maszyny
-;o ,f/ł/ •¿15-1 feO 1$*-' . .
% M
zastosowania
w gospodarce
technice
i nauce
S P IS TREŚCI COÆEP3KAHME CO N TENTS T ad eu sz W alczak — „Z a
sto so w an ie EM C do p rz e tw a rz a n ia dan y ch sta ty sty c z n y c h ” . . . 1 R y szard M. D m ow ski —
„K om pleksow e s te ro w a n ie p ro d u k c ją za k ła d u p rze m y słu stalo w eg o ” . 5 Je rz y D ańda — „ P ió ra
św ie tln e i s tru m ie n io w e ” ... 11
E N C Y K LO PED IA
Ja c e k B ańkow ski, K o n ra d F ia łk o w sk i — „F O R -
T R A N -IV ” . . . . 16
Z K R A JU i ze Ś W IA T A . T om asz P a w ia k — N o rm a liz ac ja w dziedzinie ETO A m ste rd a m , 10—14 czerw ca 1958 r. „V P le n a rn e P o sied zen ie K o
m ite tu T echnicznego
ISO /TC 97 . . . . 21
W sp ra w ie p u b lik a c ji na te m a t języ k ó w A L - G O L -6O i L IS P . . . 24
T. BajiŁHaK — „IIpiiMeHe- Hiie GIJBM ajih o5pa6oT-
K Jl C TaTHCTHHeCKHX f l a n - HBIX” ...
P.M. Sm obckh—„Kor.mjieKc- Hoe ynpaB Jienne npon3- B03CTB0M MeTajuiyprH^ec-
Koro K O M S w H aT a” . E. ^ a n b fla — „JlyneBbie
K a p a H ^ a i n w ” . . . .
9m|iiKJioneflM5i
a . EaHi.KOBCKH, K. <t»naji-
kobckii—„F O R T R A N -IV ”
X p O H H K a
T. IlaBjiHK — „V 3acefla- Hwe TexHHHecKoro K o m h -
Teia ISO /T C 97 — Amc- Tep^aM, 10 — 14 m i o h h
1968 r.” ...
„3aMeHaHHH no CTaTbHM o H3ŁrKax
L IS P ”
ALGOL-60 w
11
1(5
21
24
T. W alczak — „D ig ital c o m p u ter a p p lic a tio n to s ta tis tic d a ta p ro ce ss
in g ” ... 1 R. M . D m ow ski — „C om
p le x o u tp u t m a n a g e m e n t in a ste el p la n t” . 5 J. D ań d a — „L ig h t p en and
beam p e n ” . . . . 11
B A S IC TERM
J. B ań k o w sk i, K. F ia łk o w ski — „F O R T R A N -IV ” . 16
CH R ON ICLE
T. P a w la k — „ISO /TC 97 T ech n ical C om m ittee, V -th Session, A m s te r
dam , 10— 14 J u n e 1968” 21 N otes to A LG O L-60 and
L IS P la n g u ag e s p u b li
cations ...24
P R Z E G L Ą D W Y DAW NICTW
WYDAWNICTWA CZASOPISM TECHNICZNYCH
NOT Warszawo Czackiego 3/5
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Redaktor naczelny prof. dr Leon ŁUKASZEWICZ
Doc. dr inż. Konrad FIAŁKOWSKI (zast. redaktora naczelnego), W ładysław KLEPACZ, dr Antoni MAZURKIEWICZ, inż. Dorota PRAWDZIC (zast. redaktora naczelnego),
mgr inż. Andrzej TARGOWSKI
Sekretarz Redakcji mgr Wanda KACER Redaktor tech niczny Alicja BIL RADA PROGRAMOWA
Prof. dr Inż. Jerzy Brom irski (przewodniczący), mgr inż. Jan Bursche, doc. Stefan Czarnecki, mgr Michał Doroszewiczi mgr Adam B. Empacher (sekretarz), mgr inż. B olesław Gliksman, mgr inż. Józef Knysz, mgr inż. Ludwik M ebel, doc. dr Tadeusz P eche, inż. Zdzisław Puzdra- kiewicz, doc. mgr inż. Józef Thierry (w iceprzew odniczący), dr Tadeusz Walczak, mgr Stefan
W ojciechow ski, dr inż. H enryk Woźniacki, mgr inż. Jan Z. Zydowo Redakcja: Warszawa, ul. Emilii Plater 20 m. 15, tel. 21-13-91. Zastępca redaktora naczelnego tel. 28-37-29
Zakład Kolportażu WCT NOT, Warszawa, ul. M azowiecka 12
Zakł. Graf. „Tam ka” . Z. 2. Zam. 658. Papier druk. pow lekany V kl. 80 g. A -l. Obj. 3 ark. druk. N akład 2200. N-24.
Cena eerzemDlarza zł 8.— Prenumerata roczna zł 96,00
maszyny
zastosow ania w gospodarce, lechnice i n auce
Nr 9
M I E S I Ę C Z N I K
1 9 6 8
R O K I V
W r z e s i e ń
Ojg.an P e ł n o m o c n i k a R z qdu do S p r a w E l e k t r o n i c z n e j T e c h n i k i O b l i c z e n i o w e j i N a c z e l n e j O r g a n i z a c j i T e c h n i c z n e j
TADEUSZ WALCZAK
G łów ny Urząd Statystyczn y Warszawa
D r Tadeu sz W alc zak. d y r e k t o r Ośrodka Elektronicznego Głównego Urządu S ta ty s ty c zn e g o , d o k to r na uk e kon om ic z
nych. Obronił pracą do k to rsk ą w ro ku 1962 z za kres u m e chanicznego p rz etw arz an ia danych. W dzie dzinie t e j pracuje w iel e lat. Jest au tore m kilk u ksi ąże k i szereg u pu bl ikacj i w czasopismach na tem a t m a szy n lic zą cyc h i organizacji zm e ch an izowaneg o p rz etw a rz a n ia danych.
681.322.004.14:31
Zastosoinanie EMC
do przettuarzania danych statystycznych
W a r t u k u l e opisano zasto so w a n ie m a s z y n y ICT-1905 do prac s t a t y s ty c z n y c h w G łów nym . U rzędzie S t a t y s t y c z n y m P R L . Podano z e s ta w m a s z y n y , o g ólny sc he
m a t p rze tw a r za n ia i t e m a t y k ę prac. P rze d sta w io n o organiz ację procesu p r z e t w a r zania d a n y c h na EMC, z e s z c z eg ó ln ym u w z g l ę d n i e n i e m p ro g ra m ó w ko n tr o li i a ktu a liza c ji danych. A u to r po d kr eśla tru d n o ś ci pracy ośrodka obliczeniowego, z w ią z a n e z m asow ością i n fo r m a c ji oraz z koniecznością cz ęsty c h z m i a n s y s te m ó w i p rogram ów . P r ze p ro w a d za analizę w y k o r z y s ta n i a czasu pracy EMC i p rz e k a z u j e w n i o s k i z w d r a ża n ia pracy w ielo p ro g r a m o w ej.
D o sk o n alen ie p ro ce su p la n o w a n ia i z a rz ą d z a n ia gos
p o d a rk ą n a ro d o w ą u za le ż n io n e je s t w dużym sto p n iu od m ożliw ości o trz y m y w a n ia d o k ła d n e j i te rm in o w e j in fo rm a c ji o n a jw a ż n ie jsz y c h zjaw isk a c h za ch o d z ą cych w gospodarce.
N a jp o w a żn ie jsz ą ro lę do sp e łn ie n ia m a w t e j dzied zi
n ie in fo rm a c ja sta ty sty c z n a , b a d a ją c a s ta n i rozw ój zja w isk zach o d zący ch w p ro ce sie p ro d u k c ji i w y m ia ny, c h a ra k te ry z u ją c a p o d w zg lęd em ilościow ym w szy
s tk ie w a ż n ie jsz e p rz e ja w y d ziała ln o śc i p ro d u k c y jn e j i k u ltu r a ln e j sp o łe cz eń stw a oraz p ro cesy d em o g ra ficz
n e w społeczeństw ie.
Z u w a g i n a to , że b a d a n ia s ta ty s ty c z n e p rze w a żn ie o p ie ra ją się n a m aso w y m m a te r ia le jed n o stk o w y m , o p ra c o w a n ie m a te r ia łó w b a d a ń sta ty sty c z n y c h je st pro cesem n ie zw y k le p rac o ch ło n n y m .
Z tego w zg lę d u u n o w o cz eśn ien ie te c h n ik i p rz e tw a r z a n ia d an y c h sta ty sty c z n y c h je s t p rz e d m io te m szczegól
nego z a in te re so w a n ia w e w szy stk ic h k ra ja c h .
N ie je s t dziełem p rz y p a d u , że w ła ś n ie p o trze b y s ta ty s ty k i d o p ro w a d ziły do s k o n stru o w a n ia p rz e z H . H o l- le rith a w ro k u 1888 — p ie rw sz y ch m a sz y n licząco- -a n a lity c z n y c h n a zasadzie a u to m aty cz n eg o o dczytu d an y c h z k a r t d z iu rk o w a n y ch p o d o b n ie , ja k n ie p r z y p a d k ie m p ie rw sz a e le k tro n ic z n a m a szy n a cy fro w a do p rz e tw a rz a n ia d a n y c h z o stała z a sto so w a n a w ła ś n ie do p ra c s ta ty s ty c z n y c h ').
W P olsce te c h n ik a p rz e tw a rz a n ia d an y c h sta ty sty c z n y ch p rzez d łu g i o k res p o z o s ta w a ła w ty le , zaró w n o w sto s u n k u do u rz ę d ó w sta ty sty c z n y c h za g ra n ic ą , ja k i w sto s u n k u do s ta le n a r a s ta ją c y c h p o trz e b w z a k r e sie o p ra c o w a n ia in fo rm a c ji s ta ty s ty c z n e j, o d p o w ia d a ją c e j w y m ag a n io m p la n o w a n ia i za rz ą d z a n ia .
D opiero w o sta tn ic h la ta c h n a s tą p ił dość szy b k i r o z w ó j w te j dzied zin ie, w y ra ż a ją c y się w zw iększeniu d o sta w m a szy n lic zą cy c h o ra z o rg a n iz a c ji k ilk u n a s tu l) W marcu 1951 roku zainstalow ano EMC UNIVAC I w am erykańskim Urzędzie S tatystycznym .
X
o śro d k ó w m aszy n w poszczególnych o śro d k ac h w o je w ódzkich.
T e c h n ik a ele k tro n ic z n a w GU S
S zczególnie w a ż n y k ro k n a d ro d ze unow ocześnienia te c h n ik i p r z e tw a rz a n ia d an y c h sta ty sty c z n y c h sta n o w i z a in sta lo w a n ie w G łów nym U rzęd zie S taty sty c z n y m w p a ź d z ie rn ik u 1967 ro k u — e le k tro n ic z n e j m aszy n y cy fro w ej ICT-1905. M aszyna ta je s t n a jw ię k sz a i n a j szybsza spośród m aszy n z a in sta lo w a n y c h d o tą d w n a szym k r a ju .
Z asto so w an ie m a szy n y e le k tro n ic z n e j w p ra c a c c h s ta ty sty cz n y ch u m ożliw i n ie ty lk o p rzy śp ie sz en ie o p rac o w a n ia w y n ik ó w b a d a ń , lecz pozw oli ró w n ie ż ro z w ią zać w sposób now oczesny szereg n a jisto tn ie js z y c h p ro b lem ó w o rg an iz ac ji, z b ie ra n ia i obiegu in fo rm a c ji ekon o m iczn ej w k ra ju .
M aszyna z a in sta lo w a n a w GUS p ra c u je w zestaw ie p rze d staw io n y m w ta b lic y .
Je d n o stk o w e d a n e s ta ty s ty c z n e p o d le g a ją c e o p ra c o w a n iu w p ro w a d z a się do m a szy n y za pom ocą k a r t d z iu r
ko w an y c h z te o re ty c z n ą p rę d k o śc ią 900 k a r t n a m in u tę lu b za pom ocą ta śm y d z iu rk o w a n e j z p ręd k o śc ią 1000 zn a k ó w n a se k u n d ę .
W p ro w ad z an e do m a szy n y d a n e o p rac o w y w a n e są p rzez je d n o stk ę c e n tra ln ą z b ard z o dużą p ręd k o ścią.
P rz y k ła d o w o — o p e ra c je d o d a w a n ia i o d ejm o w an ia m a szy n a w y k o n u je z p rę d k o śc ią p o n a d 142 ty s., m n o żenia 25 tys., d ziele n ia 23 ty s. o p e ra c ji n a sekundę.
P o zw ala to w y k o n y w a ć b a rd z ie j sk o m p lik o w an e o b li
czenia s ta ty s ty c z n e o ra z p ro w a d z ić b a rd z ie j szczegó
łow ą k o n tro lę logiczną d an y c h je d n o stk o w y ch . W p row adzone do m a szy n y d a n e je d n o stk o w e z a p isu je się n a ta śm y m a g n ety c zn e . P rz e c h o w y w a n ie dan y ch n a ta śm a c h m ag n ety c zn y c h je s t bardzo w ygodne, zaró w n o ze w zg lę d u n a dużą p rę d k o ść odczytu w y n o szącą 60 tys. ■znaków n a se k u n d ę, ja k i n a dużą g ę
sto ść .zapisu p o zw a lając ą p rze ch o w y w ać o g ro m n e ilo ści d an y c h n a n ie w ie lk ic h pod w zg lęd em o b jętości k rą ż k a c h taśm y.
N a je d n y m k rą ż k u ta śm y m a g n e ty c z n e j o śred n ic y 30 cm i w ażącym ok. 1,8 kg m ożna zapisać in fo rm a c ję z a w ie ra ją c ą ok. 10 m in znaków , co o d p o w iad a m in i
m u m 125 tys. k a r t d ziu rk o w a n y ch , k tó ry c h cię ż a r w y nosi p o n a d 370 kg.
W yniki obliczeń w y k o n y w a n y c h p rz e z m aszy n ę w p ro w ad z a się w fo rm ie ze sta w ień ta b e la ry c z n y c h za p o m ocą d r u k a r k i w iersz o w e j w w a łe k d ru k u ją c y o 160 zn a k ac h , p o z w a la ją c y sp o rzą d za ć d ow olne z e sta w ie n ia o m a k sy m a ln e j szerokości 41 cm . S zy b k o ść p ra c y d ru k a rk i w y n o si 1100—1350 w ie rsz y n a m in u tę .
T e m a ty k a o p rac o w a ń w y k o n y w a n y c h n a EMC P ro g ra m p ra c y O śro d k a E le k tro n icz n eg o o b e jm u je szereg n a jb a rd z ie j p rac o ch ło n n y c h te m a tó w o p ra c o w ań, z a ró w n o z dziedziny tzw . s ta ty s ty k i b ieżącej, o p a rte j n a sp raw ozdaw czości i p rz e w id z ia n e j w ro c z n y m p ro g ra m ie p ra c sta ty sty c zn y c h , ja k i p rz e tw a r z a n iu m a te ria łó w je d n o ra zo w y ch b a d a ń m asow ych, p ro w ad zo n y ch p rz e z o rg an y sta ty s ty k i p ań stw o w e j.
O p ra co w y w an a przez EMC in fo rm a c ja dotyczy m ięd zy in n y m i: o b ro tó w h a n d lu zagranicznego, m ig ra c ji lu d
ności (zm iany m ie jsc a zam ieszkania), zgonów , d zia
ła ln o śc i p rz e d się b io rstw p rze m y sło w y ch , efe k ty w n o ści p o stę p u te ch n ic zn e g o w p rze m y śle , z a tru d n ie n ia w e
d łu g w ysokości płac, w a ru n k ó w m ie sz k an io w y ch lu d ności, b u d żetó w ro d zin n y c h itp . P rz y g o to w y w a n e są ta k ż e p ro g ra m y o p ra c o w a n ia m a te ria łó w sp isu p r a co w n ik ó w ze ś re d n im i w yższym w y k sz ta łc e n ie m o raz dojazd ó w do m ie jsc a p ra c y z m ie jsc a za m ie szk a n ia . P ró c z tego w y k o n u je się ta k ż e szereg obliczeń m a te - m a ty c z n o -sta ty sty c z n y c h zw iązan y cch ze sto so w a n iem m eto d s ta ty s ty k i m a te m a ty c z n e j w o p rac o w a n iac h G łów nego U rzędu S taty sty czn eg o .
O rg a n iz acja o p rac o w a ń sta ty sty c z n y c h n a m aszynie e le k tro n ic z n e j
P rz e tw a rz a n ie in fo rm a c ji sta ty sty c z n e j n a m aszynie e le k tro n ic z n e j odznacza się sz ereg ie m w łaściw ości szczególnych, ró żn ią cy c h te o p ra c o w a n ia od p rz e tw a rz a n ia d a n y c h w in n y c h d ziedzinach. W łaściw ości te w y w ie ra ją w p ły w n a sposób o p ra c o w a n ia p ro g ra m ó w , s tr u k tu r ę w y k o rz y sta n ia czasu m aszyny, g o sp o d a rk ę ta śm a m i m a g n ety c zn y m i itp .
P rz eb ie g p rz e tw a rz a n ia d an y c h sta ty sty c z n y c h n a m a szynie ele k tro n ic z n e j w n ajo g ó ln ie jszy m za ry sie p rz e d sta w ia ry su n e k .
In fo rm a c ję źró d ło w ą p o d le g a ją c ą o p rac o w a n iu p r z e nosi się z d o k u m e n tó w źród ło w y ch (sp raw o zd ań , a n k ie t itp.) n a k a r ty d ziu rk o w a n e. N astę p n ie k a r ty d z iu rk o w a n e w p ro w a d z a się do m a sz y n y e le k tro n ic z n e j w celu p rz e n ie sie n ia in fo rm a c ji w y d z iu rk o w a n e j n a k a r ta c h n a ta śm ę m ag n ety czn ą. R ów nocześnie z za
pisem d an y c h n a ta ś m ę d o k o n u je się sp ra w d z e n ia liczby k a r t w celu u s ta le n ia k o m p le tn o śc i zbiorów . P rz en ie sio n e n a ta śm ę m a g n ety c zn ą d an e je d n o stk o w e m ogą za w ie ra ć — (i n ie s te ty p ra w ie zaw sze z a w ie ra ją ) szereg błęd ó w . B łędy te w y n ik a ją z n ie w ła ś ciw ego w y p e łn ia n ia d o k u m e n tó w p rz e z sp ra w o z d a w ców, b łęd n eg o k o d o w an ia lu b b łęd n eg o w y d z iu rk o w a - nia 'k art. Z tego w zg lę d u in f o rm a c ja ta p rze d ro z p o częciem o p rac o w a n ia w y n ik ó w p o d d a w a n a je s t szcze
gółow ej k o n tro li.
K onieczność p rz e p ro w a d z e n ia szczegółow ej k o n tro li d a n y c h je d n o stk o w y ch sta n o w i je d n ą z cech szczegól
n ych p rz e tw a rz a n ia in fo rm a c ji sta ty s ty c z n e j.
Dane zakwestionowane p r/u kw trdt / farty
jednostkowe i -
Zapis danych na taśmie ntagnetycznej
jednosttCKf
n m
Kontroladanych1 Drukowanie zestawienia ■
błędów -
Zestawienie danych
błędnych
----
Analna zestawienia i nanoszeniapoprawek -
( Dziurkowanie 1 poiycji .H poprawionych
Zapis poiycji'
..._
Jpoprawionych na toimie magn.
Pozycje
poprawione
-O r
priei kontrolę
Kontrola danych
Dane po aktualizacji Po/, poprawione
c \
łączeniedanych danych
Dane jednostkowe
Opracowanie sta
tablic
--
^statystycznych
ttmysnem
- G r
Drukowanie tablic
Ogólny schem at przetw arzania danych statystyczn ych
G łów nym za d an iem te j k o n tro li je s t w y elim in o w an ie z m a te r ia łu źródłow ego raż ący c h błędów , m ogących z n iek sz tałcić w y n ik i b a d a ń s ta ty sty c z n y c h lu b ta k ic h d a n y c h b łę d n y ch , k tó re u n ie m o żliw iają sp o rz ą d z a n ie ta b lic lu b te ż p o w o d u ją p o ja w ie n ie s ię w ta b lic a c h w y n ik o w y ch dan y ch a b s u rd a ln y c h , m ogących p o d e
rw a ć za u fa n ie cz y te ln ik a do p u b lik a c ji sta ty sty c zn y c h . P ro g ra m y au to m a ty c z n e j k o n tro li d an y c h je d n o stk o w ych są zw y k le b ard z o o b sz ern e i sk o m p lik o w an e . P rz y k ład o w o m ożna po d ać że p ro g ra m a u to m a ty c z n ej k o n tro li in fo rm a c ji je d n o stk o w e j z z a k re su b u d ż e tó w ro d zin p raco w n iczy ch z a w ie ra ok. 5000 ro zk azó w i z a jm u je 25 000 słów w pam ięci w e w n ę trz n e j.
W w iększości te m a tó w o p rac o w a ń p ro g ra m k o n tro li p rz e w id u je sp ra w d z e n ie d an y c h je d n o stk o w y ch z ró ż
n ych p u n k tó w w id ze n ia , a .w szczególności:
1) z p u n k tu w id z e n ia fo rm a ln e g o 2) z p u n k tu w id z e n ia logicznego
3) ,z p u n k tu w id ze n ia zgodności a ry tm e ty c z n e j.
Za b łą d f o rm a ln y uw aż a się p rzy k ła d o w o w y s tą p ie n ie zn a k u litero w eg o w m iejscu , gdzie p o w in n a być w y łąc zn ie in fo rm a c ja cyfrow a, w y stą p ie n ie nie is tn ie
jącego sy m b o lu , b r a k za p isu w m ie jsc u , gdzie m usi on w y stę p o w a ć itp .
K o n tro la lo giczna m a n a celu w y k ry c ie w m a te ria le źródłow ym zapisów , poszczególne elem en ty , k tó re nie m ieszczą się w u sta lo n y c h z gó ry g ra n ic a c h lu b też z n a jd u ją się w logicznej sprzeczn o ści w sto su n k u do siebie. P rz y k ła d o w o w o p rac o w a n iu m a te ria łó w spisu k a d r z w yższym i śre d n im w y k sz ta łc e n ie m p r o g ra m k o n tro li logicznej sy g n a liz u je b łą d (p rz y p ad e k w ą tp liw y ), je śli w śró d z a tru d n io n y c h w y stą p i p ra c o w n ik m ło d szy od 16 lu b s ta rs z y od 80 la t; je śli sta ż p ra c y je s t w yższy n iż 40 la t, je śli p ra c o w n ik z w y ż
szym w y k sz ta łc e n ie m m a m n ie j niż 21 la t itp . P o d o b n ie ja k o b łę d n y zo stan ie u z n a n y .zapis, je śli dla p ra c o w n ik a p o sia d a ją c e g o sy m b o l w yższego w y k s z ta ł
ce n ia w m ie jsc u p rze zn ac zo n y m n a zapis za jm o w a n e- go_ sta n o w isk a w y stą p i zapis „ p ra co w n ik fizy czn y ”, je śli p ra c o w n ik p o sia d a ty tu ł n au k o w y , a w m ie jsc u p rzezn aczo n y m n a zapis w y k sz ta łc e n ia w y stą p i s y m bol w y k sz ta łc e n ia in n y niż „w yższe” itp .
P ro g ra m a u to m a ty c z n e j k o n tro li p rz e w id u je zapis z a k w estio n o w a n y c h p rzez m a szy n ę d an y c h n a o d ręb n e j ta śm ie m a g n ety c zn e j, n a p o d sta w ie k tó re j n a s tę p n ie d r u k u je się z e sta w ie n ie pozycji b łęd n y ch .
W z e sta w ie n iu ty m d r u k u je się p e łn ą tr e ś ć d a n e j p o zycji je d n o stk o w e j, o d p o w ia d a ją c e j ściśle tre śc i w y - d z iu rk o w a n e j k a r ty o raz p rz y k aż d ej p o zy cji odpo
w ie d n ie sy m b o le błędów . P rz y k ład o w o , je śli w d an e j pozycji je d n o stk o w e j m a sz y n a stw ie rd z i n ie istn ie ją c y sym bol p rz e d się b io rstw a , to oprócz p e łn e j tre śc i d an e j pozycji pisze sym bol „01”, je śli w y stą p i nielogiczne p o w iąz an ie pom iędzy w ie k ie m i zaw odem — sym bol
„02” itp.
W ykaz p o zy c ji z a k w estio n o w an y ch przez m aszy n ę je st n a s tę p n ie p o d d a w a n y szczegółow ej an a liz ie p rz e z s ta ty sty k ó w , poszczególne pozycje w y k az u k o n fro n to w a ne są z zapisem d o k u m e n tó w źró d ło w y ch i je d n o cześnie w p ro w a d z a się w poszczególnych pozycjach w y k az u n ie zb ę d n e p o p raw k i. J e ś li w w y k a z ie z n a jd ą się pozycje, k tó re m aszy n a u zn a ła ja k o w ą tp liw e lu b n iety p o w e, a w w y n ik u a n a liz y u zn a n e zo stan ą za p o p ra w n e — to ta k ie pozycje z o stają sk re ślo n e z w y k a zu . N astę p n ie n a p o d sta w ie p o p raw io n e g o w y k azu d z iu rk u je się n o w e k a r ty , k tó re w c z y tu je się i k o n tr o lu je p odobnie, ja k k a r t y p ie rw o tn e aż do c a łk o w i
tego w y e lim in o w a n ia b łęd ó w z m a te ria łu je d n o stk o w ego.
N a stę p n y m e ta p e m o p rac o w a n ia je s t tzw . a k tu a liz a c ja d an y ch . P o leg a ona n a u su n ię c iu ze zb io ru pozycji u z n a n y c h za b łę d n e i w n ie sie n ie n a ich m ie jsc e p o zy c ji sk o ry g o w an y ch .
P o sk o ry g o w a n iu zb io ru in fo rm a c ji je d n o stk o w y c h na ta śm ie m a g n e ty c z n e j rozp o czy n a się w ła ś c iw e o p ra cow anie danych, a w ięc so rto w a n ie o ra z tw o rz e n ie i d ru k o w a n ie ta b lic .
W w iększości p rz y p a d k ó w ta b lic e o p ra c o w u je się w ta k i sposób, a b y m o ż n a było p rz e n o sić je n a k lisze
m e to d ą k s e ro g ra fic z n ą i p o w ielać bez p o trz e b y p rz e p isy w a n ia n a m aszy n ie.
In n ą w aż n ą cechą, specy ficzn ą d la p rz e tw a rz a n ia in fo rm a c ji sta ty sty c z n e j, w y w ie ra ją c ą w p ły w n a o rg a n iz ac ję o p rac o w a ń je s t b a rd z o duża m asow ość in fo r
m a c ji je d n o stk o w y ch dla poszczególnych zb io ró w o p rac o w y w a n y ch je d n o ra zo w o n a m aszy n ie e le k tro n i
cznej.
P rz y k ła d o w o m o żn a podać, że zb ió r in fo rm a c ji je d n o stk o w y c h z z a k re su s ta ty s ty k i zgonów s k ła d a się z 240 tys. p o zy cji je d n o stk o w y ch (re kordów ), zbiór z z a k re su s ta ty s ty k i b u d że tó w ro d z in n y c h — 600 ty s. p o zycji, s ta ty s ty k i r u c h u w ęd ró w k o w e g o — ok. 900 ty s.
pozycji, a n k ie ta w a ru n k ó w m iesz k an io w y ch lud n o ści
— o!k. 400 ty s. pozycji, s ta ty s ty k a k a d r ze śre d n im i w yższym w y k sz ta łc e n ie m — ok. 3 m in p o zy c ji itd . F a k t te n oznacza, że k a ż d y zb ió r z a jm u je p ra k ty c z n ie k ilk a n a ś c ie (lub w n ie k tó ry c h p rz y p a d k a c h n a w e t k il
k ad z ie siąt) sz p u l ta ś m m ag n ety czn y ch . Z m usza to O środek E le k tro n ic z n y do za p e w n ie n ia odpow ied n iej o rg a n iz a c ji b ib lio te k i ta ś m m ag n ety czn y ch , d o k ła d nego p la n o w a n ia czasu poszczególnych o p rac o w a ń , sto so w a n ia odp o w ied n ich m e to d so rto w a n ia i łączenia zbiorów w ielo szp u lo w y ch , za p ew n ie n ia m ożliw ości p rz e ry w a n ia p rz e b ie g u p ro g ra m ó w z m ożliw ością ich n a stęp n e g o u ru c h o m ie n ia itd .
Duża m asow ość in fo rm a c ji oraz konieczność je j d łu g o trw a łe g o p rze c h o w y w a n ia w y m a g a dużej liczby ta śm m a g n ety czn y ch . B ib lio te k a 'taśm m a g n ety c zn y c h z a w ie ra obecnie ok. 600 szpul ta śm i m im o to O środek zaczyna o d czuw ać p o w ażn y b r a k ta śm .
B ard zo p o w ażn y w p ły w n a p rac ę O śro d k a E le k tro nicznego w y w ie ra fa k t, że w o p ra c o w a n ia c h s ta ty s tycznych m a m y do cz y n ie n ia z za sa d y z p ra c a m i je d norazow ym i.
N aw et je śli te m a t p ra c y p o w ta rz a się z ro k u n a ro k , to zm ian y zachodzące w gospodarce, w sy ste m ie p la n o w a n ia itp . p o w o d u ją zm ian y w z a k re sie in fo rm a c ji je d n o stk o w e j, w u k ła d zie zestaw ień w ynikow ych, spo
sobach g ru p o w a n ia d an y c h itd ., co pociąga z ko lei za sobą konieczność sta łe g o o p rac o w y w a n ia now ych p r o gram ó w . F a k t te n zm usza O środek do z a tru d n ie n ia w ielu p ro je k ta n tó w sy ste m u i p ro g ra m is tó w b ędących w s ta n ie za p ro je k to w a ć no w e system y o ra z p rz y g o to w ać dla n ic h p ro g ra m y w b a rd z o k ró tk im czasie.
Z d ru g ie j stro n y f a k t d u że j zm ienności w p ro g ra m a c h i konieczności p rzy g o to w y w an ia w ciąż now ych p r o g ram ó w a n g a ż u je dużą ilość czasu m a sz y n y n a te s to w an ie i u ru c h a m ia n ie p ro g ra m ó w .
W y k o rz y stan ie m a szy n y e lek tro n ic zn e j
M aszyna z o s ta ła z a in sta lo w a n a w O środku E le k tro nicznym w p a ź d z ie rn ik u 1967 ro k u . W d niu 10 p a ź d z ie rn ik a tego ro k u , po p rze jściu p ró b tech n iczn y ch , p rze w id zia n y ch w k o n tra k c ie — m aszy n a zo stała p rz y ję ta do e k s p lo a ta c ji. W o k re s ie od 11 do 14 p a ź d z ie rn ik a p rz e p ro w a d z o n a b y ła n ie p rz e rw a n a p ra c a m aszy n y przez 72 godziny, a od 16 p a ź d z ie rn ik a ro z poczęto p rac ę n a d w ie zm iany. O becnie, w obec b ardzo dużego n a w a łu p ra c O śro d ek czyni s ta ra n ia o u ru c h o m ie n ie całodobow ej p ra c y ciągłej. N ależy p rz y p u sz czać, że do chw ili u k az a n ia się nin iejszeg o a r ty k u łu w d ru k u — m aszy n a p rac o w a ć będzie n a trz y zm ian y 2>.
O gólny czas p ra c y m aszyny za o k re s od p o cz ątk u ro k u do 15 m a ja 1968 r. (dw ie zm ian y p lu s 'kilka d o d a t
k ow ych z m ian nocnych) w y n ió sł 1580 godzin. Czas te n w y k o rz y sta n y b y ł w sposób n a s tę p u ją c y :
• p rz e tw a rz a n ie u ż y tk o w e • 40,6%
• tra n s la c ja i u ru c h o m ie n ie p ro g ra m ó w 38,9%
• ety k ie to w a n ie n o w y ch ta śm , a k tu a liz a c ja tra n s la to ró w , m o d y fik a c je te c h n ic z n e itp . p r a
ce w ła s n e 2,3%
• k o n s e rw a c ja p la n o w a 14,2%
• p rz e sto je a w a ry jn e 4,0%
2) Już od 10.VI. 1968 r. m aszyna pracuje na 3 zm iany.
3
Czas p rz e tw a rz a n ia użytkow ego o b e jm u je czas o d czy tu d a n y c h z k a r t, s o rto w a n ie d an y c h n a ta śm a c h m a g n ety c zn y c h , czas o p ra c o w a n ia w y n ik ó w o raz d r u k o w a n ie ta b lic w y n ik o w y ch . Czas te n w y n ik a z p o d liczeń r e je s tr a c ji z e g a ra m a sz y n y (m aszyna d ru k u je co m in u tę n a m a sz y n ie do p is a n ia z a in sta lo w a n e j na p u lp ic ie o p e ra to rs k im d o k ła d n y czas). E fe k ty w n y czas p rz e tw a rz a n ia d an y c h b y ł nieco w ięk szy , dzięki w y k o rz y sta n iu w ielo p ro g ram o w o ści m aszy n y . M aszyna ICT-1905 m oże w y k o n y w a ć ró w n o c ze śn ie do 4 p r o g r a m ó w pod w a ru n k ie m , że je s t w y posażona w d o sta te c z n ą liczbę u rzą d zeń p e ry fe ry jn y c h , k tó r e m ożna by p rzy d z ielić do poszczególnych p ro g ra m ó w . P rz y o b ec
nym , b a rd z o s k ro m n y m w y p o saż en iu (1 cz y tn ik k a rt, 1 d ru k a r k a w iersz o w a , 6 je d n o ste k ta śm m a g n e ty c z nych) m ożliw ości p ra c y w ielo p ro g ra m o w e j są b ard z o p o w ażn ie ograniczone, ty m b a rd z ie j że o p ra c o w y w a ne p rzez O śro d ek te m a ty p ra c są b a rd z o ró ż n o ro d n e i w w iększości dość sk o m p lik o w an e . M im o to, szcze
g ó ln ie w z w ią zk u z w y stę p u ją c y m o sta tn io dużym o bciążeniem m aszy n y , w p ro w a d z a się, gdzie ty lk o je s t to m ożliw e, p ra c ę w ielo p ro g ram o w ą . P rz y k ład o w o — w o k resie p ie rw sz e j połow y m a ja b r. w ra m a c h w ie lo p ro g ra m o w o śc i p rze p ra c o w a n o 29 godzin.
W czasie p ra c y w sy ste m ie w ielo p ro g ram o w y m nie stw ie rd z o n o żad n y ch tru d n o ś c i te ch n ic zn y c h a n i p ro gram o w y ch . M ożna w ięc stw ie rd z ić , że je d y n y m o g ra niczen iem w ielo p ro g ram o w o ści je s t p o jem n o ść p a m ię ci oraz liczba je d n o ste k p e ry fe ry jn y c h i liczb a je d n o s te k p am ięc i ta śm o w e j. W ym aga je s t ta k ż e w ięk sza sp ra w n o ść o b sługi o p e ra to rs k ie j o raz w yższy poziom p la n o w a n ia o p era ty w n eg o .
Dość duży p ro c e n t czasu m a szy n y p rz e z n a c z a się na tłu m a c z e n ie (tra n sla c ję ) p ro g ra m ó w o p rac o w y w a n y ch w ję z y k u PLA N , COBOL lu b A LG O L n a ję z y k w e w n ę trz n y m a szy n y o ra z n a u ru c h a m ia n ie p ro g ra m ó w . J a k w sp o m n ia n o n a p o c z ą tk u a rty k u łu , je s t to z ja w i
sko w głów nej m ie rz e o b ie k ty w n e, w y n ik a ją c e ze sp e cy fik i o p ra c o w a ń sta ty sty c z n y c h ja k o p ra c w w ię k szości n ie p o w ta rz a ln y c h i je d n o cz eśn ie tru d n y c h do z a p ro g ra m o w a n ia z u w a g i n a sw ą ró żn o ro d n o ść i w ie lo stro n n o ść .
W p ie rw sz y m k w a r ta le 1968 r. p rz e te sto w a n o p ra w ie 200 p ro g ra m ó w , a łą cz n a lic zb a p ro g ram o p rzeb ieg ó w (licząc z a 1 p rz e b ie g tr a n s la c ję oraz re a liz a c ję p r o
g ra m u z d an y m i p ró b n y m i) w y n io sła ponad. 1100. T ak w ięc p rz e c ię tn ie d zien n ie (w czasie dw óch zm ian) t e sto w a n o 15 p ro g ra m ó w , a p rz e c ię tn y czas te sto w a n ia
1 p ro g ra m u w y n ió sł 15—20 m in u t.
Czas k o n se rw a c ji u trz y m u ją c y się n a poziom ie ok.
14°/o w y n ik a z u sta lo n y c h d la p oszczególnych je d n o ste k m a szy n y h a rm o n o g ra m ó w k o n se rw a c ji o k re so w ej. C zas te n m ożna by nieco zm niejszyć, gdyby O środek p o sia d a ł w ięk szą liczbę u rzą d zeń z e w n ę trz ny ch , co u m o żliw iłoby ro z k ła d a n ie zabiegów k o n s e r
w ac y jn y ch w czasie bez p o trz e b y w strz y m y w a n ia n o r
m alnego to k u p ra c y m aszyny.
To sam o dotyczy ró w n ież p rze sto jó w a w a ry jn y c h . T echniczna sp ra w n o ść m a szy n y , j e j pew ność d z ia ła n ia je s t n a d o b ry m poziom ie. M im o to w ciąg u c z te re c h p ie rw sz y c h m iesięcy 1968 r. p rz e s to je a w a ry jn e w y n io sły 4%. A n aliza poszczególnych p rz e sto jó w w y k a z u je je d n a k , że w w iększości p rz y p a d k ó w p rz e stó j m a szy n y sp o w o d o w an y je s t d ro b n y m i n a ogół n ie - sp raw n o śc iam i u rzą d zeń p e ry fe ry jn y c h , g łó w n ie cz y t
n ik a k a r t. B ra k re z e rw o w y c h u rz ą d z e ń p e ry fe ry jn y c h po w o d u je p rz y n a jd ro b n ie js z y c h n ie sp ra w n o śc ia c h m ech an iczn y ch ty c h u rzą d zeń — p rz e stó j całej m a szyny.
T ak im w ą sk im g a rd łe m w m a szy n ie ICT-1905, p r a c u ją c e j w GUS je s t c z y tn ik k a r t. W sy tu a c ji, k ie d y m asow e d a n e je d n o stk o w e w p ro w a d z a się w y łąc zn ie z k a r t d ziu rk o w a n y c h (a o m aso w o ści św iadczy fa k t, że w o k resie od p o cz ątk u r o k u do 15 m a ja 1968 — do m a szy n y w cz y tan o • 3845 ty s. k a rt), n ie licząc k a r t z •p ro g ram am i, m aszyny p o w in n y być bezw zględnie w yposażone m in im u m w d w a c z y tn ik i k a rt.
U w ag i końcow e
W y k o n an e za p om ocą m a sz y n y e le k tro n ic z n e j o p r a c o w a n ia s ta ty s ty c z n e w y k a z a ły p o w a ż n e efe k ty , z a ró w n o po d w zg lę d em z m n ie jsz e n ia p rac o ch ło n n o śc i w y k o n a n ia , ja k i p o p ra w y ja k o śc i w y n ik ó w , dzięki b a rd z ie j szczegółow ej a u to m a ty c z n e j k o n tro li d an y c h je d n o stk o w y c h . M aszyna e le k tro n ic z n a zaczy n a ta k ż e w y w ie ra ć p o zy ty w n y w p ły w n a sz ereg in n y c h e le m e n tó w o rg a n iz a c ji b a d a ń i o p rac o w a ń sta ty sty c z n y c h . Z a g a d n ie n ia te je d n a k z u w a g i n a ic h rwagę w y m a g a ją o d ręb n eg o om ów ienia.
Z TE Z K C PZPR N A V Z J A Z D PARTII
N ie o d z o w n y m w a ru n k ie m u s p ra w n ie n ia z a rz ą d z a n ia p rz e m y s łe m w in n o być w z m o c n ie n ie s p rz ę ż o n e j z ra c jo n a ln y m p la n o w a n ie m k o n tro li, p o le g a ją c e j na z a p e w n ie n iu s z yb kie j in fo rm a c ji o o d c h y le n ia c h od p la n o w a n e g o p rz e b ie g u p ra c dla u m o ż liw ie n ia b ie ż ą c e j k o re k ty d z ia ła n ia , a w ra z ie p o trz e b y — k o re k ty planu.
System in fo rm a c ji i sta tystyki w g o s p o d a rc e n a ro d o w e j p o w in ie n być d o sto so w a n y do w sp ó łc z e s n y c h w y m a g a ń system u z a rz ą d za n ia i n o w o c z e s n e j te c h n ik i.
4
RYSZARD M. DMOWSKI
Instytut A utom atyki PAN Warszawa
Dr inż. R yszard M. D m o w s k i u k o ń c z ył stu dia na Wy dzia le Łączności Po litec hn iki W ar szaw skiej w roku 1954. W latach 1951—1963 pr acował na Politechnice W a r sza w sk iej w K a te d r ze P o d sta w Telekom u nikacji, a od ro ku 1954 — to K a ted r ze Techniki Fal U ltrakró tkich, gdzie za jm o w a ł siQ zaga dn ie
niami a u to m a ty k i ra d io lo k a cyjn ej i teorią optym aln e go ste rowania. Od roku 1963 pra cuje w In st ytu cie A u t o m a ty k i PAN to zagadnieniach teorii ste rowania, regulatoró w p r z e m y s ło w y c h i za stosowań m a szy n do zagadn ień sterow ania.
W 1965 ro k u o tr z y m a ł stop ień d oktora nauk tech nicznych , prz ed s ta w ia ją c pra cę z dz ie d z in y te orii o p tym a ln e g o s te r o wania. Jest au tore m licznyc h pu blikacji z obra n ej dzi edzi ny .
681.322.004.14:658.5:669.621.771—52:621.967.1
Kompleksowe sterowanie produkcjq zakładu przemysłu stalowego
W a r t y k u l e opisano ko n cep c ję za u to m a ty z o w a n e g o s y s t e m u sterow ania p ro d u k cją h u ty , obejm u ją ceg o p la n o w a n ie p ro d u k cji, służbę d y s p o z y to r s k ą i s te ro w a n ie p r o cesam i te c hnologicznym i. P odano p r z y k ł a d y ro zw ią za ń z a s to so w a n y ch w za k ła d a ch P a r k Gate Iro n an d S te el Co (z u ż y c i e m m a s z y n K D F -6 i K D N -2) oraz w N o w e j Hucie im . K. G o ttw a ld a w M o r a w s k ie j O straw ie (z u ż y c ie m m a s z y n LEO-360 i KDF-7).
1. K o n cep cja sy stem u
P rz e m y sł sta lo w y ze w zg lę d u n a m a so w ą sk a lę sw ej p ro d u k c ji, ja k i sz ero k ą ró żn o ro d n o ść p ro d u k tó w k o ń cow ych m oże odnieść zn a cz n e k o rz y śc i z zasto so w an ia kom p lek so w eg o ste ro w a n ia p ro d u k c ją , o p arte g o o m a szy n y cyfrow e.
S te ro w a n ie p r o d u k c ją h u ty o b e jm u je w zasadzie trz y g łów ne fu n k c je , k tó ry m i są:
1. P la n o w a n ie p ro d u k c ji 2. D y sp o zy to rstw o p ro d u k c ji
3. S te ro w a n ie p ro c e sa m i tech n o lo g iczn y m i.
T e trz y fu n k c je r e p r e z e n tu ją ró ż n e poziom y s te ro w a n ia w h ie ra rc h ii z a rz ą d z a n ia i są c h a ra k te ry s ty c z n e dla w iększości złożonych sy ste m ó w p ro d u k c y jn y c h , ja k i in n y c h , w k tó ry c h p o w s ta je konieczn o ść p o d e j
m o w a n ia m o żliw ie o p ty m a ln y c h decyzji w z m ie n ia ją cych się w a ru n k a c h , w o p arc iu o p rz e tw a rz a n ie z n a cznych ilości in fo rm a c ji. N iżej p rz e d sta w io n y zo stan ie każ d y z tych poziom ów w p rz y p a d k u p rz e m y słu s ta lo w ego.
1.1. P l a n o w a n i e p r o d u k c j i
C elem p la n o w a n ia p ro d u k c ji je s t o rg an iz o w an ie d y s
po n o w an y c h zasobów z a k ła d u : siły lu d z k ie j, m ocy p ro d u k c y jn e j i m a te ria łó w ta k , a b y b y ły o n e u ży te w sposób n a jb a rd z ie j e fe k ty w n y d la re a liz o w a n ia z a m ów ień. O b e jm u je to:
1. P rz y jm o w a n ie , b a d a n ie o raz a k c e p ta c ję n a d c h o d z ą cych zam ów ień.
2. P rz y g o to w a n ie p la n u p ro d u k c y jn e g o z a k ła d u , k tó ry za p ew n ia n a jle p s z e w y k o rz y s ta n ie zasobów zg o d n ie z p o lity k ą o b ra n ą p rzez d y re k c ję .
3. C iągłe p rz y sto so w y w a n ie bieżącego p la n u u w z g lę d n ia ją c e z m ie n ia ją c ą się sy tu a c ję p ro d u k c y jn ą w z a kład zie.
4. P rz e d s ta w ie n ie p la n u p ro d u k c y jn e g o w p o sta ci szczegółow ego h arm o n o g ra m u d la k a ż d eg o o d d ziału w zak ład zie.
5. S p raw o zd aw czo ść d la d y re k c ji o p o stę p a c h w w y k o n a n iu p la n u w ra z z r a p o r ta m i d la k lie n tó w z a w ia
d a m ia ją c y m i o d o sta w ac h ich zam ów ień.
G łó w n e p ro b le m y p o w s ta ją p rz y w y k o n a n iu ty c h z a dań . P o p ie rw sz e, z a m ó w ie n ia m u sz ą b y ć p o g ru p o w a ne w p o rc je o d o sta te czn y c h ro z m ia ra c h , ab y sp e łn ia ły w y m a g a n ia ek onom iczne dla k ażdego p ro ce su w z a k ła d zie . N p. d la p ro c e su w y to p u s ta li, za m ó w ie n ia n a pod o b n y ro d z a j sta li m uszą być z g ru p o w an e raz em , a b y u tw o rz y ły p o rc ję ró w n ą o p ty m a ln e j w ad z e w y to pu. Po dru g ie, h a rm o n o g ra m d la każdego o d d ziału w za k ła d zie m u si zap ew n iać, że p o rc je zam ów ień d o trą do dan eg o o d d ziału w te d y , k ie d y te n je s t d o k ła d n ie p rzy g o to w a n y n a ich p rzy ję cie .
S zero k i z a k re s p ro d u k tó w i ja k o ści o ra z w ie lk a ilość procesów , z ja k im i m a m y do czy n ien ia w ty p o w y m za k ła d zie p rze m y słu stalow ego, p ow oduje, że w y k o n a n ie ty c h z a d a ń zw iązan e je s t z p rz e tw a rz a n ie m w ie l
k ic h ilości in fo rm a c ji.
Ze w zg lę d u n a m ożliw ość n a g ły c h zm ian w s y tu a c ji p ro d u k c y jn e j, ja k i ze w zg lęd u n a to ,,ż e h a rm o n o g ra m y p ro d u k c ji n ie zaw sze m ogą być p o m y śln ie w y k o n an e , kon ieczn e je s t p rz y g o to w a n ie a k tu a ln y c h h a r m o n o g ram ó w dosło w n ie w o s ta tn ie j ch w ili, tu ż p rze d m o m e n te m w e jśc ia ic h n a o d d ział i u z y sk iw a n ie zw ro tn y c h r a p o r tó w o o sią g n ię te j a k tu a ln ie p ro d u k c ji ta k szybko, ja k to je s t ty lk o m ożliw e.
Ta bezzw łoczna w y m ia n a in fo rm a c ji m ię d zy d ziałem p la n o w a n ia p ro d u k c ji i lin ią p ro d u k c y jn ą je s t je d n y m z n a jw a ż n ie jsz y c h z a d a ń n a le ż ą c y c h do d z ia łu d y spo- z y to rstw a p ro d u k c ji.
1.2. D y s p o z y t o r s t w o p r o d u k c j i
D y sp o zy to rstw o p ro d u k c ji p o le g a n a b ie żą cy m k o o r
d y n o w a n iu p ra c y p oszczególnych od d ziałó w za k ła d u , n p . s ta lo w n i, w a lc o w n i z g ru b n e j itd . o ra z z a p e w n ie n iu (o ty le o ile to je s t m ożliw e), a b y p ro d u k c ja w poszczególnych o d d ziała ch przebiegaFa zgodni« ze szczegółow ym h a rm o n o g ra m e m p rzy g o to w a n y m p rz e z d ział p la n o w a n ia .
Po p ierw sze, d y sp o z y to rstw o m u si p rze tłu m a cz y ć szczegółow y h a rm o n o g ra m n a in s tru k c je d la poszcze
g óln y ch o p e ra to ró w i p rz e d sta w ić im t e in s tru k c je w e w ła ś c iw e j k o le jn o śc i. P o n ie w a ż m a te ria ł o b ra b ia ny b ęd z ie się p o ru sz a ł p o p rz e z c ią g in d y w id u a ln y c h procesów , gdzie d ział d y sp o z y to rstw a m u si zaw ierać u rz ą d z e n ia p o z w a la ją c e śledzić i lo k a liz o w a ć położe
n ie k ażdego egzem plarza.
P o d ru g ie d ział te n m u si z b ie ra ć r a p o r ty z w ro tn e i p o m ia ry od o p e ra to ró w o ra z z p rz y rz ą d ó w p o m ia ro w y c h i k o m p le to w ać je w r a p o r t p ro d u k c y jn y , k tó ry b ęd z ie p rz e sła n y z w ro tn ie do d ziału p la n o w a n ia . 1.3. S t e r o w a n i e p r o c e s a m i t e c h n o l o g i c z n y m i
T a fu n k c ja sy ste m u ste ro w a n ia p ro d u k c ją je s t b a r dziej p o w ią z a n a z technologią, a m n ie j z zarząd zan iem i d la teg o często je s t tr a k to w a n a ja k o o d rę b n y te m a t.
J e d n a k sta n o w i o n a w isto cie n a tu r a ln y poziom w o b rę b ie h ie ra rc h ic z n e j p ira m id y ste ro w a n ia p r o d u k cją. P rz e d m io te m s te ro w a n ia pro ce sem je s t ciągłe p ro w a d ze n ie p ro c e su w ed łu g o k reślo n eg o k ry te riu m . K ry te riu m ty m m oże b y ć m a k sy m a ln a w y d ajn o ść, m a k sy m a ln y p rz e ró b lu b lep sza ja k o ść p ro d u k tu . 1.4. R o l a m a s z y n y c y f r o w e j
O p isan e d o tą d p o d sta w o w e za sa d y ste ro w a n ia p ro d u k c ją z a k ła d u p rz e m y słu stalo w eg o o dnoszą się ró w n ie ż do b rze do z a k ła d u , k tó ry w y k o rz y stu je do ste ro w a n ia m a szy n y cy fro w e j, ja k i ta m gdzie się ich n ie w y k o rz y stu je . N p. p ra c o w n ic y w b iu rz e p la n o w a nia p ro d u k c ji w y k o n u ją p ra c ę opisan ą w p u n k c ie 1.1., w w a lc o w n i k o n tr o le r p ro d u k c ji — k o m u n ik u ją c się z o p e ra to ra m i p rze z te lefo n , g ło śn ik lu b za pom ocą p isa n y c h d o k u m e n tó w — w y k o n u je z a d a n ia dyspozy
to r s tw a p ro d u k c ji. J e d n a k sy ste m o p a rty o m aszy n ę cy fro w ą m oże w y k o n a ć w ie le z ty c h za d ań b ard z o szybko i s p ra w n ie . Np! m oże n ie zw y k le szybko w y ko n ać złożone obliczenia, szybko i d o k ła d n ie o d b ie r a ć i p rz e k a z y w a ć in fo rm a c je n a odległość, m oże z a p i- sy w ać i p rze ch o w y w ać b a rd z o duże ilości in fo rm a c ji.
O gran iczo n e są n a to m ia st jego m ożliw ości p o d ejm o w a n ia decy zji, zg o d n ie z m ożliw o ściam i ¡m aszyny, a decy zje z w ią za n e ze ste ro w a n ie m p ro d u k c ją ty lk o w n ieliczn y ch p rz y p a d k a c h d ad z ą s ię z re d u k o w a ć do t a k ic h ra m .
D latego też w p ra k ty c e sy stem ste ro w a n ia w y k o rz y s tu je m a szy n ę lic zą cą do celów k o m u n ik a c ji, p rz e c h o w y w a n ia , s p ra w d z a n ia i w y so rto w y w a n ia in fo rm a c ji, lecz z a c h o w u je dośw iadczonego o p e ra to ra ludzkiego w e w łaściw y c h p u n k ta c h sy ste m u do p o d e jm o w a n ia decyzji.
W y łan ia się p y ta n ie , czy zastosow ać je d n ą dużą m a szynę, k tó r a sp e łn i w sz y s tk ie w y m ie n io n e fu n k c je , czy te ż k ilk a m n ie jsz y c h m a szy n p o w iąz an y c h ze so b ą łączam i tr a n s m is ji d an y ch ? W y m ag a n ia sta w ia n e w te j s p r a w ie p rzez poszczególne części sy ste m u są b ard z o różne. N p, p la n o w a n ie p ro d u k c ji je s t fu n k c ją ty p u o f f line w y m a g a ją c ą k a r to te k o d u żej p o je m n o ści, u a k tu a ln ia n y c h av d ługich, n ie cią g ły c h cyklach, z dużą ilością d ru k o w a n e g o m a te r ia łu w y jśc io w eg o . N a to m ia st d y sp o z y to rstw o p ro d u k c ji w w alc o w n i zg ru b n e j w y m a g a ty lk o o g ra n ic z o n e j p a m ię c i, a le m u si b y ć w s ta n ie k o m u n ik o w a ć się w ciągu p a ru se k u n d z c a ły m szereg iem p u lp itó w o p e ra to rs k ic h w y sy ła ją c y c h in fo rm a c je z w ro tn e i in n y m i u rz ą d z e n ia m i w ejściow ym i. Tego r o d z a ju sp rze cz n e w y m a g a n ia ła tw ie j będ ą sp e łn io n e p rzez k ilk a o ddzielnych, p r o sty ch m aszyn cy fro w y c h z w y sp e c ja liz o w a n y m w y p o sażeniem p e ry fe ry jn y m , n iż p rz e z je d n ą d u żą , sk o m p lik o w a n ą m a szy n ę .
D uża m a szy n a p ra c u ją c a w sy stem ie t i m e sharing b y ła b y b a rd z ie j p o d a tn a n a u szk o d zen ia i d e fe k t w p o jed y n czy m eg zem p larzu je j w y p o saż en ia w y łą c z a ł
b y z d z ia ła n ia cały k o m p le k s ste ro w a n ia p ro d u k c ją . Z a ta k im ro z w ią z a n ie m p rz e m a w ia ta k ż e to, że m a sz y n y p ra c u ją c e on lin e , k tó re m a ją w ie le p ołączeń k ab lo w y c h z p ro ce sam i, m u szą być um ieszczone w p o
bliżu nich, ab y sk ró cić długość ty c h połączeń. T akie rozm ieszczenie m oże b y ć do p rz y ję c ia d la m aszy n p ra c u ją c y c h on line, a le m n ie j k o rz y s tn e d la b a rd z ie j w ra żliw eg o w yposażenia o f f line o ra z załogi z a jm u ją c e j się p rzy g o to w y w an iem d an y ch , k tó re m a ją być do m a sz y n y w p ro w a d zo n e . N a jk o rz y stn ie j w ięc je s t rozdzielić fizycznie m a szy n y p ra c u ją c e on line i o ff line.
W celu z ilu stro w a n ia z a g a d n ie n ia p o d a m y k ró tk ie opisy dw óch system ów ste ro w a n ia p ro d u k c ją , z r e a li
zow anych p rze z f -m ę E n g lish E lectric.
2. K o m pleksow e ste ro w a n ie p ro d u k c ją w z a k ła d ac h P a rk G ate Iro n a n d S tee l Co.
2.1. P r o d u k c j a z a k ł a d ó w i j e j p l a n o w a n i e
Z 10 pieców m a rte n o w sk ic h , 1 elek try cz n eg o i dw óch k o n w e n to ró w tle n o w y c h sta lo w n ia za k ła d ó w d a je 4000 pięcio to n o w y ch w lew k ó w ty godniow o, k tó r e zo stają p rze w a lc o w a n e w k ęsisk a, sla b y lu b k ęsy w w alc o w n i zg ru b n e j, a n a s tę p n ie n a p r ę ty lu b ta śm y w je d n e j z sześciu w y k o ń cz aln i.
C e n tra ln e b iu ro p la n o w a n ia m a za p ew n ić p ro d u k c ję s ta li o d p o w ied n iej jakości i w ilości ta k ie j, ab y w y p e łn ić w sz y stk ie za m ó w ie n ia w p rz e w id z ia n y m t e r m in ie. P la n p ro d u k c ji w ychodzi stą d w fo rm ie listy w yto p ó w i p ro g ra m ó w w alc o w an ia . Rys. 1 ilu s tru je , ja k m a szy n y c y fro w e są w y k o rz y sty w a n e do s te r o w a n ia p ro d u k c ją n a k aż d y m z 3 poziom ów .
M aszyna c e n tra ln e g o p la n o w a n ia p rz e ję ła w ięk szo ść r u ty n o w e j p ra c y u rzę d n icz ej b iu ra p la n o w a n ia i p r o w ad z i k a r to te k i zam ó w ień , b ieżącej p ro d u k c ji i m a gazynów . N ow e zam ó w ien ia i in fo rm a c je z w ro tn e z od d ziałó w p ro d u k c y jn y c h s ą w c z y ty w a n e do m a szyny w p o staci ta śm y p e rfo ro w a n e j. Część je j je s t p ro d u k o w a n a a u to m a ty c z n ie p rz e z m aszy n ę k o o rd y n u ją cą , a re sz ta je s t d z iu rk o w a n a przez o p era to ró w . N a p o d sta w ie sw oich k a r to te k m a sz y n a p rzy g o to w u je lis ty w ytopów , p ro g ra m y w a lc o w a n ia i r a p o r ty dla d y re k c ji.
P ro c e d u ra p la n o w a n ia rozpoczyna się p rzy ję cie m każdego d n ia około 200 zam ów ień i za p y ta ń . Z a m ó w ie n ia o k re ś la ją w y m a g a n ą ja k o ść s ta li ze w zg lęd u n a z a w arto ść w ęgla, m a n g a n u i in n y c h p ie rw ia s t
ków , w łasn o ści w y trzy m a ło śc io w e itp . T ylko n ie liczne zam ó w ien ia ze w zg lę d u n a w ie lk ą ró ż n o ro d ność ja k o śc i i w y m ia ró w m ogą być zasp o k o jo n e bez
p o śred n io z m a g az y n u . A by p ro d u k c ja b y ła ekono
m ic zn a , zam ó w ien ia m u sz ą być p o g ru p o w a n e w je d n o stk i w y to p o w e rzę d u 70 -*•100 t. P rz e c ię tn a w a g a za m ó w ie n ia je s t rzę d u 15 t, ale 40% zam ów ień n ie p rz e k ra c z a w ag i w lew k a . N ależy w ięc rozw ażyć k ilk a tysięcy zam ów ień, ab y um ożliw ić za d o w a la ją c e z a p la n o w a n ie w ytopów . O prócz w y m a g a ń m e ta lu rg ic z n ych m u si być w zię ta pod u w ag ę w zg lęd n a p rio ry - tetow ość zam ów ień i konieczność z a p ew n ie n ia ró w n om iernego dop ły w u s ta li do sześciu w ykończalni.
D alsze o g ran ic ze n ia w y n ik a ją z p ra c y w alco w n i zg ru b n e j. P rz e s ta w ia n ie w alc ó w dla zm ian y w y m ia ró w z a jm u je 5 do 20 m in czasu. W lew ki m uszą w ięc być w ta k ie j k o lejn o ści w p ro w a d z a n e do p ie ca g rz e w czego, ab y w alco w ać te sa m e w y m ia ry k ęsó w i s la bów p rz y n a jm n ie j z k ilk u w ytopów .
J a k z tego w id ać , ta k w iele cz y n n ik ó w m u si być w zię te pod u w ag ę p rz y złożonych i zm ien ia ją c y c h się zależnościach, że niem ożliw e je s t o k re śle n ie f o r m u ły au to m a ty c z n e j se lek c ji o p ty m a ln y c h lis t w y to pów p rzez m a szy n ę cyfrow ą. S y stem p o m y ślan y je s t w ięc w te n sposób, a b y m a k sy m a ln ie w y k o rz y sty w a ł m ożliw ości, ja k ie d a je szybkość m aszy n y , re z e rw u ją c o sta te czn y w y b ó r decyzji człow iekow i. L ista w y to pów p o w sta je w trz e c h e tap a ch . Po p ie rw sz e m a szyna b a d a k sią żk ę zam ów ień n a k ilk a tygo d n i w przód i g ru p u je ra z e m zam ów ienia m ieszczące się w g ra n ic a c h to le ra n c ji, fa w o ry z u ją c k o m b in a cje, k tó r e p o zo staw ia ją n a jm n ie jsz ą liczbę zam ów ień w g r u p ac h o o bjętości m n ie jsz ej od je d n eg o w y to p u . W iele
Maszyny centralnego planowania
Maszyna koordynująca
produkcję Dane
o wlewkach
Maszyno sterująca nożyce Sterowanie
zgniataczem
Walcownia slabów i kęsów Zgniatacz
WALCOWNIA ZGRUBNA Piece
martenowskie Piece
konwertory grzewcze tlenowe
STALOWNIA
Rys. l. W alcow nia zgrubna
zam ów ień m a d o sta te czn ie łag o d n e to le ra n c je , ta k że m ogą one być w łączone do je d n e j z k ilk u grup.
Z e sta w ie n ie około 200 lu b w ięcej g ru p zo staje w y d ru k o w a n e po p rze a n a liz o w a n iu każdego zam ów ienia ze w zg lęd u n a p rio ry te t, w y m ia ry p ó łw y ro b u itp.
Z tego z e sta w ie n ia głów ny p la n is ta d o kona w s tę p nego w y b o ru g ru p , ab y przy g o to w ać w y to p y n a n a j
b liższe 24 godziny. M aszyna w y d ru k u je w te d y szcze
góły zam ów ień w w y b ra n y c h g ru p ac h , a p la n is ta d o k o n a ostatecznego w y b o ru . O sta tec zn ie m a szy n a d r u k u je a k tu a ln ą lis tę w y to p ó w dla o d działów sta lo w n i i o p e ra to ra g ru p u ją c e g o w lew k i.
p ew n ia ona p o łączenie m iędzy poziom em p la n o w a n ia i ste ro w a n ie m procesów ; łączy ra z e m różn y ch o p e ra to ró w i u rzą d zen ia ste ro w a n ia au to m aty cz n eg o z k o n tro le re m p ro d u k c ji, k tó ry zarząd z a p ro d u k c ją w o b rę b ie w alco w n i z g ru b n e j. O b e jm u je w szy stk ie p r o g ra m ow e obow iązki zw iązane ze s te ro w a n ie m o p e ra c ja m i w tej w alcow ni, w łą c z a ją c w to w y św ie tla n ie in s tru k c ji dla o p e ra to ró w na sp e c ja ln y c h e k ra n a c h te lew iz y jn y c h i p rze słan ie in fo rm a c ji zw rotnych.
M aszyna w y k ry w a ta k ż e sy tu a c je w y m a g a ją c e u w a gi k o n tro le ra , in fo rm u je go o n ich i za p ew n ia śro d k i re a liz a c ji decyzji, k tó re on w te d y p o d e jm u je . P ra c a
Ok. 20%> w y to p ó w z pieców m a rte n o w sk ic h m oże w y p aść poza w y m a g a n e to le ra n c je a n a liz y chem icz
n ej. S ta l z ty c h w y to p ó w m u si m o żliw ie ja k n a j szy b ciej być p rze n ie sio n a n a in n e zam ó w ien ie, a p r z y szłe lis ty w y to p ó w o dpow iednio po p raw io n e. A by to spow odow ać, o p e ra to r g ru p u ją c y m u si p ow rócić do dziennego ze sta w ien ia i u ży w a jąc ty c h sam ych p ro gram ó w , w y b ra ć a lte r n a ty w n e g ru p y i zam ó w ien ia.
P ra c a m aszy n y je s t ta k zo rg a n izo w an a , że w szy stk ie p ro g ra m y m o g ą być p rz e ry w a n e w in te rw a ła c h 20- m in u to w y c h lu b k ró tszy c h . N ieu d a n y w y to p m oże w ięc być p rz e g ru p o w a n y w dow olnym czasie, zanim g orące w le w k i d o trą do w alc o w n i z g ru b n e j.
W iększość szczegółow ych sp ra w o z d a ń dotyczących p ro d u k c ji, kosztów i w y n ik ó w m e ta lu rg ic z n y c h u z y s k u je się ja k o p r o d u k t uboczny z k a rto te k i m aszyny.
P o n a d to m aszy n a je s t u ży w a n a do p rzy g o to w y w an ia lis t płacy, a n a liz y kosztów i ogólnej s ta ty s ty k i.
W przyszłości będzie ta k ż e p ro w a d z iła m ag azy n . P o ziom p la n o w a n ia p ro d u k c ji o b słu g u ją dw ie do p aso w a n e do sieb ie p ro g ra m o w o m a szy n y K D F -6 oraz K D N-2. K aż d a w y posażona w cztery bloki pam ięci n a ta śm ie m a g n ety c zn e j, p e rfo ra to r i cz y tn ik i taśm y o raz szy b k ą d r u k a r k ę (1000 lin ii/m in ).
2.2. D y s p o z y t o r s t w o p r o d u k c j i
D ysp o zy to rstw o p ro d u k c ji re a liz u je trz e c ia m aszy n a, ta k ż e KD N-2, p ra c u ją c a w rz e czy w isty m czasie. Z a -
sy stem u d y sp o z y to rstw a rozpoczyna się od w cz y tan ia ta śm y z in s tru k c ja m i, gdy k o n tro le r zo stan ie p o in fo rm o w an y , że w le w k i m ogą być w zię te do w alc o w a n ia .
K ażdy w lew e k p rzy w y jm o w a n iu z pieca grzew czego je s t id e n ty fik o w a n y przez p rze słan ie do m a szy n y n u m e ru w y to p u i n u m e ru w le w k a za pom ocą p rz e łącz n ik ó w o b ro to w y ch n a p u lp ic ie o p e ra to ra . M a
szyna p rz y p a so w u je te n w lew ek do odpow iedniego za m ó w ie n ia i w y św ietla o p e ra to ro m jego d a n e id e n ty fik u ją c e i w y m a g a n ia o b ró b k i w zd łu ż całej lin ii p ro d u k c y jn e j.
N a k aż d y m e k ra n ie p o d an a je s t in s tru k c ja w a lc o w a n ia dla każdego w le w k a , a w lew e k id e n ty fik o w a n y je s t p rzy pom ocy s trz a łk i św ie tln e j. S trz a łk a ta p o ru sz a się o je d n ą lin ię w dół, k ie d y d a n a o p e ra c ja zo staje zakończona. G dy w lew e k w chodzi n a oddział, u dołu e k ra n ó w tego o d d ziału p o ja w ia się n o w a lin ia in fo rm a c ji dotyczących tego w le w k a , gd y go o p u sz
cza, zn ik a n ajw y ż sz a lin ia n a e k ra n ie . P o n a d to e k r a n je s t w y k o rz y sty w a n y do w y ś w ie tla n ia sp e c ja ln y c h in s tru k c ji i w iadom ości p rz e sy ła n y c h o p e ra to ro m przez k o n tro le ra p ro d u k c ji, k o n tro le ro w i p rze z m a szynę. W o d p o w ied n ich m o m e n ta ch czasu m aszy n a p rze sy ła in s tru k c je p oprzez b e z p o śred n ie łą cz a do s y ste m u a u to m aty cz n eg o ste ro w a n ia zg n iata cz em oraz do m a sz y n y c y fro w e j s te ru ją c e j nożycę.
W m ia rę ja k p ro d u k c ja p o stę p u je n ap rz ó d , m a szy n a p rzy g o to w u je ciąg łe sp ra w o z d a n ie o ty m , co zostało
Strumień materiałowy Dokumenty
E$i> Taśma perforowana
— — tącza bezpośrednie
Zamówienia
Ł
Harmonogramy dla wykonczo/ni
Raporty
- m m C Z A L N IL
7
zrobione w p o sta c i za p isu n a p a p ie rz e o raz ta śm y d z iu rk o w a n e j d la m aszy n y p la n u ją c e j p ro d u k c ję . M a szyna in fo rm u je k o n tro le ra p ro d u k c ji p rze z cały czas 0 s y tu a c ji w w alco w n i. G d y b y za istn ia ło ja k ie ś n ie p rz e w id z ia n e zd arzen ie, z k tó ry m m a szy n a n ie p o tra fiła b y sobie porad zić, w te d y z a p a la b ły sk a ją c ą la m p ę i w y św ie tla k o n tro le ro w i sp e c ja ln ą w ia d o m ość, p ro szą c go o in te rw e n c ję . K o n tro le r in te r w e n iu je p rz y pom ocy p rze łąc zn ik ó w i ste ró w n a sw oim pulpicie. On m a ta k ż e b ezp o śred n ie połączen ie a k u sty c zn e ze w sz y stk im i o p e ra to ra m i w o b ręb ie w a l
cow ni zg ru b n e j.
W yposażenie sy stem u d y sp o z y to rstw a p ro d u k c ji o b e j
m u je m aszy n ę K D N-2 z p am ięc ią fe rry to w ą o p o je m n o śc i ośm iu ty sięc y słów , w y p o saż en ie w ejścia 1 w y jśc ia n a ta śm ę p e rfo ro w a n ą o ra z d alek o p is. S p e c ja ln e b lo k i w e jś c ia —w y jśc ia sp rz ę g a ją ró żn e p rz y rz ą d y p e ry fe r y jn e z m aszyną.
2.3. S t e r o w a n i e p r o c e s a m i t e c h n o l o g i c z - n y m i
T rzecim poziom em sy ste m u je s t b ez p o śred n ie s te ro w a n ie p o d sta w o w y m i p ro c e sa m i w w a lc o w n i: z g n ia taczem n a w ro tn y m o raz nożycą k ęsó w i slabów . Z g n ia ta c z d la efe k ty w n eg o d z ia ła n ia w y m a g a zgod
nego i d o k ła d n eg o n a s ta w ie n ia położeń i p ręd k o śc i ró żn y c h nap ęd ó w , m a n ip u la to ró w *itp., w w y n ik u czego u z y s k u je się m in im a ln e o p ó źnienie m iędzy k o le jn y m i p rz e jśc ia m i m a te ria łu p rze z zg n iatacz. N a s ta w ia n ie to je s t w p ełn i z a u to m a ty z o w a n e, głów ne w alce i sto ły m a ją au to m a ty c z n e ste ro w a n ie p r ę d kości, a śru b y n ac isk o w e i m a n ip u la to ry a u to m a
tyczne ste ro w a n ie położenia.
P ro g ra m w alc o w a n ia je s t ciąg iem n a s ta w ie ń o d stę p u w alców , p o łożenia m a n ip u la to ró w i p ręd k o ści w alców i stołów . P ro g ra m je s t ułożony ta k , a b y p aso w a ł do w ejścio w y c h i w y jśc io w y ch w y m ia ró w , tw ard o śc i m a te r ia łu i szczególnych c h a r a k te ry s ty k zgniatacza.
W ty m p rz y p a d k u u sta lo n o , że w szy stk ie m ożliw e za m ó w ie n ia b ęd ą m ogły być w y k o n a n e w o b ręb ie 100 p ro g ra m ó w , k aż d y do 25 p rze jść. N a sta w ie n ia są o k reślo n e w 2 4 -b ito w y m słow ie. P ro g ra m y są m a g a zy n o w a n e w sta ty c z n y m u rz ą d z e n iu p ro g ra m u ją c y m ,
ność tę b yłoby tru d n o z a u to m a ty z o w a ć i w y k o n u je j ą o p e ra to r. O p e ra to r n a d z o ru je cały proces i może in te rw e n io w a ć d ro g ą ste ro w a n ia ręcznego w celu zm ian y z gó ry za p ro g ra m o w a n y c h n a s ta w ie ń , je ś li to je s t konieczne, ab y dostosow ać się do ja k ie jś szcze
gólnej sy tu a c ji, ja k np. w a lc o w a n ie w le w k a o n iż szej n iż n o rm a ln a te m p e ra tu rz e .
K ońcow ym sto p n iem w w alc o w n i z g ru b n e j je s t n o życa k ęsó w i slabów . S koro ty lk o k ę s w y jd z ie z w a l
cow ni ciąg łej, je s t b ez p o śred n io cięty p rzez nożycę la ta ją c ą n a długości, k tó re o d p o w ia d a ją p ro d u k c ji na w y k ań c za ln i. C a łk o w ita długość p rzew alco w an eg o k ęsa w a h a się znacznie w zależności od w ag i w le w ka, s tr a t zgorzeliny w p iecu g rzew czym itp . G dyby w ięc nożyca b y ła n a s ta w io n a n a cięcie odcinków 0 sta łe j długości, to p ro w a d ziło b y to do znacznych s tr a t m a te ria łu . P o n iew aż je d n a k w y m a g a n e długości p o d a w a n e są z p e w n ą to le ra n c ją , np. 8,5—9,7 m , to m ożliw e je s t ta k ie d o b ra n ie długości odcinków , ab y o p ty m a liz o w ać o p e ra c ję cięcia. Z a d a n ie to m u si być ro zw ią zan e o d dzielnie d la każdego k o lejn eg o kęsa, w ięc n iem ożliw e je s t ręc zn e w y b ra n ie o p ty m aln eg o zestaw u . N ożyca je s t ste ro w a n a ca łkow icie a u to m a ty czn ie p rzez m aszy n ę cy fro w ą , w ty m p rz y p a d k u p ra c u ją c ą on line KD N-2.
K ęs je s t cięty, zan im w całości opuści o s ta tn ią k la tk ę w alco w n iczą, jego długość n ie m oże w ięc być zm ie
rzo n a bezpośrednio. K o rz y sta się z m e to d y p o ś re d n ie j, k tó r ą ilu s tru je ry s. 2. D ługość k ę sa je s t m ie rzo n a za pom ocą z g ru b n o d o k ła d n eg o sy stem u fo to ko m ó rek , zanim te n w e jd z ie do o sta tn ie j se k c ji. D o
k ła d n e fo to k o m ó rk i są rozm ieszczone w odległości 10 cm, ale w y k o rz y sty w a n y sy stem in te rp o la c ji p ręd k o śc i p o zw ala o siąg n ąć d o k ład n o ść p o m ia ru lepszą od 25 m m . O bok p o m ia ru długości w e jśc io w ej, sy stem m ie rzy ta k ż e w y d łu że n ie , k tó re m a m ie j
sce w o sta tn ie j sek cji. K iedy b rze g k ę sa w y n u rz y się z o sta tn ie j k la tk i, jego długość je s t m ie rzo n a p rzy pom ocy ro lk i toczącej się po k ęsie, k tó r a w y - s te ro w u je g e n e ra to r im pulsów . Im p u lsy z tego g e n e r a to ra są zliczane, gd y k o n ie c k ę sa m ija k ażd ą z fo to k o m ó rek zg ru b n y c h , położonych w odległości 1 m od siebie. D ane te są n a s tę p n ie p rze k azy w a n e do m a szy n y s te ru ją c e j nożycę. N a ich p o d sta w ie oblicza ona ca łk o w itą długość w alc o w an e g o k ęsa,
Faza I - pom iar długości wejściowej
0 8
A A i -4 f A &' iCU I I I I I I MFotokomórki zgrubne
tftttt:
Fotokomórki dokładne
08 □8
Rolka pom iarom
U
/
Noźgca
Faza I I ~ pom iar wydłużenia, przewidywanie długości wyjściowej i cięcie
C t t t t t t l - H it!!
o 0 u CL
O “Rys. 2. Metoda pośrednia
k tó re pod o b n ie ja k m a sz y n a lic zą ca p rz e c h o w u je je w p am ięci f e rry to w e j, a le w p rze ciw ie ń stw ie do niej m oże rea lizo w a ć je d y n ie sz ty w n y ciąg p rz e jść d la w y b ra n e g o p ro g ra m u . U rz ąd z en ie je s t połączone z m aszy n ą k o o rd y n u ją c ą , k tó r a w y b ie ra d la każdego w le w k a odpo w ied n i p ro g ra m .
J e d y n ą czynnością, k tó r a n ie je s t za u to m a ty z o w a n a, je s t p rz e c h y la n ie k ęsisk a, k tó re je s t k o nieczne m ię dzy n ie k tó ry m i p rze jściam i. Z e w zg lęd u n a tr a d y c y jn e p r o je k to w a n ie m e ch an iczn e zg n iatacza, czy n -
k tó ry będzie w y p ro d u k o w a n y . U przednio o trz y m a ła ju ż z m a szy n y k o o rd y n u ją c e j p ro d u k c ję w szy stk ie szczegóły dotyczące w y m a g a n y c h długości, k tó re m o gą być cięte p rze z nożycę i w e d łu g tego oblicza o p ty m a ln e z e sta w y d a ją c e m in im a ln e o d p ad y i s te ru je bezpośrednio u k ła d n a p ę d u nożycy.
D ru g im za d a n ie m m a szy n y s te ru ją c e j nożycę je s t id e n ty fik a c ja pocięty ch k ęsó w n a ru szc ie do chło
dzenia. D an e odnośnie n u m e ru za m ó w ie n ia i w y to p u zostały p rz e sła n e w ra z z w y m a g a n ia m i cięcia z m a
