Należy przejść do analizy artykułu 7 ust. 8d2p.e. W pierwszej kolejno-ści trzeba zwrócić uwagę, że dotyczy on wyłącznie przypadku, gdy nie ist-nieją techniczne warunki przyłączenia, a wynika to z braku niezbędnych zdolności przesyłowych sieci. Przepis ten nie dotyczy zatem sytuacji, gdy brakuje technicznych warunków przyłączenia z innego powodu niż niewy-starczające zdolności przesyłowe sieci. Przesłanka technicznych warunków przyłączenia nie ogranicza się wszakże do istnienia zdolności przesyłowych sieci, choć w praktyce zapewne najczęściej istnienie tych zdolności jest klu-czowe dla oceny, czy jest ona spełniona.
Warto też zauważyć, że art. 7 ust. 1 p.e. mówi o dwóch przesłankach o charakterze technicznym – przesłance technicznych warunków przyłącze-nia i przesłance technicznych warunków dostarczaprzyłącze-nia. Przepis art. 7 ust.
8d2p.e. dotyczy wyłącznie przypadku braku technicznych warunków przy-łączenia, natomiast nie obejmuje swą hipotezą braku technicznych warun-ków dostarczania. Może się tymczasem zdarzyć, że istnieje możliwość przy-łączenia danej instalacji, a w szczególności sieć oferuje wystarczające zdol-ności przesyłowe, niemniej pobieranie przez tę instalację energii lub wpro-wadzanie jej do sieci może negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie owej sieci.
118 JAKUB POKRZYWNIAK
Chodzi na przykład o sytuację, gdy przyłączenie danej instalacji spowo-duje, że operator systemu nie będzie mógł dotrzymać parametrów jako-ściowych energii dostarczanej odbiorcom lub zbilansować energii w sieci.
Można sobie wyobrazić, że przyłączenie zbyt wielu farm wiatrowych na pewnym obszarze spowoduje zakłócenia pracy sieci i trudności w zapew-nieniu ciągłości dostarczania energii w czasie niesprzyjających warunków pogodowych. W takim wypadku problemem nie jest samo przyłączenie instalacji do sieci, lecz raczej jej późniejsze funkcjonowanie w sieci i wpływ na instalacje innych podmiotów.
Dalej, art. 7 ust. 8d2p.e. nie wyklucza możliwości odmowy zawarcia umowy o przyłączenie w przypadku braku ekonomicznych warunków przyłączenia lub dostarczania. Jeżeli zatem jest możliwe dokonanie rozbu-dowy lub modernizacji sieci w celu zapewnienia stosownych zdolności przesyłowych, niemniej taka inwestycja nie spełniałaby kryterium racjonal-ności ekonomicznej, wówczas przedsiębiorca sieciowy lub dystrybucyjny jest uprawniony do odmowy zawarcia tej umowy. Przepis nie nakazuje za-tem zawarcia umowy o przyłączenie za wszelką cenę.
Na koniec, w moim przekonaniu, z badanego przepisu wynika, że cho-dzi w nim o taką sytuację, gdy brak warunków technicznych przyłączenia odnoszący się do zdolności przesyłowych sieci można usunąć poprzez roz-budowę lub modernizację sieci. Pod pojęciem rozbudowy należy rozumieć
„powiększenie, rozszerzenie budowli, obszaru już zabudowanego; dobu-dowywanie nowych elementów, budowanie nowych obiektów”13. Moderni-zacją jest z kolei „unowocześnienie, uwspółcześnienie czegoś”14 oraz
„zwiększanie liczby składników czegoś, dodanie nowych jednostek, rozsze-rzenie, rozwinięcie”15.
Moim zdaniem, nie każdy przypadek braku zdolności przesyłowych sie-ci da się usunąć poprzez rozbudowę lub modernizację tychże. Można sobie wyobrazić, że stworzenie zdolności przesyłowych niezbędnych do przyłą-czenia danej instalacji wymagałoby wręcz zbudowania sieci od nowa. Przy-kładowo, gdyby chcieć przyłączyć dużą jednostkę wytwórczą do małego systemu dystrybucyjnego, przeznaczonego do zaopatrywania w energię elektryczną drobnych odbiorców końcowych, to wymagane zmiany w sieci zapewne wykroczyłyby poza to, co można określić mianem rozbudowy lub
________________
13 Słownik Języka Polskiego, PWN, t. 3, red. M. Szymczak, Warszawa 2002, s. 75; podobną definicję znaleźć można w Podręcznym Słowniku Języka Polskiego, red. E. Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 474.
14 Słownik Języka Polskiego, PWN, t. 2, red. M. Szymczak, Warszawa 2002, s. 190.
15 Podręczny Słownik Języka Polskiego, red. E. Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-szawa 1996, s. 855.
Przyłączanie odnawialnych źródeł energii do sieci elektroenergetycznych 119 modernizacji sieci i wymagałoby zbudowania zupełnie nowej sieci w miejsce dotychczas istniejącej.
Mimo nie w pełni jasnej redakcji analizowanego przepisu (który nakazu-je określić planowany termin oraz warunki wykonania niezbędnej rozbu-dowy lub modernizacji sieci, a także określić termin przyłączenia), uważam, że w gruncie rzeczy wynika zeń, iż w objętym nim wypadku przedsiębiorca sieciowy ma obowiązek doprowadzenia do powstania warunków technicz-nych przyłączenia, poprzez rozbudowę lub modernizację sieci, a następnie do realizacji przyłączenia.
W powyższym kontekście nasuwa się pytanie o sens artykułu 7 ust.
8d2p.e. Z jednej strony wątpliwe jest, czy w zakresie swojego zastosowania wnosi on nową wartość normatywną. Wynikająca wszakże zeń zasada była już wcześniej przyjmowana w orzecznictwie, przy czym nadawano jej wy-miar ogólny, nie zawężając jej do określonych kategorii przyłączeń (wyłącz-nie OZE)16. Co więcej, brak było podstaw do zawężania jej do przypadku braku technicznych warunków przyłączenia wynikającego z niedostatecz-nych zdolności przesyłowych sieci (z pominięciem inniedostatecz-nych przypadków nie-istnienia technicznych warunków przyłączenia lub braku technicznych wa-runków dostarczania).
Należy więc dojść do wniosku, że z jednej strony – wbrew pozorom – doniosłość zmian wprowadzonych przez art. 7 ust. 8d2 p.e. jest ograniczona.
Można wręcz wątpić, czy ułatwi on w znaczący sposób przyłączanie OZE.
Należy zatem krytycznie ocenić nowelizację w tym zakresie. Z drugiej zaś strony, przepis ten może zrodzić nowe wątpliwości. Powstaje bowiem pyta-nie, czy nie daje on podstaw do interpretacji a contrario, zgodnie z którą wy-rażona w nim zasada nie dotyczy przyłączeń innych instalacji niż OZE, a także – w przypadku przyłączania OZE – innych sytuacji niż brak tech-nicznych warunków przyłączenia, wynikający z niedostatecznych zdolności przesyłowych sieci.
Innymi słowy, czy można uznać, że ustawodawca w nowelizacji dał wy-raz swojej woli, aby w przypadku przyłączeń do sieci innych instalacji niż OZE (a zatem na przykład instalacji odbiorczych, czy konwencjonalnych jednostek wytwórczych), przedsiębiorca przesyłowy lub dystrybucyjny był zwolniony z obowiązku rozbudowy lub modernizacji sieci, jeżeli jej aktual-ny stan nie zapewnia wystarczających zdolności przesyłowych? Czy przed-siębiorca sieciowy jest zwolniony z tego obowiązku także w sytuacji, gdy chodzi o przyłączenie OZE, lecz przyłączenie to nie jest możliwe z innych
________________
16 Zob. m.in. wyroki XVII AmE 217/10 (niepubl.), XVII AmE 30/11 (niepubl.), XVII AmE 48/12 (niepubl.).
120 JAKUB POKRZYWNIAK
przyczyn o charakterze technicznym, niż brak wystarczających zdolności przesyłowych sieci? Moim zdaniem względy celowościowe i aksjologiczne nie pozwalają na wykładnię badanego przepisu z przeciwieństwa, niemniej nie da się jej zupełnie wykluczyć. Niemniej, przepis ten może doprowadzić do niepotrzebnych sporów i utrudnić realizację nowych inwestycji.
Kolejne zagadnienie dotyczy relacji art. 7 ust. 8d2p.e. do art. 7 ust. 8d3p.e.
Zakresy zastosowania norm wyrażonych w tych przepisach mogą się krzy-żować. Pierwszy z nich dotyczy nieistnienia technicznych warunków przy-łączenia wynikających z braku niezbędnych zdolności przesyłowych sieci, drugi zaś nieistnienia technicznych lub ekonomicznych warunków przyłą-czenia w zakresie mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia odnawialnego źródła energii.
Nie da się wykluczyć, że ten sam stan faktyczny może podpadać pod oba te przepisy17. Dyspozycje zawartych w nich norm są jednak różne.
Przepis art. 7 ust. 8d2p.e. nakazuje przedsiębiorcy sieciowemu określenie planowanego terminu oraz warunków wykonania niezbędnej rozbudowy lub modernizacji sieci, a także określenia terminu przyłączenia. Jak wspo-mniano, w gruncie rzeczy nakazuje on dokonać rozbudowy lub moderniza-cji sieci, a następnie zrealizować przyłączenie.
Natomiast art. 7 ust. 8d3p.e. nakłada na przedsiębiorcę sieciowego obo-wiązek powiadomienia podmiotu ubiegającego się o przyłączenie o wielko-ści dostępnej mocy przyłączeniowej, dla jakiej mogą być spełnione warunki techniczne przyłączenia, przy czym jeżeli podmiot ten wyraził zgodę na taką wielkość mocy przyłączeniowej, przedsiębiorca wydaje warunki przy-łączenia, ale jeżeli odmówił – przedsiębiorca odmawia wydania warunków przyłączenia. Nie ma zatem mowy o dokonaniu rozbudowy lub moderniza-cji sieci. Ustawodawca przewiduje jedynie przyłączenie do sieci z mniejszą niż wnioskowana mocą przyłączeniową, albo odmowę przyłączenia do sieci18.
________________
17 Można też sobie wyobrazić sytuacje mieszczące się w hipotezie tylko jednej z tych norm. I tak, przykładowo, może się zdarzyć, że przyłączenie danej instalacji nie jest możliwe, albowiem w sieci nie ma już jakichkolwiek niewykorzystanych zdolności przesyłowych. Nie jest zatem możliwe przyłączenie danej instalacji z jakąkolwiek mocą przyłączeniową. Wów-czas zastosowanie znajdzie ust. 8d2 p.e. Nie znajdzie natomiast zastosowania ust. 8d3 p.e.
Może się również zdarzyć, że w danym wypadku sieć oferuje zdolności przesyłowe niezbędne do przyłączenia danej instalacji, niemniej nie są spełnione warunki ekonomiczne przyłączenia, ze względu np. na zbyt wysokie koszty związane z realizacją samego przyłącza (z uwagi na odległość przyłączanej instalacji od sieci). W takim wypadku zastosowanie znajdzie wyłącznie art. 7 ust. 8d3 p.e.
18 Skądinąd i w tym przypadku nie sposób zrozumieć, dlaczego ta reguła została ograni-czona przez ustawodawcę wyłącznie do przyłączenia OZE. Powinna mieć ona zastosowanie w przypadku przyłączenia wszystkich instalacji.
Przyłączanie odnawialnych źródeł energii do sieci elektroenergetycznych 121 Nie można przyjąć, iż ustawodawca ustanowił dwie przeciwne sobie normy prawne19. Należy zatem poszukiwać wykładni, która pogodzi oba te przepisy. Otóż w przypadku, gdy zaistnieje sytuacja podpadająca pod hipo-tezy obu wyrażonych w nich norm, należy uznać, że przedsiębiorca siecio-wy powinien z jednej strony powiadomić podmiot ubiegający się o przyłą-czenie o wielkości dostępnej mocy przyłączeniowej, dla jakiej mogą być spełnione te warunki, przy czym jeżeli podmiot ten wyrazi zgodę na taką wielkość mocy przyłączeniowej, przedsiębiorca winien wydać warunki przyłączenia, a jeżeli zgody tej nie udzieli – przedsiębiorca powinien od-mówić ich wydania.
W obu jednak przypadkach przedsiębiorca sieciowy ma również obo-wiązek określenia planowanego terminu oraz warunków wykonania nie-zbędnej rozbudowy lub modernizacji sieci, a także określenia terminu przy-łączenia w zakresie mocy przyłączeniowej (pierwotnie) wnioskowanej przez podmiot ubiegający się o przyłączenie. Innymi słowy, wydanie warunków przyłączenia przewidujących mniejszą moc przyłączeniową niż wniosko-wana nie zwalnia przedsiębiorcy sieciowego z obowiązku rozbudowy lub modernizacji sieci w celu zaoferowania (w przyszłości) mocy przyłączenio-wej pozwalającej na pokrycie pełnego zapotrzebowania podmiotu ubiegają-cego się o przyłączenie.
Również odmowa wydania warunków przyłączenia, wynikająca z braku zgody podmiotu ubiegającego się o przyłączenie na mniejszą moc przyłą-czeniową nie zamyka definitywnie sprawy. Przedsiębiorca sieciowy winien bowiem dokonać rozbudowy lub modernizacji sieci, która umożliwi wyda-nie tych warunków w przyszłości. Sekwencja działań jest więc taka, że w pierwszej kolejności przedsiębiorca sieciowy winien przyłączyć OZE z mniejszą mocą niż wnioskowana (jeżeli takie rozwiązanie jest akceptowal-ne dla podmiotu ubiegającego się o przyłączenie), a w drugiej – winien roz-budować lub zmodernizować sieć, w celu przyłączenia OZE z pełną wnio-skowaną mocą. Zdaję sobie jednak sprawę, że przedstawiona propozycja wykładni nie jest wolna od kontrowersji i są też możliwe inne interpretacje.
Ustawodawca nie zadbał bowiem o jasne określenie relacji między tymi dwoma przepisami.
Konkluzje
Dodanie do art. 7 p.e. ustępów 8d2 i 8d3 zasługuje na krytyczną ocenę.
Z jednej strony można zaryzykować tezę, iż przepisy te w niewielkim
stop-________________
19 S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001, s. 175.
122 JAKUB POKRZYWNIAK
niu ułatwią przyłączanie OZE. Regułę wyrażoną w pierwszym z nich już teraz można odnaleźć w orzecznictwie sądowym; drugi także nie wnosi rewolucyjnych zmian. Z drugiej zaś strony konstrukcja i redakcja owych przepisów rodzi istotne wątpliwości. Nie jest jasne, czy należy interpretować je a contrario (jeśli tak, to pogorszono zasady przyłączania instalacji innych niż OZE). Ponadto, sporna może być kwestia ich wzajemnej relacji. Może się okazać, że wątpliwości te w praktyce utrudnią przyłączanie OZE, zamiast spodziewanego ułatwienia tego procesu.
F
ILIPE
LŻANOWSKI, J
ACEKP
IECHA|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||