Pomoc dopuszczalna jako uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym (wyłączenia warunkowe) warunkowe)

Pomoc publiczna udzielana w oparciu o zapisy art. 107 ust. 2 TFUE jest zgodna z rynkiem wewnętrznym i dozwolona ex lege, co oznacza, że Komisja może badać wyłącznie, czy pomoc ta służy osiąganiu celów określonych w ramach tego przepisu. Komisja nie dysponuje zatem w tym przypadku uznaniem i nie wydaje zgody na udzielenie takiej pomocy329. Natomiast Komisja dysponuje szerokim uznaniem odnośnie do pomocy przyznawanej na podstawie art. 107 ust. 3 TFUE. Komisja może, ale nie musi, uznać określone rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym, a tym samym – za dozwolone. Od początku i co do zasady Komisja dysponuje w tym zakresie szerokim uznaniem, co potwierdzają liczne

326 K. Bacon, Compatibility …, s. 111-112.

327 ETS w sprawach: C-156/98 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2000, s. I-6857, pkt 47-48; C-334/99 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2003, s. I-1139, pkt 121; C-301/96 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot

Europejskich, ECR 2003, s. I-9919, pkt 70; C-277/00 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2004, s. I-3925, pkt 49.

328 Traktat z Lizbony wprowadził zmianę w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską w zakresie tego wyłączenia w ten sposób, że pięć lat po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, Rada może na wniosek Komisji przyjąć decyzję uchylającą ten przepis.

329 SPI w sprawie T-268/06 Olympiaki Aeroporia Ypiresies AE przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2008, s. II-1091, pkt 53.

orzeczenia Sądu330 i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej331. Przepis ten wymienia cztery rodzaje pomocy państwa, które mogą zostać uznane za zgodne z rynkiem wewnętrznym. Są to:

a) pomoc regionalna – ukierunkowana na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których standard życia jest nienormalnie niski, lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, jak również tzw. regionów zamorskich Francji, Hiszpanii i Portugalii, z uwzględnieniem ich sytuacji strukturalnej, gospodarczej i społecznej;

b) pomoc prorozwojowa i antykryzysowa – której celem jest wspieranie realizacji projektów posiadających ogólnoeuropejskie znaczenie lub zapobieganie poważnym zaburzeniom w gospodarce któregokolwiek państwa członkowskiego;

c) pomoc dla pewnych rodzajów działalności lub regionów – dopuszczalna ze względu na ułatwienie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, jeżeli nie zmienia to warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem;

d) pomoc dla ochrony kultury – obejmująca wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile udzielona pomoc nie wpływa negatywnie na warunki handlu i konkurencję w Unii Europejskiej.

Na podstawie art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana pomoc regionalna służąca wyrównywaniu poziomu rozwoju regionalnego w skali

330 SPI w sprawach: T-244/93 oraz T-486/93 TWD Textilwerke Deggendorf GmbH przeciwko Komisji Wspólnot

Europejskich, ECR 1995, s. II-2265, pkt 82; T-380/94 Association Internationale des Utilisateurs de Fils de Filaments Artificiels et Synthétiques et de Soie naturelle (AIUFFASS) i Apparel, Knitting & Textiles Alliance (AKT) przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1996, s. II-2169, pkt 55; T-106/95 Fédération française des sociétés d'assurances (FFSA), Union des sociétés étrangères d'assurances (USEA), Groupe des assurances mutuelles agricoles (Groupama), Fédération nationale des syndicats d'agents généraux d'assurances (FNSAGA), Fédération française des courtiers d'assurances et de réassurances (FCA) i Bureau international des producteurs d'assurances et de réassurances (BIPAR) przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR

1997, s. II-229, pkt 100; T-149/95 Etablissements J. Richard Ducros przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1997, s. II-2031, pkt 63; T-375/03 Fachvereinigung Mineralfaserindustrie eV Deutsche Gruppe der

Eurima - European Insulation Manufacturers Association przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR

2007, s. II-121, pkt 148.

331 ETS w sprawach: 78-76 Steinike & Weinlig przeciwko république fédérale d'Allemagne, ECR 1977, s. 595, pkt 8; 310/85 Deufil GmbH & Co. KG przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1987, s. 901, pkt 18; C-225/91 Matra SA przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1993, s. I-3203, pkt 24; C-39/94 Syndicat

français de l'Express international (SFEI) i inni przeciwko La Poste oraz inne, ECR 1996, s. I-3547, pkt 36;

C-278/95 P Siemens SA przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1997, s. I-2507, pkt 35; C-355/95 P

Textilwerke Deggendorf GmbH (TWD) przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich i Republice Federalnej Niemiec, ECR 1997, s. I-2549, pkt 26; C-91/01 Republika Włoska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich,

ECR 2004, s. I-4355, pkt 43; C-110/03 Królestwo Belgii przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2005, s. I-2801, pkt 67.

całej Unii Europejskiej332. Wyłączenie to dotyczy pomocy kierowanej do przedsiębiorstw działających w regionach, które charakteryzuja się wyjątkowo niekorzystną sytuacją ekonomiczną w odniesieniu do Unii jako całości, co oznacza, że ocena dopuszczalności takiego wsparcia nie może być dokonywana w odniesieniu do średniej krajowej określonych wskaźników społeczno-ekonomicznych danego państwa członkowskiego, ale w relacji do poziomu unijnego333. Dlatego też do regionów, które kwalifikują się do uzyskania tego rodzaju pomocy, zalicza się obszary sklasyfikowane jako jednostki geograficzne na poziomie NUTS II map pomocy regionalnej opracowanych przez państwa członkowskie334, których mierzony standardem siły nabywczej PKB jest niższy niż 75% średniej dla całej Unii335. Z kolei dopuszczalną pomoc prorozwojową i antykryzysową należy rozpatrywać odrębnie, ponieważ art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE umożliwia uznanie za zgodne z rynkiem wewnętrznym właśnie dwa rodzaje pomocy publicznej. Pomocą prorozwojową jest pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania, przy czy o ważności przedsięwzięcia podejmowanego we wspólnym europejskim interesie rozstrzygają cele Unii Europejskiej336. Charakter projektu musi być tego rodzaju, że jego przeprowadzenie nie tylko doprowadzi do pozytywnego zbalansowania pozytywnych efektów gospodarczych z potencjalnymi zakłóceniami konkurencji, lecz również że projekt taki nie sprzyja jedynie przedsiębiorstwom jednego państwa członkowskiego, ale przysparza korzyści Unii jako całości³³⁷. Projekty te mieszczą się najczęściej w takich dziedzinach, jak badania, rozwój i innowacje, ochrona środowiska, rozwój i wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, czy też zatrudnienie i szkolenia. Są to takie dziedziny, w których podejmowane przedsięwzięcia wykraczają poza wewnątrzkrajowy charakter i tym samym ich realizacją zainteresowane są wszystkie państwa członkowskie338. Pomoc antykryzysowa jest to natomiast pomoc, która ma na celu zaradzenie

332 ETS w sprawach: 248/84 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1987, s. 4013, pkt 19; C-310/99 Republika Włoska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2002, s. I-2289, pkt 77.

333 ETS w sprawie 730/79 Philip Morris Holland BV przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1980, s. 2671, pkt 25.

334 Rozporządzenie (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS), DzUrz UE L 154/1. 335 ETS w sprawie C-113/00 Królestwo Hiszpanii przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2002, s. I-7601, pkt 65.

336 C. Baudenbacher, A Brief Guide to European State Aid Law, Kluwer Law International, London-Hague-Boston 1997, s. 34.

337 ETS w sprawie C-148/04 Unicredito Italiano SpA przeciwko Agenzia delle Entrate, Ufficio Genova 1, ECR 2005, s. I-11137, pkt 74-77; SPI w sprawach połączonych T-254/00, T-270/00 oraz T-277/00 Hotel Cipriani

SpA oraz inne przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2008, s. II-3269, pkt 337.

338 ETS w sprawach połączonych 62/87 oraz 72/87 Exécutif régional wallon i SA Glaverbel przeciwko Komisji

poważnym zaburzeniom w gospodarce danego państwa członkowskiego. Pomoc tego rodzaju musi stanowić działanie podejmowane w odpowiedzi na sytuację kryzysową dotyczącą całej gospodarki danego państwa³³⁹. Dlatego też te poważne zakłócenia w gospodarce muszą mieć charakter ogólny i nie mogą dotyczyć tylko jednego regionu lub jedenego sektora³⁴⁰. Ostatni kryzys finansowy z 2008 r. pokazał jednak, że pomoc antykryzysowa będzie też dopuszczalna w sytuacji, gdy będzie to jeden sektor gospodarki, ale rozpatrywany przez pryzmat kilku państw członkowskich. W tym kontekście pomoc publiczna uzasadniona może być istotnym spadkiem zatrudnienia, poziomu produkcji lub inwestycji, czy zagrożeniem istnienia strategicznych przedsiębiorstw.

Szczególnie istotną podstawę dopuszczalności pomocy państwa tworzy art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, na mocy którego za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana pomoc sektorowa i regionalna. Pomoc sektorowa przeznaczona jest na ułatwienie rozwoju „niektórych” działań gospodarczych, przez co należy rozumieć ułatwienie rozwoju przedsiębiorstw działających w określonych sektorach gospodarki. Ograniczenie zakresu dopuszczalności tej pomocy tylko do „niektórych” sektorów gospodarki powoduje, że zakres pomocy stricte sektorowej stale maleje wraz z liberalizacją kolejnych sektorów gospodarki w państwach członkowskich i kształtowaniem się właściwych rynków wewnętrznych w ramach Unii oraz poddaniem ich mechanizmom skutecznej konkurencji³⁴¹. Dlatego też obecnie udzielana na podstawie tego przepisu pomoc jest najczęściej pomocą międzysektorową, czyli pomocą horyzontalną, która preferowana jest bardziej przez Komisję Europejską ze względu na jej ukierunkowanie na rozwiązywanie problemów występujących w różnych branżach lub regionach. Dla przykładu, art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE dopuszcza pomoc w celu ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw, które znalazły się w trudnej sytuacji ekonomicznej342. Z kolei dopuszczalna na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc regionalna służy zmniejszaniu dysproporcji między regionami w poszczególnych państwach członkowskich. Wyznaczanie regionów kwalifikujących się do udzielenia pomocy regionalnej należy do państw członkowskich. Zwolnienie to posiada szerszy zakres niż to, które znajduje swoje

339 ETS w sprawach połączonych C-57/00 P oraz C-61/00 P Freistaat Sachsen (C-57/00 P) i Volkswagen AG i

Volkswagen Sachsen GmbH (C-61/00 P) przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2003, s. I-9975, pkt

97; SPI w sprawach połączonych T-132/96 oraz T-143/96 Freistaat Sachsen, Volkswagen AG i Volkswagen

Sachsen GmbH przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1999, s. II-3663, pkt 167.

340 ETS w sprawie C-301/96 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2003, s. I-9919, pkt 106.

341 M. Heidenhain (ed.), European State Aid Law. Handbook, Verlag C.H. BECK, Hart Publishing, München-Oxford 2010, s. 317-323.

342 SPI w sprawie T-17/03 Schmitz-Gotha Fahrzeugwerke GmbH przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2006, s. II-1139, pkt 43.

uregulowanie w art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE, ponieważ dopuszcza ono pomoc publiczną na rozwój pewnych obszarów bez ograniczenia w postaci warunków ekonomicznych, które muszą zostać spełnione w przypadku zwolnienia dotyczącego pomocy regionalnej dla tzw. regionów „zacofanych”. Pozwala to Komisji Europejskiej zatwierdzać pomoc regionalną ukierunkowaną na przyspieszenie rozwoju gospodarczego określonych regionów danego państwa członkowskiego, które znajdują się w niekorzystnej sytuacji w porównaniu ze średnią krajową343. Należy jednak zauważyć, że rozróżnienie pomocy regionalnej udzielanej na podstawie art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE od pomocy regionalnej udzielanej na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE polega na tym, że art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE umożliwia wyłączenie spod zakazu antykonkurencyjnej pomocy państwa głównie pomocy przeznaczonej na wspieranie rozwoju gospodarczego regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski, lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, zaś na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE za godną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana pomoc przeznaczona na ułatwienie rozwoju niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia ona warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. Różnica w literalnym brzmieniu między tymi dwoma przepisami sprowadza się do braku zastrzeżenia w art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE, że udzielona pomoc nie powinna negatywnie wpływać na warunki wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. Oznacza to większą swobodę w zakresie przyznawania pomocy dla przedsiębiorstw w regionach, które spełniają warunki ustanowione w art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE344.

Pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym również na podstawie omawianego w tym miejscu art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, przy czym należy pamiętać o tym, że przepis ten dopuszcza pomoc publiczną na rozwój działalności gospodarczych i rozwój gospodarczy regionów, a nie pomoc na rozwój indywidualnych przedsiębiorstw, którą regulował art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Dlatego też w tym przypadku pomoc udzielona danemu przedsiębiorstwu z grupy MSP musi mieć na celu rozwój określonego sektora lub regionu345. W konsekwencji, na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE pomoc jest dozwolona z perspektywy ogólnej sytuacji w określonym sektorze lub regionie, a nie z perspektywy pozycji przedsiębiorstw działających w tym sektorze lub

343 ETS w sprawie 248/84 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1987, s. 4013, pkt 19.

344 ETS w sprawie C-169/95 Królestwo Hiszpanii przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1997, s. I-135, pkt 16-20; SPI w sprawach połączonych T-126/96 oraz T-127/96 Breda Fucine Meridionali SpA (BFM) i

Ente partecipazioni e finanziamento industria manifatturiera (EFIM) przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich,

ECR 1998, s. II-3437, pkt 101.

345 SPI w sprawie T-158/99 Thermenhotel Stoiser Franz Gesellschaft mbH & Co. KG oraz inne przeciwko

regionie346. Pomoc skutkująca zasadniczo poprawieniem konkurencyjności jej odbiorców działających w sektorze charakteryzującym się intensywną konkurencją i w efekcie służąca umocnieniu pozycji beneficjentów względem konkurentów, którzy nie korzystają z pomocy, nie spełnia warunków art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, ponieważ pomoc ta nie służy ogólnie rozwojowi danej działalności gospodarczej lub danego regionu³⁴⁷.

Zasadniczym kryterium dopuszczalności dla pomocy sektorowej i regionalnej, która uregulowana jest w art. 107 ust. 3 lit c) TFUE, jest brak oddziaływania takiej pomocy na zmiany warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. W związku z powyższym, pomoc ta powinna być ograniczona do niezbędnego minimum348. Podobny warunek został postawiony dla pomocy przeznaczonej na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego349.

Pomoc państwa, o której mowa w art. 107 ust. 3 lit. a)-d) TFUE, może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy konstytutywnej decyzji Komisji, podjętej w trybie procedury kreślonej w art. 108 TFUE. W wyjątkowych okolicznościach na wniosek Komisji Europejskiej mogą zostać zaakceptowane w drodze decyzji Rady podejmowanej większością kwalifikowaną głosów także inne kategorie pomocy350. Zasadą jest, że Rada nie może wydać decyzji umożliwiającej udzielenie pomocy, która nie jest zgodna z rynkiem wewnętrznym. Jednakże zgodnie z art. 108 ust. 2 TFUE Rada może uznać na wniosek państwa członkowskiego, że pomoc przyznawana lub zamierzona przez to państwo jest zgodna z zasadami wspólnego rynku, jeżeli wyjątkowe okoliczności uzasadniają taką decyzję351. W tym przypadku kompetencje Rady odnoszą się zarówno do projektowanej pomocy, jak i do pomocy już udzielonej352. Oznacza to, że Rada może uznać dany środek pomocy za zgodny

346 ETS w sprawie 84/82 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1984, s. 1451, wraz z opinią rzecznika generalnego Sir Gordon Slynn przedstawioną w dniu 25 stycznia 1984 r., s. 1504. 347 ETS w sprawach: C-148/04 Unicredito Italiano SpA przeciwko Agenzia delle Entrate, Ufficio Genova 1, ECR 2005, s. 11137, pkt 82; C-66/02 Republika Włoska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2005, s. I-10901, pkt 148.

348 SPI w sprawie T-349/03 Corsica Ferries France SAS przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2005, s. II-2197, pkt 317.

349 Uznanie na podstawie art. 107 ust. 3 lit. d) TFUE za zgodną z rynkiem wewnętrznym pomocy na rzecz kultury jest konsekwencją wynikającą z przepisu ustanowionego w art. 167 ust. 4 TFUE, który nałożył na Unię Europejską obowiązek uwzględniania aspektów kulturalnych, zwłaszcza w celu poszanowania i popierania różnorodności jej kultur, w działaniach podejmowanych w ramach innych polityk.

350 ETS w sprawach: 74/76 Iannelli & Volpi SpA przeciwko Ditta Paolo Meroni, ECR 1977, s. 557, pkt 11; C-356/90 oraz C-180/91 Królestwo Belgii przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1993, s. I-2323, pkt 27-32; SPI w sprawie T-266/94 Foreningen af Jernskibs- og Maskinbyggerier i Danmark, Skibsværftsforeningen,

Assens Skibsværft A/S, Burmeister & Wain Skibsværft A/S, Danyard A/S, Fredericia Skibsværft A/S, Odense Staalskibsværft A/S, Svendborg Værft A/S, Ørskov Christensens Staalskibsværft A/S i Aarhus Flydedok A/S przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1996, s. II-1399, pkt 39.

351 C. Quigley, European State..., s. 144.

352 ETS w sprawie C-122/94 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Radzie Unii Europejskiej, ECR 1996, s. I-881, wraz z opinią rzecznika generalnego Cosmas przedstawioną w dniu 22 listopada 1995 r., s. 903.

ze wspólnym rynkiem, nawet gdy jest on niezgodny z art. 107 TFUE. Stanowi to podstawę prawną do uznawania za dopuszczalną pomoc, która nie wpisuje się w żadną z kategorii określonych w innych przepisach Traktatu, jednak z uwagi na zaistnienie wyjatkowych okoliczności jest uzasadniona (a decision is justified by exceptional circumstances). Trybunał Sprawiedliwości w wyroku dotyczącym sprawy Commission v Belgium podkreślił, że decyzja Rady uznająca pomoc państwa za zgodną z zasadami wspólnego rynku może dotyczyć przypadku wyjątkowego i szczególnego353. Rada może dopuścić przyznawanie pomocy ze względu na zaistnienie poważnych trudności o implikacjach społecznych lub ekonomicznych. W tym zakresie Rada wydaje decyzje dotyczące określonych gałęzi gospodarki, decyzje zezwalające na przyznawanie pomocy przez kilka państw członkowskich oraz decyzje warunkowe, w których określa się zasady przyznawania pomocy przez państwo członkowskie, w tym również poleca się Komisji Europejskiej badanie prawidłowości wykonania warunków zawartych w decyzji Rady354. Jednakże należy zaznaczyć, że w orzeczeniu w sprawie Commission v Council Trybunał Sprawiedliwości uznał, że od momentu przyjęcia przez Komisję Europejską decyzji stwierdzającej niezgodność pomocy publicznej z zasadami wspólnego rynku Rada nie może blokować skuteczności tej decyzji przez samodzielne uznanie pomocy za dopuszczalną na podstawie art. 108 ust. 2 TFUE355. W przypadku, gdy Komisja wydała decyzję uznającą daną pomoc za niezgodą z rynkiem wewnętrznym, Rada nie może uznać tej pomocy za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 108 ust. 2 TFUE356. Wykładnia ta oznacza, że przepisy unijnego prawa ochrony konkurencji w zakresie pomocy publicznej zastrzegają dla Komisji Europejskiej centralną rolę w procesie uznawania ewentualnej niezgodności pomocy państwa ze wspólnym rynkiem, a kompetencja Rady wynikająca z art. 108 ust. 2 TFUE ma charakter wyjątkowy.

W świetle rozwoju podstaw prawnych stosowania art. 107 ust. 3 TFUE można stwierdzić, że pomoc państwa spełniająca traktatowe i orzecznicze przesłanki art. 107 ust. 1 TFUE może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym na dwa sposoby. Pierwszy sposób, to uznanie zgodności w drodze rozporządzeń Rady i Komisji wydawanych na podstawie art. 109 i art. 108 ust. 4 TFUE. Drugim sposobem jest wydawanie w formie decyzji indywidualnych aktów prawnych przez Komisję po przeprowadzeniu postępowań w sprawie pomocy nowej podlegającej zgłoszeniu, o których mowa w art. 108 ust. 2 i 3 TFUE. Zagadnienie to zostanie

353 ETS w sprawie 156/77 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Belgii, ECR 1978, s. 1881. 354 I. Postuła, A. Werner, Prawo..., s. 385-386.

355 ETS w sprawie C-110/02 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Radzie Unii Europejskiej, ECR 2004, s. I-6333, pkt 44.

356 ETS w sprawie C-399/03 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Radzie Unii Europejskiej, ECR 2006, s. I-5629, pkt. 28.

szerzej omówione w części pracy poświęconej systemowi źródeł unijnego prawa pomocy publicznej oraz postępowaniom w sprawach pomocy publicznej. Jednakże w tym miejscu należy podnieść, że zakres uznania Komisji w zakresie stosowania art. 107 ust. 3 TFUE zmniejsza się wraz z rozwojem prawodawstwa unijnego w formie stosujących się i skutkujących bezpośrednio rozporządzeń. Ma to miejsce przede wszystkim w przypadku pomocy udzielanej na zasadzie wyłączeń grupowych, zgodnie z którą określone grupy pomocy są zgodne z regułami jednolitego rynku europejskiego i podlegają wyłączeniu z obowiązku zgłoszenia planowanej pomocy do Komisji celem jej zatwierdzenia. Gdy pomoc nie spełnia określonych w odpowiednich rozporządzeniach warunków zastosowania wyłączeń grupowych, w celu uznania pomocy za zgodną z rynkiem wewnętrznym i dopuszczalną Komisja stosuje liczne akty prawa o charakterze soft law, takie jak obwieszczenia, komunikaty, wytyczne, czy też zasady ramowe. W swoim orzecznictwie sądy unijne wielokrotnie podkreślały, że wydawanie przez Komisję aktów prawa o charakterze soft law stanowi wyraz prowadzonej przez Komisję własnej polityki co do sposobu w jaki będzie ona wykonywała swoje uprawnienia decyzyjne z zakresie pomocy publicznej, pod warunkiem, że nie odbiegają one od warunków określonych przepisami traktatowymi357. Określone w takich aktach zasady udzielania pomocy muszą być formułowane, interpretowane i stosowane w sposób jednolity dla zapewnienia równego traktowania wszytkich beneficjentów³⁵⁸. W sytuacji, gdy zamierzona pomoc publiczna nie podlega wyłączeniu grupowemu lub nie istnieje stosowny akt o charakterze soft law, Komisja Europejska stosuje art. 107 ust. 3 TFUE bezpośrednio359.

Naczelną zasadą uznania pomocy za dopuszczalną w Unii Europejskiej jest realizacja wspólnego interesu europejskiego, który zmienia się w czasie wraz z ewolucją polityki unijnej, szczególnie wobec rozszerzania Unii o nowe państwa członkowskie. Dopuszczenie zwolnień warunkowych od ogólnego zakazu udzielania pomocy publicznej wymaga oceny

357 ETS w sprawach: 310/85 Deufil GmbH & Co. KG przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 1987, s. 901, pkt 22; C-313/90 Comité international de la rayonne et des fibres synthétiques i inni przeciwko Komisji

Wspólnot Europejskich, ECR 1993, s. I-1125, pkt 35; C-382/99 Królestwo Niderlandów przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2002, s. I-5163, pkt 24; SPI w sprawach: T-187/99 Agrana Zucker und Stärke AG przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2001, s. II-1587, pkt 56; T-35/99 Keller SpA i Keller Meccanica SpA przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2002, s. II-261, pkt 77; T-301/01 Alitalia - Linee aeree italiane SpA przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2008, s. II-1753, pkt 405.

358 ETS w sprawie C-310/99 Republika Włoska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2002, s. I-2289, pkt 58; SPI w sprawach połączonych T-227/99 oraz T-134/00 Kvaerner Warnow Werft GmbH przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2002, s. II-1205, pkt 92.

359 SPI w sprawach: T-375/03 Fachvereinigung Mineralfaserindustrie eV Deutsche Gruppe der Eurima -

European Insulation Manufacturers Association przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, ECR 2007, s.

II-121, pkt 143-144; T-254/00, T-270/00 oraz T-277/00 Hotel Cipriani SpA oraz inne przeciwko Komisji Wspólnot

zasadności tej pomocy przez Komisję Europejską, co nie jest zadaniem łatwym w związku z