Planując organizowanie czasu w olne
go podczas ferii lub wakacji w bibliotece mamy na względzie objęcie zajęciami jak największej gru p y dzieci. U czestnicy to dzieci w różnym wieku od 5 do 14 lat, dla
tego dobór tem atów musi zainteresować każdego, aby mógł w nich aktywnie uczest
niczyć. Obserwując zainteresowania czy
telników literaturą przez nich czytaną uzna
no, że warto przypomnieć im baśnie pol
skie z różnych obszarów kraju. Najczęściej wypożyczane s ą utwory dotyczące okolic K rakow a i W arszawy, reszta pozostaje mniej znana. Na użytek artykułu użyto ter
minu baśń, bez zagłębiania się w szczegó
łowa terminologię tego gatunku.
Wybrano właśnie baśń ponieważ wła
śnie w niej jest przekazywana tradycja kultury.
Opierając się na znajomości psychiki dziecka wiadomo, że każde z nich odczuwa potrzebę opowiadania o rzeczach niezwykłych, nieprze
ciętnych i nadzwyczajnych; często utożsamia się z postaciami i zdarzeniami występujący
mi w utworze. W baśni akcja nie zatrzymuje się, nie ma w niej szczegółowych danych o postaciach - dziecko musi stworzyć własny obraz. Dobro i zło jest wyraźnie ukazane, zło zawsze ukarane, nastaje sprawiedliwość, po
krzywdzeni zostają nagrodzeni, bohaterowie działają mądrze i sprawiedliwie. Fantastyka stanowi element zupełnie naturalny, wprowa
dza w zaczarowany świat, wzbudza lęk, ale nie stanowi zagrożenia ze strony istot i zjawisk fantastycznych, a także realizuje się na tym samym poziomie, co wydarzenia realne. „Po
znawanie baśni pochodzących z różnych re
gionów naszego kraju rozszerza orientację w tradycji kulturowej narodu i przez to pogłę
bia poczucie więzi narodowej”.
Tematyka baśni pozwala na łączenie przeszłości ze współczesnością zaprezento
wanie i wykorzystanie różnych zbiorów biblio
tecznych: (książki beletrystycznej, popularno
naukowej, albumów, przewodników, map, programów multimedialnych oraz filmów).
Głównym celem jest zorganizowanie czasu wolnego, któremu towarzyszyć będą dobra literatura oraz rozwijanie zaintereso
w ania polskim słowem pisanym.
Cele kształcące:
- rozwijanie zainteresowania słowem pisanym
- ro zp o zn a w a n ie cech c h a ra k te ry stycznych dla poszczególnych regionów naszego kraju
- kształtow anie nawyku korzystania z map, przewodników jako źródła informa
cji o otaczającym świecie
- kształcenie nawyku wykorzystywania wiedzy historycznej podczas rozmów na te
mat baśni, legend i podań
- kształtowanie nawyku dbałości o po
prawność językową w wypowiedziach ustnych - rozwijanie wyobraźni
-doskonalenie sprawności manualnych poprzez wykonywanie prac plastycznych
Cele wychowawcze:
- kształtowanie kreatywności dziecka - rozwijanie nawyku samokształcenia przez wykorzystanie literatury popularno
naukowej
- rozwijanie nawyku współpracy w gru
pie zróżnicowanej wiekowo
W Książnicy Beskidzkiej spotkania od
bywały się codziennie i czas ich trwania wahał się od dwóch do trzech godzin.Te- mat był realizowany podczas ferii zimowych.
Spotkaniom towarzyszył konkurs plastycz
ny na ilustrację do wybranej baśni. Regula
min przewidywał wykonanie pracy dowolną techniką plastyczną, w dowolnym formacie, mogła być to także praca przestrzenna.
- O smoku wawelskim - głośne czyta
nie tekstu; przypomnienie innych znanych tytułów baśni; rozm aw iam y o w spółcze
snym Krakowie na podstaw ie albumów, p rz e w o d n ik ó w i w ła s n y c h w sp o m n ie ń z wycieczek. Praca plastyczna Moje spo
tkanie ze smokiem - technika dowolna. Wy
korzystanie programu edukacyjnego Do
okoła Polski:
- Toruńskie pierniki - głośne czytanie;
charakterystyka regionu, znani ludzie; usy
tuowanie na mapie. „Pieczem y toruńskie pierniki” - z masy papierowej lub modeliny
- Syrena - wspólne opowiadanie utwo
ru; rozmawiamy o stolicy i oglądamy albu
my najciekawszych miejsc stolicy; Syren
ka - form owanie postaci z papieru - Janosik - głośne czytanie fragm en
tó w utw oru; Tatry i Zakopane rozm ow y i oglądanie albumów,przewodników i map, wspólne oglądanie filmu Janosik; w ykona
nie czapki zbójnickiej
- Skarb w czorsztyńskim zamku - gło
śne czytanie tekstu; Czorsztyn i Pieniny po
sługiwanie się mapą i przewodnikiem; wyko
nujemy biżuterię z czorsztyńskiego zamku - Nieposłuszna flądra - głośne czyta
nie; rozmawianie o skarbach Bałtyku; ma
lowanie głębiny morskiej na folii
- N iebieskie św iatło - opow iadanie utworu; rozmawianie o tradycjach górnicze
go Śląska; w ykonanie czapki górniczej - Jak wojak spod Babiej Góry wybawił zaklętą pannę - głośne czytanie; rozmo
wa o innych znanych utworach zw iąza
nych z B eskidam i, o g lą da n ie album ów i przewodników, planowanie trasy pieszych wycieczek; praca plastyczna - projektowa
nie dawnych pieniędzy z modeliny - Studnia trzech braci - głośne czyta
nie; przygotowujemy wycieczkę do Cieszy
na - albumy, przewodniki, mapy; wykona
nie strojów na bal
- W ielki Bal Przebierańców podczas balu wędrówki baśniowe po kraju
Podczas spotkań wykorzystano wiele metod pracy z dziećmi: głośne czytanie bi
bliotekarza oraz uczestników zajęć, opowia- danie, rozm ow a, plastyczne w yra ża n ie sw oich przeżyć zw iązanych z utworem , układanie i odgadywanie zagadek, przypo
rządkowanie tytułów ilustracjom (ilustracje J. Szancera do baśni polskich). Dobrą po
m ocą do tych zajęć była konturowa mapa 44
Polski, na której można było zaznaczyć potrzebny region kraju. Grupa zawsze była zróżnicow ana w iekow o od 6 do 13 lat, w związku z tym zastosowano metody in
tegrujące, np. wspólne wykonywanie prac plastycznych, gdzie niezbędny był udział każdego uczestnika. Przedsięwzięcie cie
szyło się dużym pow odzeniem . W zięło w nim udział 481 uczestników, a na kon
kurs wpłynęło 157 prac 148 autorów.
Temat zainteresował również nauczy
cieli szkół podstawowych, jest także reali
zowany w zależności od potrzeb. Jeżeli cho
dzi o utwory związane z regionem Beskidów, ich zakres ciągle jest poszerzany.
Przy opracowaniu tekstu korzystano: Ilu
strowana księga baśni. Arkady. 1998. Księga ba
jek polskich. Ludowa Spółdzielnia Wydaw. 1988.
Słownik gatunków literackich „P ark” , 2000.
B. Bettelheim: Cudowne i pożyteczne, Agencja W ydaw nicza Jacek S antorski & Co 1996.
M. i A. Mikołajczakowie: Bajeczne dzieje Polski, Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001, dane ujęte w materiale wynikają ze statystyki Książnicy Be
skidzkiej. RyS w Skoczylas
’ME MIGOTY
K IP Z A G IN IE