Nowa Odzież, 1936, R. 3, nr 1

ibtjoteka Sajnra SI . C O W n i o L

f ü l l g g ® i

IB M ? . -

Karol Jankowski i Syn

«»• F A B R Y K A S U K N A B IE L S K O

r o k za?. 1826.

otworzyła nową filję

w C h o r z o w i e , ul. W o l n o ś c i 2 0 .

T E L E F O N Nr. 4 0 1 - 7 5 .

S kła d detal icznej s p r z e d a ż y swoich o d p rz es zł o 100 lat z na nych w y r o b ó w a mi an owi ci e m a t e r ja ł ó w c z ys to we łni anyc h mę s k i c h d ams ki ch i wo j s ko wy c h . Ceny s t a le ś c iś le fabryczne.

Ś r e d z k i e

W ł o s i a n k i K r a w i e c k i e

z o k r ę c o n e g o w ł o s i a k o ń s k i e g o z s i e r ś c i w i e l b ł ą d z i e j .

R e p r e z e n t a c j e w w ię k s z y c h m i a s t a c h P o l s k i .

T k aln ia w Ś r o d z ie (Wielkp.)

Sp. z o . o .

Ceny s t a le ś c iś le fabryczne.

Żurnale na sezon wiosenno-letni 1936.

A l b u m i k i m ę s k i e k i e s z o n k o w e w c e n i e 2 i 2. 50 zł.

P a n o r a m a ( ś c i e n n y ż u r n a l 6 k o l o r ó w ) 5 i 6.— „ W i e l k i a l b u m m o d y m ę s k i e j l u k s u s . 12,— „

„ L o r d “ . . . 3 . 8 0 »

Zoraali toiiie spec. aa płaszcze i t e i n .

M a n t e a u x e t C o s t u m e s d e P r o m e n a d e C o n f e c t i o n M o d e r n e

„ L o n d o n - S t y l o „ . . . .

P a l l - M a l l d a m s k i e a n g i e l s k i e f a s o n y

L a d i e s T a i l o r a n g . f a s o n y , — k s i ą ż e c z k o w y b a r d z o ł u b i a n y ż u r n a l . . . 2 . 5 0 „ Do nabycia w Adm inistracji „ N o w ej O dzieży'

5.50 „ 4 . 7 5 . 9 . - „ 6,— „ O p ł a t a r o c z n a 30 zł. z d o d a t k a m i : 4 o b r a ­

z y m o d y , 4 w y k r o j k i 1 2 a l b u m i k i ,

Konto czek o w e P. K. O. Nr. 300 979,

S t y c z e ń

1 9 3 6 ROK.

W y c h o d z i co m i e s i ą c .

W y d a w c a : W O JC IE C H S A M A R 7 E W S K I, C h o rz ó w I ul. W o l n o ś c i 76.

Ilustrow ane pism o zaw odow e p o św ię c o n e k ra w ie c tw a w P o lsc e . Nr. 1.

O p ł a t a u is z c z o n a g o tó w k ą .

H D O M W Y S Y Ł K O W Y „IMREX“ B I E L S K O C S I ą s k )

U N a j s t a r s z e i n a j powa żni ej sz e p r z e d s i ę b i o r s t w o w ys ył kowe w P ol sc e, p o l e c a P. T. Z akł adom

= Kr a wi ecki m swą

jj bogatą kolekcję w zorów w szelkich m aterjałów g i przyborów kraw ieckich.

B P. T. Mi str zowi e krawieccy, k t ór zy m e p o s i a d a j ą j eszcze naszej kolekcji, z e ch c ą zażądać jej

HH n a ty c h m ia s t

p ocz tówką.

g Nie krzycząca reklama, lecz sumienna i rzetelna obsługa zw iększa s t a l e poczet aszych Sz, Odbiorców.

imiiiiiiiiw

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 O 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 O 0 0 0 0 0 0 C 7 0 0 0 0 0 0 0 0

K R A W IE C K IE |

Singera Maszyny 8

DO SZYCIA jj

oraz m aszyny specjalne jak: §

M E R E Ż K A R K I, O K R Ę T K I , ° D Z I U R K A R K I I T. P . g

okazifjnie najtaniej sprzedaje §

„Second hand machinę" j

K a t o w i c e , G liw ic k a 2 4 a tei, 32337. § PBweiającs si? u ainiajsze ogłasisnie atrzpaja 18% rabatu. §

g I I P rz y jm u je m y P o ż y c z k ę N a r o d o w a i Inwestycyjną, n

□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□{□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□ono

0EI0000000000000300000000000000

0 ™

0

0

0 0 Selinger i Blass

i K H T O W I C E, ul. Marjacka 2. f

0 0 0 0 0 0

0

0

00

( tu ż p r z y d w o rc u k o le j o w y m )

1 Ceny konkurencyjne!

0 0 0 0

1

0 0 0 0 0 0

Prosimy się przekonać! 0

⁰

0

0 P r z y z a k u p i e w y d a j e m y k o m p l e t n ą k o l e k c j ę . 0

0 B

0 0

Przedsiębiorstwo wysyłkowe J. Afchencwajg

Ł ó d ź , sk. p o c z t . 510.

P o l e c a P , T. Z a k ł a d o m k r a w i e c k i m s w ą b o g a t o z a - o p a t r z n ą k o l e k c j ę p r ó b , p o d s z e w e k k r a w i e c k i c h i w s z e l k i c h m a t e r j a ł ó w p o c e n a c h n a j ta ń s z y c h . Najsumienniejsza obsługa zapewniona!

M A N E K I N Y

męski© I damskie

sł użąc e do p r z y m i a r ek , r e g u l o w a ­ ni a koł ni erz y i f a s tr y g o w a n i a futer

C e n a . . . , 22 zł.

L inja do kroju

tró jk ą t w ow alu

s pe c ja l n y z r óż n e mi z a o k r ą g l e n i a ­ mi p a c h y szyji i t. p. c e n a 3 zł.

z n al e p i on y m c e n t i m e t r e m 3,50 zł.

C e n t i m e » p r i m a 1,00 zł.

I. Snimiiłi. M i L, ii Wiinsiti 71.

B3BIBB9BBQB

S 8 B B B B E 3 B B OB a i

i i i m i B B a e i

S89HBEBBBBB

B B a B B B B B B B E B B B i l

eHBBBBQ0aHBSOB|

# 0 # S 9 B B B 9 B B B I S I

P. T Mistrzowie Krawieccy, którzy nie po­

siadają jeszcze naszej kolekcji, zechcą za­

żądać jej natychmiast pocztówką.

l iz iiiW iit M e j i i i l m w Pulste

PRZEM YSŁ PO LSK I

„A S T R A “

B1AŁA-BIELSK.O, Ż yw iecka 9,

P o l e c a P . T , Z a k ł a d o m K r a w i e c k i m

b ogatą k olek cję najm odniejszych w zo ró w wykw int,

m aterjałów w ła sn e g o w yrobu na se zo n letn i 1936 .

„ N O W A - O D Z I E Z ”

Spis rzeczy za rok 1936

S praw y gospodarczo ośw iatow e i ogólno No.

rzem ieślnicze. zesz.

R efleksje N ow oczesne . . . •

. \

B olączki tra p ią c e m istrzów k raw ie c k ic h . . j Dlaczego- regionalizow ać? . . . . . 2 T rz e b a być znaw cą ludzi . . . ■ . 2 P unktualność i solidarność p o d sta w ą rozw oju

rzem iosła

. . . . . . . 3

S k u tk i anorm alne . . . ■ . . 3 W ysiłki do złagodzenia kryzysu w kraw iectw ie 3 Z naczenie podziału p ra c y w p rodukcji , . 3 C h a ł u p n i c t w o ... . 4 Co tobie niem iło . , , ■ . „ . 4 Co to jestrzemieślnilk. , , •. . . 4 In sty tu t b a d a ń dla rozw oju rzem iosła. . . 4 O now e oblicze w k raw ie c tw ie . . . . 5 W ychow anie te rm in a to ra a cechy , , ■ 5 C iężkie chwile sam odzielnego k ra w c a w obejś- 5

ciu z klientam i . . . . . .

Bilans półroczne: p r a c y ...6 A ngielski re k o rd od strz y ż en ia o-wcy do gotowe- 6

go u b r a n i a ...

P ra c a pio n iersk a rzem ieślników udających się 7 n a kre-sy w schodnie . . . . . Stosunki zarobkow e w k raw ie c tw ie w W ar sza- 7

_ w ie . ...

U m iejętna rek la m a zapew nia -stałą praicę . • 8 O n ależy te oblicze szkoły zaw odow ej doksztal-

c a j ą c e j ... 8 Z agadnienie gospodarczo - spółdzielcze,izaie ty

kupieckie i urządzenie w a rsz ta tu , . 9 Wzoro-wy p lan lekcyj dla klas k raw ieck ich . 9 U b ranie uzew nętrznia; znak -czasu ■ . . 9

W iobUczu nowego sezonu . . . . .

Ten, k tó ry j-u,ż przed 100 la ty zrozum iał sku- 10 tecz-no-ść rek lam y . . . . . 1 0 W zorow y plan lekcyj dla klas k raw ieckich . 10.

U branie w ykonane w dniu zam ów ienia . . 1 0

W p rze d e dniu kończącego się k ryzysu .

. 11 O daw nych cechach i przem yśle . , 1 1 Zm ierzch kapitalizm u lecz nie kapitału,

D ziesięć p rzy k a z a ń dla zam aw iających u wo- 1 1

jażerów . . . . . . . 1 1

J a k należy się ub rać , . . . , . 1 1 Krawiectwo- pom orskie w św ietle fak tó w . 1 1 R egulam in system atyczny nau k i -szycia ■ . 12 Celow e zw alczanie spekulacyj nak azem chwili 12

D ział m ody m ęskiej.

Nowy typ m unduru w w ojsku polskim K om unikat mody w iosenno-letniej

Z agadnienie m ody a przem ysł konfekcyjny N ow y typ płaszcza w ojskow ego .

L otnicy wojskowi przyw dziew ają -nowe m an

d u r y . . , . . . .

N ow y ty p p e le ry n y w ojskow ej , , M odel m ary n a rk i w ykonany bez z a rz u tu . M odel płaszcza , , , , ,

1 2 2 2

2

3 3 4

N ow y-Jork w yrocznią mody

Z dziedziny mody, kom ornicy b ęd ą um unduro­

w ani . . . .

P a te n to w y zam ek łańcuszkow y P łaszcz letn i z podpinką P ro sty bieg p asków . Proistv bieg p a sk ó w .

Bractwo- K urkow e zm ienia swój strój P ro sty bieg p a sk ó w •

Now e um undurow anie lotnictw a Opis- m ody jesienno - zimo w ej Zm iany w um undurow aniu policji

Kroje m ęskie.

Krój m unduru w ojskow ego now ego typu . ,, spodni b ry czesów z szw em przez kolana

„ p a lta w ciętego . . . . ,, k u rtk i sportow ej

„ spodni sp o rtow ych (pompkij _,, m ary n a rk i na o-tyłeg-o W zór zm ienionego m odelu - Krój spodni n,a otyłego

,, m unduru dla oficerów lotn.

1, m ary n a rk i dw urzędow ej ,1 p łaszcza wolnego-

u

p a lta na osobę o ty łą , O szczędność w k roju .

Krój m ary n ark i n a o-s-obę p o chyłą ,, m ary n a rk i na p rze g ięte g o w tył Zm iany form n a nienorm alne

D ział dam ski. — Kroje i mody.

Krój p łaszcza .

Krój żaki e t a ...

K onstrukcja kroju modnego- płaszcza M odne k o s tiu m y ...

Krój spódnicy n a osobę tęgą Krój spódnicy s-podrii . . . . Spódnica — spodnie . . . . P o p ra w k a jaczki dam skiej .

P ra k ty c z n e zastosow anie z a trz a sk u łań cuszko-

wego . . . .

M odny sra: king Krój sm okinga . Krój m odnego żak ietu W zó r i opis . . . M-odniarstwo i krawi-eczyzna Coś dla znaw ców m ody dam skiej Krój spódniczki do sp o rtu łyżw iarskiego- W zory now ych fo rm ręk a w ó w ;

Now e m odele płaszczy , . . Krój k ołnierza futrzanego .

O dpow iednie m odele na osoby otyłe T ajem nica elegancji ■ • ,

■>,

W zór i krój różnych kołn ierzy .

No zesz.

6

6

6

1

2 2

4 5 6 6 7 8 9

10 11 11

1 2 12 12

3 4 .5

5 6 6 6 7 7 7 8 8 8 9

10 10 f 0

11

11

12

12

Ubezpieczenia,

U bezpieczyć ta k czy nie?

O dpow iedź w spraw ie ubezp ieczen ia .

U bezpieczenie w idziane okiem rzem ieślnika O d kiedy p w staje obow iązek ubezpieczenia Gdzie z ałatw ian e są roszczenia em ery taln e W iek pracow nika do ubezpieczenia .

C iekaw ostki.

W num erach 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 i 12.

Dział p o p raw e k 5 w r o b ie n ie . P o p ra w k a Spodni

W skazów ki tech niczne w yrobu k u rtk i wojsko­

we] . . . •

P s p ra w k a płaszcza.

■ .

W sk azó w k i techniczne w yrobu p łasz c za - P o p ra w k a H-rzędtnej m ary n ark i

W skazów ki p ra k ty c z n e w yrobu p e le ry n y su kiennej .

P o p raw k a m a ry n a rk i . . . . . . spodni .

,, gdy kołnierz odstaje . ,, fałd z ty łu m ary n a rk i . ,, gdy przody się rozchodzą . M odny przykrój p o d k ład u (w atow nika) P o p raw k a gdv ręk a w źle leży .

ialdzenia się w p lecach i w przodzie ,, b łę d u u k am izelk i

No.

zesz.

M ateriałoznaw stw o..

N iep rzem ak aln y filc

S ztuczna w ełna z kazein y . P olskie jedw abie

Len czy baw ełna Dzieje igły . . . .

P olski jedw ab na chiński sposób S ztuczna w ełna z m leka

1

2 2 3 3

4

5

7 8 9

10

11

1 2

3 5 7

8

9

10

! 1

K o n iu n k tu ra działu odzieżow ego — spraw y handlow e i spółdzielcze-

K uśnierstw o a k raw iectw o

L e k a rstw o na kry zy s . . . . . H e rk u le s kryzys , . .

Now a p lacó w k a k ra w ie c k a w K atow icach S półdzielnia k ra w c ó w chrzęść, w Łodzi , Z ebranie k raw c ó w w B rzezinach

C hrzęść. S półdzielnia K raw ców „O dzież“ w

W arszaw ie . . . . .

Spółdzielnia k raw ie c k a w K atow icach O niezbędnych w aru n k ach spółdz.

P o w sta n ie C entrali handlow ej dla rzem iosła Rozw ój Spółdzielczości . . . . S półdzielnia C zeladzi K raw ieckiej P rz y k ła d godny n aślad o w an ia . . .

D ział odzieżow y . . . . .

O rien tacy jn y cen n ik za fason — sam ą ro b o te bez do d atk ó w . . . . .

Z ruchu branżow ego . . . . .

D ziesięć p rzy k a z a ń dla zam aw iających u woja

że ró w . . . . . .

D ział O dzieżow y . . . . .

Sprawozdanie Izb Rzemieślniczych.

Cechów i organzzacyj.

S p raw ozdanie grupy kraw ieckiej — K atow ice Z ebranie rzem iosła k raw ie c k ie g o w B rzezinach

3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4

5 9

9

10

12

Z Izby R zem ieślniczej K ielce

„ i, ,, Lublin

,, ,, ,, K atow ice

B udżety Izb R zem ieślniczych K raw iectw o do sam oobrony akcji.

Do W as K oledzy K raw cy! . Zam ach n a Cechy

C echy i jeszcze raz Cechy . Co to są C echy . . . . W zorow y s ta tu t dla Cechów Z Izby Rzem ieślniczej w Łodzi . O b niżka o p łat egzam inacyjnych

S praw ozdanie Izby Rzem ieślniczej w K atow i

cach , .

K ronika W arszaw sk a

Położenie k ra w ie c tw a w stolicy

S praw ozdanie Z w iązku Izb Rzem ieślniczych Z C echu K raw ców C hrześcijan m. W arszaw y

No.

esz.

Co pisze prasa,

T a k sądzą nas inni: . . . . . . 6

K ursy now oczesnego w yro b ien ia . . 6 W ysoko cenię rolę p rac y technicznej i z a w o ­

dowej . . . . . . . 6

O p o trzeb ie kursów now oczesnego w yrobienia

u b rań . . . . . . . . 6

Z naczenie p rasy zaw odow ej . . . . . 6

Z dziedziny p ra w a przem ysłow ego-

Z ałatw ienie sp raw o k a rty rzem ieślnicze . . 2 L otne lu stracje w a rsz ta tó w rzem ieślniczych 2 Bod jak ą firm ą prow adzić p rzed siębiorstw o .

3

Nowy zam ach na u sta w ę przem ysłow ą

3

Spór kraw ców % k u p iec tw e m rozstrzygnięty w y­

rokiem, sądow ym . . . . . 4

P ra w a n a b y te p rzy w ykonyw aniu rzem iosła . 5 W a rsz ta ty prow adzone bez k a rty rzem ieśln i­

czej b ęd ą zam knięte ■ . . .

. 5

Z ałatw ian ie sp raw o k a rty rzem ieślnicze , , . 5 P rz ed łu ż en ie ulg dla k an d y d a tó w do egz. cze­

ladniczych . . . . . . 6

U czniow ie w przem yśle i rzem iośle . . , 6 Kto, m oże trzym ać te rm in a to ra . . . . 6 T erm in ato rzy a p o d a te k przem ysłow y .

. 1 0

N abyte u p raw n ien ia p rzem ysłow e do w ykony­

w ania rzem iosła . . . . .

, 1 0

W spraw ie dopuszczenia do egzam inu m is­

trzow skiego . . . . ■ ,1 1

K ącik C zeladniczy.

L ist m łodego k ra w c a z W arszaw y . . . 6

C zeladnicy a C echy . . . . . . 8

S praw y C zeladnicze . . . . .

. 1 0

Komisje dla sp raw C zeladniczych . .

- 1 0

K to w inien . . . . , .

. 1 0

K orespondencja C zeladnika z W arszaw y . .1 1 R ady p rak ty czn e.

D ział przy m iarek I

,,! ,A ciąg dalszy . . . . 2

Domowy sposób garbow ania sk ó re k króliczych 2

P rz y m ia rk a . . . . . . . 3

Sposób prak ty czn eg o uszycia rę k a w a - ,

5

N ow e W y d aw nictw a.

P o d ręcznik rzem ieślniczy . . . . 2

,, k ro ju dla szkół zaw odow ych dam skich 2 O rganizacja w a rsz ta tu w żeńskich szkołach z a ­

w odow ych . . . . . .

4

S p r a w y p o d a t k o w e .

P o d a te k dochodow y dla rzem ieślników . • ] Co przyniósł d e k re t o p o d atk u od lo k ali . . 2 Zm iana przep isó w o egzekucji skarbow ej . . 2 P o d a tk i i ustaw odaw stw o p o d a tk o w e . . 3 M uszą być w sk azan e p o d staw y w ym iaru po­

datku . 4

Zm iana przepisów o egzekucji , . , 5 B iegli od spraw po d atk o w y ch . . . . 5 P o d a tk i i ustaw o d aw stw o podatkow e . . 6 O p raco w an ie w niosków o spraw ach p o d a tk o ­

w ych 7

Pouczenie o sporządzeniu odw ołania p rzeciw w ym iarow i p o d a tk u dochodowego . . 7 Ś ru b a p o d a tk o w a działa . . . . 8

Co nowego w prow adziła u sta w a o p a ń stw o ­ wym p o d a tk u dochodow ym . . 8 J a k się bronić p rzeciw egzekucji • . 9 O dliczenia od ogólnego dochodu . . . 9 T erm in ato rzy a p o d a te k przem ysłow y . . 1 0 P o d a te k od lokali . . . . . . 1 0 P ła tn ik pow inien otrzym ać dokładne u za sa d n ie ­

nie w ym iaru p o d a tk u . . • . - 10 W ażniejsze przepisy ordynacji podatkow ej . 11 S m utna p ra w d a , . . . . . . 1 2

R óżne,

Czy k raw c y w K rakow ie • . - . 1 E g zekutor zab iera m aszynę do szycia . . 1

Współpracownicy i korespondenci „Nowej Odzieży w roku 1936

B erkan W ładysław Poznań G aw roński E. M iłosław K urz Stanisław , Lwów J u tk a F- K atow ice

O rzechow ski Ign. W arszaw a M ajew ski Józef W arszaw a N iklas B. W arszaw a O rsk i M. W arszaw a

Frączkiew iicz J. C zęstochow a W ojciechow ski W . Lw ów T e laty c k i Z. Lublin M acieja St, B iałystok L ek a J a n Chojnice W acław sk i A. Brodnica A lsk i — Pom orze Rom b ais k i J. z B razylii

W. S. F. S. Chorzów

zesz.

K urs kroju w Chojnicach J . . . W y b itn y ta le n t lwowskiego, k ra w c a . . . 1 K urs k roju w C horzow ie . . . . . 2 K urs kroju w C horzow ie . . . . . 3

K onkurs Nowej O dzieży • . . . 5

K ursy kroju w C hojnicach, C zęstochow ie i Cho­

rzow ie . . . . . . . 6

J a k najlepiej przygotow ać 2-dniow y kurs now o­

czesnego odrobienia u b rań ■ . • 6 O dsłonięcie pom nika J a n a K ilińskiego w W a r­

szaw ie . . i . . . 6

W zorow y Z akład k raw ie c k i w B iałym stoku . 7 W szyscy razem — P rzyjaciele . . . 7

P ierw sza nag ro d a . . . . . . 7

K onkurs kraw iecki; w W arszaw ie . . 7 K raw iectw o, na rew ii . • . . 7

S prytna rek la m a . . . . . . 8

K urs kroju w K aliszu . . . . 8

,, ,, w C horzow ie 9

Egzam in m istrzow ski w C hojnicach . . 9 W ynik k o n k u rsu Nowej O dzieży — 7,060 egz. 10 K urs kroju w O strow ie . . . . . 10 Z w ystaw y rzem iosła w K ościanie ■ • . 1 0 Co można sp ro w ad zać z zag ran icy . . . 1 0 K raw iec jako d o rad ca k lie n ta , . . . 1 1

! Szycie ręc z n e . . . . - • - 12 . G orące se rc a zw alczą m róz . . .

. 1 2

K asy b e zp ro cen to w e . . . . - j 2

S ubskrypcja . . . . . .

. 1 2

J S k

Enrsy Kroju W. Samarzewskiego, Chorzów, Wolności 76

Kursy rozpoczynają się w każdy p o n i e d z i a ł e k po pierwszym ewentualnie po 15-tym Biegłość w modnym i doskonałym systemie kroju jest

dziś pierwszym w arunkiem powodzenia w krawiectwie.

System „Odzieży“ jest pewny i łatwy do nauczania.

Świadczą o tern liczne nagrody i podziękowania.

D latego zap isu jcie s ię n a kurs

W

S a m a rz ew sk le g o , Chorzów ,

woino&ci 76

Przyjezdni i tacy, którym n iem o żliw em jest brać ku rs wspólny, m o g ą rozpocząć każdego czasu.

Bliższe szczegóły i prospekty wysyła się na życzenia darmo.

P O D R Ę C Z N I K

NOW OCZESNEGO KROJU

(KTÓRY W Y JD Z IE Z D R U K U W LUTYM 1937 R.) P od ręczn ik sk ła d a ć się będzie

z następ u jący ch d z i a ł ó w : Dział 1. m ary n a rk i

D ział 2. kam izelki D ział 3. spodni D ział 4. figurow e D ział 5. p a lta i płaszcze

D ział 6. w ojskow y i dla duchow ieństw a D ział 7, p elery n y i różne

Dział 8. w yrobienie now oczesne i przym iarki.

F o rm a t 31 X 23 cm w sztyw nej i m ocnej opraw ie.

C ena za dzieło po wyjściu z d ruku 15 zi w p rze d p łac ie do 5 lutego .

12 z*

Prosim y k o rzy stać z okazji.

W ydaw nictw o „N ow ej O dzieży“

CHORZÓW i.- ul. W olności 76.

KALKULACJA KRAWIECKA w teorii

N apisał Dr. F r. J u ra s i m istrz k ra w W . S am arzew ski C E N A U L G O W A 1,50

Podręcznik kroju męskiego

w y d a n ie 4-te z ro k u 1930zaw iera p rze sz ło 300 ry c in , o p isy k ro ju , o d ro b ie n ia, p o p ra w k i i oszczędność w k ro ju . C e n a ty lk o zł. 3.— + 1,—

za zaliczeniem pocztow ym . I

Książka miarowa

w ra z z u m o w ą z k lie n te m w p ię k n e j o p ra w ie , f o rm a t k iesz o n k o w y zł. 2,— + p o rto 0,55, w ię k ­ sze d la w ię k szy c h z a k ła d ó w zł. 4,50 + zł. 1,—

za zaliczen iem pocztow ym .

P o d rę c z n ik

„Egzamin Mistrzowski"

dla egzam inów czeladniczych i m istrzow skich, Z K R A W IE C T W A M ĘSK IEG O , DA M SKIEGO ORA Z B IELIŻN IA R STW A 1 K U ŚN IER STW A .

(Pytania i odpow iedzi)

Ułożyli; W ojciech Sam arzew ski, m istrz k r a ­ w iecki i profesor Emil NiebróL

C EN A 4,50 ZŁ. Z PRZESY ŁKĄ .

D o n abycia w A d m im str. „N ow a O dzież" C horzów I-

Na sezon w iosenno - letni

p o le c a m y n a s tę p u ją c e

Ż U B N A L E M Ę S K I E : A lb u m ik i k ieszonkow e w cenie

2 i 2,50 zł P a n o r a m a śc ie n n a F .B . (kolo­

rowa) 3,50 zł

Albumy stołowe i inne 3,50— 3,80 zł Albumy wielkie luksusow e 12,00 zł form at 4 6X 29 cm. 14,00 zł

#

Z a lie ii prosili l i i * to: i i i i s t a j i J m j O M f Eter*, i i l i i II

Ż U B N A L E D A M S K I E : M a n te a u x et ( lost u m es de P r o ­

m en a d e 5,50 zł

C o n fe c tio n M o d e rn e 5,— zł

Le Grand falleu r 10,— zł

Le Talleur M odern 9,— zł

L o n d o n S ty le s 9,— zi . P a ll-M a ll, a n g ie ls k ie fa s o n y 6,—zł

Ladies Tailor (książeczkowy) 2, — zł

Nr. I. Chorzów I., Styczeń 1936 r. Rok 3.

„ N O W A O D Z I E Ż "

Ilustrow ane pism o za w o d o w e p o św ięc o n e k raw iectw u w P o lsc e.

Z N O W Y M R O K I E M !

„ B o ż e b ło g o s ła w pracy i p r z e m y s łu “!

Ws zy s tk im, k t ó i zy prz ykła dal i c e g i e ł k ę do dzieła o b y w a t e l s k i e g o przy p o d n i es i en i u s t an u k r a w i e c k i e g o , s kł adamy s zc ze r e p o d z i ę k o w a n i e jak c z yt e l ni ko m tak i cz yte l n i cz k o m, s y m p a t y k om , a sz c ze g ól ni e k o r e s p o n d e n t o m , k t ór zy ofi ar owali czas i t r ud y , oraz t ym k t ór zy r a d ą i c z yn em przyczynili się do r oz woj u „Nowej Od zi eż y " życzy l e p s zy c h i p o my ś l n i e j ­ szych c za s ów

W y d a w n i c t w o i R e d a k c j a .

Refleksje Noworoczne.

D o b r z e b ę d z i e z n o w y m r o k i e m z a s t a n o w i ć s i ę p o w a ż n i e n a d p o ł o ż e n i e m n a s z e g o k r a w i e c t w a , p o z n a ć j e g o b o l ą c z k i , b r a k i i s t a r a ć s ię z n a l e ź ć d y r e k t y w y , m o g ą c e w s k a z a ć n a m j a k n a l e ż a ł o b y b r a k i t e u s u n ą ć , c o c z y n i ć b y z a p e w n i ć s o b i e n i e z a l e ż n y b y t — l e p s z e j u t r o .

N a r z e k a m y d z i ś w s z y s c y m n i e j l u b w i ę c e j n a c i ę ż k i e c z a s y , z ł e i n t e r e s a , m a ł e o b r o t y a j e s z ­ c z e m n i e j s z e d o c h o d y , r z u c a j ą c w i n ę w y ł ą c z n i e n a k a r b f a t a l n y c h s t o s u n k ó w g o s p o d a r c z y c h , p o w s t a ł e s k u t k i e m o g ó l n e g o ś w i a t o w e g o k r y z y s u e k o n o m i c z ­ n e g o , k t ó r e p r z e c i e ż n i e m o g ł y n i e o m i n ą ć n a s z k r a j , P r z y w y k l i ś m y w m a w i a ć w s i e b i e , ż e j e s t ź le i p r z e w a ż n i e n i e z a s t a n a w i a m y s ię n a d t er n, j a k o d p ę d z i ć to z ło o d s i e b i e . O p u s z c z a m y r ę c e z a ­ m y k a m y o c z y i z d a j e n a m się n i e w i d z i e ć j u ż t e ­ g o , c o w k o ł o n a s s i ę d z i e j e . C h a o s j e s t t a k w i e l ­ ki, ż e d o p r a w d y t r u d n o d o s t r z e c i o c e n i ć o d p o ­ w i e d n i o j a k i e k o l w i e k o b j a w y w ż y c i u , k t ó r e w m n i e j s z y m l u b w i ę k s z y m s t o p n i u w p ł y n ą ć m o ­ g ł y b y n a p o p r a w ę n a s z e g o b y t u .

D z i ś b o w i e m n i e m a p r a w i e w ł a ś c i c i e l a z a ­ k ł a d u , k t ó r y n i e n a r z e k a ł b y n a s p e c j a l n e j a k i e ś b o l ą c z k i . W i e , że c o ś w o r g a n i z m i e t e r n c h o r u j e , l e c z n i e w i e g d z i e s z u k a ć t a k i e g o l e k a r z a , k t ó r y p o d o k ł a d n e m s t w i e r d z e n i u d j a g n o z y , z a s t o s o w a ć m ó g ł b y l e c z e n i e ś r o d k a m i s k u t e c z n e m i . D a r e m n y b y ł b y t r u d z a d a n y s o b i e z w y s z u k i w a n i e m t a k i e ­ g o l e k a r z a , b o k t ó ż l e p i e j , j a k n i e k a ż d y s a m z n a ć i w i e d z i e ć p o w i n i e n s k ą d t e b o l ą c z k i , t r a ­ p i ą c e i t r u j ą c e j e g o o r g a n i z m w ł a ś c i w i e p o c h o d z ą . T y s i ą c e e k o n o m i s t ó w d a r e m n i e o d l a t s t a r a j ą s i ę z n a l e ź ć j a k i e ś ś r o d k i z a r a d c z e p r z e c i w k o k r y z y s o ­ w i , ś r o d k i , k t ó r e w k o n s e k w e n c j i d ą ż y ł y b y d o p o ­ l e p s z e n i a b y t u r z e s z o m , c i e r p i ą c y m p o d n a p o r e m s t a g n a c j i . . Z b y t z a w i k ł a n e s ą d z i ś t e s p r a w y , b y m ó c u s t a l i ć p e w n e c h o c i a ż b y n a w e t w s k a z ó w k i .

T y m c z a s e m m i j a j ą l a t a . C z e k a ć n i e m a m y n u co.

M a m y p r a w o d o ż y c i a — p r a w o d o b y t u . N i g d y t a k j a k d z i ś k a ż d y z a s t a n o w i ć s i ę m u s i n a d s o b ą s a m y m . N a l e ż y t o d o o b o w i ą z k u t e g o , k t ó r y s a ­ m o d z i e l n i e p r o w a d z i p r z e d s i ę b i o r s t w o s w o j e i z t r o s ­ k ą o e g z y s t e n c j ę m a j e s z c z e i t r o s k i o z a p e w n i e ­ n i e l e p s z e j p r z y s z ł o ś c i s o b i e i s w o i m n a j b l i ż s z y m . P o ś r ó d b a r d z o l i c z n y c h r z e m i o s ł , k r a w i e c t w o , r z e m i o s ł o s z t u k i , g r a ć p o w i n n o p i e r w s z e s k r z y p c e . N i e s t e t y t a k n i e j e s t . S ą r z e m i o s ł a l e p i e j p o p ł a t n e , r z e m i e ś l n i c y ci l e p i e j s y t u o w a n i — m o ż e m n i e j u p o ś l e d z e n i l o s e m .

N a c z e m t o p o l e g a ? C z ę s t o j u ż o m a w i a l i ś m y to n a ł a m a c h „ N o w e j O d z i e ż y “. N i g d y j e d n a k n i e m o ż n a ż a ł o w a ć m i e j s c a , a b y d o s p r a w y tej p o ­ w r ó c i ć .

C z ę s t o b a r d z o g r z e s z ą k r a w c y s a m i . K i e r u j ą s i ę p o l i t y k ą n a z b y t n i e r a c j o n a l n ą . W a r s z t a t y s w o j e c z ę s t o p r o w a d z ą w p o d n i e b n y c h m i e s z k a n ­ k a c h a s k o r o i m s ię j u ż c a ł k i e m ź le p o w o d z i w ó w c z a s z d e j m u j ą n a w e t s w ó j s z y l d z i k , a b y w k o ń c u b e z f i r m y t e m u l u b t a m t e m u o d c z a s u d o c z a s u u s z y ć j a k i e ś u b r a n k o p r a w i e z a b e z c e n . W k o n s e k w e n c j i p o l i t y k a t a k a d o p r o w a d z i ć m u s i n i e t y l k o d o u p a d k u t y c h z a k ł a d ó w a l e z p e w n o ś ­ c i ą d o p r o w a d z i w ł a ś c i c i e l a t y c h ż e d o s k r a j n e j n ę ­ d z y i u b ó s t w a . T r z e b a r a z w r e s z c i e s k o ń c z y ć z l e k c e w a ż e n i e m s w e g o z a w o d u , i n a c z e j n a z w a ć b o w i e m t a k i e p o s t ę p o w a n i e n i e j e s t e ś m y w s t a n i e .

Tak wielu u p a d a na duc h u , ni e zdając s obi e s p ra w y z t e g o co wkoł o nich się dzieje, nie wi dzą j ak m i mo c i ęż ki ch c z a s ó w p o t ę ż n i e j e pr z em ys ł k o n ­ f ekcyj ny - o t w i e r a j ą s kł a d za s k ł a d e m — p i ęk n e- mi wy st awa mi i ni skiemi c e n a mi wa bi ą z ł at wo ś ci ą do si ebi e n a i wn e g o p r z e c h o d n i a — k o n s u m e n t a . Ten stan r zecz y musi ustać. R e w i d u j e m y n as ze p o ­ ł oż e n ie , — s zuka jmy p o w o d ó w b r a k u p r a c y i doj-

Str. 2. N o w a O d z i e ż _{Nr. I.}

dzi et ny do p r z ek o na n i a , że wi ęcej m u s i m y się p o ­ kazać klientowi, wp a ś ć w oczy k o n s u m e n t o w i a nie c h o w a ć się p r z e d nim jak p r z ed k o m or n i k i e m s ą d o ­ wym czy s e k w e s t r a t o r e m s ka r bowym. Na p i eni ądz e dziś wszyscy ci ężko p r a c uj ą i nie wyda ją je chę tni e.

Każdy k l i e n t widzieć c hc e co kup uj e — t rz e ba u mi eć k aż d e g o p r z ekonać , że daje mu się najlepsze.

N i e t y l k o n al eż y go p r z e k o n a ć sł owami — lecz s t a ­ rać się k li en t a faktycznie zadowolić. C h o w a n i e się za^em p r z e d k l i e nt em gdzi eś w p o d d a s z a ch ni ema ż a d n e g o s en su . W p r a wd z i e liczy się k a ż d y z tern, że p r z ec i eż dawni klienci j ego z o s t a n ą j emu wierni.

P o k ró t ki m j ed n ak cz as ie i to się kończ y. Szukać d o p i e r o wówc zas deski r a t u n k u , p r z ewa ż ni e b ęd zi e już za późno.

Równi e s ku t ec z n y m ś r o d k i e m walki o l epszy b y t okazać mo ż e się rewizja s p o s o b ó w wy ko na ni a pracy a to w k i e r u u k u u sp r a w n i en i a podzi ał u p ra cy z p u n k t u wi dz e nia t e c h ni c z n e g o . Tr z eb a więcej p r a ­ cy wykona ć w k r ó t s zy m czasie. D o s t o s o w a ć cenę u b io r u do możl iwości nabywcze j z u b o ż a ł e go dziś k o n s u m e n t a z z a ch owa ni em przy s kr up ul a t ne j kal ­ kulacji dla si ebi e jes zc ze o d p o w i e d n i zysk. N i e m o ż ­ na też z a po mi na ć o tern, ż e b y nasze u s p o s o b i e n i e rz emi eś ln i cz e u p o d o b n i ć więcej do kupi ecki ego.

P r a c ę w warszt ac ie w y k on ać s zt uką r zemi osł a, — kl ient a n a t o m i a s t o bs ługi wać, po zy sk a ć i ut rzyma ć t r z e ba t ylko po k u p i ec k a , a to w całym t ego słowa zna cze niu pr z ez s ol i dn ą i szybką obs ługę, Lu d zi e dziś p rz eważ ni e są ner wowi i ni eci erpl iwi za te m l u b i ą być zała t wi eni szybko i wy godni e. Zarzucić s p o s o b y s p r z e da ż y nasz ych p r a o j c ó w i s t o s o w a ć m e t o d y c z as ó w o b e c n y c h — ot o hasł o chwili t e m p a życia w k t ór ym ż yj emy i do k t ó r e g o z a s to s ow a ć się musi my. N i e w o l n a nam a b s o l u t n i e z a pomi na ć, że kr a wi ec dziś nie tak jak dawnie j, j e s t tylko w y k o ­ n a w c ą u b i o ró w miar owyc h, lecz p r z e d e w s z y s t k i e m musi być k u p c e m — sprz edawc ą. Czynni k s p r z e d a ­ wa nia d o b r z e u bi o ru m i a r o w e g o j e s t n i e p o m i e r n i e wa żnym i l ek c e w a ż en i e t egoż musi d op r ow a d z i ć do u p a d k u na s ze go zawodu a o pa n o w a n i a rynku prz ez konfekcję.

Liczne d o w o d y oraz o d d a w n a już s p o s t r z e ż o ­ ne fakty ś wi a d c zą o tern, że p o p r a w i m y s obi e p o ­ w o d z e n i e w i nt e r e s i e , o ile b ę d z i e m y się starali u bi ór wy ko n a ć z szyki em i g u st ow n i e. Nie tak d a w ­ no t emu mi el iś my s p o s o b n o ś ć za po zn ać się z za kła­

d e m kr a wi ecki m, p r o w a d z o n y m prz ez dzi el ne go k o ­ legę w wi ęk s z e m mi eś c i e p r o wi n c j on a l n e m . Ot óż k ol e g a t e n jak wiel u i nnych, do n i ed a w na jeszcze n ar z e k a ł na stały b ra k p r a cy i p o w o d z e n i a . Wi dzą c się j e d n a k tą b e z c z y n n oś c i ą silnie za gr o ż o n ym, p o ­ s t an ow i ł zmienić ca ł ko wi ci e t ry b pracy, na s ta w ić i n t e r e s swój do wy ma g a ń o be c ny c h czasów. J e d n ym słowem: skończ ył z t r a d y c j ą m u z e a l n ą p r a o jc ó w — st ał się m o d n y m k r a wc e m w c a ł e m t ego sł owa z n a ­ czeniu. W p r a wd z i e t o p r z e r o b i e n i e n a s t a w i e n i a się do n o w o c z e s n e g o k r a wi e c t w a p ój ś ć musi ał o w par ze z u r o b i e n i e m silnej woli z p e w n y m n a k ł a d e m sił i p r a c y w k i e r u n k u f a ch ow e go w yk s zt a ł ce n i a się, co ni e p o z o s t a ł o be z p o n o s z e n i a p e w n y ch z r es zt ą n i ed uż y c h koszt ów.

Jak n a s b o w i e m k o l e g a t e n za pewni a, o b e c n i e j e s t c a łkowic i e z a d o w o l o n y a p o n o s z o n e k o s z t y n i e ­ j e d n o k r o t n i e wr ó c i ł y się już p o kr ót ki m czasie.

Dziś za kła d je g o , k t ó r y p r z e d r o k i e m nal eż ał j e s z ­ cze do r z ę d u mał o zna czą cych firm, za tr ud n ia p r z e ­ c i ę t n i e 6 ludzi i j e s t naj bar dzi ej p o w a ż a n ą fi rmą w mi e ś c i e , c i es z ą c ą się z naj lepsz ej kl ienteli, co j e s t i s t o t n y m d o w o d e m p o k ł a d a n e g o w ni ą zaufania.

O t ó ż d o w ó d jak o lbr zymi e zna cze nie p o s i ad a dziś g u s t o w n a i z s zyki em w y k o ń cz o na r o b o t a u bi or u.

M u s i m y wr e szci e zdać s ob i e z t ego sprawę, że k r a w i e c ­ t wo i st nie ć i rozwijać b ę d z ie się t ylko w ó w c z a s o ile b ęd z ie k r a wi e c t w e m p ra wi e, że a r tys tyc z ne m.

Ar t yz m w z a wo dz i e naszym s tać się powi ni en h a s ­ ł em chwili.

Ni e za po mi na jmy , że t a n d e t ę w y r a b i a j ą f abr y­

ki konf e kcyj , więc nikt nie p o t r z e b u j e k u p o w a ć j ą u kr a wc a mi ar o w e g o . Takie k r a wi e c t w o nie b y ł o b y k r a w i e ct w e m i wcześni ej czy późni ej ska z an e j e s t na z u p e łn y u p ad ek . Nie m oż n a prz emi l c ze ć fakt, że g ł ó wn ą winę za o b e c n ie ni eszc zęśl iwe st os un ki w z a­

wodz ie n as z e m p o n o s z ą fa ta l ne wa runki g o s p o d a r ­ cze w kraju. J e d n a k ż e nic nam nie p o m o ż e st ać b e z r a d n i e i b e z czynni e 1 c z ekać aż n a s t a n ą l eps ze czasy. Zbyt długo m us i e l i b y ś m y czekać! To co s t r a ­ c i my z j edne j st rony, — t rz e ba n a d r o b i ć z drugiej . Tra ci my na kryzysie — zyskać mus imy pr z ez g u s t o ­ w n ą r o b o t ę , bo t ylko tak dziś za pewni ć m o ż e m y s o b i e pr a cę i kli ent el ę, a o to pr z e c i eż chodzi.

Od mł a d z a ć k l i e n t e l ę , — to ha s ło ki er u j e my dziś p o d a d r e s e m także s tar s zych już m i s t r z ó w k ol e g ów . N i e j e d n o k r o t n i e u sł ys ze l iś my z d ani a kol egów s t a r ­ szych, że p r zeci eż nie w y p a d a im już na s ta w ić się n a n o w o c z e s n y kurs i p r ó b o w a ć e k s p e r y m e n t ó w o c h a r a k t e r a c h g o s p o d ar c zy c h . Ta s k r o m n o ś ć z ich s t r o n y zbyt c z ę s t o j e s t p o w o d e m s ta gna c ji ich i n ­ t e r e s ó w , Zazwyczaj m i s t r z o w i e ci z a da wa l a j ą się s k r o m n ą i lością k l i e n t ó w j ak ą zdołali z dobyć w c i ą ­ gu wi el ol et ni ej praktyki. Li czą z c a ł ą p e w n o ś c i ą na w i e r n o ś ć tej kl ient el i lecz c z ę s t o n i e s t e t y s p o t y ­ k a j ą się z f aktem, że t en czy ów p r z es t a ł być „wier­

ny m" . T e mu dziwić się nie można. Zjawi ski em tern s p o t k a się każ dy i musi się z tern liczyć. Dziś b o ­ wi em c a ł o k s z t a ł t życia j e s t o wiel e i n t en sy w n i ej s zy aniżeli s z e re g lat t emu.

C z ęs t o zmi eni a się los jak i ma t e r ja l n e p o ł o ­ że nie człowieka, k t ó r y dziś p r a cu j e tu a m o ż e j u t r o już gdzi ei ndz ie j wz gl ęd n ie n a w e t z upe łni e p r z e s t a ł z a r o b k o w a ć — wsze dł w sze regi b e z r o b o t n y c h , D o takich to zmian b e z w a r u n k o w o t r z e b a na s ta w i ć b i e g i n t e r e s u i znowóż, s ta r a ć m u s i m y się s t r a t y z j ednej s t r on y u z upe łni ć zyski em po s t ro n ie d r u ­ giej. Luki u t r a c on y ch k l i e n t ó w wy pe łni ć t rz e ba k l i e n ­ tami n owo - p o z ys k a n e m i , czyli p o p r o s t u o d mł a d z a ć s wo ją k l i ent el ę. Tu p o m a g a ć m o ż e t \ l k o r e kl ama , ale jaka ? Czy p o m o g ą o g ł o s z e n i a w d z i e n n ik a c h ? Czy p o m o g ą c y r k u l a r ze ? Z a p e w n i e t yl ko mi nimal ni e.

Z p e w n o ś c i ą j e d n a k p o m o ż e r e k l a m a żywa — p o ­ m o ż e g us t ow n ie i z sz y ki em u s z y t a s zt uka , k t ó r a o pu ś ci ł a nasz warszt at. O t ó ż d o w ó d , że i nasi s t a r ­ si k ol ed zy chc ąc, czy n i ec h c ąc zmusze ni są n a s t a ­ wić się do kr a w i e c t w a m o d n e g o o ile wo g ól e m y ­ śl ą o tern by za p ewn i ć s o b i e rację byt u. P rz y z n a ­ j e m y p e w n e t r u d n oś c i u o só b starszych. N a w s z y st ko j ed n a k znaleźć m oż n a r a d ę , t r o c h ę t yl ko mi eć d o ­ brej chęci — no i t r o c h ę odwa gi, szc zegól ni e ta o s t a t n i a za br a k n ąć na m ni e p owi nna.

N a p o r u s z o n y t e m a t m o ż n a b y jeszc ze b a r d z o wi el e napi sać , gdyż t e m a t t e n ni e j e s t do w y c z e r ­ p a n ia , W y k o r z y s t a j m y o k r e s p o ś wi ą t e c z n y c h wol nych chwil i s t ar a j my się gł ębiej z a s ta n o w i ć na d n as z e m p o ł o że n i e m. Z a p e w n i e n i e j e d e n zauważy wówc za s , że błądzi po fałszywej d r o d z e , z kt ór e j c z e m pr ę d z e j musi za wr óci ć, jeśli m a m y się r a tować. N i e t r a ć m y czasu. Ka żda chwila b o w i e m z a d ec y d o w a ć moż e o dalszym losie naszym. S p i e s z m y się — aby n i e było zapóżno.

Nr. 1. N o w a O d z i e ż Str. 3.

Bolączki tra p iąc e m istrzów kraw ieckich.

N ę d z n e w a r u n k i m a t e r j a l n e i d o c h o d z ą c e d o k a t a s t r o f a l n e j l i c z b y b e z r o b o c i e , p o d o b n i e j a k w i n n y c h z a w o d a c h , t a k i w z a w o d z i e k r a w i e c ­ k i m r u n ę ł y l a w i n ą , n a m i s t r z ó w m o d y . J a k s i ę p r z e d s t a w i a i c h s y t u a c j a i co n a l e ż a ł o b y u s k u t e c z ­ n i ć , a b y j ą z m i e n i ć , w y k a z u j ą d o k ł a d n i e w y w o d y p. J. M. d ł u g o l e t n i e g o m i s t r z a w t y m z a w o d z i e , u z u p e ł n i o n e w t o k u d y s k u s j i p r z e z F. M. , s e k r e t a ­ r z a C e c h u C h r z ę ś ć . M i s t r z ó w K r a w i e c k i c h . ]

N a o g ó ł w n a s z y m z a w o d z i e p a n u j e n ę d z a . T y l k o s i l n e g o s p o d a r c z e j e d n o s t k i m o g ą p r o s p e r o ­ w a ć . Ż e w ł a ś n i e j e s t t a k a n i e i n a c z e j , ś w i a d c z y o t e r n n a j l e p i e j f a k t , ż e w u b i e g ł y m r o k u u b y ł o 2 7 . 000 p a t e n t ó w , c o w r e z u l t a c i e u s z c z u p l i ł o z n a c z ­ n i e d o c h o d y P a ń s t w a , a a r m j ę b e z r o b o t n y c h z w i ę k s z y ł o o t a k ą ż l i c z b ę l u d z i m a j s t r ó w i d a l s z ą c y f r ę z w o l n i o n y c h c z e l a d n i k ó w .

C o s p o w o d o w a ł o t a k g w a ł t o w n y u p a d e k ? W p i e r w s z y m r z ę d z i e u p a d e k t e n s p o w o d o ­ w a ł a n i e p r z e m y ś l a n a j a k n a l e ż y p o l i t y k a p o d a t k o ­ w a . T r u d n o n a m w p r o s t z r o z u m i e ć p o s t ę p o w a n i e w ł a d z , k t ó r e t o l e r u j ą c f u s z e r ó w i c z y n n i k i n i e w y ­ k w a l i f i k o w a n e , c a ł y c i ę ż a r p o d a t k ó w i ś w i a d c z e ń s p o ł e c z n y c h p r z e r z u c a j ą n a b a r k i k l a s y r z e m i e ś l n i ­ c z e j , J a k m o ż e k o n k u r o w a ć m i s t r z k r a w i e c k i z t a ­ k i m f u s z e r e m , n i e w y k u p u ją Cym p a t e n t ó w i m e p ł a - c ą c y m p o d a t k ó w , I z b y S k a r b o w e j n i e o b c h o d z i . A p r z e c i e ż j a s n e m j e s t , ż e Cała m a s a t y c h ż e r u j ą ­ c y c h n a n a s z e j n ę d z y k r u k ó w w o l i p ł a c i ć iO-cio z ł o t o w e k a r y , a n i ż e l i w y k u p y w a ć p a t e n t y . G d y b y n a n i c h n a ł o ż o n o 500 zł. k a r y l u b 14 d n i a r e s z t u , p l a g a f u s z e r s t w a z n i k ł a b y b e z p o w r o t n i e . W ó w c z a s b o w i e m n i e o p ł a c a ł o b y s ię i m r y z y k o u k r y w a n i a s i ę p r z e d w ł a d z a m i .

P a n o w i e Ci w y s t ę p u j ą w s w o i s t e j p o s t a c i - W s k l e p a c h i p r a l n i a c h w i s z ą c z ę s t o k a r t k i z n a ' p i s e m : „ p r z y j m u j e s ię z a m ó w i e n i a “. R o z u m i e się, z a m ó w i e n i a t e p r z y j m u j ą n i e m i s t r z o w i e , leCz f u ­ s z e r z y

J e s z c z e g o r z e j j e s t , g d y p r o c e d e r e m t y m z a j ­ m u j ą s i ę w i e l k i e f i r m y k u p i e c k i e w r o d z a j u R u h - d o r f e r ó w , K e r s t e n b i n g ó w , K a t z ó w . K u p c y ci z a ­ t r u d n i a j ą p o k i l k u d z i e s i ę c i u C z e l a d n i k ó w i m i m o l i c z n y c h w y r o k ó w t r u d n i ą s i ę d a l e j t ą h a n i e b n ą , b r u d n ą k o n k u r e n c j ą . D y s p o n u j ą o ni w i e l k i m k a ­ p i t a ł e m h a n d l o w y m i s ą i s t n y m „ b i c z e m b o ż y m "

dl~\ n a s z y c h m i s t r z ó w .

M i s t r z k r a w i e c k i , n a w e t g d y m a r o b o t ę , n i e m o ż e c h o ć b y n a p a r ę d n i , d a ć p r a c ę s w y m k o l e ­ g o m b e z r o b o t n y m , p r z y m i e r a j ą c y m n i e r z a d k o g ł o ­ d e m . Z p o w o d u ? N o c h o ć b y z t e g o p o w o d u , że U r z ą d S k a r b o w y z m u s z a t a k i e g o m a j s t r a d o w y ­ k u p i e n i a p a t e n t u w y ż s z e j k a t e g o r j i , d o p ł a c e n i a w i ę k s z e g o p o d a t k u o b r o t o w e g o , d o w i ę k s z y c h ś w i a d c z e ń n a r z e c z U b e z p i e c z a l n i i F u n d u s z u B e z ­ r o b o c i a n a w e t w t e d y , g d y p r a c o w n i k p r z y s i ę g a , że j e s t p r z y j ę t y n a j e d e n d z i e ń — i z l i t ości . W o b e c t e g o m a j s t e r w ol i n i e r y z y k o w a ć i n i e p r z y j m u j e c z e l a d n i k ó w .

W z a w o d z i e k r a w i e c k i m s ą t. z w , s e z o n y i c h o c i a ż p ł a c i m y p o d a t k i z a c a ł y r o k, p r a c u j e m y

w ł a ś c i w i e t y l k o o s i e m m i e s i ę c y , P r z e z t e n c z a s k r a w i e c m u s i z a r o b i ć t y l e , a b y m ó g ł ż y ć p r z e z c a ­ ł y r o k. A m i n ę ł y j u ż Czasy „ z a r o b k ó w " . C o r a z m n i e j m a m y z a m ó w i e ń i c o r a z m n i e j s u ­ m i e n n y c h k l i e n t ó w , co m a s w e ź r ó d ł o w o g ó l n y m z u b o ż e n i u s p o ł e c z e ń s t w a . Z a r o b k i n a s z e w s t o ­ s u n k u d o z a r o b k ó w z l at

1926

—

28

s p a d ł y o

65%,

i n i e d u ż o p r z y n i o s ł o b y n a m o d c i ą g n i ę c i e p e w n e j c z ę ś c i m i s t r z ó w k r a w i e c k i c h d o k o n f e k c j i , j a k to n i e k t ó r z y . p r o p o n u j ą , p o n i e w a ż p o z o s t a ł y m m i s t r z o m u l g i b y t o n i e p r z y n i o s ł o . A b y n a p r a w d ę u r a t o w a ć n a s z z a w ó d o d u p a d k u , t r z e b a z a c z ą ć o d p o d s t a w . Z w o l n i ć r z e m i o s ł o o d p o d a t k u l o k a t o r s k i e g o i o b ­ r o t u . U m o ż l i w i ć n a m p r z y j m o w a n i e w i ę k s z e j l i c z ­ b y c z e l a d z i b e z n a r a ż a n i a s i ę n a k a r n y p r o t o k ó ł s k a r b o w y i p r z e p r o w a d z i ć o d d ł u ż e n i e r z e m i o s ł a .

O d s z e r e g u l a t r z e m i o s ł o n i e m a p o m o c y r z ą d o w e j . G d y b y n p . z a m i a s t k a m i e n i c z n i k o m , d a w a n o p o ż y c z k ę n a d ł u ż s z y t e r m i n z a k ł a d o m r z e ­ m i e ś l n i c z y m , m o g l i b y ś m y z a t r u d n i ć b e z r o b o t n y c h m i s t r z ó w i c z e l a d n i k ó w . S k a r b z y s k a ł b y p ł a t n i k a , U b e z p i e c z a l n i a c z ł o n k ó w , a r z ą d n i e m u s i a ł b y s i ę m a r t w i ć b e z r o b o t n y m i r z e m i e ś l n i k a m i — k o ń c z y P- J- M.

J a k i e s ą d y s o n a n s e m i ę d z y m o ż l i w o ś c i a m i p ł a t n i c z y m i a w y m a g a n i a m i w ł a d z , o k r e ś l a d o s a d ­ n i e t e r m i n , k t ó r e g o u ż y ł p. J. M.; „ m a ł y d o m e k — d r a p a c z c h m u r “ . C i e k a w ą t e ż b y ł a b y s t a t y s t y k a , ile z a r a b i a ł m i s t r z k r a w i e c k i w l a t a c h p r z e d w o j e n ­ n y c h , a ile ś w i a d c z y ł p a ń s t w u o r a z p o d o b n a s t a ­ t y s t y k a z c z a s ó w d z i s i e j s z y c h . O t r z y m a l i b y ś m y w w y n i k u o d w r ó c e n i e t e r m i n u p. j. M , k t ó r e j b r z m i a ł o b y : d r a p a c z c h m u r — m a ł y d o m e k . I p o tej t e ż linji p o w i n n a p ó j ś ć p o p r a w a .

K u ś n i e r s t w o a k r a w i e c t w o .

W związku z n o t a t k ą o ma j ąc ej się odb yć w s p ó l n e j k on fe r en c j i w Izbie R zemi eśl ni cze j p r z e d ­ stawicieli k u ś n i e r s t wa i k r a wi ec t wa ud ał się nasz pr z e ds t aw i c i e l do S t a r s z e g o C e c h u K u ś ni e r s k i e g o p. Juljana P iwnic ki ego.

Z a c z e r p n i ę t e s t ą d w i a d o m o ś c i o d n o ś n i e w s p o ­ mni ane j k on fe r en c j i s tr e s z c z a ją się n a s t ę p u j ą c o :

W s p ó l n a k on f e r en c ja k uś ni e r z y i k ra w c ó w ma na c e lu u zg od ni en ie wielu n a d e r a k tual nyc h spraw, na czoło k t ór yc h wys uwa się: s pr a w a u n o r ­ m o w a n i a wy da w a n i a kar t r z emi eś l n i cz y ch , — o p i e ­ w a ją cych d o t ą d na p ra wo p r o w a d z e n i a za kł a dów k uś ni e r s k o - k r a wi e c k i c h .

P o s t a n o w i e n i a tej s p ó l n ot y o ile b ę d z i e u t r z y ­ m ywa ł o się w m o c y nadal — b ę d z ie p r z ynos ił o s z k o d y s tą d wyni kł e z ar ów n o S ka r bowi P ań s t w a , — j a k o t eż z a wodową.

Tak pr z ez u st a w ę u ję t a d w u f a ch o w o ś ć j es t w wy ją t kowyc h j ed y ni e w y p a d k a c h możl iwą w p r a k ­

Str. 4. N o w a O d z i e ż Nr. I.

tyce. Z z a s a d y zaś kr a wi ec p r o w a d z ą c y z a kł ad a wy­

k o n u j ą c y także r o b o t y k u śn i e r s k i e c z ę s t o k r o ć uni ka o d p o w i e d z i a l n o ś c i przy wy mi er z e n i u p o d a t k u o b r o ­ t o w e g o — n a t o m i a s t k u ś n i e t z opł ac a ją c y wy so k ie st awki o d o b r o t u — a o d d a j ą c y r o b o t y kr a wi ec k i e i n n e m u k r a wc o w i b yw a zazwyczaj p o k r z y wd z o n ym w w y m i a r a c h p o d a t k o w y c h .

To s p r a w a d o t yc z ą c a Skarbu. Co się zaś tyczy s t r o n y z a w o d ow e j , — to w i a d o m ą j e s t r z ecz ą że d o b r y k u śn i e r z nie p o d e j m i e się w y k on an i a części r o b o t y krawieckiej.

U s t a w a w y d a n a w tym k ie r u n k u j e s t za t e m zb yt elastyczną.

D ą ż e n i e m k u ś n i e r s t w a C h r z e ś c i j ań s ki e g o j es t s t wor z yć p o d s t a w y u j ę t e w n ow e f or my, , — wy r a ź ­ nie r o z d z i e l a j ą c e u p r a w n i e n i a k u ś n i er z a i krawca.

N a l e ż a ł o b y więc p r z e d e w s z y s t k i e m zaliczyć k u ś n i e r s t w o do dzi ał u s k ó rn e g o , — a nie jak d o t ą d wł ók ie n n i cz e g o , — n a t o m i a s t fach kr awi ecki od k u ś n i e r s t w a r ozłączyć.

O d n o ś n i e do p owy ższ yc h u wa g zdaje się być s ł u s z n e m t w i e r d z e n i e S t a r s z e g o C ec h u p. Piwnickie- go — o ile chodz i o s z k o d ę S k a r bu P ań s t wa , — bo z na ny m na m j e s t w y p a d e k a mi an o wi ci e, że w W a r ­ s za wi e p e w n a firma d a m s k i e g o kr a wi ect wa

— a zn a jd u ją ca się w c e n t r u m st ol ic y p r z e ro b ił a w s ez on ie b ieżą cym ok o ł o 120 s z t u k s r e b r n y c h

W ibitny t a le n t k r a w c a -

P. G r z e g o r z Kluk, wł aści ciel p i e r w s z o r z ę d n e g o s a l o n u dla k r a w i e c t w a m ę s k i e g o — we L wowi e, przy ul. Ak ad em i ck i ej 14, p r z y no si w p r o s t zaszczyt całej rz es zy r z e m i eś l ni k ó w l wowski ch, a zwłaszcza k r a w ­ ców, gdyż m i m o s we g o s t o s u n k o w o m ł o d e g o wi eku wybił się na p i e r w s z y plan — n i e t y l k o swoj ą p r a ­ c o w i t o ś c i ą i s o l i d n e m w y k o ny wa n i e m p r a c k r a w i e c ­ kich, ale i tern, że c e l u j e w p r o s t a r ty z m e m w ele- g a n c k ie m w y k o n a n i u wy twor ne j odzi eż y mę s ki ej — dl a n a j wyż s zych sfer s p o ł e cz e ń s t wa . U b i e r a j ą się tu m. in. pp. A r t u r hr. P o t o c k i z Buczacza, W ł o d z i ­ mi er z hr. D z i e du sz y ck i , d y r e k t o r P a r a m o u n t u Tyktin

— cała rz e s za a r t y s t ó w fi lmowych z W a r s za wy , po- z a t e m koł a a r b i t r ó w e l ega ncj i i z na wc ó w m o d y m ę ­ skiej z Wa r s za wy , Kr a k o wa , P o z n a n i a , Wi lna i t. p., k t ó r y m n i ew y s t a r c z a j ą p r z e c i ę t n e siły k r a wi ecki e m i ej s co w e .

P. G r z eg o rz Kluk, r o d o w i t y l wowi anin, uczył się z a wo du p o d r ę k ą s ł awn eg o mi s t rz a igły Jarmiłki, w y b i t n e g o p r a c o w n i k a f irmy Prori — u z n a n eg o pr z ez ws z y s t k i ch m i s t r zó w za a r ty s t ę . P óź n i ej pr a co w a ł u S u e s s ki nd a, a o s t a t n i o pr z ez l at s ze ś ć u Kurzfel da,

P o z a t e m o d b y wa ł r o z m a i t e k ur s a , z e ws zą d w y ­ no sz ą c c o ś p o ż y t e c z n e g o dla swej gałęźi pracy. — N a u k a ta i d oś wi a d c ze n i e , w p o ł ą c z en i u z j eg o d o ­ br y m g u s t e m , w y r o b i o n y m s ma k i e m i z my s ł e m a r ­ t y s t y c z n y m mu w r o d z o n y m , przy naj do k ł a d ni ej s z e j

(!) l i s ó w i t o na s a m e k o łni er z e, — nie licząc dużej ilości ma r e k , b r e i t s z w a n c ó w i wielu i n ­ nych c e n n y c h futer. C i ek aw e j e s t z e s t a w i e n i e o b r o t o w e dane j f i r m y ? i czy w i a d o m e m j e s t W ł a ­ dzy S k ar b o w e j o t akim wy pa dk u. P rz y c ze m s t w i e r ­ dzić należy, — że t r u d n o b ę d z i e doci ec ź r ódła z a ­ k u p u p r z e r a b i a n e g o t o w a r u — g d y ż m o g ą to być s k ó r y d o s t a r c z a n e b e z r a ch u n k u! . ..

O d n o ś n i e zaś s p ra w y p a r t a c t w a i j e g o u p r a w ­ n i en ia , — z na nym j e s t C ec h ow i K u ś n i e r s k i e m u w y ­ p a d e k , g dy p e w n e m u kra wcowi w Wa rs za wi e o d m ó ­ w i on o w y k o n a n i a r o b ó t k u śni er s ki ch, — t e n k a r tę do t e g o ce lu p o t r z e b n ą zdobył we Wł oc ł a wk u , o d t a m t e j s z y c h wł a d z ! — a mając t aki e u p ra w n i e ni e s ądz ąc z o rz ec z ni ct wa Komi sj i egz ami na c y j ne j w Wa r s za wi e stał się u p ra w n i o n y m p a r t a cz e m k u ­ ś ni er s twa . W y p a d e k t e n j e s t znany, — a ile j e s t p o ­ d o b n y c h ? Tego nal eż y uni knąć, — i na to m u s zą znaleźć się s p o s o b y !

K u ś n i e r s k o - k r a w i e c k a k o n f e re n c j a m a jes zc ze wi el e innych z a g a d ni eń do o m ó w i e n i a : jak s p r a w a w yk on yw a n i a r o b ó t dla h a n d l u pr z ez n i e u p r a w n i o ­ n ych i p r z y j mo w a n i e r o b ó t prz ez s kl ep y k u pi e c k i e

— a czynią cych k o n k u r e n c j ę n i e l e g a l n ą tym w a r ­ s z t a t o m pracy, — k t ó r e o p ł a c a j ą k ar t y rz emi eś ln ic ze i ma j ą n e ł n e u p ra w n i e n i a fachowe,

Olcha..

l w o w s k i e g o artysty.

zn aj omo ś ci s we go z a wo d u — p o zwoli ły m u wybić się na czoło, w ś r ó d kol egów.

S pe c j al ni e p r z e c u d n i e w y k o n uj e p. Kl u k g a r ­ d e r o b ę s a l o no wą , jak fraki, smo ki n g i , a cóż d o p i e ­ ro zarzutki, raglany, p al ta, f ut r a — s t o s uj ąc i n d y ­ wi du al ni e w e d le u z na n i a i p o t r z e b y kr o j e angi el ski e, f r a nc u sk i e lub w i e d e ń s k ie , a u o s ó b o fi gurze zde- f a so n owa n ej i u o s ób ot ył ych p. Kluk tak j akoś s o b i e radzi, że owo z d e f o r m o w a n i e i o t y ł oś ć g ub i ą się, tak u m i ej ę t n i e p r z y s t o s o w u j e p, Kluk ni et yl k o kr ój , w y k on a n i e i wy k oń cz e n i e, ale i d o b ó r m a t e - rj ał ów jak ich o d ci eni w k ol or a c h, co j e s t pr z e c i eż n i e l a d a sztuką.

F i r m a p, Gr z eg o rz a Kl uka w y k o n u j e w s ze lkie go r o d z aj u w y t w o r n ą g a r d e r o b ę m ę s k ą z m a t e r j a ł ó w k r a j o w yc h i ang ie l sk ic h , w ł as ny ch i po wi er zo n yc h , udzi elając n a w e t o s o b o m z a uf ani a g o d n y m k re dytu.

T r a d y c y j n a s ława l wo ws ki ch k r a w có w znalazła w o s o b i e p. Kl uka g o d n e g o r e p r e z e n t a n t a i n a s t ę p c ę dl a p r z e k az an i a p r z y sz ł ym p o k o l e n i o m n i e s k a z i t e l ­ noś ci tej sławy, gdyż p, Kluk, k s zt ał cąc w swym za wodzi e uczniów, p r z y k ła d a n i em ał o t r u d u i p ra cy , a by wp o i ć w nich n i et yl ko s wą wi edz ę i s zt ukę , ale i wlać w p r o s t w nich ar tyzm, k t ó r y m sam celuje, tak, aby w p r z yszł ości mogli tę n i e s k a z i t e l n ą t r a ­ dyc j ę p rz ek az ać p o t o m n o ś c i , j a k k ol wi ek sam j e s t s t o s u n k o w o m ł o d y m cz łowie ki em.

Nr. 1. N o w a O d z i e ż _{Str. 5.}

LEKARSTWO NA KRYZYS

WYNALAZŁ RUCH SPÓŁDZIELCZY.

W o k r e s i e d e p r e s j i , o b e j m u j ą c e j c o r a z s z e r s z e d z i e d z i n y ż y c i a g o s p o d a r c z e g o k r a j u , r z a d k o z d a ­ r z a s i ę n a p o t k a ć o b j a w r ó w n i e p o c i e s z a j ą c y , j a k f a k t ż y w o t n o ś c i s t o s u n k o w o m ł o d e g o r u c h u s p o ­ ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o — s p ó ł d z i e l c z o ś c i ,

N a o g ó ł w s z y s c y p r a w i e z d a j ą s o b i e s p r a w ę z i s t o t y t e g o r u c h u . Z a s a d y j ę g o o m a w i a n e b y ł y z r e s z t ą n i e j e d n o k r o t n i e n a ł a m a c h n a s z e g o p i s m a . N i c n i e z a p o w i a d a ł o n a g ł e g o w z m o ż e n i a z a i n t e r e ­ s o w a n i a s i ę s p ó ł d z i e l c z o ś c i ą . S t a n t e n , k t ó r y t r w a ł d o t y c h c z a s w ś r ó d l u d z i n i e s t y k a j ą c y c h s i ę b e z ­ p o ś r e d n i o z r u c h e m s p ó ł d z i e l c z y m , z o s t a ł n a g l e p r z e r w a n y . U k a z a ł a s i ę b o w i e m k s i ą ż k a , b ę d ą c a s t a t y s t y c z n y m o b r a z e m d z i a ł a l n o ś c i j e d n e g o z n a j ­ p o t ę ż n i e j s z y c h z w i ą z k ó w s p ó ł d z i e l c z y c h . J e s t t o w y d a w n i c t w o w s w o i m r o d z a j u r e w e l a c y j n e .

R e w e l a c y j n o ś ć „ S t a t y s t y k i S p ó ł d z i e l n i S p o ­ ż y w c ó w " n i e p o l e g a n a o p r a c o w a n i u w y d a w n i c t w a . S ą to, j a k z w y k l e , s u c h e k o l u m n y c y f r i t r e ś c i w e o m ó w i e n i a . A j e d n a k z k a r t „ S t a t y s t y k i " w i d a ć o b j a w , k t ó r y w o b e c n y c h s t o s u n k a c h m o ż n a b y n a z w a ć s e n s a c y j n y m .

O b j a w e m t y m j e s t n i e p r a w d o p o d o b n a w p r o s t o d p o r n o ś ć o r g a n i z a c y j s p ó ł d z i e l c z y c h w s t o s u n k u d o d e p r e s j i g o s p o d a r c z e j , n a k t ó r ą s k a r ż ą s i ę z a ­ r ó w n o w y t w ó r c y j a k i s p o ż y w c y

W o k r e s i e k i e d y w s k a ź n i k b e z r o b o c i a w z r ó s ł z 243 n a 331, a p ł a c e r o b o t n i c z e u l e g ł y z n a c z n e m u z m n i e j s z e n i u , z d a w a ł o b y się, ż e s i ł a n a b y w c z a w a r s t w y p r a c u j ą c e j s p a d ł a d o n i e n o t o w a n y c h d o ­ t y c h c z a s g r a n i c . I s t o t n i e z a o b s e r w o w a n o z n a c z n y s p a d e k s p o ż y c i a , k t ó r y o d b i ł s i ę w d u ż y m s t o p n i u z a r ó w n o n a p r o d u k c j i p r z e d m i o t ó w c o d z i e n n e g o u ż y t k u , j a k i n a o b r o t a c h p r y w a t n e g o h a n d l u .

T y m c z a s e m . . .

P o s ł u c h a j m y c o m ó w i ą cyf r y.

S p ó ł d z i e l n i e , k t ó r e j a k w i a d o m o , z r z e k a j ą się z y s k u n a s p r z e d a w a n y c h t o w a r ó w n a k o r z y ś ć c z ł o n k a - s p o ż y w c y , k t ó r e p o n a d t o p r z e z n a c z a j ą z n a c z n e s u m y n a r o z w ó j ż y c i a k u l t u r a l n e g o c z ł o n ­ k ó w , w y k a z a ł y w 1934 r, o d 8 d o 14% n a d w y ż k i b r u t t o d o c h o d ó w n a d w y d a t k a m i . O b l i c z e n i e p o ­ w y ż s z e d o t y c z ą c e 903 s p ó ł d z i e l n i z r z e s z o n y c h w Z w i ą z k u , d a j ą Cyfry p r z e c i ę t n e . B a r d z i e j s z c z e ­ g ó ł o w e d a n e m i e ć m o ż e m y z p o n i ż s z e j t a b e l k i .

S p ó ł d z i e l n i z n a d w y ż k ą o p e r a c y j n ą b y ł o :

1932 r. 1933 r. 1934 r.

66% 73% 7 6 %

P r z y o g ó l n y m z u b o ż e n i u c y fr y p o w y ż s z e ś w i a d c z ą o n i e z w y k ł e j ż y w o t n o ś c i s p ó ł d z i e l n i i o z d r o w o t n o ś c i z a s a d , na k t ó r y c h o p a r ta j e s t Cała id e a .

M i m o to, ż e z w r o t c z ł o n k o m z y s k u z a z a k u p y w y k o n y w a n y j e s t t y l k o c z ę ś c i o w o w s t o s u n k u d o o g ó l n y c h z a k u p ó w w r. z w r ó c o n o o k o ł o 0 , 7 % , t o j e d n a k w y n i ó s ł o n w r o k u s p r a w o z d a w c z y m 4 3 8 . 9 5 9 zł., c o z r e s z t ą s t a n o w i z a l e d w i e 39,6%

o g ó l n e j n a d w y ż k i .

i t e c y f r y s t a n o w i ą p e w n e g o r o d z a j u s e n s a c j ę Ś w i a d c z ą o n e b o w i e m d o b i t n i e o r o z m i a r a c h o b r o ­ t ó w w s p ó ł d z i e l n i a c h .

O s o b n y r o z d z i a ł p o ś w i ę c i ć b y n a l e ż a ł o d z i a ­ ł a l n o ś c i Z w i ą z k u ł ą c z n i e z a k c j ą l u s t r a c y j n ą o r a z r o z w o j e m w ł a s n y c h h u r t o w n i i z a k ł a d ó w w y t w ó r ­ c z y c h . A l e o t er n — p o t e m .

S ą t o w s z y s t k o r z e c z y , k t ó r y c h c z y t a n i e w s c h l u d n i e o p r a c o w a n e m w y d a w n i c t w i e n a p a w a j a ś n i e j s z ą n a d z i e j ą n a p r z y s z ł o ś ć .

O k a z u j e się, ż e s p ó ł d z i e l c y z n a l e ź l i l e k a r s t w o n a k r y z y s . . .

J . P

Z działalności Spółdzielni „Obuwnik"

w Katowicach.

K r y z y s g o s p o d a r c z y d o t k n ą ł r z e m i o s ł o o b u w ­ n i c z e w w i ę k s z e j m i e r z e n i ż i n n e g a ł ę z i e n a s z e g o ż y c i a g o s p o d a r c z e g o . S z c z e g ó l n i e d o t k l i w i e o d ­ c z u ł o t o Ś l ą s k i e r z e m i o s ł o o b u w n i c z e , k t ó r e o p r ó c z n a t u r a l n y c h s k u t k ó w k r y z y s u o d c z u w a e k s p a n s j ę n i e l e g a l n y c h w a r s z t a t ó w i n n y c h o k r ę g ó w , k t ó r e z n a l a z ł y w W o j e w. Ś l ą s k i e m p o d a t n i t e r e n d l a z b y t u i c h m a ł o w a r t o ś c i o w y c h p r o d u k t ó w .

Z a i n s t a l o w a n i e s i ę f a b r y k o b u w i a S p . A k c .

„ B a t a " , k t ó r a o p r ó c z s p r z e d a ż y g o t o w e g o o b u w i a u r z ą d z i ł a w w i ę k s z y c h i m n i e j s z y c h m i a s t a c h w a r s z t a t y r e p a r a c y j n e , z m n i e j s z y ł y o s t a t n i o m o ż l i ­ w o ś c i z a r o b k o w a n i a n a j u b o ż s z y c h o b u w n i k ó w . W s z e l k i e s t a r a n i a o b u w n i k ó w ś l ą s k i c h , p r z e p r o w a ­ d z e n i a z m i a n w t y m k i e r u n k u , p o z o s t a ł y b e z k o n ­ k r e t n y c h w y n i k ó w .

K i e r u j ą c s i ę i n t e n c j ą z a p o b i e ż e n i a k a t a s t r o ­ f a l n e m u s t a n o w i r z e c z y , z e b r a ł o s i ę g r o n o l u d z i , k t ó r z y p o s t a w i l i s o b i e za z a d a n i e p o d n i e ś ć r z e ­ m i o s ł o s z e w s k i e p o d w z l ę d e m m o r a l n y m i m a t e r ­ i a l n y m . J a k o j e d y n y s k u t e c z n y ś r o d e k d o o s i ą ­ g n i ę c i a t e g o c e l u o k a z a ł a s i ę s p ó ł d z i e l c z o ś ć . P o d ł u g i c h i m o z o l n y c h p r z e d w s t ę p n y c h p r a c a c h n a ­ s t ą p i ł o z k o ń c e m r o k u 1931 z a ł o ż e n i e s p ó ł d z i e l n i

„ O b u w n i k " w K a t o w i c a c h . S z c z u p ł y k a p i t a ł p o ­ c z ą t k o w y w w y s o k o ś c i z a l e d w i e zł. 2 0 0 . — n i e p o ­ z w o l i ł n a u r z ą d z e n i e w ł a s n e g o l o k a l u h a n d l o w e g o l e c z o f i a r n a p r a c a o r g a n i z a t o r ó w u m o ż l i w i ł a j u ż w r o k u 1933 p r z e n i e s i e n i e s p ó ł d z i e l n i d o w ł a s n e g o n o w o c z e s n e g o l o k a l u i o d t e g o c z a s u d a t u j e s i ę l e p s z y r o z w ó j s p ó ł d z i e l n i , k t ó r a s ię z c z a s e m r o z ­ w i n ę ł a w p o w a ż n ą i n s t y t u c j ę r z e m i e ś l n i c z ą , R o z ­