Można założyć zdużym prawdopodobieństwem, żewzrost zapotrzebowania na produkty ropopochodne w Państwie Środka będzie oscylował na poziomie 4-5%
rocznie w latach 2010-2015. ZhangFuqin z Chińskiego Instytutu Nafty i Inżynierii (China Petroleum Planning and Engineering Institute) prognozował, że Chiny będą potrzebowały w 2010 roku 216 min ton produktówropopochodnych, pięć lat póź niej 286 min ton, a za dziesięćlatjuż336 min ton110 111.
110 Chinas Demand for Oil Products to Grow 5% Annually", „Peoples Daily” (Xinhua), 26 III 2010.
111 China Plans to Double Natural Gas Output by 2015, „Beijing Review” (Xinhua), 8 I 2009.
112 Nuke Power Capacity Set to Increase, „China Daily”, 4 II 2009.
China Eyes 20% Renewable Energy by 2020, „China Daily", 20 VI 2009.
Sprawę komplikuje fakt, iż Chiny nie zamierzają wnajbliższej przyszłościzna
cząco zwiększać wydobycia.Planypodniesienia rocznej produkcji węgla do pozio
mu 3,3 min ton (wzrost o 30% w porównaniu z 2007 rokiem) i ropydo poziomu 200 min tonw 2015 roku (wzrost o 7%),jak również podwojeniedotychczasowego wydobycia gazu, którego roczna produkcja ma wynieść 160 mld m3 w 2015 roku, nie poprawią znacząco tej niekorzystnej sytuacji1". Nie zaskakuje zatem pojawie
nie się w tej przestrzeni nowych pomysłów. Przejawem tego była choćby decyzja rządu związana z przeznaczeniem 580 mld RMB (85 mld USD) w 2009 roku na sektor energetyczny, w tym również na alternatywne źródła energii, tj. elektrownie atomowe i wiatrowe. W odniesieniu do tego wątku warto zauważyć, że aktualnie Pekin opiera sięprzede wszystkim na elektrowniach węglowych. W ciągu trzech lat wChinach przewidywano budowę ośmiu nowychsiłowni jądrowychz szesnastoma reaktorami. Na przestrzeni dekady z siłowni jądrowych ma pochodzić przynajmniej 5% prądu zużywanego w kraju. Dla porównania, obecnie istniejących jedenaście reaktorów dostarcza zaledwie 1% potrzebnej energii112. Plany Pekinu zmierzają do wykorzystywania w szerszym stopniu energii słonecznej i wiatrowej. Dzięki temu do 2020 roku jedna piąta energiipochodziłaby ze źródełodnawialnych113.
Restrukturyzacja sektora naftowego
W lipcu 1955 roku powołano do życia ministerstwo przemysłu naftowego ChRL, które przejęło kontrolę nad procesem produkcji i poszukiwań ropy i gazu w Chi
nach, a takżenad rozwojem sektora ztym związanego. Na bazietego ministerstwa 17 września 1988 roku powstało przedsiębiorstwo państwowe China National Pe troleum Corporation (CNPC). Wzwiązku ze zmianami na chińskim rynkupaliwo
wym w latach90. komunistyczne władze doprowadziłydo istotnych przekształceń wramach krajowego sektora naftowego. W ich następstwie 17 września 1998 roku utworzono zreorganizowany China National Petroleum Corporation Group(CNPC Group). Niemal w tym samym czasie zrestrukturyzowano również koncern China Petrochemical Corporation (Sinopec). Strefy oddziaływań tych dwóch koncernów rozłożyły się regionalnie. Pierwszy z nich podjął operacjew północno-wschodniej
części kraju, podczas gdydrugi napołudniu. Sinopecoddał cztery rafinerie na pół nocy na rzecz CNPC, otrzymując jednocześnie osiem pól naftowych napołudniu.
CNPC kontroluje dwie trzecie mocy produkcyjnych w przemyśle naftowym. Od powiada także za wszystkie operacje typu upstream związane z ropą i gazem na lądzie, włączając w to płytkie wody. CNPC pozostaje krajowym gigantem w za kresie produkcjiropy naftowej i gazuziemnego. Zgodnie z przedstawionymi przez koncern danymi na dzień 31 grudnia 2010 roku wydobycie ropy naftowej wynosi ło 2,83 min baryłek dzienne, a gazu ziemnego 8,02 stóp3 dziennie. W tej sytuacji CNPC kumulował 52% krajowejprodukcjiropy i 75%gazu.Ogólna długość krajo wych rurociągówbędących własnością tego przedsiębiorstwa wynosiła 56 865 km, z czego 14 807km przeznaczonych było do przesyłu ropy (prawie 70% ogólnej licz
by krajowych linii przesyłowych),32 801 km do przesyłu gazu (prawie 80%) oraz 9257 km do przesyłu produktów rafinowanych1N. Wpołowie 2011 rokupracęroz
począł drugi chiński gazociągZachód-Wschód. Wartość tego projektu wyceniono na 142,2 mld RMB (21,88mld USD). Wmomencie ukończenia budowy w czerwcu 2012 rokururociągiem będzie płynąć 30 mld m3 surowcarocznie zAzji Centralnej doXinjiangu, a dalej do delt rzeki Jangcy orazRzeki Perłowej. Realizacja projektu pozwoli zaoszczędzić 76,8 min ton węgla i jednocześnie zmniejszyć emisję dwu
tlenku węgla o 130 min ton oraz dwutlenku siarki o 1,44 min ton. Pierwszy rurociąg Zachód-Wschód rozpoczął działalność w 2004 roku, transportując 12 mld m3 gazu rocznie z Basenu Tarim w Xinjiangu do Szanghaju. Zzapowiedzi wiceprzewodni czącego CNPC Liao Youngyuanawynika, że Chiny planują budowę trzeciego ga
zociągu Zachód-Wschód, co pozwoliłoby transportować 20 mldm3 gazuziemnego rocznie zAzji Centralnej. Dodał jednocześnie, że czwarta, a nawet być może piąta nitka będzie budowana w przyszłości114115.
114 CNPC at a Glance, 31 XII 2010, China National Petroleum Corporation, http://www.cnpc.
com.cn/en/aboutcnpc/cnpcataglance (13 IV 2012).
1,5 Zhang Qi, West-East Gas Pipe Begins Service, „China Daily”, 1 VII 2011.
116 Sinopec to Invest 100 bln Yuan in New Refinery in East China, „People’s Daily” (Xinhua), 18 VI2011.
117 Ibidem.
Sinopec z kolei kontroluje ponad połowę zdolności rafinacyjnych kraju. Odpo wiada za proces przetwarzania ropy naftowej i dystrybucję produktów. W kwestii najnowszych wielkich przedsięwzięć tego koncernu warto wspomnieć, iż planuje on zainwestowanie 100 mld RMB (15,43 mld USD) w budowę nowego kompleksu rafinacji w Xuwei NewAreawmieście Lianyungang w prowincji Jiangsu. Dzięki realizacji tego projektu roczne zdolności przetwórcze wynosiłyby 32 minton. Budo wa miałaby się rozpocząćw 2013 roku i zostać ukończona trzy lata później116.
Dwaprzywołane koncerny, Sinopec i CNPC, odgrywająkluczową rolę w sek torze rafineryjnym, kontrolując odpowiednio 50% i 35% ogólnych mocy produk
cyjnych. Plany Państwowej Administracji Energetycznej zakładały wzrost zdol ności produkcyjnych do 8,8 min baryłek w 2011 roku, przy poziomie 6,4 min baryłek w styczniu 2009 roku117. Sinopec już określił zasady zwiększenia wydo
Restrukturyzacja sektora naftowego 55
bycia ropy i gazu w północno-zachodnich obszarach Chin w związku z rosnącym zapotrzebowaniem krajowym. Plany zakładają produkcję 15 min ton w 2015 roku oraz 25 minton w 2020 roku (wzrosto 67%)"’.
Wkrótce po rozpoczęciu działalności CNPC i Sinopec odnotowały debiut na giełdzie. W latach 2000-2002 nastąpiła publiczna emisja ich akcji. Warto zaznaczyć, że zarówno Petrochina (spółka powstała 5 listopada 1999 roku w ramach dokona
nej przez rząd restrukturyzacji energetycznego monopolisty CNPC), jak i Sinopec znajdują się obecnie w gronie dominujących firm na świecie pod względem war
tości rynkowej. W zestawieniu największych korporacji „Fortune” Global 500 za 2008 rok znalazły się wszystkie chińskie koncerny paliwowe: Sinopec (dziewiąte miejsce), CNPC (trzynaste) oraz CNOOC (trzysta osiemnaste). Magazyn „Fortu nę”, przedstawiając dane za 2008 rok, wśród chińskich firm z największymiprzy
chodami ze sprzedaży na czele umieścił Sinopec (dochód 207 814 mlnUSD) oraz spółkęPetrochina (181 122mlnUSD)"9.W2009 roku wyniki chińskich koncernów były jeszcze lepsze. Na liście „Fortune” Global 500 Sinopec awansował na siód mą pozycję(dochód 187 518 mlnUSD), CNPC na dziesiątą (dochód 165 496 min USD), a CNOOC na dwieście pięćdziesiątą drugą (dochód 30 680 mln USD)'20. Rok2010 po raz kolejnypotwierdził trend wzrostowy. W opublikowanej w lipcu 2011 roku liście magazynu „Fortune” Global 500 znalazło się w sumie sześćdzie
siąt dziewięć chińskich przedsiębiorstw(wespół z tajwańskimi), aż o szesnaście więcej aniżeli w roku poprzednim. W tym zestawieniu Chiny ustępowały miejsca jedynie Stanom Zjednoczonym, które na wspomnianej liście były reprezentowane
przez sto trzydzieści trzy firmy. Trzecia w zestawieniu Japonia posiadała sześćdzie
siąt osiem przedsiębiorstw. Stawce przewodził Walmart Stories złącznym docho
dem na poziomie 421,849 mln USD, przed Royal Dutch Shell (378,152 mln USD) i Exxon Mobil (354,674 mln USD). W pierwszej dziesiątceznalazły się trzy chiń skie firmy: na piątej pozycji Sinopec Group (273,422 mln USD), naszóstej CNPC (240,192 mln USD), a siódmej State Grid (226,294 mln USD).Na sto sześćdzie
siątej drugiej lokacie uplasował się inny koncern naftowy -CNOOC(52,408 min USD)118 * 120 121. W lipcu 2011 roku magazyn „Fortunę” przedstawił również listę pięciuset największych chińskich przedsiębiorst- 2010roku. Stawce drugi rokz rzęduprze
wodził Sinopec z dochodem 1,91 bln RMB (293,74 mid USD), przed CNPC (1,47 bin RMB, 227,26 mid USD) oraz China Mobile (485 bln RMB, 74,98 mln USD).
Łączny dochód pięciuset przedsiębiorstw wyniósł 18,9 bin RMB(2,92 mid USD), czyli o 38% więcej w porównaniu z rokiempoprzednim. Stanowiłotojednocześnie 47% chińskiego PKB122.
118 Sinopec's Target, „Shanghai Daily”, 7 II 2009.
Global 500, „Fortune”, 20 VII 2009; What Are Chinas Top 10 Chinese Companies, „Peoples Daily”, 14 X 2009.
120 Global 500, „Fortune”, 26 VII 2010.
121 Global 500, „Fortune”, 25 VII 2011.
122 Sinopec Again Tops List of500 Leading Chinese Enterprises, „Global Times”, 13 VII 2011.
W branży naftowej,obok CNPC i Sinopec, działały jeszcze dwa przedsiębior stwa, tj. China National OffshoreOil Corporation (CNOOC) oraz China National Star Petroleum (CNSP). Tenostatni niewielki koncern, utworzony w1997roku, po trzech latach działalności połączył się z Sinopec. Z kolei China National Offshore Oil Corporation, powstały w 1982 roku, podjął działalność związanąz eksploracją zasobów surowców w strefie przybrzeżnej. CNOOC posiada cztery spółki zależ ne (Bohai, Morze Wschodniochińskie, WschodnieNanhai,Zachodnie Nanhai) oraz szeregwyspecjalizowanych przedsiębiorstw.