Od wczesnych lat dziewięćdziesiątych kraje rozwijające się, m.in. tygrysy azjatyckie notują szybki wzrost ZIB. Według Dunninga [2000], przewagi konkurencyjne korporacji transnarodowych z krajów rozwijających się istotnie różnią się od przewag firm z krajów rozwiniętych. Na bazie doświadczeń tej drugiej grupy gospodarek budowane były dotychczasowe teorie zagranicznych inwestycji bezpośrednich. World Investemnt Report identyfikuje trzy główne segmenty konkurencyjności KTN z krajów rozwijających się: (1) fachowa wiedza i przewagi własnościowe oparte na rozwoju technologicznym w różnych gałęziach przemysłu,(2) korzyści z uzyskanego dostępu do krajowych zasobów oraz (3) korzyści uzyskane dzięki specjalizacji w ramach części łańcucha wartości [UNCTAD 2006].
Przewagi te pozwalają przedsiębiorstwom skutecznie konkurować z KTN krajów rozwiniętych i angażować się w kapitałochłonne projekty inwestycyjne. Część firm stara się pozyskać aktywa strategiczne, centra R&D, technologie, marki, sieci dystrybucji czy kompetencje menedżerskie. Ten typ inwestycji jest określany w literaturze jako rozszerzanie aktywów (asset augmenting). Chiny, posiadając duże środki finansowe akumulowane na państwowych funduszach majątkowych mają szerokie możliwości pozyskiwania aktywów, jednak ten typ inwestycji nie jest dominujący na rynkach Ameryki Łacińskiej.
Tradycyjne teorie ZIB podkreślają przewagi własnościowe firm w procesie internacjonalizacji, w związku z czym są bardziej odpowiednie dla wyjaśniania ekspansji inwestycyjnej krajów rozwiniętych w rozwijających się. Chiny to nie tylko największy
rozwijający się kraj, ale również druga największa gospodarka na świecie, będąca w nieustannej transformacji od ponad trzech dekad. Wprowadzane reformy pozwoliły
chińskim przedsiębiorstwom nabyć pewne niepowtarzalne cechy wskutek warunków rynkowych, w jakich dotychczas funkcjonowały. Niezbędna jest zatem adaptacja istniejących teorii lub stworzenie nowych ram teoretycznych.
Zgodnie eklektycznym paradygmatem Dunninga (OLI), podjęcie inwestycji przez
przedsiębiorstwo wymaga spełnienia przez nie trzech warunków: przewagi własnościowe (O – Ownership), przewagi lokalizacyjne (L - Location) oraz przewagi internalizacji (I - Internalization). Przewagi własnościowe stanowią posiadane przez przedsiębiorstwa
zasoby umożliwiające ekspansję zagraniczną oraz zwiększające konkurencyjność przedsiębiorstwa. Przewagi lokalizacyjne odnoszą się do czynników związanych z krajem przyjmującym ZIB (zasoby naturalne, podatki, poziom wynagrodzeń etc.), natomiast
173
przewagi internalizacji zależą od możliwości wykorzystania kluczowych kompetencji KTN na rynku międzynarodowym.
Alternatywną i zarazem jedną z najnowszych koncepcji wyjaśniających ekspansję inwestycyjną korporacji transnarodowych z regionu Azji i Pacyfiku przedstawił Mathews [2006]. Zgodnie z nią przedsiębiorstwa chińskie, jako stosunkowo nowy element gospodarki światowej, nie opierają swoich działań na posiadanych zasobach jak w przypadku większości KTN z tzw. triady (USA, Unia Europejska, Japonia), a wykorzystują ZIB celem pozyskania nowych zasobów, których innymi sposobami nie mogłyby pozyskać. Model LLL Mathewsa stanowi zatem alternatywę dla paradygmatu eklektycznego, a jego konstrukcja została zarysowana szerzej w rozdziale 1.
Model LLL wydaje się stanowić interesujące ramy teoretyczne z uwagi zacofanie technologiczne oraz pewne braki w umiejętnościach menedżerskich chińskich firm. Linkage oznacza w tym kontekście zdolność do identyfikacji i likwidacji pewnej luki istniejącej w przedsiębiorstwie. Na rodzimym rynku chińskie przedsiębiorstwa znane są z silnego zaangażowania w poszukiwanie nowych możliwości oraz wydajności Ich ekspansja zagraniczna może zatem być postrzegana jako pewne przedłużenie tych wysiłków. Leverage oznacza możliwości wykorzystania kompetencji przedsiębiorstw, dzięki którym możliwe jest, we współpracy z podmiotami zagranicznymi, osiągnięcie przewagi na danym rynku [Peng, 2011]. Learning z kolei jest chyba najbardziej niezwykłym wśród motywów/procesów wyodrębnionym przez Mathewsa. Zgodnie z nim chińskie przedsiębiorstwa w odróżnieniu od zachodnich, które przekazują wiedzę „jak coś wykonywać”, same są gotowe do przejmowania nowych kompetencji czy technologii od lokalnych podmiotów gospodarczych.
Oba modele prezentują zatem dwa odmienne ujęcia: Paradygmat Eklektyczny jest bardziej skoncentrowany na wnętrzu przedsiębiorstwa, podczas gdy model LLL skupia się na aspektach zewnętrznych działalności. Model OLI traktuje firmę jako podstawową jednostkę analizy, nie biorąc pod uwagę wpływu czynników zewnętrznych. Z drugiej strony model LLL sugeruje, że inwestycje są podejmowane w celu absorpcji wiedzy i doświadczenia, co nie ma potwierdzenia w strukturze sektorowej inwestycji chińskich w krajach Ameryki Łacińskiej. Model LLL bierze pod uwagę długotrwały proces ekspansji firm, natomiast model OLI ma charakter statyczny.
Różnice te wynikają z faktu, że oba modele zostały wyprowadzone na podstawie obserwacji odmiennych podmiotów gospodarczych: model OLI powstał na podstawie analizy działań amerykańskich KTN, które kładą nacisk na wykorzystywanie własnych przewag technologicznych i doświadczeń menedżerskich na rynkach międzynarodowych, podczas gdy
174
model LLL jest oparty na badaniach empirycznych dotyczących przedsiębiorstw z Korei Południowej i Tajwanu. Korporacje koreańskie oraz tajwańskie aktywnie angażowały się w globalnym łańcuchu wartości, włączając się na rynki międzynarodowe i nabywając na nich nowe kompetencje.
W literaturze trwa dyskusja na temat przydatności modeli LLL oraz OLI dla wyjaśnienia ekspansji chińskich przedsiębiorstw w krajach rozwijających się. Na podstawie wyników przeprowadzonych w niniejszej pracy badań empirycznych wydaje się, że modelem bardziej odpowiednim dla zobrazowania chińskich ZIB w krajach Ameryki Łacińskiej jest model OLI, jednak z pewnymi modyfikacjami.
Koncepcja Mathewsa została odrzucona z uwagi na bardzo niewielki udział projektów inwestycyjnych, których celem było zdobycie wiedzy, kompetencji czy technologii. Chińskie ZIB w Ameryce Łacińskiej nie są związane z luką istniejącą w przedsiębiorstwach (linkage), a przede wszystkim z polityką państwa. Leverage, a zatem motyw współpracy z lokalnymi podmiotami jest rzeczywiście obecny, natomiast kooperacja ta jest w większym stopniu determinowana chęcią znalezienia łatwego dostępu do surowców, niż ambicjami związanymi ze zdobywaniem wiedzy czy postępem technologicznym. W związku z powyższym trudno jest mówić również o trzecim motywie, learning, ponieważ inwestycje obejmują branże, w których chińskie przedsiębiorstwa mają już duże doświadczenie. Reasumując, w przypadku chińskich inwestycji zagranicznych w Ameryce Łacińskiej – biorąc pod uwagę silny udział oraz rozkład sektorowy ZIB, nie można potwierdzić przydatności modelu LLL.
Paradygmat eklektyczny umożliwia w większym stopniu wyjaśnienie ekspansji firm z rynków rozwijających się w kierunku innych gospodarek tego typu, wymagane jest jednak przyjęcie nowych założeń. Zmodyfikowany przez autora model OLI (tabela 28) został stworzony na bazie przeprowadzonych w niniejszej pracy badań empirycznych i może (w pewnym zakresie) wyjaśniać dlaczego korporacje chińskie podejmują działalność inwestycyjną na rynkach rozwijających. Poza tym umożliwia porównanie charakteru ekspansji chińskich przedsiębiorstw z tradycyjnym modelem inwestycji realizowanych przez KTN krajów rozwiniętych. Zmodyfikowany model wskazuje, że przewagi własnościowe firm mają swoje źródło w zasobach państwowych pozyskanych przez przedsiębiorstwa za pomocą odpowiednich mechanizmów administracyjnych. O tego rodzaju przewagach wspominała już część autorów [Dunning i Lundan 2008, Yuefang, Liefner i Wang 2013].
Pomoc finansowa oraz odpowiednio prowadzona przez rząd polityka kursu walutowego ułatwiają firmie wejście na rynek zagraniczny. Co jednak ważne, przewagi te z czasem przeradzają się w przewagi firm, które umożliwiają osiągnięcie sukcesu na bliskich
175
kulturowo rynkach. Przewagi lokalizacyjne rynku opierają się na wynikach badań ekonometrycznych w niniejszej pracy. Na podstawie kilku kryteriów zidentyfikowane zostają rynki, w których eksplorowane są sektory gwarantujące stabilny rozwój gospodarczy Chin.
Tabela 28. Zmodyfikowany model OLI.
Rodzaj przewagi Model OLI Zmodyfikowany model OLI
Przewagi własnościowe
Przewagi związane z firmą:
- zasoby wykwalifikowanej siły roboczej (kadry menedżerska), - metody zarządzania - kapitał, - wielkość przedsiębiorstwa, - unikatowa technologia, - potencjał badawczy,
Przewagi związane z krajem macierzystym:
- wsparcie administracji rządowej
(finansowe, informacyjne, ubezpieczeniowe),
-polityka kursu walutowego,
Przewagi związane z firmą:
- wielkość przedsiębiorstwa - unikatowa technologia - guanxi,
- zdolność do podejmowania ryzyka
Przewagi lokalizacyjne
Atrakcyjność rynku zagranicznego:
- niższe ceny czynników produkcji , - kwalifikacje/wydajność siły roboczej, - technologie,
- wielkość rynku, - zasoby naturalne, - niskie koszty transportu, - podobieństwo kulturowe,
- akceptacja społeczeństwa dla obcego kapitału,
- wsparcie instytucjonalne, - infrastruktura,
Atrakcyjność rynku zagranicznego:
- wielkość rynku , - zasoby naturalne, - podobieństwo kulturowe, - wsparcie instytucjonalne rynku goszczącego,
Przewagi internalizacji
Korzyści z punktu widzenia przedsiębiorstwa:
- obniżenie kosztów działalności gospodarczej,
- transfer technologii, - nowe rynki zbytu,
Korzyści z punktu widzenia państwa:
- kontrola źródeł zaopatrzenia gospodarki w zasoby naturalne - zmniejszenie niepewności gospodarczej,
Korzyści z punktu widzenia przedsiębiorstwa:
- możliwość ominięcia barier podatkowych (raje podatkowe), - nowe rynki zbytu,
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Flejtarski i Wahl [2003, s.87-88], Rymarczyk [1996, s. 115] oraz Budnikowski [2006, s. 146.]
. Przedstawione wyżej ramy mają jednak charakter dość statyczny, ponieważ, po pierwsze nie wskazują na występującą interakcję pomiędzy poszczególnymi elementami modelu, a po drugie, model ten „ignoruje” zdobywaną wiedzę i doświadczenie przedsiębiorstw w procesie internacjonalizacji. Niemniej jednak, zmodyfikowany model OLI
176
stanowi podsumowanie czynników skłaniających przedsiębiorstwa chińskie do podejmowania ZIB w Ameryce Łacińskiej w latach 2005-2012.
Bazując na przewagach uzyskanych od rządu chińskie KTN mają szanse na stałe zagościć w globalnym łańcuchu wartości, uzyskując również z czasem kompetencje w zarządzaniu oraz (czego należy oczekiwać w przyszłości) nowoczesne technologie w wybranych niszach rynkowych. Tego rodzaju perspektywa przed chińskimi przedsiębiorstwami możliwa jest również na rynkach latynoamerykańskich.
Motywacje chińskich KTN ewoluują wraz ze stopniowym przechodzeniem ChRL do systemu gospodarki rynkowej. Przedsiębiorstwa chińskie zdobywają obecnie doświadczenie na arenie międzynarodowej, dzięki któremu staną się z pewnością bardziej konkurencyjne. Należy przypuszczać, że lista przewag własnościowych będzie z czasem dłuższa. Tradycyjne teorie są w stanie po części wyjaśnić ekspansję Chin, w szczególności w krajach rozwiniętych (Huawei i ZTE mogą służyć jako przykłady), jednak w przypadku Ameryki Łacińskiej, w której większość chińskich inwestycji dokonywana jest przez przedsiębiorstwa państwowe w kierunku kilku wybranych sektorów, dotychczasowe modele okazują się mniej użyteczne. Na obecnym etapie rząd nadal odgrywa dużą rolę przy określaniu kierunków ZIB. Tendencja ta z pewnością utrzyma się w najbliższych latach, co tym bardziej rodzi konieczność budowy nowych ram teoretycznych, bądź adaptacji istniejących teorii zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Zresztą, jak zauważył Buckley, "powstaje pytanie, czy chińskie inwestycje rzeczywiście mogą być wyjaśnione w tradycyjnych ujęciach teoretycznych, czy potrzebna jest szczególna teoria do wyjaśnienia tego zjawiska." [Buckley i in. 2007]. Wydaje się, że pytanie to pozostaje wciąż otwarte.
177
Zakończenie
W przeprowadzonych dotychczas badaniach empirycznych prezentowanych w literaturze, nie analizowano szczegółowo determinant kierunków, poziomu i struktury
sektorowej chińskich zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Ameryce Łacińskiej. Stąd też próba odpowiedzi na postawione w rozprawie pytanie, jakie czynniki i w jakim stopniu uwarunkowują wielkość oraz charakter aktywności inwestycyjnej Chińskiej Republiki Ludowej, wydaje się być istotna zarówno z poznawczego, jak i praktycznego punktu widzenia. Na potrzeby niniejszej rozprawy przeprowadzono badania jakościowe oraz ilościowe, które miały umożliwić przyjęcie, bądź odrzucenie postawionych w niniejszej pracy hipotez. Rezultaty przeprowadzonych badań pozwoliły na lepsze zrozumienie mechanizmów funkcjonowania chińskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej. W niniejszej pracy zastosowany został podział czynników determinujących poziom, strukturę i kierunek inwestycji na: czynniki typu push (z perspektywy kraju macierzystego) oraz czynniki typu
pull (z perspektywy kraju pochodzenia).
Analiza literaturowa oraz badanie kwestionariuszowe, poszerzone o przeprowadzone wywiady z ekspertami, pozwoliły na wysunięcie wartościowych wniosków odnośnie czynników typu push, które zaprezentowane zostały w poniższych punktach:
1. Realizowana po 1992 roku polityka inwestycyjna umożliwiła powołanie do życia instytucji, mających pośredni lub bezpośredni wpływ na poziom, strukturę oraz kierunki chińskich zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Ameryce Łacińskiej.
2. Chińska administracja rządowa dysponuje szerokim spektrum instrumentów oddziaływania względem zarówno państwowych, jak i prywatnych przedsiębiorstw podejmujących zagraniczne inwestycje bezpośrednie.
3. Ekspansja chińskich przedsiębiorstw w Ameryce Łacińskiej finansowana jest w znacznej mierze ze środków zgromadzonych w państwowych funduszach inwestycyjnych, administrowanych przez podległe chińskiemu rządowi instytucje.
4. Struktura sektorowa inwestycji bezpośrednich w Ameryce Łacińskiej odzwierciedla pozycje wymienione w katalogach wspieranych inwestycji, które są wypadkową realizowanej przez chiński rząd polityki gospodarczej.
5. Poziom relacji dyplomatycznych między ChRL a krajem goszczącym oddziałuje na intensywność podejmowanych na tym rynku inwestycji bezpośrednich.
178
6. Głównym czynnikiem hamującym rozwój ZIB chińskich KTN jest skomplikowany proces autoryzacji inwestycji.
Wnioski z poprowadzonych badań empirycznych umożliwiły uszeregowanie narzędzi oddziaływania stosowanych przez administrację państwową względem przedsiębiorstw podejmujących inwestycje bezpośrednie, które ostatecznie podzielono na:
a) Narzędzia wspierające, obejmujące finansowanie inwestycji, politykę podatkową oraz ryzyko inwestycyjne (m.in. zwolnienia podatkowe, dotacje, kredyty, ubezpieczenia). b) Narzędzia zalecające, do których autor zaliczył katalogi wspieranych i zabronionych inwestycji oraz system informacji o krajach goszczących.
c) Narzędzia monitorujące, w zakres których wchodzą działania związane z autoryzacją ZIB oraz system kontroli proinwestycyjnej.
Podsumowując wnioski dotyczące czynników typu push, należy stwierdzić, że wzorzec zachowania chińskich inwestorów na rynkach latynoamerykańskich ma silny związek ze strukturą własnościową przedsiębiorstw podejmujących inwestycje, posiadanymi
przez Chiny rezerwami walutowymi, systemem polityczno-gospodarczym obserwowanym w ChRL oraz przede wszystkim realizowaną polityką zagranicznych inwestycji
bezpośrednich.
Odnosząc się wprost do postawionej przez autora pierwszej hipotezy:
H1: Poziom i struktura sektorowa chińskich zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Ameryce Łacińskiej jest wypadkową realizowanej po 1992 roku polityki zagranicznych
inwestycji bezpośrednich przez ChRL
należy stwierdzić, iż na podstawie uzyskanych przez autora wyników badań empirycznych została ona zweryfikowana pozytywnie.
Druga część badań empirycznych dotyczyła czynników związanych z krajem goszczącym (czynników typu pull). W ramach przeprowadzonych badań ekonometrycznych wykonano obliczenia współczynników korelacji liniowej Pearsona oraz analizę regresji liniowej. Wyniki badań empirycznych pozwalają na sformułowanie kilku podstawowych wniosków końcowych:
1. Istnieje silny, pozytywny związek miedzy wielkością gospodarki kraju goszczącego (mierzoną za pomocą PKB całkowitego oraz PKB per capita) a napływem chińskich zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Tym samym, pierwsza hipoteza szczegółowa
179
(chińskie zagraniczne inwestycje bezpośrednie są pozytywnie związane z wielkością rynku kraju goszczącego) została pozytywnie zweryfikowana.
2. Nie uzyskano wyniku sugerującego, że w krajach charakteryzujących się wysoką konkurencyjnością należy się spodziewać wyższego napływu kapitału w formie chińskich ZIB, w związku z czym druga hipoteza szczegółowa (niska konkurencyjność kraju goszczącego nie wpływa negatywnie na wzrost wartości chińskich zagranicznych inwestycji bezpośrednich) została również potwierdzona.
3. Udowodniono, że korzystny klimat inwestycyjny w kraju goszczącym ma pozytywny
wpływ na obecność chińskich KTN na tym rynku. Rezultat ten jest zgodny z oczekiwaniami autora, co pozwoliło na pozytywną weryfikację trzeciej hipotezy
szczegółowej (korzystny klimat inwestycyjny wpływa pozytywnie na poziom inwestycji w kraju goszczącym).
4. Wykazano również, że wysoki udział zasobów naturalnych w strukturze PKB oraz wysoki udział surowców naturalnych w całkowitym eksporcie kraju przyjmującego jest pozytywnie związany z napływem chińskich ZIB. Mając powyższe na uwadze można uznać, że potwierdzona została także czwarta hipoteza szczegółowa (chińskie przedsiębiorstwa kierują inwestycje do krajów, których gospodarka opiera się na eksploatacji zasobów naturalnych).
5. Wysoki udział ludności pochodzenia chińskiego w całkowitej liczbie ludności kraju goszczącego jest pozytywnie związany z napływem chińskich zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Potwierdzona została tym samym piąta, ostatnia hipoteza szczegółowa (chińskie przedsiębiorstwa kierują inwestycje do krajów bliskich kulturowo).
Reasumując, powyżej przedstawione wnioski z badań ekonometrycznych, można stwierdzić, że inwestycje przyciągane są przez bliskie kulturowo kraje, których silna gospodarka oparta jest na eksploatacji zasobów naturalnych, i których klimat inwestycyjny sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości. Interesującym wnioskiem jest również to, że dla chińskich firm niewielkie znaczenie ma ryzyko polityczno-gospodarcze.
Odnosząc się wprost do postawionej przez autora drugiej hipotezy:
H2: Istnieją czynniki rynkowe oraz pozarynkowe w państwach Ameryki Łacińskiej wpływające na wartość i strukturę chińskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
należy stwierdzić, iż na podstawie uzyskanych przez autora wyników badań empirycznych została ona również zweryfikowana pozytywnie.
180
Na podstawie przeprowadzonej w niniejszej pracy weryfikacji dostępnych źródeł danych ustalono, że poziom chińskich ZIB w Ameryce Łacińskiej w latach 2005-2012 osiągnął wartość powyżej 54 mld USD. Tym samym region ten okazał się być drugim (po Azji) pod względem wartości zainwestowanego kapitału rynkiem inwestycyjnym dla chińskich przedsiębiorstw w badanym okresie. Kraje, w których zostało podjętych najwięcej inwestycji to Wenezuela, Brazylia, Argentyna, Ekwador i Peru.
Analiza spektrum branż, którymi zainteresowani byli chińscy inwestorzy pokazała, że ich motywacje obejmują zarówno projekty resource seeking, market seeking, efficiency
seeking, jak i asset seeking. Zdecydowana przewaga (pod względem wartości
zainwestowanego kapitału) sektorów metalurgicznego oraz energetycznego nad pozostałymi wskazuje jednak, że chińskie korporacje są zainteresowane przede wszystkim surowcami, aby zapewnić gospodarce dalszy, dynamiczny wzrost gospodarczy. Biorąc pod uwagę kryterium wartości chińskich transakcji inwestycyjnych, okazuje się również, że przedsiębiorstwa
państwowe odpowiadają za około 87% zaangażowanego kapitału w Ameryce Łacińskiej w badanym okresie.
Nie uzyskano dostatecznie wiarygodnych danych dotyczących efektywności chińskich
inwestycji bezpośrednich w krajach Ameryki Łacińskiej, jednak na podstawie danych z innych regionów świata, można wnioskować, że maksymalizacja zysku nie jest głównym
priorytetem chińskich inwestorów. Warto także zauważyć, że region ten, w odróżnieniu od państw Bliskiego Wschodu, Australii czy Ameryki Północnej, wydaje się być otwarty wobec chińskiego kapitału, o czym świadczy brak restrykcyjnych przepisów odnośnie napływu ZIB oraz niski odsetek niezrealizowanych transakcji inwestycyjnych.
Pełna synteza uwarunkowań ekspansji inwestycyjnej chińskich przedsiębiorstw w Ameryce Łacińskiej jest skomplikowanym i wieloaspektowym procesem. Przeprowadzone w niniejszej pracy badania empiryczne pozwoliły na wyprowadzenie pewnych uogólnień odnośnie uwarunkowań chińskich ZIB w gospodarkach latynoamerykańskich. Synteza przedstawiona na rysunku 6 odwzorowuje kluczowe aspekty oddziaływania zidentyfikowanych w niniejszej pracy czynników typu push oraz pull na działania inwestycyjne przedsiębiorstw chińskich.
Zgodnie z przedstawionym schematem (rysunek 6), chińskie przedsiębiorstwa
funkcjonują w specyficznych uwarunkowaniach wewnętrznych, które skategoryzowano w niniejszej pracy na uwarunkowania: finansowe, gospodarcze, polityczne oraz kulturowe.
Pod specyficznymi uwarunkowaniami politycznymi należy rozumieć ustrój polityczny, którego jednym z elementów jest silna kontrola działalności gospodarczej ze strony
181
administracji państwowej. W takich okolicznościach trudno o podejmowanie działań wykraczających poza granice nakreślane przez liczne restrykcyjne regulacje, co dotyczy
również działań inwestycyjnych. Specyficzne uwarunkowania finansowe związane są z wysokimi rezerwami walutowymi, będącymi w posiadaniu Chin, kóre umożliwiają
podejmowanie inwestycji w obarczonych wysokim ryzykiem sektorach i lokalizacjach. Specyficzne uwarunkowania gospodarcze są wynikiem nakreślanych przez Komunistyczną Partię Chin planów 5-letnich. Proces wdrażania kolejnych planów skutkuje tym, że zasadniczo wszystkie centralne przedsiębiorstwa państwowe są zmuszone realizować zawarte w nim cele. Dwunasty plan 5-letni (The 12th Five-Year Plan on National Economic and
Social Development, 2011-2015) jest podstawowym dokumentem, na którym opierają się
obecne rozwiązania prawne w obszarze chińskich inwestycji. Pod specyficznymi uwarunkowaniami kulturowymi należy rozumieć podejście do biznesu chińskich inwestorów a także znaczenie różnic kulturowych we wzajemnych relacjach. Bliskość kulturowa może być uważana za nieformalny element środowiska inwestycyjnego, przyczyniający się do budowania wizerunku przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych.
Istotnym elementem w polityce inwestycyjnej ChRL decydującym o tym, jaka inwestycja ma zostać zrealizowana są zalecenia rządu odnośnie sektorów oraz rynków, na których chińskie przedsiębiorstwa powinny skupić swoją uwagę. Rekomendacje te wydawane są przede wszystkim w ramach katalogów inwestycji oraz wspomnianych planów pięcioletnich. Lista preferowanych oraz zabronionych projektów inwestycyjnych, mimo wprowadzanych co kilka lat modyfikacji, ma dość statyczny charakter. Katalogi pozwalają na bieżącą koordynację realizowanej strategii ZIB z ogólną polityką gospodarczą ChRL. Ponadto, dokumenty te stanowią podstawę dla udzielenia wsparcia kredytowego w celu
wzmocnienia pozycji konkurencyjnej chińskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, w szczególności w sektorze energetycznym, wydobywczym oraz innych gałęziach
gospodarki, strategicznych z punktu widzenia rozwoju ekonomicznego ChRL. Poza tym, wytyczne zawierają wskazówki odnośnie procedur oraz przeszkód (ekonomicznych oraz instytucjonalnych), które może napotkać inwestor w kraju goszczącym.
Potencjalne rynki goszczące, w których może zostać podjęta inwestycja, poddawane są ocenie na podstawie skrupulatnie dobranych kryteriów. W niniejszej pracy zidentyfikowano i potwierdzono znaczenie 5 czynników typu pull: bliskość kulturowa, klimat