Szansą dla Chin w kontekście rosnących potrzeb surowcowych mogą stać się do niesienia o kolejnych odkryciach nowych złóż gazu łupkowego (shale gas). Na świecie mogą być ogromne złoża niekonwencjonalnego gazu. Szacunki Między
narodowej Agencji Energetycznej wskazują na wielkości rzędu 921 bln m3 rezerw czekających na wydobycie, co wskazywałoby na to, iż byłyby one znacznie więk sze aniżeli źródła konwencjonalne152. Dla porównania potwierdzone zasoby gazu ziemnegona świeciewyniosły 187,1 blnm3 w 2010 roku153. Eksploatacja gazu łup kowego już stała się poważnym źródłem zaopatrzenia w Stanach Zjednoczonych.
Wskaźniki produkcji z ostatnich lat całkowiciezmieniły dotychczasowąstrukturę, pozwalając Amerykanom praktycznie uniezależnić się od zagranicznych dostaw ców. Obecnieto właśnie rejon Ameryki Północnej wyraźnie przoduje w rozwoju i produkcji gazu pochodzącego z łupków. Pozytywnedoświadczenia wydobywcze z obszaruBarnett Shale w Teksasie wpłynęły na rozszerzenie projektówtego typu na innych terytoriach wUSA i w sąsiedniej Kanadzie. Wydobycie gazu łupkowe gouderza przede wszystkimw dotychczasowych czołowych producentów i sprze
dawców gazu konwencjonalnego. W gronie zagrożonych z pewnością znajduje się Rosja i tamtejszy gigant gazowy Gazprom. Amerykańskie odkrycia niewątpli
wie nie pozostają bez wpływu na ceny surowcana rynkach zagranicznych, pro
wadząc do wyraźnych spadków. Można domniemywać, że taki trend utrzymasię wnajbliższych latach. Obokzasobów północnoamerykańskich bardzo interesują
ce perspektywy wydobycia gazu łukowego stwarzają rynki w Europie (głównie w Polsce, Niemczech, Austrii) i Azji (przede wszystkim w Chinach i Indiach).
We wszystkich tych przypadkach niekonwencjonalne rezerwy surowca znacznie przewyższają zasoby konwencjonalne. Wedle szacunków Petrochina, krajowe zasoby gazu łupkowego w Państwie Środka mogą wynosić około 45 bln m3, co
sytuowałobyje w ścisłej światowej czołówce154. Największa ich koncentracja ma się znajdowaćgłówniena obszarach Xinjiangu, Shanxi oraz Mongolii Wewnętrz
nej. Szacunki MiędzynarodowejAgencji Energetycznej potwierdzają, że chińskie złoża gazu łupkowego są największe na świecie. W raporcie z 2011 roku ocenie poddano najbardziej obiecujące złożaw trzydziestu dwóch krajach. Na czele znala
zły się Chiny ze złożami szacowanymi na 36 bin m3,przed USA(24 bin m3), Argen
tyną(22 bin m3) i Meksykiem (19 bin m3)155.
l5'1 B. Farey, China May Emulate U.S. ‘Quiet Revolution’ in Shale Gas Output, 11 III 2010, Bloomberg, http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=ahD4MXgJ0CyA (13 IV 2012).
1S5 World Energy Outlook 2011 - Special Report. Are We Entering A Golden Age of Gas?, International Energy Agency, France 2011, s. 52.
154 International Energy Outlook 2009, Energy Information Administration, Office of Integrated Analysis and Forecasting, U.S. Department of Energy, Washington, V 2009, s. 37-38.
157 China Aims To Sharply Raise Shale Gas Output Capacity By 2020, „The Wall Street Journal"
1 II 2010.
Wydobycie gazu z łupków z oczywistych względów wzbudza zainteresowanie Pekinu. Prognozy długoterminowe nie pozostawiają żadnych złudzeń, kto będzie w niedalekiej przyszłościgłównym importeremtegosurowca. Wedle danychEIAkon sumpcjagazu w Chinach i Indiach będzie systematycznie wzrastać. WprzypadkuChin przewidujesięwzrost na poziomie5,2% rocznie, aIndii 4,2%156.
Tabela 20. Prognoza wielkości konsumpcji gazu ziemnego przez Chiny i Indie - 1990-2030 (w bln stóp3)
Rok Chiny Indie
1990 0,5 0,4
2005 1,7 1,3
2006 2,0 1,4
2010 2,6 1,8
2015 3,7 2,3
2020 4,6 2,8
2025 5,5 3,1
2030 6,2 3,3
Źródło: international Energy Outlook 2009, Energy Infonnation Administration, Office of Integrated Analysis and Forecasting, U.S. Department of Energy, Washington, V 2009, s. 160.
Chinystawiają sobie bardzoambitny celzwiązany zosiągnięciem w ciągu deka
dy produkcji pochodzącej z łupków napoziomie 15-30 mldm3 gazu rocznie.Obec
nie udział gazu ziemnegow bilansie energetycznym Chin wynosi zaledwie4%, jed
nak dzięki podejmowanym działaniom w2020 rokuten pułap masię zwiększyć do poziomu 10%157. Chiny skonsumowaływ 2010 roku 109 mld m3, co sugeruje, że istnieje tu szerokie pole do zagospodarowania. Prognozy długoterminowe Center for Energy Strategy Studies w Pekinie wskazują, że roczny import gazu, obejmu
Perspektywy wydobycia gazu z łupków 69
jącyrównież LNG przewożone na pokładach tankowców drogą morską, wyniesie 135 mid m3 w 2020 roku158.
158 B. Farey, op. cit.
159 Statement on U.S.- China Shale Gas Resource Initiative, 17 XI 2009, The White House, Office of the Press Secretary.
160 B. Farey, op. cit.
161 Wan Zhihong, China, US Ink Green Energy Deals, „China Daily”, 27 V 2010.
162 Terrawest Energy Corp. Announces Natural Gas Discovery, 20 V 2009, Mining Top News, http://www.miningtopnews.com/terrawest-energy-corp-announces-natural-gas-discovery.html (13 IV 2012).
I6J D. Winning, China Starts First Shale Gas Project, „The Wall Street Journal”, 27 XI 2009.
Ważnym aspektem w kontekście dokonywanej eksploracji własnych zasobów staje się podjęta w tej dziedzinie współpraca ze Stanami Zjednoczonymi. Efek tem tego było podpisane 17 listopada 2009 roku przez przywódców USA i Chin, Baracka Obamę oraz Hu Jinatao, dokumentu U.S.-ChinaShale Gas Resource Ini- dative, który określił zasady współpracy w zakresie pozyskiwania czystej energii, w tym równieżtej pochodzącej z łupków skalnych.Porozumienie obejmuje współ
pracętechniczną oraz inwestycyjną pomiędzy obydwiemastronami159 160. Doświadcze
nia Amerykanów i pomoc technologiczna z ich strony mogą okazać się kluczem dopodjęcia konkretnych działań w tejmaterii. Przedstawiciel EIARichard Newell podkreślił na początku marca 2010 roku, iż gaz łupkowy będzie stanowił „ważne źródło” gazu w Państwie Środka, pokrywając jedną czwartą krajowego wydoby cia w 2030 roku1“. Biorąc pod uwagętego typu sugestie, należy jednak pamiętać, że o ile w Stanach Zjednoczonych proces pozyskiwania gazu z łupków osadowych znajduje się w zaawansowanym stadium, otyle wChinach tematten dopierozostał podjęty. Dalszym krokiemwzmacniającym współdziałanie Chińczyków i Ameryka
nów w sektorze energetycznym było podpisanie 26 maja 2010 rokuośmiuporozu
mień dotyczących współpracy w zakresie rozwoju zielonej energii. Przewiduje się w nich przede wszystkim podjęcie wspólnych działań na rzecz energii odnawial
nej. Perspektywy tej kooperacji rysują się bardzo obiecująco, zważywszy, że każdy z krajów występujetu z innej perspektywy. Trafnie przedstawił to przewodniczący Państwowej Administracji Energetycznej Zhang Guobao, mówiąc, że Amerykanie mają w ręku atut w postaci zaawansowanej technologii, z kolei Chiny dysponują ogromnym rynkiem161.
Naterytorium Chin podjęto jużdziałania w kierunku realizacji planówwydo
bycia gazu łupkowego. W maju 2009 roku Petromin Resources Ltd. poinformował o odkryciu przez Terrawest EnergyCorporation (TWE) nowych złóż na obszarze Xinjiangu. Projekt o nazwie Liuhuanggou realizowany jest wraz z chińskim Chi
na United Coalbed Methane Corporation162. Pod koniec listopada 2009 roku został zainicjowanypierwszy wspólny projekt firm Royal Dutch Shell PLC i Petrochina związany z pozyskiwaniem gazu łupkowego na polach Changbei w południowo--zachodniej części prowincji Sichuan163. Z kolei Sinopec Group podjął współpracę z British Petroleum wzakresie poszukiwań iwydobycia gazu łupkowego na obsza
rze Kailiw prowincji Guizhou oraz HuangqiaowprowincjiJiangsu164. Royal Dutch Shell zamierza wydawać 1 mid USD rocznie do 2015 roku na projekty związane z gazem pozyskiwanym z łupków, jeśli poszukiwania zakończąsięsukcesem. Shell do początku 2011 roku dokonał w sumie siedemnastu odwiertów w poszukiwaniu złóż gazu w prowincji Sichuan165.
Sinopec and BP Join Hands to Explore Shale Gas in China, „Peoples Daily”, 19 I 2010.
165 Shell CEO Has High Hopes for Chinas Shale Gas, „China Daily”, 21 III 2011.
*“ Lin Boqiang, The Political and Economic Risks of Foreign Oil Addiction, „Global Times”, 23 VIII 2011.
W pierwszym kwartale 2011 roku Chiny przyznały osiem pierwszych konce sji na poszukiwanie gazu ze źródeł niekonwencjonalnych na terytorium własnego kraju. Pomimo ogromnego zainteresowania ze strony zagranicznych koncernów, wwyniku przyjętych regulacji prawnych, w przetargu wzięły jednak udział jedynie chińskie spółki.