Statoil wyraża jednak chęć rozszerzenia pola wzajemnej współpracy. Szczególne zainteresowanienorweskiego koncernu budzą chińskie złoża gazu łupkowego”.
Chińskie koncerny ruszają na podbój świata
Chińskie koncerny państwowe wykazują dużą aktywność na rynkach zagranicz nych. Stanowi to pochodną strategii rządowej uznającej pozyskiwanie surowców energetycznych w świecie za sprawę kluczową dla bezpieczeństwa narodowego.
Chińskie koncerny wykorzystują dostępne środki do poszukiwania zarówno bez
piecznych, jak iodpowiedniozasobnych złóż surowcowych poza granicamikraju, realizującw tych przypadkach ściślewytyczne rządowe. Ważna rolaw kontekście udzielanego wsparcia finansowego wybranym krajom przypada państwowemu Export-Import Bank of China - Eximbank (Chiński Bank Eksportowo-Importo- wy),powstałemu w 1994 roku.Dzięki temu chińskie przedsiębiorstwamogą uzy
skiwać niskoprocentowe kredyty nadziałalność prowadzonąpoza granicami kra
ju. Wszelkie ważne decyzjew sprawach energetycznych zapadają na najwyższym szczeblu. Dotyczy to zarówno procesów wydobywczychiinwestycyjnych w nowe złoża,jakrównież wytyczania przebiegu tras przesyłowych.Rosnąceuzależnienie od importu energii doprowadziło do powołania w styczniu 2010 roku Narodowej Komisji Energetycznej (National Energy Commission - NEC) pod przewodnic twem samego premiera Wen Jiabao, odpowiedzialnej za koordynowanie polityki w przestrzeni energetycznej kraju. Komisja określa strategię energetyczną, stan bezpieczeństwa energetycznego, a także zajmuje się koordynacją kluczowych programów związanych zkrajowym rozwojem energetyki i współpracą międzyna rodową”. Kwestiami związanymi z regulacjami prawnymiw sektorze paliwowym zajmuje się z kolei powołana do życia w 2008 roku Państwowa Administracja Energetyczna (National Energy Administration - NEA), funkcjonująca wramach Komisji ds. Rozwoju Narodowego i Reform, podlegającej bezpośrednio Radzie Państwowej.
Większość projektów realizowanych poza Chinami ma wymiar zarówno go
spodarczy, jak i strategiczny. Pekin instrumentalnie wykorzystuje koncerny pań
stwowe do realizacji celów własnej polityki zagranicznej. Szef PetrochinaJiang Jiemin mawiał, że ów „strategiczny alians” mawpływ zarówno narealizacjęglo
balnej strategii przez CNPC, jak również w szerszym stopniu gwarantuje bezpie
czeństwo energetyczne państwa*37 *. W tym samym tonie wypowiadał się również
55 He Shan, Norwegian Statoil in Shale Gas Talks with China, china.org.cn, 15 II 2011, http://www.china.org.cn/business/2011-02/15/content_21926213.htm (13 IV 2012).
M Chinas National Energy Commisson is Established, „People’s Daily”, 27 I 2010.
37 Jim Bai, Chen Aizhu, Chinas CNPC Gets $30 Billion Loan for Overseas Buys, Reuters, 9 IX 2009.
jeden zczłonków kierownictwa tego koncernu, mówiąc, że bezpieczeństwo energe
tycznepaństwa stoi na pierwszym miejscu, a interesyfinnydopiero na drugim”.
Chińskie koncerny prowadzą działania z wielkim rozmachem. Wedle danych Thomson Reuters chińskie koncerny od 2007 do początku 2010 roku podpisały za granicą aż dwieście pięćdziesiąt sześć umów ołącznej wartości 68,6 mid USD, związanych z przejęciami w branżach surowcowych, głównie w sektorach związa
nych z ropą, gazem, metalami oraz w sektorach wydobywczych. Dla porównania w tym samym czasie Stany Zjednoczone zawarły siedemset siedemdziesiąt cztery umowyowartości58,3 midUSD39.China NationalPetroleum Corporationdo końca 2008 roku rozszerzył swoją działalność aż na dwadzieścia dziewięć krajów, w któ
rych realizował siedemdziesiąt pięć projektów współpracy, w tym także w pięciu strefach współpracy tworzonych w Azji Centralnej,Afryce,Ameryce Południowej, na Bliskim Wschodzie iwregionieAzji iPacyfiku40.We wrześniu2009roku CNPC otrzymał od China Development Bank(Chiński Bank Rozwoju) pożyczkę na pię cioletni okres w wysokości30 mid USD.Środki temiały ułatwić realizacjęplanów sfinansowania projektówzagranicznych w 2009 roku41. CNPC jednocześnie poin
formował, że od początku 2009 roku, a zatem w czasie największych zawirowań na rynkach światowych, wydał kwotę 46 mid USD w ramach porozumień „pożycz
ka za ropę” (loanfor oil) z Rosją, Wenezuelą, Brazylią, Kazachstanem i Angolą.
Dwa miesiące wcześniej z ustpremiera Wen Jiabao padła zapowiedź wykorzysta nia ogromnychrezerw walutowych celem bezpośredniego wsparcia chińskich firm w zakresie inwestycji i dokonywania zakupówzagranicznych aktywów. O ogrom
nym zaangażowaniu kapitału zagranicą świadczy fakt, iżw2008 rokupozafinanso
webezpośrednie inwestycje zagraniczne wyniosły 40,7 mid USD. Dla porównania w 2002 roku byłoto zaledwie 143 mlnUSD.Zdaniem głównego ekonomisty chiń
skiego oddziału banku HSCB Qu Hongbina, rząd zamierzagromadzić wprzyszło
ści więcej długoterminowych realnych aktywów korporacyjnych. Wprawdzie Wen Jiabao nie podał, ile Chiny zamierzają wydać ze swoich rezerw (liczącychwówczas 2,132 bln USD), ale może to wyglądać na część strategii zmierzającej do unieza
leżniania się od dolara jako waluty rezerwowej. Dużą aktywność widać zwłaszcza w odniesieniudosektorów związanych z bogactwami naturalnymi. Zakupom sprzy
jała niewątpliwie sytuacja kryzysowa na rynkach finansowych. W opinii prezesa China Development Bank Chen Yuanazagraniczne inwestycje mogą nabrać tempa, ale powinnyjednakskupiaćsięnakrajach rozwijających się zasobnychwsurowce42.
” P. Wonacott, G.L. White, China Lines Up Oil Deals Far Afield, „The Wall Street Journal”, 19 XII 2003, [za:] M.T. Klarę, Krew i nafta. Niebezpieczeństwa i konsekwencje rosnącej zależności Ameryki od importowanej ropy naftowej, przeł. A. Czerwiński, Agencja Wydawnicza i Reklamowa AKCES, Warszawa 2006, s. 188, Myśl Polityczna.
” M. Flaherty, I. Geoghegan, China Bags Oil Sands Stake; Not Finished Yet, Reuters, 13 IV 2010.
40 CNPC Expands Oil and Gas Business to 29 Countries, „China Daily” (Xinhua), 25 I 2009.
41 Wan Zhihong, CNPC Gets $30b to Fund Acquisitions, „China Daily”, 10 IX 2009.
42 J. Anderlini, China to Deploy Foreign Reserves and Support Overseas M&A, „Financial Times”, 21 VII 2009.
Chińskie koncerny ruszają na podbój świata 31
Przychylność władz centralnychsprawia, że chińskie firmy wykazują dużą go
towość do dokonywania inwestycji za granicą. W badaniu przeprowadzonym na początku 2011 roku przez Chińską Radęds. Promocji Handlu Zagranicznego (The ChinaCouncilfor the Promotion of International Trade - CCPIT) oraz Konferencję Narodów Zjednoczonychds.Handlu iRozwoju (United Nations Conferenceon Tra
de and Development)aż 88% spośród tysiąca dwudziestu czterech badanych firm zadeklarowało chęć zwiększenia działalności inwestycyjnej zagranicą w ciągu ko
lejnych dwóch do pięciu lat4’. Jak zaznaczył Li Xiaojing, szef działu finansowego Bank ofChina (Bank Chin), zagraniczne inwestycje pozwolą dokonać dywersyfi kacji części rezerw. Azja, Europa i Ameryka Północna stanowić będą ważne cele na mapie inwestycyjnej Chińczyków. Warto podkreślić, że około dwóch trzecich badanych firm zainwestowało mniej niż5 mln USDw2010 roku, podczas gdy tylko 8% to inwestycje na poziomie ponad 100 mln USD. W ciągu dwóch do pięciu lat około 30% ankietowanychfirm zamierza jednak zainwestować większą sumę ani żeli 5 mln USD.Trzeba też zaznaczyć, że40%całości chińskich inwestycji za gra
nicą w2010 rokustanowiłyfuzje iprzejęcia. Łączna ich wartośćwyniosła23,8 mid USD. Wedle danych ministerstwahandlu w 2010 roku chińskie firmy zainwestowa ły w sumie 59 midUSDwtrzech tysiącach stu dwudziestupięciu zagranicznych fir
machw stu dwudziestu dziewięciukrajach. Tymsamym, jak podała Chińska Akade miaNauk Społecznych Społecznych (Chinese Academy of Social Science), Chiny stały się drugim co dowielkości na świecie, po Stanach Zjednoczonych, nabywcą zagranicznychaktywów*44.
Lan Lan, Companies to Boost Overseas Investment, „China Daily”, 28 IV 2011.
44 Ibidem.
Tabele nr l i 2 obrazują procentowy rozkład dokonywanych inwestycji z po
działem na poszczególne regiony geograficzne oraz z uwzględnieniem sektorów.
Badanie zostało przeprowadzone z udziałem stu trzydziestu jeden chińskich firm (niektóre z nich dokonywałyinwestycji nawielu rynkach zagranicznych).
Tabela 1. Zagraniczne inwestycje w odniesieniu do poszczególnych regionów (w %) - 2010
Region Udział procentowy (%)
Azja 46
Ameryka Północna 27
Europa 23
Afiyka 22
Oceania 7
Ameryka Łacińska 3
Źródło: The China Council for the Promotion of International Trade and the United Nations Confe
rence on Trade and Development, [w:] Lan Lan, Chinese companies to boost overseas investment,
„China Daily”, 28 IV 2011.
Tabela 2. Zagraniczne inwestycje z podziałem na sektory (w %) - 2010
Sektor Udział procentowy (%)
Produkcja 33
Rolnictwo, leśnictwo, hodowla, rybołówstwo 17
Sprzedaż hurtowa i detaliczna 17
Górnictwo 13
Energetyka 5
Inne 15
Źródło: The China Council for the Promotion of International Trade and the United Nations Confe
rence on Trade and Development, [w:] Lan Lan, Chinese companies to boost overseas investment,
„China Daily”, 28 IV 2011.
W 2009 ¡2010 roku Chiny udzieliły rządom i przedsiębiorstwom krajów roz
wijających się co najmniej 110 mid USD pożyczek, co oznacza, że suma ta była większa odtej, którą w tym samym czasie przeznaczył Bank Światowy (100,3 mid USD).Chińskie banki, takie jak China Development Bank, Export-Import Bankof Chinaoraz Bank of China, z jednej strony rozszerzyły ofertę kredytową w zamian za gwarancję dostaw ropy naftowej, a z drugiej przeznaczały określone sumy na realizację projektów infrastrukturalnychw krajachtakich, jakGhana iArgentyna45.
45 Koh Gui Qing, Sui-Lee Wee, J. Thatcher, China Ahead of World Bank in Loans to Developing Nations: Report, Reuters, 17 I 2011.
46 A. Maas ho, India Offers $5 Billion to Africa in Bid to Boost Ties, Reuters, 24 V 2011.
Spośród gospodarek wschodzących rywalizację zChinami na tym polu zamie
rzają podjąćw najbliższych latach Indie. W czasie szczytu indyjsko-afrykańskiego w Addis Abebiepod koniecmaja2011 roku premier Manmohan Singh zapowiedział uruchomienie linii kredytowej dla krajów afrykańskich. W ciągu trzech lat Indie zamierzają przeznaczyć sumę około 5 mid USD na wspomaganie rozwoju gospo darczegonakontynencie afrykańskim. Już w styczniu2010 roku Indie zadeklaro
wały wzrost linii kredytowej dlaAfryki z poziomu 2,15 mid USD do 5,4 mid USD w 2012 roku. Podczas szczytu w Addis Abebie Singh zapowiedział wsparcie dla projektów infrastrukturalnych, integracji regionalnej, szkolenia zawodowegoi roz
woju zasobów ludzkich. Oboktej sumy Indie zamierzają takżeprzeznaczyć700min USD na programy szkoleniowe, a kolejne 300 mln USD na wsparcie budowy linii kolejowej pomiędzy Etiopią a Dżibuti, projektu realizowanego jużod 2004 roku.
Dodatkowe 2 mln USD ma zasilić konto UniiAfrykańskiej walczącej z problemem piractwa w Zatoce Adeńskiej. Indie pokazują tym samym, iżzamierzają stawić czo
ła wpływom chińskim narynku afrykańskim. Świadcząo tym rosnące w szybkim tempie wskaźniki gospodarcze. W 2010 roku obroty handlowe pomiędzy Indiami a Afryką osiągnęły pułap 46 mid USD. Zważywszy, że na początkudekadywynosi ły one około 3 mid USD,trzebadocenić skalę tegowzrostu46.
Chińskie koncerny ruszają na podbój świata 33
W kontekście zakończonego szczytu indyjsko-afrykańskiego pada oczywiście pytanie,czy mamy do czynienia z kolejnym polem rywalizacji pomiędzyPekinem a New Delhi. Próbą odpowiedzi na to pytanie mogą być opinie, którewyrazili na łamach dziennika „Global Times” Jagannath P. Panda z Instytutu Studiów w zakre
sie Obronności i Analiz w New Delhi (Institute for Defence Studies and Analyses) orazLiu Zongyi zInstytutu Studiów nad Światową Gospodarkąi Centrum Studiów Azji Południowej oraz Szanghajskich Instytutów nad Studiami Międzynarodowymi (Institute for World Economy Studies & Center for South Asia Studies, Shanghai Institutes forInternationalStudies). Ten ostatni podkreślił, żeniemożnawykluczać rywalizacjiczy sytuacji konfliktowych wrelacjach zIndiami na tle Afryki, niemoże to być jednak gra o sumiezerowej.ChinywespółzIndiami stały sięnowymidawca mi pomocy dla kontynentu afrykańskiego. W kontekścieimportu ropy z Afryki po-zostają jednakdalekow tyle za Europą i StanamiZjednoczonymi, na które przypada odpowiednio 36 i 33% afrykańskiego rynku ropy. Problemem Chin i Indii w tej sy
tuacji nie jest wzajemna konkurencja,ale konkurencja zkrajami zachodnimi. Panda z kolei podkreślał, że kontynent afrykański możewprzyszłościstać się potencjalną arenąrywalizacji chińsko-indyjskiej. Indie muszą wykorzystać korzyści, jakie nie sie ze sobą bliskość geograficzna z Afryką. Konfrontacja w tych okolicznościach z pewnościąbędzie zawierać podtekst surowcowy47.
47 Yu Jincui, Africa Big Enough to Avoid Sino-Indian Conflict, „Global Times”, 2 VI 2011.
48 J. Hua, J. Bai, Ch. Lewis, Chinas CNOOC Plans up to $151 Billion Investment in 2011-15, Reuters, 4 I 2011.
49 Obszar upstream obejmuje poszukiwania oraz wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego.
Z kolei obszar downstream odnosi się do przerobu ropy i gazu, marketingu, dystrybucji i sprzedaży produktów ropopochodnych.
M Tona ekwiwalentu ropy naftowej (ton of oil equivalent), zwana również jednostką paliwa umownego, stosowana jest do celów porównawczych wielkości konsumpcji energii w różnych krajach.
Przyjmuje się, że 1 tona ekwiwalentu ropy naftowej stanowi ilość energii uwolnionej w czasie spalania jednej tony ropy naftowej. Tona ekwiwalentu ropy zdefiniowana jest jako 41,868 GJ (11,630 MWh).
Szczególną aktywność poza granicami kraju wykazują chińskie koncerny nafto we. Przedsiębiorstwo China National Offshore Oil Company zamierzaprzeznaczyć w latach 2011-2015 niebagatelną kwotę od 800 mid do 1 bln RMB (121-151 mid USD) na realizację planów inwestycyjnych związanych ze zwiększeniem produk cji oraz wzmożeniem działalności zagranicą48. Bierny nie pozostaje także koncern China National Petroleum Corporation. Zależna od niego spółka Petrochina poin formowała w maju 2011 roku o planie utworzenia nowych centrów operacyjnych w Singapurze, Londynie i Nowym Jorku, które pozwoląjej zintensyfikować obec
ność na zagranicznych rynkach surowcowych. Petrochina, tradycyjnie do tej pory skoncentrowana na sektorze upstream49 zamierza zwiększyć swoje wpływy poza granicami Chin, rozszerzając zakres swojej działalności handlowej. Petrochina pragnie podwoić od 2010 roku wartość swoich obrotów handlowych do poziomu 200 mid USD w 2015 roku. Jednocześnie koncern CNPC zamierza w ciągu pię ciu lat pozyskiwać z zagranicy 50% z łącznej ilości400 minton ekwiwalentu ropy naftowej50. Trzeba zaznaczyć, że Petrochina stworzyłajuż podstawy do mocnego
wejścia na rynki azjatyckie ponabyciu udziałów w rafinerii w Osace oraz Singapure Petroleum Co. Na dalszym etapie gra będzie się toczyć o niezwykle interesujący rynek rafineryjny w Europie, którystwarza nowemożliwości, dzięki osiągniętemu porozumieniu z brytyjskim Ineos Group Holdings Pic51.
sl Zhou Yan, PetroChina Boosts its Overseas Operations, „China Daily”, 19 V 2011.
52 Lan Lan, Crisis Good Opportunity for Chinese Companies to Go Global, „China Daily", 12 IV 2010.
53 A. Driver, B. Reddall, BP Has Spend $19 bln on Oil Spill so Far-exec, Reuters, 29 III 2011.
54 BP Has Declined Sinopec's Offer to Buy Its Assets, „China Daily”, 30 VII 2010.
Globalnykryzysfinansowy okazał się znakomitą szansą dla chińskichprzedsię
biorstw prowadzącychdziałaniazagranicą na nabycie po korzystnej cenie nowych aktywów. Zgodnie z da ymi ministerstwa przemysłu chińskie inwestycje zagranicz
ne w 2009roku wzrosły aż o 54% wporównaniu z rokiem poprzednim,dopoziomu 9,4 mid USD. Zainteresowanie najczęściej przejawiano rynkiem samochodowym, stalowym, energetycznym oraz komputerowym. Emst&Young poinformował, że fuzje w chińskim przemyśle górniczym i metalowym zostały dokonane w tym sa
mym roku na kwotę 16,1 mid USD52.
Chiny nadal bacznie obserwują sytuację na rynku surowcowym i starają się natychmiast wykorzystać nadarzającą się okazję. Przykładem były działania, jakie podjęto tuż po eksplozji na platformie wydobywczej Deepwater Horizon znajdują cej się 130 mil od południowo-wschodnich wybrzeży Nowego Orleanu w kwietniu 2010 roku, która wywołała gigantyczny wyciekropydo Zatoki Meksykańskiej.Ka
tastrofa ekologiczna doprowadziła zarządzający platformą koncern BP do ogrom
nych strat finansowych. Od momentu eksplozji domarca 2011 roku straty koncer
nu spowodowaneskutkami wycieku ropydo Zatoki Meksykańskiej sięgnęłysumy 19 mid USD. Wedle szacunków firmy całkowity koszt usuwania szkód pochłonie około 41 mid USD. W tej sytuacji gros środkówfinansowych składających sięnatę sumę będzie pochodzić ze sprzedaży aktywów przedsiębiorstwa. Do tej pory pod pisano kontrakty na sprzedażaktywów naftowych igazowych za 22-23 mid USD5’.
Wedle planów, BP zamierza w ciągu osiemnastumiesięcy od momentu eksplozjipo
zbyć sięaktywówwartych30mid USD na pokrycierosnących kosztów wzwiązku z katastrofą. Tę sytuację natychmiast starał się wykorzystać Sinopec, który w lip-cu złożył ofertę przejęcia części udziałów brytyjskiego przedsiębiorstwa. Została ona jednak odrzucona54. Samo zainteresowanie chińskiegokoncernuopcją zakupów świadczy dobitnie o stosowanej strategii dokonywania przejęć po korzystnych ce nachwsprzyjających warunkach rynkowych.
Podobnezachowaniemożna było zaobserwować w przypadku innego chińskie
gokoncernu, Aluminium Corporation of China (Chinalco), który podejmuje bardzo agresywne działania na światowych rynkach surowcowych. Na początku 2009roku, wokresie globalnego kryzysu finansowego, prawie doszła do skutku wielka inwe stycja Aluminium Corporation ofChinaz trzecią co dowielkości na świecie spółką wydobywcząRioTinto. Zgodnie z podpisaną 12 lutego tego rokuumową, Chinalco miało zainwestować w zadłużony koncern 19,5 mid USD (7,2 mid USD na zakup
Chińskie koncerny ruszają na podbój świata 35
wymiennych obligacji, a 12,3 mid USDna przejęcie udziałów w projektachw Chi
le, Australii, a także Stanach Zjednoczonych). W przypadku zamiany papierów dłużnychna akcjefirmy udział Chinalco współcewzrósłby tymsamym do 18%.To była już druga próba wejścia Chińczyków wRioTinto, bowiemrokwcześniej, w lu
tym 2008 roku, Chinalco wespół z amerykańskim koncernem Alcoa zakupiło 9%
udziałówRio Tinto55. Poczterech miesiącach umowa z lutego 2009 roku została jed
nak zerwana. Rio Tinto,wielokrotnie krytykowane za podpisanąumowę z Chinalco, podjęło decyzję o połączeniu kopalni rudyze światowym liderem w branży górni
czej BHP Billiton i emisji akcji. Aspiracje firmy zmierzały do zebraniawten sposób 21 mid USD na rynku finansowym. BHP zobowiązał się do wpłaty 5,8 mid USD w celu wyrównania udziałów kapitałowych z RioTinto wutworzonej spółce joint venture56. Ciekawy pozostaje fakt, że rok wcześniej BHP przedłożył ofertę przeję cia Rio Tinto wartą 66 mid USD, ale została ona wówczas odrzucona57. Zerwanie umowy z Chinalco oznaczało wypłatę przez Rio Tinto odszkodowania wwysokości 195 mlnUSD58. Warto nadmienić, że Rio Tinto, BHP i brazylijski Vale kontrolują ponaddwie trzecie światowegorynkurudą żelaza.
55 R. Keenan, Xiao Yu, Chinalco Agrees to Invest $19.5 Billion in Rio Tinto, 12 II 2009, Bloomberg, http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&refer=home&sid=ab3Z- SCc6CL8I (13 IV 2012).
56 R. Keenan, S. Raja, Rio Scraps Chinalco Deal for Share Sale, BHP Venture, 5 VI 2009, Bloomberg, http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive8rsid=aJcBWCaFKqgM&ref er=europe (13 IV 2012).
57 R. Keenan, Xiao Yu, op. cit.
58 R. Keenan, S. Raja, op. cit.
59 E. Rocha, E. Onstad, BHP Goes Hostile on $39 Billion Potash Corp Bid, Reuters, 18 VIII 2010.
60 J.T. Areddy, O. Fletcher, Beijing Says It Is Monitoring BHPs Bid for Potash, „The Wall Street Journal", 15 IX 2010.
Ciekawą strategię Chińczycy zastosowali także w odniesieniudo największego producenta potażu, kanadyjskiego koncernu Potash Corporation of Saskatchewan.
Poogłoszeniu w drugiej połowie 2010 roku informacji o próbie wrogiego przejęcia spółki przez BHP Billiton przedstawicielstwo Potash Corporation oświadczyło, iż rozpoczęło rozmowy zinnymi zagranicznymi podmiotami, w tym również chiński
mi. BHP złożyłofertę kupna na prawie 39 midUSD.Została ona jednak odrzucona przez władze spółki. W tej sytuacjiBHP zapowiedział bezpośredni wykupudziałów Potash Corporation od akcjonariuszy,zpominięciem zarządu spółki59. Pekinnatych
miast włączył się do gry, zapowiadając ustami rzecznika ministerstwa handlu, że transakcja pomiędzy dwiema dużymi firmami z pewnością zwróci uwagę całego świata i będzie miała również wpływ na Chiny. Chińska Państwowa Komisja ds.
Rozwoju i Reform zapowiedziała z kolei, że potaż jest niezbędny dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego kraju60. O tak dużym zainteresowaniu tym obsza rem świadczyfakt, że Chiny pozostająnajwiększym naświecie konsumentem pota
żu.Jeśli chodziowielkość importu, ustępują jedynieIndiom.
W Saskatchewan jest jużobecnychwiele chińskich przedsiębiorstw, co więcej, pojawiają się kolejne pomysły rozwoju współpracy. W drugiej połowie stycznia 2011 rokuCNPC oraz ministerstwods. energii i surowców zapowiedziały w Sa
skatchewan, że w niedługim czasie podpisane zostanie wstępne porozumienie do tyczące technologii poszukiwaniaenergii.Trzebapodkreślić,iżSaskatchewan po siada duże ilości ropy, gazu, uranu. Jednocześnie dysponuje aż 53% światowych rezerw potażu61.
61 Wang Ying, CNPC, Saskatchewan in Pact for Oil Exploration Technology, „China Daily”, 19 I 2011.
62 Jim Bai, Chen Aizhu, Chinas CNPCgets $30 billion...
63 PetroChina to Invest 60 bln USD Overseas over ¡0 Years, „People’s Daily” (Xinhua), 21 V2010.
M Jim Bai, Chen Aizhu, Chinas CNPC Gets $30 billion...
65 Baryłka ropy ma pojemność 159 litrów.
Chińskie koncerny mają dalsze plany ekspansji na zagranicznych rynkach.
CNPC prowadziło w2009 roku rozmowy w sprawie nabycia 75%akcji argentyń
skiego YPF znajdującego się wrękach hiszpańskiego koncernu naftowegoRepsol.
Koszty tej operacji szacowano wówczas na 14,5 mid USD62. Spółka Petrochina również ma ambitne plany rozwojowe, o czym świadczy zapowiedź przeznacze
Koszty tej operacji szacowano wówczas na 14,5 mid USD62. Spółka Petrochina również ma ambitne plany rozwojowe, o czym świadczy zapowiedź przeznacze