W poczet szeroko rozumianej oferty edukacyjnej zaliczam wszelkie zajęcia umysłowe, pozwalające na twórcze wykorzystanie potencjału intelektualnego, a więc także działalność różnorodnych zespołów artystycznych, które obligują uczestników do aktywnej pracy nad tekstem i pozwalają na tworzenie własnych utworów, także konkursy, turnieje wiedzy itp., gdyż ich poziom i zakres zmusza seniorów do poszerzania wiedzy, jak również do bieżącej weryfikacji informacji o życiu społecznym, politycznym itd., oraz spotkania i prelekcje. Tak rozumianą edukację w Pile prowadzą: Dom Pomocy Społecznej, Dzienny Dom Pomocy, Klub Seniora „Zacisze”, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Centrum Aktywizacji Osób Starszych i Niepełnosprawnych, Dyskusyjne Kluby Książki, Zarząd Oddziału Okręgowego Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, a ponadto różne prywatne szkoły organizujące kursy na prawo jazdy i szkolenia internetowe.
Niektóre z tych instytucji początkowo nastawione były na realizację pomocy materialnej i dopiero z czasem rozszerzyły działalność o kółka zainteresowań, inne powstały z inicjatywy i potrzeby samych osób starszych.
Generalnie jednak seniorzy rzadko korzystają z systematycznych form kształ-cenia, dlatego tak ważne jest kształcenie nieformalne. Starsi seniorzy częściej zastępują edu kację rekreacją (Fabiś, 2006, s. 39), dlatego dobrze, że każda z ana-lizowanych instytucji ma w swojej ofercie szeroką gamę tego typu zajęć. Oprócz wycieczek dużą popularnością cieszą się sekcje artystyczne — chóry, malarstwo, kabarety, spotkania z osobami, które mają ciekawą pracę lub doświadczenia i chęt-nie o tym opowiadają. Wielu seniorów bierze udział w konkursach, przeglądach
118
Część II — Lokalne formy aktywizacji…
artystycznych, eksponuje swoje dzieła na różnorodnych wystawach. W seniorach drzemie ogromny potencjał twórczy, decydujący o chęci ustawicznego kształcenia się. Przynależność do analizowanych instytucji pozwala im sprawdzić się, wyko-nywać nowe zadania, pokowyko-nywać wyzwania, rozwijać się. „Dowiodłam, iż osoby starsze osiągają wiele sukcesów edukacyjnych — wygrywają konkursy, zdobywają nagrody” (Kita, 1997, s. 119—126).
Klub Seniora „Zacisze” (Piła, ul. Bydgoska 68) jest najstarszą instytucją w Pile statutowo zajmującą się edukacją seniorów. Klub Seniora „Zacisze” swoją działalność rozpoczął 25 października 1977 roku. Od początku swego istnienia cieszył się dużym zainteresowaniem seniorów. Jego działalność polegała na organizowaniu różnych form aktywności kulturalnej, fizycznej i społecznej, na propagowaniu aktywnych form spędzania czasu wolnego, prowadzeniu zajęć z osobami zróżnicowanymi pod względem wieku, stanu zdrowia, wykształcenia i sprawności fizycznej, także na upowszechnianiu szeroko rozumianej wiedzy, kształtowaniu wartości i postaw prospołecznych, kulturalnych i moralnych. Klub, realizując ideę „drugiego domu” dla prawie 300 osób, starając się w atrakcyjny sposób wypełniać seniorom czas wolny, musi zapewniać możliwość codziennych spotkań. Aktualnie Klub Seniora „Zacisze” działa od poniedziałku do soboty, w godzinach od 14.00 do 20.001.
Istotą Klubu Seniora „Zacisze” jest zaspokajanie potrzeb ludzi w wieku podeszłym, przede wszystkim potrzeby „wypoczynku i relaksu (oderwania się od codziennych obowiązków i kłopotów), potrzeby kontaktów (zwłaszcza nieformalnych) z innymi ludźmi, potrzeby współzawodnictwa, uznania, dowartościowania, wyróżniania się, potrzeby zdobywania informacji, nowych doświadczeń, wiedzy, umiejętności, potrzeby aktywności psychofizycznej, poprzez wszelką działalność społeczno -kulturalną, artystyczną i rekreacyjną”
(XXV lat Klubu…, 2003, s. 10). Stąd biorą się pomy sły na wspólne, radosne spędzanie wolnego czasu. Organizuje się konkursy czytelnicze i z różnych dziedzin wiedzy, spotkania autorskie, zajęcia taneczno -ruchowe, prowadzona jest gimnastyka, wypożycza się książki. Prężnie działają sekcje robótek ręcznych czy tkactwa artystycznego.
Najwidoczniejszą stroną działań klubowiczów stał się udział w amatorskim ruchu artystycznym. Już w 1988 roku z inicjatywy Krzysztofa Tadycha powstał kilkuosobowy kabaret „Skleroza” (nazwę tę przyjął w 1989 roku), który dał ponad 450 występów, zawsze spotykając się z przychylnym przyjęciem zarówno publiczności, jak i jury na różnych przeglądach i konkursach. Jego osiągnięcia dostrzegł w 1998 roku minister kultury i sztuki, nadając zespołowi za zasługi w upowszechnianiu kultury specjalny dyplom. Kilka lat temu powstał kameralny kabaret „Ramol” oraz Zespół Teatralny „UBU”. Uzdolnieni muzycznie mają szansę
1 Współcześnie jest odrębną, samodzielną placówką samorządową. Działa na podstawie usta-wy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. nr 114 poz. 493 z 25.10.1991r., Dz.U. nr 110 poz. 721 z 1997 r. i Dz.U. nr 12 z 21.01.2000 r. z późn. zm.) oraz postanowień statutu Klubu Seniora. www.klubseniora.i -pila.pl [data dostępu: 14.05.2011].
119
Rozdział siódmy — Ewolucja możliwości edukacyjnych…
śpiewać w Żeńskim Zespole Wokalnym „Pilanki”, Męskim Zespole Wokalnym
„Ballada” czy też w 30 -osobowym Chórze Mieszanym „Srebrna Nuta”. Ostatnio powstał zespół Bogusława Urlika „Uśmiech”2.
W Klubie organizowane są również wystawy prac plastycznych jego człon-ków. Wystawy przygotowywane są od 1991 roku z inicjatywy Teresy Żebrowskiej z Sekcji Plastycznej „Plama”. Jej uczestnicy zdobyli wiele wyróżnień w kategorii rysunku, malarstwa i gobelinu.
Instruktorzy zachęcają członków do korzystania z oferty różnych instytucji kulturalnych. Organizują zatem wspólne zwiedzanie muzeów, proponują wyjścia do kina, teatrów. W Klubie odbywają się pokazy, np. kulinarne, wspólne ogląda-nie telewizji, wideo lub slajdów, połączone z dyskusją, gry towarzyskie (w szachy, warcaby i scrabble, sekcja brydża sportowego „Szlemik”), wieczorki towarzyskie, także taneczne, wieczory kolęd, spotkania z okazji świąt. Sekcja Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej (TKKF) „Pogodna Jesień” organizuje wycieczki krajoznawcze, z kolei sekcja rowerowa „Srebrna Szprycha” oraz sekcja wędkarska
„Moczykij” — wyjazdy poza miasto. Wydawana jest gazetka klubowa „Siekacz Mleczny”. Działa sekcja literacka „Więź”. Każdego dnia można pograć w bilard (sekcja „Czarna Bila” w co drugi czwartek organizuje turniej) czy w rzutki do tarczy (por. Szarota, 2004, s. 75).
W ramach profilaktyki zdrowotnej organizowane są spotkania z lekarzem geriatrą, rehabilitantem, dietetykiem, a także spotkania dyskusyjne z psycholo-gami, księżmi, poetami. Przed wyborami samorządowymi odbyły się spotkania z kandydatami na radnych. Bardzo ważne dla klubowiczów jest kultywowanie tradycji naro dowych i religijnych (por. Boczukowa, 2004, s. 60). W 2010 roku klubowicze zajęli I miejsce drużynowo w powiatowym konkursie historycznym o tematyce niepodległościowej (Jadwiga Jenczek seniorem…, 2009, s. 4).
Siedziba Klubu jest jednocześnie siedzibą Stowarzyszenia Pro -senior, które — zgodnie z zapisami statutu — „ma na celu rozwijanie i propagowanie inicjatyw, postaw i działań sprzyjających zaspokajaniu potrzeb społeczno -kulturalnych i zdrowotnych ludzi starszych — seniorów, szacunku do nich, upowszechnianie ich dorobku i osiągnięć oraz przyczynianie się do pełniejszego ich udziału w życiu publicznym, a także wspieranie finansowe, organizacyjne i rzeczowe instytucji i osób, które takie działania podejmują, udzielanie pomocy seniorom i osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej”3.
Obie instytucje wspólnie od wielu lat są inicjatorami i organizatorami Przeglądów Amatorskiej Twórczości Artystycznej Seniorów PRE -ARS oraz Międzynarodowych Spotkań Seniorów organizowanych od 1999 roku, na które przybywają przedstawiciele z większości europejskich krajów. Dotychczas odbyło się 12 takich spotkań4.
2 www.klubseniora.pila.pl/30/aktualnosci,popoludnie -z -boguslawem -urlikiem.html [data do-stępu: 14.05.2011].
3 https://bopp.pozytek.gov.pl/261184.doc [data dostępu: 14.05.2011].
4 www.klubseniora.pila.pl/16/aktualnosci,xii -miedzynarodowe -dni -seniora -pila -2010.html [data dostępu: 14.05.2011].
120
Część II — Lokalne formy aktywizacji…
Współpraca zaowocowała także wspólnym opublikowaniem w 2003 roku tomiku poezji uczestników zajęć klubowych i zaprzyjaźnionego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Pile zatytułowanego Ze sre brem we włosach. Blisko 50 wierszy w nim zgromadzonych to bynajmniej nie proste rymowanki — zawierają refleksje, dowcip (Szarota, 2004, s. 76).
Zasady działania Klub Seniora „Zacisze” są zbliżone do działających w Polsce od 1975 roku uniwersytetów trzeciego wieku. Różnica polega na tym, że jest tam mniejsza dyscyplina, panuje bardziej rozluźniona atmosfera.
Dzienny Dom Pomocy Społecznej (Piła, ul. Kondratowicza 19) jest formą łączącą opiekę czasową z kreowaniem i zaspokajaniem zainteresowań podopiecznych.
Koszt jego utrzymania jest zdecydowanie mniejszy niż stacjonarnych domów pomocy społecznej. Zapewnia on podopiecznym w różnym wieku co najmniej jeden ciepły posiłek, umożliwia korzystanie z urządzeń służących higienie i reha-bilitacji, zaspokaja potrzeby kulturalne uczestników, prowadzi terapię zajęciową, rehabilitację (Szarota, 2004, s. 88).
Dzienny Dom Pomocy w Pile — podlegajacy Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej — został powołany 27 listopada 1982 roku przez pełniącego wówczas funkcję Prezydenta Miasta Piły Ryszarda Kowalewskiego. Ideą Dziennego Domu Pomocy w Pile jest pomoc wszystkim (także dzieciom i młodzieży) zaintereso-wanym aktywnym spędzaniem czasu wolnego5.
Pracownicy organizują dla podopiecznych zajęcia: fizyczne, artystyczne, taneczne, medialne, filmowe, teatralne, krawiecko -rekwizytorskie, plastyczne i kulinarne, a także wycieczki oraz spotkania z osobami, które mają do przekaza-nia ciekawe informacje. Prężnie działa sekcja rowerowa i pracowprzekaza-nia plastyczna dla seniorów. Podopieczni lubią grać w kalambury. Uczestniczą również w „spotka-niach z literaturą”, podczas których odbywa się czytanie poezji. W ramach cyklu spotkań „Poznajmy się” podopieczni prezentują swoje osiągnięcia. W 2005 roku zorganizowano pierwszą wystawę malarstwa — Danuty Lach i Marii Starszak, w 2006 roku odbyła się wystawa długopisów Kazimierza Ruteckiego, a w 2008 roku hafty i hafciki zaprezentowały Teresa Rutecka, Wiktoria Walkowiak, Jolanta Orłowska. W 2010 roku odbył się benefis poetki Genowefy Belzerowskiej. Organi-zowane są także różne konkursy, np. „Kwiatki mojej rabatki”. Do najciekawszych przedsięwzięć można zaliczyć: Festyn Radości i pikniki w plenerze, a także dni poświęcone poszczególnym kompozytorom.
Dzienny Dom Pomocy w Pile współpracuje z innymi placówkami: Domem Pomocy Społecznej, Klubem Seniora „Zacisze” czy Uniwersytetem Trzeciego
5 „Dzienny Dom Pomocy jako ośrodek wsparcia dziennego zapewnia wszystkim potrzebu-jącym: rencistom, emerytom, inwalidom, chorym na Alzheimera, dzieciom i ich rodzinom pod-opiecznym MOPS, ubogim, osobom o zmniejszonej sprawności psychofizycznej — możliwość uczestnictwa w zajęciach terapeutycznych, aktywizujących, imprezach i spotkaniach okolicznoś-ciowych, imprezach kulturalnych w ośrodku, mieście i poza nim oraz całodzienne wyżywienie”.
Uchwała Rady Miasta Piły nr XXVI/311/04 z dnia 24 października 2004 r., http://mops -pila.mser-wer.pl/images/sprawozdania [data dostępu: 14.05.2011].
121
Rozdział siódmy — Ewolucja możliwości edukacyjnych…
Wieku. Ta współpraca polega przede wszystkim na organizowaniu spotkań i występów artystycznych zespołów z tych placówek. We współpracy ze Stowarzy-szeniem Pro -senior prowadzony jest projekt „Klisze pamięci”, w ramach którego rejestrowane są wspomnienia pensjonariuszy DDPS oraz seniorów zasłużonych dla miasta i regionu. Ich publikacje ukazują się w cyklicznym wydawnictwie
„Seniorzy Północnej Wielkopolski” (dotychczas wydano trzy edycje).
W 2004 roku podopieczni DDPS utworzyli zespoły wokalno -instrumentalne
„Kapelka”, „Wrzosy” oraz „Dobry Czas”6.
Dom Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II (Piła, ul. 11 Listopada 40). Podobne zadania, choć ograniczone do podopiecznych, realizuje powołany do życia 15 czerwca 1992 roku Dom Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II w Pile, w którym początkowo mieszkało 50 podopiecznych, obecnie — 70. DPS nie tylko pełni funkcje opiekuńcze, ale również zaspokaja potrzeby wyższe miesz kańców poprzez atrakcyjną ofertę kulturalną i rekreację, włączanie osób star szych w interakcje ze środowiskiem lokalnym. Działania takie służą rozwojowi osobowości (por.
Szarota, 2004, s. 87). Pomimo stosunkowo krótkiego okresu działalności Dom Pomocy Społecznej w Pile prowadzi liczne zajęcia kulturalne i rekreacyjne, a mia-nowicie organizuje zabawy taneczne, wspólne muzykowanie i śpiewanie, zarówno solistów, jak i członków zespołu, ogniska, zwiedzanie muzeów, wizyty w teatrach, filharmonii, uczestnictwo w przeglądach dorobku artystycznego domów pomocy społecznej. Podopieczni wykonują prace dziewiarskie, gobeliny, papieroplastykę, zajmują się malowaniem na szkle.
Spośród podopiecznych największe laury osiągnęła Stanisława Rodziewicz, która w 1994 roku w Konkursie Twórczości Ludowej i Amatorskiej w Osieku otrzymała nagrodę za drugie miejsce. Pokłosiem nagrody była wystawa jej prac w skansenie w Osieku oraz w Wałeckim Centrum Kultury. W kolejnych latach jej prace prezentowane były w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej (w 1995 roku — wspólnie z pracami Fruzyny Strzeleckiej), w Muzeum Ludowym w Osieku oraz w Pilskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (1996), podczas Pilskich Targów Promocyj-nych (w 1997 roku — wspólnie z pracami Władysława Wypycha i Klary Cabań-skiej). Klara Cabańska otrzymała także nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie
„Karta Wielkanocna” w Cieszynie w 1994 roku. Wysoki poziom prezentowanych prac zachęcił do zorganizowania wystaw prac plastycznych innych mieszkańców DPS -u: w Górce Klasztornej oraz w Klubie „Labirynt” przy Pilskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (1997), w Klubie „Labirynt” (2000), na festynie w Bielinku (2001).
W 2001 roku odbyła się wystawa prac plastycznych Stanisława Pietrygi w Staro-stwie Powiatowym oraz podczas prezentacji prac seniorów w Pilskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W 1994 roku dzięki zaangażowaniu dziennikarza Jerzego Utkina z lokalnego pisma „Tygodnik Nowy” wydano tomik wierszy Antoniny Musiał Życie miałam rozmaite, który na I Ogólnopolskich Spotkaniach Literackich
6 http://mops -pila.mserwer.pl/images/sprawozdania/sprawozdanie_za_2010.pdf [data do-stępu: 14.05.2011].
122
Część II — Lokalne formy aktywizacji…
Mieszkańców Domów Pomocy Społecznych w Ostrowcu Świętokrzyskim zdobył nagrodę. W 1998 roku wydano II tom poezji wówczas już stuletniej poetki.
W 1997 roku udało się nagrać i wydać kasetę z piosenkami Karola Kwiatkow-skiego. Nowo utworzony zespół wokalny mieszkańców DPS -u zadebiutował podczas „Spotkania u Matki” w Górce Klasztornej w 2001 roku, jednak jego działalność nie przetrwała próby czasu.
Statutowym działaniem Domu Pomocy Społecznej jest także ergoterapia — wykonywanie przez mieszkańców pracy użytecznej, dopasowanej do ich możli-wości i sił. W ramach ergoterapii mieszkańcy szyją, gotują, pracują w ogrodzie i w stolarni. Przeznaczona na te cele jest specjalna pracownia, w której mieszkańcy mogą rozwijać swoje zainteresowania krawieckie, kulinarne, rękodzielnicze, a wokół domu — ogrodnicze. Mieszkańcy mają ponadto swobodny dostęp do świetlicy oraz biblioteki. Kawiarenka sprzyja spotkaniom towarzyskim. Bardzo duże znaczenie w działalności DPS -u ma wolontariat. Około 50 wolontariuszy czyta mieszkańcom czasopisma oraz książki, wychodzi razem z nimi na spacer lub po zakupy, pomaga w przygotowaniu posiłków, opiekuje się osobami samot-nymi.
Osoby, które nie mają przeciwwskazań zdrowotnych, mogą brać udział w różnych festynach i wycieczkach. Przykładowo, w 1993 roku podopieczni udali się do Koszalina, Kołobrzegu i Częstochowy, w 1994 roku — do Gniezna, Niepokalanowa, Warszawy i Wilanowa, w 1995 roku — do Budzynia, Wiesiółki i Trójmiasta, w 2001 roku — nad morze i do Lichenia, w 2002 roku — do Koło-brzegu, w 2004 roku — do Górki Klasztornej i do Darłowa, w 2005 roku — do Górki Klasztornej, w 2006 roku — do Biskupina i Koszalina, w 2007 roku — do Górki Klasztornej7.
Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku (Piła, ul. Sikorskiego 9) ma na celu nie tylko poprawę życia uczestników, ale również pracę nad rozwo jem i poprawą warunków życia osób starszych, poprzez szeroko rozumianą działal-ność edukacyjną, prozdrowotną i kulturalną dla osób starszych, upowszechnienie kultury fizycznej i sportu (Boczukowa, 2004, s. 57). Choć pierwszy UTW powstał w Polsce już w 1975 roku (szerzej zob. Konieczna -Woźniak, 2001, Lubryczyńska, 2005), to w Pile rozpoczął działalność stosunkowo późno, bo dopiero w 2002 roku. Istniejąca przez wiele lat w Pile jedyna uczelnia — Wyższa Oficerska Szkoła Samochodowa — ze względu na specyfikę kształcenia (typowo wojskowa) nie była zainteresowana tego typu działalnością. Brak tradycji uniwer-syteckich z pewnością nie sprzyjał takiemu przedsięwzięciu.
Sytuacja uległa zmianie w XXI wieku. Coraz większa liczba emerytów prag-nących rozszerzać horyzonty, czego dowodem byli uczestnicy zajęć w Klubie Seniora „Zacisze”, zachęciła pilskie Stowarzyszenie Pro -senior do założenia rów-nież w Pile Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Sale na potrzeby UTW udostępniła Wyższa Szkoła Biznesu w Pile. O potrzebie powołania UTW świadczy liczba
7 www.dspila.kadan.pl [data dostępu: 14.05.2011].
123
Rozdział siódmy — Ewolucja możliwości edukacyjnych…
słuchaczy — ponad 400. Jeden ze słuchaczy społecznie tworzy i wydaje czasopi-smo: „Dzienniczek Studencki Wieku Dojrzałego Zwanego Trzecim”. Działalność Uniwersytetu opiera się na pracy społecznej jego społeczności (por. Szarota, 2004, s. 79).
Warunkiem studiowania na UTW w Pile jest odpowiedni wiek (minimum 60 lat lub prawo do emerytury czy renty inwalidzkiej), sprawność intelektualna, co najmniej średnie wykształcenie, pragnienie permanentnego kształcenia oraz gotowość współdziałania z ludźmi o podobnych zainteresowaniach i aspiracjach.
Aby uczestniczyć w zajęciach UTW, należy złożyć ślubowanie potwierdzone odbiorem indeksu oraz wpłacić wpisowe i roczną, symboliczną składkę8.
Słuchaczy UTW obowiązuje udział raz w miesiącu w 90 -minutowych wykładach audytoryjnych i w co najmniej jednej grupie zainteresowań: turystyka, profilaktyka, rekre acja, kultura i sztuka, klub dyskusyjny, lektoraty języków obcych, informatyka. Informatyka i lektoraty są zajęciami dodatkowymi, częś-ciowo odpłatnymi. W działalności UTW dominują metody oparte na sło wie, a w szczególności wykłady, dysku sje, seminaria, praca z książką. Równo cześnie wprowadza się wybrane metody aktywizujące w pracy z małymi grupami, takie jak burza mózgów, dyskusja zespołowa. Formami pracy najbardziej lubia-nymi przez słucha czy są wycieczki i warsztaty (por. Konieczna, 1996, s. 53).
W porównaniu z innymi formami uczestników UTW obowiązuje wręcz żelazna dyscyplina (tak jak prawdziwych studentów): zakaz spóźnień, nieopuszczanie sali przed zakończeniem wykładu, wypowiedzi wyłącznie w czasie przewidzianym na dyskusję (Zasady uczestnictwa…).
Każdy rok akademicki rozpoczyna się w październiku immatrykulacją nowych słuchaczy na studentów i trwa do końca czerwca. Cele UTW realizo-wane są głównie poprzez: wykłady, dyskusje, seminaria, konferencje naukowe, kursy prowadzone przez specjalistów z najróżniejszych dziedzin nauki, np.
z historii (zwłaszcza tzw. białych plam), literatury, sztuki, medycy, ubezpieczeń społecznych, zasad i możliwości inwestowania, praw gospodarki rynkowej, prawa własności, zasad demokracji parlamentarnej, wolnych wyborów, funk-cjonowania małej przedsiębiorczości, zdrowego żywienia i rozwoju duchowego.
Powszech nym zainteresowaniem cie szą się wykłady z medycyny, poruszają ce problemy wieku starczego. W treściach medycznych uwzględniano nowe sposoby odżywiania, rehabilitacji, promowano nowy styl zdrowego życia. Nie brakowało także zagadnień związanych z ekologią, kultu rą spędzania wolnego czasu. Niekiedy prowadzone są też wykłady o problemie przemijania i śmierci.
Wykładowcami są pracownicy uczelni lub słuchacze hobbiści, pasjonujący się daną dziedziną.
Inną formę działalności stanowią kluby, zespoły, sekcje zainteresowań prowadzone przez specjalistów i słuchaczy zgodnie z potrzebami. W ramach pilskiego UTW działają m.in.: sekcja profilaktyka i zdrowie, naturoterapia
„Geoda”, rytm i luz, gimnastyka z piłką siatkową, plastyka, rysunek i podstawy
8 www.wsb.pila.pl/uniwersytet -iii -wieku/warunki -przyjec/ [data dostępu: 14.05.2011].
124
Część II — Lokalne formy aktywizacji…
grafiki9, rękodzieło artystyczne „Finezja”, sekcja literacka „Vena”, Klub Dobrego Filmu „Kinomani”, „Melomani”, klub dyskusyjny. Niektórzy seniorzy chętnie przekazują swe doświadczenia życiowe i zawodowe młodzieży oraz innym grupom społecznym (sekcja współpracy ze środowiskiem). Tworzą Krąg Przy-jaciół Harcerstwa, Integrację Pokoleń „Razem”, wolontariat „Pomocna dłoń”.
Organizują spotkania z ludźmi nauki, polityki, kultury i gospodarki. Prowadzą także działalność wydawniczą, np. wydają „Dzienniczek Studencki Wieku Doj-rzałego Zwanego Trzecim”, opublikowali w nim m.in. wiersze słuchaczki UTW Bożeny Knapik. Ostatnio powstał zespół wokalny „Retro” oraz grupa taneczna
„Bolero”. W 2010 roku zdobyły one nagrody Grand Prix na Wojewódzkim Przeglądzie PRE -ARS w Pile.
Działają ponadto lektoraty języka angielskiego (obecnie aż 4 grupy) i języka niemieckiego, od niedawna także języka francuskiego. Odbywają się również zajęcia z logistyki oraz informatyki (4 grupy)10.
Część słuchaczy preferuje aktywną działalność turystyczno -krajoznawczą (sekcje turystyki „Waganci”, turystyki rowerowej, nordic walking),
Dewizą UTW jest zdanie: „Czas emerytury to jest Twój czas i postaraj się go wykorzystać dla siebie”. W „Dzienniczku Studenckim” słuchacze UTW napisali:
„W dzisiejszym społeczeństwie, które żyje coraz dłużej, w którym coraz większy odsetek stanowią ludzie w wieku emerytalnym szczególnie cenna jest oferta kiero-wana do ludzi, którzy zakończyli już pracę zawodową, lecz w dalszym ciągu chcą być aktywni”11. Wielu słuchaczy czasem próbuje poprowadzić zajęcia swej sekcji, co pozwala im się wykazać. „Przebywając z tymi ludźmi można zaobserwować we wnętrzny spokój, radość i chęć do życia” (Senkowska, 2002, s. 95).
Centrum Aktywizacji Seniorów — Zarząd Oddziału Okręgowego Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów (Piła, ul. Buczka 7) prowadzi działal-ność kulturalno -rozrywkową, sportowo -rekreacyjną, turystyczno -krajoznawczą i rehabilitacyjną. Organizuje wyjazdy do instytucji kultury (teatru muzycznego w Poznaniu lub w Bydgoszczy), wycieczki (do Kołobrzegu, Lichenia, Torunia, Ciechocinka, Poznania, a także raz w roku dalsze, np. do Czech, na Słowację, Ukrainę, Litwę, do Paryża, Hiszpanii czy Włoch).
Posiada salę terapeutyczną i kawiarenkę, które udostępnia utalentowanym artystycznie mieszkańcom Piły, mogącym w jego siedzibie próbować swych sił w: malarstwie, rzeźbie, gobeliniarstwie, metaloplastyce, korzenioplastyce, koron-karstwie, dziewiarstwie, wykonujacym wyroby ze słomy, gipsu, wikliny i wosku
9 W 2007 roku w Małej Galerii Biura Wystaw Artystycznych w Pile oraz w Galerii Labirynt w budynku Pilskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Sikorskiego zorganizowano pierwszą wy-stawę prac słuchaczy UTW.
10 Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Pile pod patronatem Wyższej Szkoły Bi‑
znesu przedstawia się… Praca zbiorowa słuchaczy -studentów, Piła 2007. http://www.wsb.pila.pl/
uniwersytet -III -wieku/grupy -zainteresowan/ [data dostępu: 14.05.2011].
11 Dzienniczek studencki Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Pile (wydanie specjalne). Piła, 15 czerwca 2005 roku, s. 10, za: Przybylska, 2008, s. 34.
125
Rozdział siódmy — Ewolucja możliwości edukacyjnych…
oraz różnego rodzaju hafty. Istnieją również zespoły wokalno -instrumentalne, chóry kabarety, kapele. Chętni mogą także prezentować poezję własną. Na terenie siedziby Związku odbywają się zabawy taneczne, a zwolennicy rozrywek umysło-wych rozgrywają turnieje szachowe i warcabowe. Od 1999 roku organizowane są prezentacje dorobku artystycznego seniorów. W Centrum Aktywizacji Seniorów. Odbywają się również spotkania z lekarzami specjalistami i pasjonatami wszel-kich dziedzin12.
Centrum Aktywizacji Osób Starszych i Niepełnosprawnych (Piła, ul.
Centrum Aktywizacji Osób Starszych i Niepełnosprawnych (Piła, ul.