W połowie 2013 r., w trakcie prac roboczego zespołu w Kancelarii Pre-zesa Rady Ministrów zdecydowano o zmianie dotychczasowych, niemal czteroletnich prac nad systemem współczynników korekcyjnych na tzw.
system aukcyjny29.
Przedstawiony w połowie listopada 2013 r. projekt ustawy, który po licznych zmianach został ostatecznie przyjęty przez Radę Ministrów 11 czerwca 2014 r. i skierowany do Sejmu 7 lipca 2014 r.,30 w zagadnieniach nie budzących emocji, czyli przede wszystkim zapisach wprost implementu-jących przepisy dyrektywy 2009/28/WE, opiera się na wypracowanym
________________
28 Projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 4 października 2012 r. w wersji 2.0.1.
29 Aukcje OZE zastąpią zielone certyfikaty, http://www.reo.pl/aukcje-oze-zastapia-zielone-certyfikaty, 29.07.2013.
30 Projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii skierowany do Sejmu 7 lipca 2014 r.
(druk sejmowy nr 2604).
System wsparcia produkcji energii elektrycznejz odnawialnych źródeł energii 147 wcześniej dorobku. Różni się natomiast od wcześniejszych projektów
w zakresie kluczowych rozstrzygnięć, przewidując:
1. Obowiązek zakupu energii z OZE po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym ogłaszanej przez Prezesa URE za poprzedni rok, który obejmie instalacje (w tym mikro) powstałe przed wej-ściem w życie ustawy, z wyłączeniem hydroelektrowni o mocy ponad 5 MW. Obowiązek zakupu przez 15 lat od wyprodukowania przez daną instalację pierwszej „zielonej” energii spocznie na sprzedawcy zobowiąza-nym, czyli spółce obrotu o największym wolumenie sprzedaży energii na terenie danego operatora systemu elektroenergetycznego i potrwa maksy-malnie do końca 2035 r. To istotny krok w kierunku polepszenia sytuacji oddanych już instalacji i ochrony praw nabytych w stosunku do wcześniej-szych projektów ustawy31;
2. Przyznawanie dotychczasowym producentom energii z OZE świa-dectw pochodzenia przez okres 15 lat od chwili wytworzenia przez nich pierwszej jednostki „zielonej” energii;
3. Uniemożliwienie rozliczania obowiązku umorzenia certyfikatami wy-danymi za energię wyprodukowaną wcześniej niż w poprzednim roku, co częściowo rozwiązuje opisywany już problem tzw. bankowania zielonych certyfikatów;
4. Zakaz uiszczania opłaty zastępczej, w sytuacji gdy średnia ważona cena certyfikatów na giełdzie towarowej przez co najmniej 3 miesiące po-przedzające dzień złożenia wniosku o umorzenie świadectw pochodzenia będzie się utrzymywać poniżej 75 proc. wartości opłaty zastępczej, co po-może ustabilizować ceny zielonych certyfikatów;
5. Rezygnacja z planu wprowadzenia tzw. obliga giełdowego dla handlu zielonymi certyfikatami, czyli stopniowego wprowadzania obowiązku handlu częścią certyfikatów na giełdzie towarowej, który miał wynieść: do końca 2015 r. 30 proc., do końca 2017 r. 50 proc. i po tej dacie docelowe 55 proc.;
6. Ograniczenie prawa do uzyskania świadectw pochodzenia za energię ze współspalania (bez współspalania dedykowanego) jedynie do wolumenu odpowiadającego średniej produkcji energii ze współspalania przez tego przedsiębiorcę w latach 2011-2013, przy jednoczesnej redukcji do 2020 r.
liczby świadectw pochodzenia przysługujących za każdą taką megawatogo-dzinę o połowę (przypisanie współczynnika 0,5);
7. Rezygnację z próby nałożenia na wytwórcę zakazu sprzedaży energii z OZE po cenie przekraczającej 105 proc. średniej ceny rynkowej, pod
rygo-________________
31 Por. np. projekt ustawy o OZE w wersji 1a.4 z 20 grudnia 2011 r.
148 BARTŁOMIEJ DERSKI
rem utraty dla niej wsparcia zielonymi certyfikatami (takie rozwiązanie przewidywały kolejne projekty ustawy począwszy od października 2012 r.);
8. Wprowadzenie systemu aukcyjnego (szerzej omawiany poniżej) dla nowych instalacji OZE wraz z możliwością uczestniczenia w dedykowanych aukcjach instalacji oddanych pod rządami obecnej ustawy.
W aukcjach, organizowanych przez Prezesa URE co najmniej raz w roku, wyłaniani mają być przedsiębiorcy, którzy wyprodukują określoną ilość energii z odnawialnego źródła po jak najniższej cenie. Zgodnie z procedurą o dopuszczenie do aukcji mogą zabiegać przedsiębiorcy posiadający:
1) wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowani przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
2) umowę o przyłączenie do sieci,
3) prawomocną decyzję o pozwoleniu na budowę (jeżeli wymaga jej ustawa – Prawo budowlane),
4) harmonogram rzeczowy i finansowy inwestycji,
którzy wnieśli kaucję w wysokości 30 zł za każdy kilowat planowanej mocy zainstalowanej lub uzyskali gwarancję bankową dla realizacji inwestycji. Na zbadanie i wystawienie bądź odmowę wystawienia zaświadczenia o do-puszczeniu do udziału w aukcji (ważnego 12 miesięcy) Prezes URE ma 30 dni.
Stosownie do projektowanych przepisów aukcje mają być organizowane osobno dla instalacji oddanych (ew. zmodernizowanych) przed wejściem w życie ustawy oraz po niej, a także oddzielnie dla źródeł małych – do 1 MW mocy (w ten sposób alokowane ma być przynajmniej 25 proc. środków na zakup „zielonej” energii) oraz pozostałych (z wyłączeniem mikroinstalacji należących do osób fizycznych i instalacji współspalania, z wyłączeniem współspalania dedykowanego).
Istotnym warunkiem otrzymania wsparcia w wyniku rozstrzygniętej aukcji będzie instalacja urządzeń wyprodukowanych nie wcześniej, niż na 48 miesięcy przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z tej instalacji OZE.
Ogłaszając aukcję Prezes URE powinien podać maksymalną ilość energii planowaną do zakontraktowania i maksymalną cenę po jakiej energia z da-nej technologii i wielkości OZE może zostać kupiona (tzw. cenę referencyj-ną). Jej przekroczenie przez oferenta w trakcie aukcji skutkować ma automa-tycznym odrzuceniem oferty. Regulator powinien także wyszczególnić maksymalną ilość energii, którą można zakontraktować ze źródeł niestabil-nych (w przeliczeniu produkujących energię mniej niż 4000 MWh/MW rocznie) przyłączanych do sieci danego operatora dystrybucyjnego lub prze-syłowego.
System wsparcia produkcji energii elektrycznejz odnawialnych źródeł energii 149 Aukcje odbywać mają się w formie elektronicznej za pośrednictwem
in-ternetowej platformy aukcyjnej. W rzeczywistości przypominać mają jednak przetarg z możliwością jednokrotnego złożenia oferty, podczas gdy oferty konkurentów będą niewidoczne.
Wygrać mają ci oferenci, którzy złożyli kolejno najniższe oferty sprzeda-ży produkowanej przez nich „zielonej” energii, aż do wyczerpania puli energii przewidzianej do zakontraktowania. Zwycięzcy aukcji dla istnieją-cych instalacji powinni uruchomić produkcję pierwszego dnia miesiąca na-stępującego po upływie tego, w którym rozstrzygnięto aukcję. Nowe źródła mają na to 48 miesięcy, przy czym farmy fotowoltaiczne tylko 24., a morskie farmy wiatrowe aż 72.
W efekcie wygrania aukcji inwestor może liczyć na gwarantowaną przez 15 lat cenę zakupu energii, którą określił w trakcie trwania aukcji. Jej wyso-kość będzie waloryzowana, co dla inwestycji infrastrukturalnej ma duże znaczenie, o czym dalej.
Za zakup energii z aukcji (po cenach, w ilości, okresie i od podmiotu wy-łonionego w trakcie aukcji) odpowiadać ma sprzedawca zobowiązany – w przypadku instalacji o mocy do 500 kW. Ujemne saldo wynikające z wyż-szych stawek zakupu „zielonego” prądu w stosunku do średniej ceny sprzedaży energii na rynku pokrywać ma Operator Rozliczeń Energii Od-nawialnej SA (OREO). To spółka celowa Skarbu Państwa powołana w celu rozliczania tego systemu na wzór Zarządcy Rozliczeń z ustawy o rozwiąza-niu kontraktów długoterminowych. W przypadku producentów z instalacji OZE o mocy co najmniej 500 kW OREO pokrywać ma ujemne saldo bezpo-średnio tym producentom, ponieważ (w przeciwieństwie do wcześniejszych projektów ustawy) energia z tych instalacji sprzedawana ma być bezpośred-nio na rynku, a nie za pośrednictwem sprzedawcy zobowiązanego. To efekt m.in. przyjętych 9 kwietnia 2014 r. wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie pomocy publicznej na ochronę środowiska i energetykę na lata 2014-2020 (C(2014) 2322/3), które wyraźnie preferują możliwie najobszer-niejszy udział OZE w konkurencyjnym rynku energii elektrycznej.