poparcie dlazabiegów Pekinu, podkreślając sprawę związaną z możliwościami uruchomienia nowych tras transportowych. Kwestia ta musi być jednak umie jętnie rozgrywana. Trzeba bowiem pamiętać o niebyt sprzyjającym klimacie do dialogu po decyzji norweskiego komitetu noblowskiego, który w październiku 2010 roku uhonorował chińskiego dysydenta Liu Xiaobo pokojową nagrodą No
bla, co wywołało falę oburzenia wPaństwie Środka238.
238 A.Doyle.A.Dobbie, Despite Nobel, Norway Favors China Role in Arctic, Reuters, 2412011.
239 China to Launch 8 Antarctic, Arctic Expeditions, „Peoples Daily” (Xinhua), 26 IX 2011.
2,w Xuanli Liao, Central Asia and China's Energy Security, „China and Eurasia Forum Quarterly” 2006, t. 4, nr 4, Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program, s. 61.
Pod koniec września 2011 roku Chińska Administracjads. Arktyki i Antarkty- cy (Chinese Arctic and Antarctic Administration - CAA) ogłosiła plan zorganizo
wania pięciu ekspedycji badaniaAntarktydyoraz kolejnych trzech badania Arktyki, począwszy od2011 do2015 roku. Wtym okresie chińscy badacze mają skupić się na monitorowaniu zmian pogody iśrodowiska wregionach polarnych. Chiny planu ją budowę przed końcem 2015 roku nowego lodołamacza, który razem z lodołama-czem Xuelong (Snow Dragon), operującym na Antarktydzie, stworzy zespół badań morskich Arktyka-Antarktyda. Plan budowy lodołamacza został już zatwierdzony przezPaństwową Komisję ds. Rozwoju i Reform, dzięki czemu wniedalekiej przy
szłości Chiny będą dysponowały dwoma lodołamaczami, równolegle działającymi na północnym i południowym biegunie239.
Rywalizacjao wpływy na obszarze Arktyki została rozpoczęta. Pekin, poprzez podjętejuż inicjatywy, zademonstrował, że nie interesujego jedynie bierne obser wowanie wydarzeń, ale wyłącznie aktywneuczestnictwo w toczącym sięprocesie.
Strategiczna gra o Azję Centralną
Pekin aktywnie angażuje się także na innych frontach, szczególnie w Azji Centralnej i AmeryceŁacińskiej,oczym świadczy dużaliczbazawartych uzgodnień w branży energetycznej. Azja Centralna budzi jednak przede wszystkim zainteresowanie ze względów strategicznych. Lokalizacja sprawia, że państwa tam położonemogą sta
nowićswoistego rodzaju pomost pomiędzyEuropą aAzją. Z drugiej strony obszar ten pozostaje zasobny w surowce naturalne, co dodatkowo wzmacnia jego atrak
cyjność. Na te elementy zwracał uwagęXuanli Liao, którypodkreślał, że wejście Chin w region Azji Centralnej determinowane jest poprzez element geopolityczny, jakrównież możliwość zaspokajaniapotrzebenergetycznych240. W tych okoliczno
ściach działania Pekinu zmierzajądo ugruntowania pozycji w regionie. Stabilność lokalnych rządów i polityka bezpieczeństwa wydają się kluczowymi kwestiami w kontekście podejmowanych kroków wobec krajówcentralnoazjatyckich. Dodat kowoowa obecność wregionie uzasadnianajest historycznie.
Stosunki dyplomatyczne Chin z wszystkimi krajami Azji Centralnej zostały ustanowione tuż po uzyskaniuprzeznie niepodległości w pierwszychdniach stycz
nia 1992 roku, tuż po rozpadzie Związku Sowieckiego. Podkreśleniem znaczenia regionu w polityce Pekinu było powołanie do życia 15 czerwca2001 roku Szan-ghajskiej Organizacji Współpracy (Shanghai Cooperation Organization - SCO), w której znalazły się,obok Chin i Rosji, także Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan i Uzbekistan. Turkmenistan niezasilił tego grona z racjiprzyjętego statusu państwa wieczyście neutralnego, niemniej i ten kraj szybko znalazł się w orbiciechińskich zainteresowań. Wartonadmienić, że w organizacji status obserwatora uzyskały do
tychczas Indie, Iran,Mongolia i Pakistan. Głównymi celami działaniaorganizacji są wszechstronnawspółpracaw zakresie rozwoju dobrosąsiedzkich relacjioraz pogłę
bianiewspółpracywposzczególnych dziedzinach. Kraje członkowskie przywiązują dużą uwagę do utrzymania stabilności i bezpieczeństwa w regionie, za czym prze mawiają wspólne wysiłki w zakresie zwalczania terroryzmu,separatyzmu i ekstre- mizmu. Powstała w 2004 roku Regionalna StrukturaAntyterrorystyczna (Regional Antiterrorism Structure - RATS) stanowi mechanizm koordynujący działaniami w tym zakresie. Na przełomie września i października 2010 roku kraje członkow
skie SCO przeprowadziły największew historiiwspólne ćwiczenia wojskowe pod hasłem walki z terroryzmem („MisjaPokojowa2010”)- W szesnastodniowych ma newrachuczestniczyło ponad 5tys. żołnierzy sił powietrznych i lądowych241. Głów
nymi rozgrywającymi w ramach SCO pozostają oczywiście Chiny i Rosja, które wyznaczają zasadnicze kierunkidziałań. Warto zatem rozpatrywać funkcjonowanie tego tworupoprzezschematich wzajemnych relacji. Wydaje się, iż właśnie to forum staje się platformą równoważącą wpływy potężnych sąsiadów. Nie należy jednak zapominać, że zupełnie inne priorytety przyświecają obydwóm graczom. Dostęp do środkowoazjatyckich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego z perspektywy Chin wydaje się najważniejszą przesłanką aktywności wramach SCO, podczas gdy Ro
sja zasobna w surowcekoncentruje sięna innych elementachzwiązanych głównie z utrzymaniem swojejpozycji politycznej igospodarczej na tym obszarze. Co praw dajej deklaracje mogłyby świadczyć, że z łatwościąustępuje polainnym, niemniej fakty wydają się przeczyć takowym zapewnieniom. Wiceminister sprawzagranicz nych Grigory Karasin w swojej wypowiedzi zkwietnia 2011 roku podkreślił, że Ro
sja nie rości sobie pretensji do wyłączności wpływania naregion Azji Centralnej,co więcej nie jestrównież zaniepokojona próbami rozszerzenia swoich interesówprzez inne światowe potęgi. Zaraz jednak dodał, że działania Moskwy podyktowane są ochroną tradycyjnie strategicznych interesów w regionie. Rosja nadal uważa,że Azja Centralna może być areną szerokiej współpracy międzynarodowej w celu zapewnie nia jejstabilności, bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwojugospodarczego242.
mi pu Wen, Drills Around China Raise Temp, „Global Times”, 26 IX 2010.
242 Russia Unfazed by Foreign Presence in Central Asia, RIA Novosti, 13 IV 2011.
Podczas przypadającego na dzień 15 czerwca 2011 roku jubileuszowegoszczy
tu w Astanie przewodniczący Hu Jintao przedstawił listę priorytetów dotyczących
Strategiczna gra o Azję Centralną 155
funkcjonowania organizacji w perspektywie kolejnych dziesięciu lat. Po pierwsze, mówił o podtrzymaniu zasad traktatu o dobrosąsiedzkich relacjach, przyjaźni i współ
pracy z 2007 roku, zwiększeniu konsultacji w sprawach dotyczących podstawowych interesów krajów członkowskich,jak również zwiększeniu wzajemnego wsparciai za ufania. Wszelkie sprawy w organizacji winny być tym samym rozstrzyganena zasadzie konsensusu. Podrugie,wskazywał na konieczność usprawnienia współpracyw zakre
siebezpieczeństwai zw ększenia zdolności krajów członkowskich do walki zterrory zmem, separatyzmem i ekstremizmem oraz innymi zagrożeniami, takimi jak narkoty
ki czy zorganizowana przestępczość międzynarodowa. Po trzecie, położyłnacisk na rozwój współpracy w dziedzinie gospodarczej, stworzenie ułatwień wwymianie han dlowej i inwestycyjnej, promowanie wspólnych przedsięwzięć wzakresie transportu, energetyki i telekomunikacji orazwspieranieregionalnej integracji gospodarczej. Przy tej okazji Hu zapowiedział, że Chiny będą kontynuować udzielanie preferencyjnych pożyczek krajom SCO,a także będą dążyćdoprzekształceniaEuroazjatyckiego Forum Gospodarczego (Euro-Asia Economic Forum) oraz Targów i Wystaw Chiny-Azja-Europa (China-Asia-Europe Expo) wregionalne platformy współpracygospodarczej.
Po czwarte,zaproponował zwiększenie wymiany osobowej w obszarach związanych z kulturą, edukacją, ochroną zdrowia orazturystyką, co ma służyć pogłębieniu wza jemnego zrozumienia pomiędzy narodami, jak również zwiększeniu społecznego po
parciadladalszego rozwoju SCO243.
243 Chinese President Charts Priorities for SCO's Development, „People’s Daily” (Xinhua), 15 VI2011.
244 Sochi Quartet Summit to Focus on Afghan Settlement, Terrorism, RIA Novosti, 17 VIII2010.
245 Medviedev Suggests Reviving Sowiet-Era Projects in Afganistan, RIA Novosti, 18 VIII 2010.
Rosja łatwo nieoddaje pola w AzjiCentralnej, czego dowodem mogły byćchoć by poszukiwania alternatywy wobec SCO. Z dużą uwagą zarówno w Pekinie, jak i w New Delhi obserwowane będą choćby działania nowej inicjatywy współpracy czterech krajów: Rosji, Afganistanu, Pakistanu i Tadżykistanu. Sama idea powoła nia dożycia takiegoforum była pomysłem prezydenta Tadżykistanu Emomali Rah- mona. Pierwsze spotkanieprzywódcówtych czterech krajów w tej formuleodbyło się 30 lipca 2009 roku w Duszanbe, kolejne miało miejsce 18 sierpnia 2010 roku w Soczi. Ostatni szczytzdominowały kwestie związane z sytuacją wAfganistanie, sprawa rozwoju gospodarczego w tym kraju oraz całymregionie, walka z terrory
zmem oraz przeciwdziałanie handlowi narkotykami. Dyskutowanotakże nad spra wami wzajemnej współpracy gospodarczej i realizacją projektów energetycznych w regionie244. Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew zaproponował podjęcie na nowo projektów z czasów sowieckich dotyczących Afganistanu. Przypomniałprzy tym,żete czterykraje w poprzednim okresie miały zainicjowanych wiele projektów związanych z energetykąoraz rozwojem społecznym245.
To niejedyny pomysł Moskwy związany z próbami reaktywowania wpływów na obszarze posowieckim. Na początku października 2011 roku na łamach dziennika
„Izwiestija”pojawiłsięartykuł premiera Władimira Putina, w którymzaproponował
on, by na bazie Unii Celnej oraz Wspólnego Obszaru Gospodarczego246, obejmują
cych Rosję, Białoruś i Kazachstan, powstała Unia Euroazjatycka. Miałabyonaod
grywać rolę pośrednika pomiędzy dwiema przestrzeniami, europejską i azjatycką.
Projekt ma charakter otwarty. Potencjalny związek, jak napisał Putin, nie będzie nowym Związkiem Sowieckim i nie będzie zastępował Wspólnoty Niepodległych Państw, leczma stanowićskuteczną więź pomiędzyEuropą aregionemAzji iPacy
fiku, zakładając ścisłą koordynację polityk gospodarczych iwalutowych247. Moskwa szczególnie liczy na akces Ukrainy, niemniej ta odmawia z uwagi naalternatywę, jaką stwarza UniaEuropejska.
246 Unia Celna została utworzona przez Rosję, Białoruś i Kazachstan 1 lipca 2010 roku.
Jednolita przestrzeń gospodarcza zaczęła funkcjonować 1 stycznia 2012 roku. W maju 2011 roku Putin mówił, że przygotowania do podpisania porozumienia w sprawie Unii Gospodarczej Eurazji muszą zostać zakończone do dnia 1 stycznia 2013 roku. Nowa Unia będzie tworzona na bazie Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej (EurAsEC), skupiając Rosję, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan i Uzbekistan (Putin says deal on Eurasian Economic Union must be ready by 2013, RIANovosti, 19 V 2011).
147 Customs Union, Common Economic Space to Underlie Eurasian Union - Putin, RIA Novosti, 4 X 2011.
W obydwóch inicjatywach nie uczestniczą inne wielkie mocarstwa, takie jak USA, Chiny czy Indie, co pokazuje, że Rosja stara się wytworzyć wobec nich re alną przeciwwagę w regionieAzji Centralnej. Jej aspiracje wiążą się z chęcią od grywania wiodącej roli w szeroko pojętym obszarze posowieckim.W Azji Central nej pojawienie się nowych form współpracy stwarza poważną alternatywęwobec Szanghajskiej Organizacji Współpracy. Wprawdzie Rosjanie od początku zwraca li uwagę na komplementarny, a nie konfrontacyjny charakter tych przedsięwzięć wobec SCO, niemniej wydaje się, iż tego typu deklaracje niezbyt korespondują z rzeczywistymi intencjamiMoskwy. Mówiąc o aspiracjach Rosjan, nie należy za
pominać także o ich obawach związanych ze stabilnościąregionu(chodzi głównie o Afganistan), co po wycofaniu się wojsk amerykańskich z tego obszaru będzie sprawą priorytetową.
Kazachstan
Najważniejsze miejsce w chińskich planach energetycznych na mapie centralno-azjatyckiej przypada Kazachstanowi. Kraj ten odgrywa zasadniczą rolę zarówno w kontekściegeopolitycznym, jak i gospodarczym. W 2010 roku wartość wzajem nych obrotów handlowychzamknęła się na poziomie 20,4 mld USD,co sytuowało Kazachstan na pierwszym miejscu wśród centralnoazjatyckich partnerów handlo wych Pekinu.
Kazachstan 157
Tabela 33. Obroty handlowe Chin z krajami Azji Centralnej (w mld USD) - 2009
Państwo Import
z Chin
Eksport
do Chin Łącznie
Kazachstan 7,83 6,30 14,13
Kirgistan 5,28 0,05 5,33
Uzbekistan 1,57 0,35 1,92
Tadżykistan 1,22 0,18 1,40
Turkmenistan 0,92 0,04 0,96
Afganistan 0,21 0,00 0,21
Źródło: opracowanie własne na podstawie China Statistical Yearbook - 2010, National Bureau of Sta
tistics of China, China Statistic Press, Beijing 2011.
W sensie geopolitycznym, jak słuszniepodkreślał Ji Zhiye, prodziekan z Chiń
skiego Instytutu Współczesn ch Stosunków Międzynarodowych (China Institutes of Contemporary International Relations- CICIR), Kazachstan pozostajeważnym aktorem wburzliwym regionie Azji Centralnej, pełniąc istotnąrolę stabilizującą248. W czerwcu 2011 roku przewodniczący Hu Jintao mówił opogłębianiu współpracy na płaszczyznach gospodarczej i handlowej, energetycznej oraz w innych obszarach związanych głównie z bezpieczeństwem249. Wydane w tym samym czasie wspólne oświadczenieprzywódców obydwóch krajówmówiłoo współpracy w sektorach po
litycznym, gospodarczym, energetycznym i transportowym. We wzajemnych obro tach handlowych wyznaczono sobie cel osiągnięcia do2015 roku poziomu 40 mld USD.JednocześniePeople’sBank of China podpisał zBank ofKazakhstan umowę walutową swap nasumę 7,5 mid RMB (1,15 mid USD). Porozumieniezostało za warte na trzy lata, z opcją przedłużeniazazgodą obu stron. W dziedzinie energe
tycznej padły zobowiązania dotyczące podjęciadalszychprac nad budową drugiego etapu gazociągu Chiny-Kazachstan. Sugerowano również powołanie spółki joint venture, która miałaby zająć się stworzeniem parku przemysłowego oraz centrum komputerowego w Kazachstanie. Zkolei przy udzialeekspertów obydwóch krajów miały zostaćokreślonemożliwości budowylinii kolejowej dużej prędkości łączącej Ałmaty zAstaną250.
244 Wu Jiao, Hus Visit to Strengthen Kazakh Ties, „China Daily”, 13 VI 2011.
249 Chinese President Expects Continued Improvement ofSino-Kazakhstan Relations to Achieve New Progress, „Peoples Daily” (Xinhua), 11 VI 2011.
250 Wu Jiao, China, Kazakhstan Agree to Closer Ties, „China Daily”, 14 VI 2011.
251 Backgrounder: Basic Facts About China-Kazakhstan Relations, „Peoples Daily” (Xinhua), 29 X 2008.
W 2005 roku ustanowiono strategiczne partnerstwo pomiędzy obydwoma kra
jami. W listopadzie 2007 roku prezydent Nursułtan Nazarbajew określił Chiny mianem jednego z najważniejszych partnerów politycznych i gospodarczych Ka
zachstanu, a dalsze wzmacnianie więzi uznałza ważną wytyczną własnej polityki zagranicznej251. Podczas spotkania głów państw w grudniu2009 roku padłazapo
wiedź rozwoju strategicznego partnerstwa. Hu Jintao przedstawił wówczas pięcio
punktowyplan rozwoju bilateralnychstosunków.Odniósłsię do kwestii związanych z pogłębianiem wzajemnego zaufania politycznego poprzez utrzymywanie kon
taktów na najwyższym szczeblu. Mówił także na temat rozwoju współpracy oraz wymian ministerialnych i parlamentarnych, rozwoju współpracy w sektorze ener
getycznym i górniczym, współpracy w sektorach pozaenergetycznych, współpracy w sektorze finansowym, a także wymianyosobowej i współpracy na płaszczyźnie kulturalnej. W trakcie tego spotkania padłaz ust Hu Jintao zapowiedź udzielenia Kazachstanowi pożyczki wwysokości 10 mld USD, przeznaczonej głównie na roz
wój sektora energetycznego igórniczego. W odniesieniu do wymianyosobowej za proponowano zwiększenie ze stu do dwustu liczby kazachskich studentów, którzy rokrocznie przebywająw Państwie Środka na stypendiach rządu chińskiego252.
252 China, Kazakhstan Pledge to Strengthen Strategie Partnership, „China Daily” (Xinhua), 13 XII2009.
253 Szerzej na temat Xinjiangu zob.: Development and Progress in Xinjiang (IX 2009); History and Development of Xinjiang (V 2003), White Papers of the Information Office of the State Council of the People’s Republic of China, Foreign Language Press, Beijing 2009.
254 Most People of Xinjiangs 10 Major Ethnie Minority Groups Believe in Islam, „Global Times”, 21 IX 2009.
255 China Statistical Yearbook - 2010.
Kluczową rolę w relacjach wzajemnych odgrywa region przygraniczny Xin- jiang, czyli dawny Turkiestan Wschodni. W języku chińskim Xinjiang oznacza
„nowąrubież”253. O geopolitycznym znaczeniu RegionuAutonomicznegoXinjiang świadczy to, iż graniczy on w sumie z ośmioma państwami (Mongolią, Rosją, Ka
zachstanem, Kirgistanem,Tadżykistanem,Afganistanem,Pakistanem orazIndiami).
Przezwieki terytorium to stanowiło punktprzenikania się odmiennych kultur. Róż
norodność religijna i etniczna decydowały ojego kształcie politycznym, społecz
nym i gospodarczym. Należy wspomnieć, iż przemożny wpływna mozaikękulturo wą regionu wywarłykontakty handloweprowadzone przez Jedwabny Szlak. Biorąc pod uwagę powyższeelementy, trzeba zauważyć, że obszar ten należał do najbar dziej niestabilnych. Z informacji zawartych w Białej Księdzewydanej przez Biuro Informacji Rady Państwowej wynika, że większość osób spośród dziesięciu głów nych grup etnicznych Xinjiangu, wsumie ponad 11,3 min osób, wyznaje islam254.
W 2009rokuw Xinjiangu zamieszkiwało 21,59 min osób255, z czego większość sta nowili Ujgurzy, przy nieco mniejszej liczbieChińczyków Han. Jeśli do tegododać niewielkie skupiska ludności pochodzenia kazachskiego, tadżyckiego,mongolskie
go, mniejszości Xibe, Dongxiangczymuzułmanów Hui, wówczas łatwo zauważyć, że rejon ten może stanowić potencjalne zarzewie konfliktów. Szczególnie groźne z punktu widzenia władz centralnych pozostają ruchy o charakterze terrorystycz nym,separatystycznym lubekstremistycznym. Dlatego w kategoriach wymiernego sukcesu Pekinu należy postrzegać umieszczenie Islamskiego Ruchu Wschodniego Turkiestanu (East Turkistan Islamie Movement - ETIM) na amerykańskiej liście ugrupowań terrorystycznych w 2002 roku, będące następstwem poparcia udzielo
nego Waszyngtonowi w walce z terroryzmem po atakach na World Trade Centre z 11 września 2001 roku. W ślad zaAmerykanami działania skierowaneprzeciwko
Kazachstan 159
organizacjom islamskim podjęły władzeKirgistanu. 20 listopada 2003roku tamtej
szy SądNajwyższy wprowadziłzakazaktywności na terytorium Kirgistanudlaczte rechtego typuorganizacji: Hizb ut-Tahrir,Islamskiego RuchuUzbekistanu, a także Organizacji Wyzwolenia Wschodniego Turkiestanu oraz Islamskiej PartiiWschod
niego Turkiestanu. Dwa ostatnie ugrupowania to organizacje ujgurskie256.
256 S. Zapaśnik, „Walczący islam” w Azji Centralnej. Problem społecznej genezy zjawiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 147, Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna.
257 Closer China-Kazakhstan Cooperation Helps Xinjiang’s Development: Chinese Ambassador, Xinhua, 22 VIII 2009.
258 Work on Free Trade Zone on the Agenda, „China Daily”, 2 XI 2004.
259 Xinjiang to Open Second Border Trade Market to Kazakhstan, „Peoples Daily” (Xinhua), 13112006.
260 Western China to Become Hub for Foreign Investment: Official, „People’s Daily” (Xinhua), 1 IV 2011.
Xinjiang odgrywa szczególną rolę w aspekcie gospodarczym,stanowiąc ważny pomost pomiędzy Chinami a AzjąCentralną. O szczególnej roli tego regionu niech świadczy fakt, iż w 2008 roku obroty wzajemne pomiędzy Kazachstanem a samym Xinjiangiem wyniosły9,07 mid USD. Zważywszy, że całość kazachsko-chińskiej wymiany handlowej zamknęła się wówczas kwotą 17,55 mid USD, oznacza to, iż Xinjiang kumulował ponad połowę tej sumy. Zdaniem ambasadora Chin w Kazach
stanie Cheng Guopinga Xinjiangz uwagi na posiadane zasoby ludzkie oraz geogra ficzną lokalizację powinien być traktowany jako pomost i centrum logistyczne dla chińskich przedsiębiorstw eksportujących swoje produkty do Kazachstanu i pozo
stałychkrajów Azji Centralnej257.
Rozwój powiązań gospodarczych Xinjiangu z krajami sąsiedzkimi doprowadził do powstania w 2003 roku Strefy Wolnego Handlu w Horgos(Horgos Free Trade Zone) na granicy z Kazachstanem. Horgos pozostajenajwiększym lądowym portem na zachodzie Chin. To część inicjatywy ogłoszonej podczas szczytu Szanghajskiej Organizacji Współpracy w 2003 roku przez premiera Wen Jiabao, mówiącejo stwo rzeniu wprzyszłości strefywolnego handlupomiędzy Chinami aAzjąCentralną258. Na początku 2006 roku na granicy chińsko-kazachskiej uruchomiono drugą Strefę Przygranicznego Handlu Jeminay (JeminayBorder Trade Zone)259.
Wicedyrektor wydziału inwestycji zagranicznych w ministerstwie przemysłu Cao Hongying zapowiedział na początku 2011 roku, iż chiński rząd planuje w ra mach XII Planu Pięcioletniego (2011-2015) uczynić zachodnie regiony kraju bar
dziej atrakcyjnymi dlazagranicznych inwestorów. Caozaznaczył, że oczekujeszyb
kiego wzrostu inwestycji zagranicznych wzachodnich Chinach w nadchodzących latach ze względu naobfitew tymrejonie zasoby naturalne, jak i ogromny potencjał tamtejszego rynku260.
W Xinjiangu realizowanychjest szereg przedsięwzięć mających na celu zdy
namizowanie lokalnego rozwoju. Niedobór wody powodowany długookresowy mi suszami wpływa na sposób gospodarowaniaw Xinjiangu. Rozwiązaniem tych
problemówma być budowarurociągu, którym transportowana byłabywoda z rejo nu Zatoki Bohaido Xinjiangu. Projekt ma przyczynić się do zdynamizowania tam
tejszej gospodarki. Woda pompowana na długość ponad 618 km płynie przez Cha- oyang i Chifeng doXilinhot w Mongolii Wewnętrznej. Planzakładarozszerzenie tej liniido Xinjiangu (Kotlina Turfańska)261.
261 Jiang Xueqing, Shao Wei, Is Water Pipeline Project Merely a Pipe Dream?, „China Daily”, 29X12010.
262 China Builds New Silk Roads to Revive Fortunes of Xinjiang, „People’s Daily” (Xinhua), 2 VII 2010.
265 Kazakh Airline to Open New Route to Urumqi, „China Daily” (Xinhua), 23 VI 2010.
Xinjiang powoli staje się ważnym węzłem komunikacyjnym. O znaczeniu, ja
kie przypisywanejest tej kwestii, świadczy zapowiedźchińskich władz budowy do 2015 roku sześciu nowych lotnisk w tym regionie. Plany mówią o rozwoju sieci powiązań lotniczych łączących Urumqi ztakimi miastami, jak Stambuł, Dubaj, Sa- markanda, Jekaterynburg czy Tbilisi. Z dużym rozmachem podchodzi się także do planówzwiązanych z rozbudowąsieci kolejowej, której długość ma zwiększyć się z obecnych prawie 3,6 tys. km do ponad 12 tys. km w ciągu najbliższej dekady.
Zgodnie zinformacjami przekazanymiprzez ministerstwokolejnictwa, w tym okre sie Chiny planują zainwestować 310 mid RMB. Nowe linie połączą XinjiangzPa
kistanem, Uzbekistanem i Kirgistanem. Inwestycje w Xinjiangu obejmą takżeinfra
strukturę drogową.Dodatkowe 120 mid RMB(może nawet 140 mid RMB)zostanie przeznaczonena modernizację sieci drogowej w Xinjiangu, włączając w to ponad 7 tys. km dróg szybkiego ruchu.Chinywtymprzypadku nawiązują do tradycyjnych tras komunikacyjnych, mówiąc o reaktywacji Jedwabnego Szlaku262. W związku z rozszerzającymi się powiązaniami w połowie 2010 rokukazachskie linie lotnicze Air Astanapoinformowały o uruchomieniu nowych połączeńpomiędzy stolicąkra
ju Astaną a Urumqi. To kolejne połączenie lotnicze, obok dwóch już istniejących tras. AirAstana uruchomiłw grudniu 2002 roku połączenie z Ałmaty do Pekinu, a w listopadzie 2008 roku z Astany do Urumqi. Na podejmowane decyzje z pew
ju Astaną a Urumqi. To kolejne połączenie lotnicze, obok dwóch już istniejących tras. AirAstana uruchomiłw grudniu 2002 roku połączenie z Ałmaty do Pekinu, a w listopadzie 2008 roku z Astany do Urumqi. Na podejmowane decyzje z pew