. 400 n ederlandaj la b o rista j esp eran tisto j por sia 28 a kon- greso en B ru n ssu m (H eerlen) en la Lim- b u rg a m indistrikto.
P o st ek sk u rso al la g rotoj en V alken- b u rg okazis la oficiala m alferm o de la kon- greso. S ro F. F a u lh a b e r m em origis p ri la m o rtin ta p rezidanto de la asocio F L E , s-ro A. Veen, pri la m orto de aliaj m em broj k a j pri la m inistoj, p ere in taj k e lk a jn ta g o jn an- ta ŭ e pro m alfeliĉa akcidento en minejo. Sa- lu tis la kongreson s ino Glodau nom e de fra n ca j, s-ro B runelle nom e de b elgaj geka- m aradoj, k a j rep rez en ta n to j de d iversaj es- p e ra n tista j k a j fa k a j organizoj, in te r ili an k a ŭ rep rez en ta n to de nia sam ideano, mi- n istro Drees.
E n pask o lu n d a kunsido oni ak cep tis re- zolucion al la reg jstaro , por instigi ĝin in- stru iĝ i E sp e ra n to n ĉe la in stru is ta j sem ina- rioj, por ebligi p er tio la enkondukon de la m ondhelplingvo en la popollernejoj. (Sim i- lan rezolucion ak cep tis a n k a ŭ la L E E N - kongreso en H a g o .)
A l ĉiu, kiu vizitos
la Universalan Kongreson en Bern,
ni konsilas, aten te tra le g i la unuan k a j duan num erojn de la oficiala k o n g resa gazeto
« Svislando vokas vin ! », kiuj e s ta s sendi- ta j al ĉiu kiu aliĝis la U.K. L a dua num ero (31 m a rto ) enhavas in te ralie la provizo- ra n p rogram on de la fakkunsidoj, konsilojn p ri ak iro de devizoj k a j aliajn sciindaĵojn.
P recipe necese estas, tu j m endi sian loĝe jon. Ja m nun ne e s ta s disponeblaj hotelĉam - broj laŭ a ra n ĝ o A, kateg o rio j II k a j III, en la urbo B ern m em ; do, m alfruuloj devos loĝi en n a jb a ra j urboj k a j vilaĝoj. L aŭ la oficiala organo aliĝis ĝ is 31.3.1947 entute 750 personoj el 22 landoj ; sed laŭ a lia ko~
m uniko tiu nom bro ja m estis 1157 el pres- k a ŭ 30 landoj — kredeble 1157 personoj ali- ĝis sed nur 750 sukcesis pagi la kongresko- tizon.
Ĉehoslovaka Nacia Banko
p lialtigis la sum an, ja m p erm esitan, nom- bron de delegitoj al la B ern a K ongreso de ses al dek personoj, el la provincoj Bohemio k a j M oravio ; el la provinco Slovakio estas perm e sita j tri delegitoj.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * VERDSTELAJ RADIOJ.
— U niversala L igo nom bris ĝis fino de m a rto 3345 m em brojn (a k tiv a jn k a j neak-
•tiv ajn ) ; kolektiĝis 31.812 brikoj (t.e. ko- tizoj po gld. 0.25).
— Heroldo denove atin g is (ĝis 20.4.1947) 1500 abonantojn, en 51 landoj, krom la ak ti- vaj m em broj de U n iversala Ligo, kiuj ri- cevas ĝin kom pense por « L a P r a k tik o ».
— L a 21.2.1947 estis p re z e n ta ta en Pre- toria (S u d afrik o ) la u n u a en S udafriko fa- k rik ita film o kun E sp eran to -tek sto .
— E n k eto de ned erlan d a grupo de gein- stru isto j e s p e ra n tista j rez u ltig is ke Espe- ranto estas in struata al 654 gelernantoj en 18 lernejoj en 16 urboj de Nederlando (Alk- m aar, Almelo, A m sterdam , Bilthoven, De- venter, E dam , Enschede, Groet, Den H aag, Leiden, Oosthuizen, Roden, U itgeest, U t- recht, Veendam k a j W inschoten), p a rte dum k a j p a rte e k s te r la lernejhoroj.
— E n Usono, E sp era n to e s ta s in s tru a ta en diversaj lernejoj k a j kolegioj, i.a. en N ew York, N unda, R etsof, Geneseo, N unea k a j Rockville, ĉiuj en ŝ ta to N ovjorko ; en R ochester (M inn.), M arion (111.), F resno, L as G atos k a j Long Beach (C alif.), Cleve- land H eights (Ohio), Lynn (M ass.), L as C ruces (N. M exico), Cornvallis, H illsbro k a j P o rtla n d (O re .), S p a rta n b u rg (S.C.), W inter P a rk (F lo rid a ). E n C a lg a ry (ŝtato A lb e rta ), Kanado, E sp era n to estas in stru a - t a ĉe la P rovinca T eknologia In stitu to .
.— E n lernejo de laboristoj en N a ggko- ros, H ungarujo, kom enciĝis E sp era n to -k u r- so ; krom e ku rso por instruistoj.
— Fondiĝis k o m itato sub titolo Interna- cia In stru ista Kunlaborado (IIK ), kies Cen- t r a Inform ejo tro v iĝ a s en Svedujo. Je n la adreso : C en tra Inform ejo, s-ro E in a r Dahl, U ddevalla, Svedujo.
—• L a 32-a B rita E speranto-K ongreso okazos p entekoste en B irm ingham . Infor- m ojn p ri loĝejoj donas f-ino B. Bowell.
98 M iddleton H all Road, K ing’s N orton, B irm ingham 30.
— L a 42-a Ja rku n ven o de S k o ta Esperan- to- Federacio okazos la 9.11.5. en Golden Lion H otelo en S tirling.
— L aŭ kom uniko el fidinda fonto tro- viĝas en la etero la radioj de « nigra » Es- peranto-stacio, kiu elsendas dim anĉe je 7, 9, 11 k a j 13 h. per ondoj 2,5 k a j 5 m. Kiu ja m aŭ sk u ltis ĝin ?
__ A rn h em a E speranto-K unlaborkom ita- to in ten cas sta rig i a rtism a n nom tabulon su rfo stan por aleo k u n d u k a n ta al la iam a E sp era n to Domo (de la Cseh In s titu to ). La aleo nom iĝas E sperantolaan (E sp eran to - Aleo). P or ebligi b ald aŭ an sta rig o n de la tabulo, eksterlan d an o j helpe alsendu re- spondkuponojn, nederlandanoj ĝ iru al kon- to 2394.79 je nomo de P. Rosseel, ku n m en- cio « P o r la tabulo », aŭ sendu poŝtm anda- ton aŭ poŝtm arkojn.
__ La m orto denove forrabis fervorajn gesam ideanojn : s-inon M aria B offejon en W ilrijk, B elgujo ; s inon B arthel k a j la ĉefp eran to n de SAT, k don L. P uff, am b aŭ en F ra n k fu rt a.M., G erm anujo ; b rita jn sam ideanojn F lem ing F ulcher, aŭtoron de an g la E sp e ra n ta v ortaro, C.W.T. Reeve en T ankerton, A. M cNab Rice en Glasgow.
H onoran m em oron al ili !
Jiantafita
K iu ? Vi, K ara, natu re ! Jes, K ara, aferoj m arŝas tre bone en E sperantujo.
Vi ne kredas ? K ial ne ?
Ho, m i kom prenas : la sta tistik o pri la loĝantaro de E sperantujo ne estas im pona, vi kredas ? K varonm iliono da subskriboj sub la Peticio estus tro m a lm u lte por fan- faroni ?
Certe, Kara, prave vi diras. Cetere ni ne- niel fanfaronas en nia lando. M i nur volas aldoni, ke p luraj « m o v a d o j», k iu j fo rte in flu is la evoluon de la m ondhistorio, dispo- nis pri m alpti oi kvaronm iliono.
K varonm iliono da fa v o ra n to j ne estas bagatelajo. K aj ne forgesu k e niaj anoj em as m igri tra la tu ta mondo. K a j tio, ĝus- te tio, estas grava m alhelpajo por precize nom bri ilin.
K io ? La nom brantoj ? Vi volas diri, ke nesufiĉe da personoj kom prenas ia gravecon de tia denom brado, ke ili ne anoncis sin por helpado, k a j ke ili ne sufiĉe persiste labo- ris ?
D uafoje vi pravas. Disciplino ne estas la plej fo rta tra jto de nia karaktero.
Jes, bedaŭrinde. Cetere, Kara, kiom da su bskriboj ko lek tis vi ? K iom ? Vi ne knra- ĝas diri ? Vi prom esas plifervo ... ĉ u venon- tan m onaton ? K ial ne tu j ? Jes, fa ru ! T u jtu j ! N e pro kra stu ! 6 is ... !
