Klasyfikacja inwestycji

Ze w zględu na okres pozostaw ania w dyspozycji przedsiębiorstw a, inw estycje dzielą się na długo i krótkoterm inow e.

U staw a o rachunkow ości nie definiuje w prost inw estycji długoterm in o w y ch . W art. 3, ust. 1. pkt. 13, stw ierdza się je d y n ie, że p rzez aktyw a trw ałe (w tym inwestycje d łu goterm inow e) rozum ie się aktyw a je d n o stk i, które nie s ą za lic za n e do aktywów obrotow ych. Z kolei aktyw a obrotow e, w tym obrotow e ak ty w a finansow e, to takie które są płatne i w y m agalne (np. obligacje obce) lub p rzeznaczone do zbycia (np. akcje obce) w ciągu 12 m iesięcy licząc:

a) od dnia b ilansow ego lub

b) od daty ich założenia (np. lokaty), w ystaw ienia (np. w eksle), nabycia (np. akcje obce) albo sta n o w ią aktyw a pieniężne.

A zatem je d n o stk a p o w in n a w zakładow ym planie kont w skazać, czy kryterium podziału inw estycji na długo i k rótkoterm inow e stanow i rok liczony od dnia bilansowego, czy te ż od dnia założenia, w ystaw ienia, lub nabycia danego sk ład n ik a aktywów finansow ych.

D rugie kryterium klasyfikacji inw estycji stanow i form a ich w ystępow ania.

D o in w e s t y c j i d ł u g o t e r m in o w y c h z a lic z a się 4 e le m e n t y .

1. N ieruchom ości.

2. W artości n iem aterialne i praw ne.

3. D ługoterm inow e aktyw a finansow e (z w yróżnieniem długoterminowych aktyw ów finansow ych w je d n o stk a ch pow iązanych i w p ozostałych jednostkach):

• udziały lub akcje, 136

• inne p apiery w artościow e,

• udzielone pożyczki,

• inne d łu goterm inow e aktyw a finansow e.

4. Inne inw estycje długoterm inow e.

N a in w e s t y c j e k r ó t k o t e r m i n o w e s k ła d a j ą s ię 2 e le m e n t y .

1. K rótkoterm inow e aktyw a finansow e (z w yróżnieniem krótkoterm inow ych aktyw ów finansow ych w jed n o stk a ch pow iązanych i w pozostałych jednostkach):

• udziały lub akcje,

• inne papiery w artościow e,

• u d zielone p o ż y c z k i,

• inne k rótkoterm inow e aktyw a finansow e.

• środki p ieniężne i inne aktyw a pieniężne, w tym:

środki p ieniężne w kasie i na rachunkach, inne środki pieniężne,

inne aktyw a pieniężne.

2. Inne inw estycje krótkoterm inow e.

Pierw szy elem ent inw estycji długoterm inow ych stanow ią n a b y t e n ie r u c h o m o ś c i i praw a. Z godnie z M S R N r 40 "Inw estycje w nieruchom ości", przez tę kategorię będziemy rozum ieli nieruchom ość (grunt albo budynek - lub część budynku lub oba składniki łącznie) u trzym yw ane w celu uzyskiw ania pożytków z w ynajm u lub korzyści wynikających z przyrostu w artości tej nieruchom ości, pod w arunkiem , że nie je s t ona przeznaczona do uży tk o w an ia w toku zw ykłej działalności produkcyjnej, usługow ej, handlowej i nie je s t tow arem . M oże to w ięc być budynek (lub je g o część) nie użytkow any na własne potrzeby, lecz który je d n o stk a oddaje lub utrzym uje w celu oddania w najem na podstawie je d n ej lub w ielu um ów .

Inw estycja m oże być d o konana w grunty, praw o w ieczystego użytkow ania gruntów , budynki, sp ó łdzielcze praw a do lokali, obiekty inżynierii lądowej i w odnej, itp.

Inwestycją m oże być także zakupiona technologia (know -how ) lub patent, których jednostka nie w y korzystuje dla prow adzenia bieżącej działalności lecz zachow uje z zamiarem późniejszej sprzedaży.

Nie zalicza się do inw estycji budynków należących do jednostek, których działalność statutowa polega na adm inistrow aniu budynkam i, w tym także m ieszkalnym i, bądź budowie budynków i sp rzed aży lokali w nich się znajdujących (np. dcvelopcrzy).

Pożytkiem z posiadania w ym ienionych zasobów obok czynszów m oże być także wzrost ich w artości rynkow ej (np. w zrost ceny gruntów zakupionych ja k o sw ego rodzaju lokata, a nie z zam iarem p ostaw ienia na nich środków trw ałych lub prow adzenia działalności rolnej). Jeżeli środki trw ałe lub w artości niem aterialne i praw ne są wykorzystywane do p ro w ad zen ia działalności gospodarczej w ykazyw ane są w grupach A.I (wartości niem aterialn e i praw ne) lub A .II.l (środki trw ałe) aktyw ów . O ile obiekty, o

137

których m ow a zostały przekazane w leasing kapitałow y, p o d le g ają ujaw n ien iu jako korporacyjne), certyfikaty inw estycyjne funduszy zam kniętych i mieszanych, praw a do akcji, kw ity depozytow e, listy zastaw ne oraz inne papiery być dołączony do akcji lub obligacji (tzw . obligacje warantow e). Daje on posiadaczow i praw o dokonania zakupu now ych em isji po ulgowej cenie lub praw o do subskrypcji przyszłych em isji. W arranty n iezależn ie od papierów wartościow ych, do których są dołączane, m ogą być przedm iotem sam odzielnego obrotu giełdow ego. Por.: B Olzacka, R. Palczyńska-G ościniak, (199S. s. 307).

lub od daty założenia lokaty; do tej grupy zalicza się rów nież w ydane przez

Jak w spom niano w cześniej, inw estycje krótkoterm inow e obejm ują:

• k rótkoterm inow e ak ty w a finansow e oraz

• inne inw estycje krótkoterm inow e.

Pierw sza z w ym ienionych grup to przede w szystkim udziały obce lub akcje obce oraz inne p a p ie r y w a r t o ś c io w e p r z e z n a c z o n e d o o b r o t u , a także udzielone pożyczki krótkoterminowe. Z akres tej kategorii je s t zbliżony do inw estycji długoterm inow ych, a identyfikacja w ym ienionych składników aktyw ów nie pow inna przysparzać trudności.

Pozostałe elem enty inw estycji k rótkoterm inow ych, bądź to zostały zdefiniow ane bardzo certyfikaty depozytow e, bony oszczędnościow e, lokaty term inow e, bony skarbow e, bony pieniężne NBP itp., o ile sp e łn ia ją w ym ienione w yżej warunki.

R ozw iązanie takie proponuje rów nież ustaw odaw ca dla potrzeb rachunku przepływ ów pieniężnych (patrz art. 3, ust. 1, pkt. 25).

P rzez inne aktyw a pieniężne, rozum ie się naliczone m em oriałow o odsetki od aktyw ów finansow ych krótko- i długoterm inow ych. S ą to przykładow o odsetki od (zaliczo n y ch do inw estycji długo- lub krótkoterm inow ych) lokat, u dzielonych pożyczek, obligacji, bonów skarbow ych itp.

O statnim skład n ik iem krótkoterm inow ych aktyw ów finansow ych s ą środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankow ych (w tym środki pieniężne w drodze).

Inne inw estycje krótkoterm inow e o b ejm u ją d zieła sztuki, m etale szlachetne, drogie kam ienie itp., zakupione z zam iarem zachow ania w okresie k rótszym niż 12 miesięcy, licząc od dnia bilansow ego lub od daty ich nabycia. P ożytkiem z p o siad an ia opisywanych składników aktyw ów je s t w zrost ich w artości rynkowej.