Prawa wyborcze

1. Przeprowadzanie przedterminowych wyborów wójta, burmistrza i prezydenta miasta

W wystąpieniu do Prezesa Rady Ministrów Rzecznik przestawiła wątpliwości doty-czące redakcji przepisu art. 474 Kodeksu wyborczego¹⁹⁹, odnoszące się do przeprowa-dzania przedterminowych wyborów wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Przepis art.

474 § 2 Kodeksu wyborczego stanowiący o przedterminowych wyborach wójta, odsyła do trybu przeprowadzania wyborów określonego w art. 371 Kodeksu wyborczego, któ-ry reguluje tktó-ryb zarządzania wyborów do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego w „zwykłych” okolicznościach tj. wskutek upływu kadencji. Odesłanie to może sugerować, że wybory mogą zostać zarządzone wyłącznie wraz z upływem

ka-197 RPO-751137-I/13 z 31 października 2013 r.

198 Pismo z 21 listopada 2013 r.

199 Ustawa z 5 stycznia 2011 r. (Dz.U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.).

dencji, co sprawiłoby, że sama instytucja wyborów przedterminowych pozostawałaby instytucją martwą. W toku prac legislacyjnych mogło dojść do omyłki redakcyjnej i za-miast odesłania do przepisu Kodeksu wyborczego regulującego tryb przeprowadzania wyborów przedterminowych do rad, znalazło się odesłanie do przepisu regulującego tryb przeprowadzania wyborów w związku z końcem kadencji rad. Skutkiem omyłki może być faktyczna niemożność zarządzenia przez Prezesa Rady Ministrów przedter-minowych wyborów wójta, burmistrza i prezydenta miasta w przypadku niezaskarżenia do sądu administracyjnego uchwały rady gminy stwierdzającej wygaśnięcie mandatu.

Omawiany problem nie odnosi się do obecnej kadencji wójtów, burmistrzów i prezy-dentów miast, jednak wydaje się aktualny, zważywszy na zbliżający się termin wyborów samorządowych na przełomie 2014 i 2015 roku. Rzecznik zwróciła się²⁰⁰ do Prezesa Rady Ministrów z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika skierowane do Prezesa Rady Ministrów, Minister Administracji i Cyfryzacji przychylił się²⁰¹ do przedstawionej opinii o błędzie ustawodawcy, polegającym na nieprawidłowym odesłaniu w przepisie ustawowym regulującym zarządzenie wyborów przedterminowych organu wykonawczego gmi-ny. Pogląd ten podziela również Państwowa Komisja Wyborcza. Obecnie „analizowa-ne są możliwości spraw„analizowa-nego przeprowadzenia procesu legislacyj„analizowa-nego w celu usunięcia stwierdzonej wady regulacji ustawowej”.

Rzecznik monitoruje postęp prowadzonych prac.

2. Funkcjonowanie odrębnych obwodów głosowania

Rzecznik zwróciła uwagę na problematykę funkcjonowania odrębnych obwodów głosowania oraz związaną z  tym konieczność wprowadzenia zmian legislacyjnych w ustawie o referendum lokalnym²⁰². Obwody odrębne pozwalają na stworzenie takich warunków organizacyjnych, by krąg osób korzystających z podmiotowych praw wybor-czych był maksymalnie szeroki. Ich funkcjonowanie m.in. w zakładach opieki zdrowot-nej, czy też domach pomocy społecznej umożliwia czynny udział w głosowaniu oso-bom z niepełnosprawnościami, osooso-bom chorym, starszym, często mającym problemy z poruszaniem się. Jest to rozwiązanie stosowane na podstawie Kodeksu wyborczego w wyborach odbywających się na terenie kraju. Potrzeba tworzenia odrębnych obwo-dów głosowania jest w pełni uzasadniona, z tych samych wzglęobwo-dów, również w referen-dach lokalnych. W praktyce jednak obwody takie nie zawsze są ustanawiane. W Ko-deksie wyborczym określono tryb tworzenia obwodów odrębnych w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz w oddziałach zewnętrznych takich zakładów i aresztów. Tymczasem w ustawie o refe-rendum lokalnym brak jest takich regulacji prawnych. Ustawa ta stanowi jedynie, że referendum przeprowadza się w stałych obwodach głosowania. Stąd też pojawiają się

200 RPO-743567-V/13 z 8 sierpnia 2013 r.

201 Pismo z 11 września 2013 r.

202 Ustawa z 15 września 2000 r. (Dz.U. z 2013 r., poz. 706).

opinie, że tworzenie obwodów odrębnych w przypadku referendum lokalnego nie jest ustawowo nakazane. W związku z powyższym należałoby wprowadzić do ustawy o re-ferendum lokalnym przepisy wyraźnie wskazujące na konieczność tworzenia obwo-dów odrębnych. Postulat Rzecznika w pełni poparła²⁰³ Państwowa Komisja Wyborcza.

Rzecznik zwróciła się²⁰⁴ do Przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Po-lityki Regionalnej Sejmu RP o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.

203 Pismo z 8 października 2013 r.

204 RPO-748842-I/13 z 20 listopada 2013 r.

7. Rozbieżności w stosowaniu prawa

1. Właściwość sądu penitencjarnego do rozpoznania skargi na decyzje organów postępowania wykonawczego

Rzecznik skierowała²⁰⁵ wniosek do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie następują-cego zagadnienia prawnego: „Czy sądem penitencjarnym właściwym do rozpoznania skargi na decyzje organów postępowania wykonawczego przewidzianej w art. 7 k.k.w.

jest sąd aktualnego miejsca przebywania skazanego, czy też sąd miejsca wydania zaskar-żonej decyzji?”.

Rzecznik w trakcie wykonywania swoich zadań spotkała się z ujawnionymi w orzecz-nictwie sądowym rozbieżnościami dotyczącymi tego, czy sądem penitencjarnym właści-wym do rozpoznania skargi na decyzje organów postępowania wykonawczego jest sąd aktualnego miejsca przebywania skazanego, czy też sąd miejsca wydania decyzji, to jest miejsca przebywania skazanego w czasie zdarzenia omawianego w skardze. Zdaniem Rzecznika, oba poglądy znajdują szereg argumentów zarówno natury prawnej, jak rów-nież celowościowej, służącej zabezpieczeniu bądź usprawnieniu realizacji prawa osoby pozbawionej wolności do rozpatrzenia jego sprawy przez sąd. Występowanie wzajem-nie sprzecznych linii orzeczniczych sądów, w tym rówwzajem-nież spory o właściwość, pod-ważają zasadę zaufania obywateli do państwa i prawa. Nie sposób pominąć również funkcji gwarancyjnej art. 45 ust. 1 Konstytucji, który każdemu daje prawo do sprawie-dliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, nie-zależny, bezstronny i niezawisły sąd. Właściwy sąd stanowi więc niezbędny składnik konstytucyjnego prawa jednostki do sądu.

Sąd Najwyższy rozpatrzył wniosek Rzecznika i podjął²⁰⁶ następującą uchwałę: „Są-dem miejscowo właściwym do rozpoznania skargi na decyzje organów wymienionych w art. 7 § 1 k.k.w., w sprawach dotyczących odbywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu, kary porządkowej, środka przymusu skutkującego pozbawienie wolności, wy-konywania orzeczenia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu oraz środka za-bezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zakładzie zamkniętym, jest sąd pe-nitencjarny (art. 7 § 2 k.k.w.), w którego okręgu skazany przebywa (art. 3 § 2 k.k.w.) w czasie wydania decyzji podlegającej zaskarżeniu”.

205 RPO-709121-II/12 z 19 września 2013 r., sygn. akt I KZP 18/13.

206 Uchwała SN z 18 grudnia 2013 r., sygn. akt I KZP 18/13.

2. Charakter przestępstwa określonego w art. 231 § 1 Kodeksu karnego (przestępstwo nadużycia władzy)

Sąd Najwyższy rozpatrzył wniosek²⁰⁷ Rzecznika o rozstrzygnięcie następującego zagad-nienia prawnego: „Czy przestępstwo określone w art. 231 § 1 k.k. ma charakter formalny czy też materialny, tj. czy dla przypisania odpowiedzialności za przestępstwo z art. 231 § 1 k.k. konieczne jest ustalenie istnienia skutku w postaci bezpośredniego narażenia na nie-bezpieczeństwo wystąpienia szkody dla zindywidualizowanego i skonkretyzowanego w da-nych okolicznościach faktyczw da-nych interesu publicznego lub prywatnego wskutek nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariusza publicznego?”.

Sąd Najwyższy podjął²⁰⁸ następującą uchwałę: „Występek określony w art. 231 § 1 k.k.

należy do kategorii przestępstw z konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo, a więc materialnych, znamiennych skutkiem, którym jest wystąpienie niebezpieczeństwa powsta-nia szkody w interesie publicznym lub prywatnym”. Tym samym Sąd Najwyższy podzielił stanowisko Rzecznika prezentowane w pytaniu prawnym.

3. Dopuszczalność stosowania konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego do oceny skutków upływu terminu zawitego, o którym mowa w przepisie Kodeksu cywilnego, przewidującym czasowe ograniczenie realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne przy sprzedaży rzeczy

Rzecznik skierowała²⁰⁹ wniosek do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na pytanie: „Czy jest dopuszczalne pominięcie skutków upływu terminu zawite-go przewidzianezawite-go w art. 568 § 1 k.c. poprzez odwołanie się do konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.)?”.

Zgodnie z art. 5 k.c. nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony takie działanie lub zaniechanie uprawnionego, które jest sprzeczne ze społeczno-gospodar-czym przeznaczeniem danego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Z kolei przepis art. 568 § 1 k.c. przewiduje czasowe ograniczenie realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne przy sprzedaży rzeczy.

Pogląd przyjmujący możliwość zniweczenia (złagodzenia) skutków prawnych upływu terminu, ustanowionego w ramach art. 568 § 1 k.c., poprzez zastosowanie w realiach spra-wy dyspozycji art. 5 k.c. został zaprezentowany w uchwale²¹⁰ Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1993 r. Odmienne stanowisko zostało zaprezentowane w wyroku²¹¹ Sądu Najwyższe-go z dnia 18 maja 2004 r. Zapatrywanie wskazujące na niedopuszczalność wykorzystania konstrukcji nadużycia prawa przy uwzględnianiu skutków upływu terminów zawitych

zna-207 Informacja RPO za 2012 r., str. 86.

208 Uchwała SN z 24 stycznia 2013 r., sygn. akt I KZP 24/12.

209 RPO-719159-IV/12 z 4 stycznia 2013 r.

210 Sygn. akt III CZP 8/93, OSNC 1993/9/153.

211 Sygn. akt II CK 270/03, LEX nr 479336.

lazło odzwierciedlenie w orzeczeniach sądów powszechnych. Zdaniem Rzecznika brak jest wystarczającego uzasadnienia normatywnego do stosowania art. 5 k.c. celem pominięcia skutków upływu terminu z art. 568 § 1 k.c. Rzecznik dostrzega argumenty, które przyświe-cają zapatrywaniom uznającym możliwość korygowania w sądowym procesie stosowania prawa skutków upływu terminów zawitych. W pewnych sytuacjach uwzględnienie skutków upływu terminu zawitego z art. 568 § 1 k.c. może budzić sprzeciw z punktu widzenia wymo-gów sprawiedliwościowych. Jednak wykładnia art. 5 k.c. przy uwzględnieniu potrzeb bez-pieczeństwa obrotu jako istotnej wartości systemu prawa, nie pozwala na objęcie dyspozycją tegoż przepisu prawa sytuacji prawnej wytworzonej wskutek upływu terminu zawitego z art.

568 § 1 k.c. Jednoznaczne stanowisko Sądu Najwyższego może przyczynić się do urzeczy-wistnienia zasady pewności obrotu.

Sąd Najwyższy rozpoznał wniosek Rzecznika i podjął²¹² następującą uchwałę: „Przepis art. 5 k.c. nie ma zastosowania do upływu terminu przewidzianego w art. 568 § 1 k.c.”.

4. Zasady realizacji prawa członka spółdzielni mieszkaniowej do wglądu w umowy zawierane przez spółdzielnię z osobami trzecimi

Rzecznik złożyła²¹³ wniosek do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie następującego za-gadnienia prawnego: „Czy osoba zatrudniona w spółdzielni mieszkaniowej jest osobą trze-cią w rozumieniu art. 8¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych²¹⁴ w związku z art.

18 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze²¹⁵, także wówczas, gdy pozostaje z tą spółdzielnią w sto-sunku członkostwa?”.

Na tle wpływających skarg Rzecznik dostrzegła rozbieżność stanowisk sądów powszech-nych w kwestii uznania osoby zatrudnionej w spółdzielni za osobę trzecią w stosunku do spółdzielni, w szczególności w sytuacji, gdy pracownik ten jest członkiem spółdzielni. Prze-pisy art. 18 § 2 pkt 3 Prawa spółdzielczego oraz art. 8¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszka-niowych statuują prawo członka do wglądu (uzyskania kopii) wyłącznie umów z osobami trzecimi. W konsekwencji, jeżeli osoba zawierająca umowę nie jest „osobą trzecią”, to czło-nek spółdzielni nie ma ustawowo zagwarantowanego prawa wglądu w umowę. Nie może za-tem skutecznie żądać, aby sąd rejestrowy zobowiązał spółdzielnię do udostępnienia umowy na podstawie art. 18 § 3 Prawa spółdzielczego. Zdaniem Rzecznika, pracownik spółdzielni, niezależnie od tego, czy jest członkiem spółdzielni, działając w charakterze jej pracowni-ka i w tym charakterze zawierając umowy ze spółdzielnią, jest „osobą trzecią”. Wykładnia przepisów pozwala na uznanie za „osobę trzecią” każdą osobę, która zawarła ze spółdziel-nią umowę o pracę lub inną umowę dotyczącą zatrudnienia. Celem omawianych przepisów było bowiem zapewnienie realnej ochrony członkom spółdzielni mieszkaniowych poprzez przyznanie im skutecznych środków kontroli działalności spółdzielni.

212 Uchwała z 20 czerwca 2013 r., sygn. akt III CZP 2/13.

213 RPO-696122-IV/12 z 21 lutego 2013 r., sygn. akt III CZP 21/13.

214 Ustawa z 15 grudnia 2000 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 116, poz. 1119, z późn. zm.).

215 Ustawa z 16 września 1982 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z późn. zm.).

Sąd Najwyższy rozpatrzył wniosek Rzecznika i podjął²¹⁶ następującą uchwałę: „Członek spółdzielni mieszkaniowej, będący jej pracownikiem, jest osobą trzecią w rozumieniu art. 8¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych”.

5. Możliwość uznania za warunek, w rozumieniu art. 89 Kodeksu cywilnego, zastrzeżenia uzależniającego skutki czynności prawnej od zdarzenia stanowiącego spełnienie świadczenia (wykonanie zobowiązania)

W związku z ujawnionymi rozbieżnościami w orzecznictwie sądowym Rzecznik skiero-wała w 2012 r. wniosek²¹⁷ do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na celu wyja-śnienie przepisów poprzez odpowiedź na pytanie: „Czy zastrzeżenie umowne, które uzależ-nia skutki czynności prawnej od spełnieuzależ-nia świadczeuzależ-nia, może stanowić warunek w rozu-mieniu art. 89 Kodeksu cywilnego?”.

Sąd Najwyższy postanowił²¹⁸ odmówić podjęcia uchwały.

6. Tryb zaskarżenia przez stronę postępowania bezpodstawnego pozostawienia podania bez rozpoznania

Rzecznik skierowała²¹⁹ wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnię-cie następującego zagadnienia prawnego: „Czy nieuprawnione pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 k.p.a.) jest inną czynnością z zakresu administracji publicznej, o któ-rej mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjny-mi²²⁰ (p.p.s.a), czy też stanowi bezczynność, na którą służy skarga stosownie do treści art. 3

§ 2 pkt 8 tej ustawy?”.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego występują rozbieżności, co do trybu, w jakim strona postępowania powinna podejmować obronę swoich słusznych in-teresów przed bezpodstawnym pozostawieniem podania bez rozpoznania. Źródłem tych rozbieżności są kontrowersje wokół charakteru czynności z art. 64 § 2 k.p.a. i możliwości zaliczenia jej do czynności podlegających zaskarżeniu do sądu administracyjnego na pod-stawie art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. W ocenie Rzecznika, pozopod-stawienie podania bez rozpoznania nie stanowi czynności zaskarżalnej do sądu administracyjnego na podstawie powyższego przepisu. Prawo do zakwestionowania legalności pozostawienia podania bez rozpoznania może być natomiast realizowane w trybie art. 37 § 1 k.p.a., czyli w drodze złożenia zażalenia do organu wyższego stopnia, a następnie – w razie nieuwzględnienia zażalenia – w drodze skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na bezczynność, na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. Zdaniem Rzecznika powyższy tryb jest bardziej korzystny dla skarżących i lepiej zabezpiecza ich interesy. Przede wszystkim, sprawa pozostawienia podania bez

roz-216 Uchwała SN z 13 sierpnia 2013 r., sygn. akt III CZP 21/13.

217 Informacja RPO za 2012 r., str. 87.

218 Postanowienie z 22 marca 2013 r., sygn. akt III CZP 85/12.

219 RPO-725171-IV/13 z 20 lutego 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13.

220 Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.).

poznania może zostać załatwiona już na poziomie wewnątrzadministracyjnym. Ponadto skarga na bezczynność nie jest limitowana żadnym terminem.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał wniosek Rzecznika i  podjął²²¹ następującą uchwałę: „Na pozostawienie podania bez rozpoznania przysługuje skarga na bezczyn-ność organu, stosownie do art. 3 § 2 pkt 8 Prawa o postępowaniu przed sądami admini-stracyjnymi”.

7. Przychód pracowników z uczestnictwa w imprezach integracyjnych

Rzecznik skierowała²²² wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzy-gnięcie następującego zagadnienia prawnego: „Czy sfinansowane przez pracodawcę koszty udziału pracowników w imprezie integracyjnej, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 usta-wy o podatku dochodousta-wym od osób fizycznych²²³, stanowią dla pracowników, którym umożliwiono udział w tej imprezie, przychód z innego nieodpłatnego świadczenia, w ro-zumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy, oraz o rozstrzygnięcie, czy w sytuacji, gdy warto-ści świadczeń udostępnionych podczas imprezy integracyjnej i sfinansowanych przez pracodawcę nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych (otrzymanych) przez konkretnego pracownika, możliwe jest ustalenie – na postawie art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w odniesieniu do konkretnego pracownika kwoty przychodu z innego nieodpłatnego świadczenia, w rozumieniu art.

12 ust. 1 tej ustawy?”.

Ustalenie przychodu z  nieodpłatnego świadczenia po stronie pracownika biorącego udział w imprezie integracyjnej jest rozbieżnie interpretowane przez sądy administracyjne.

Niektóre sądy uznają, że już sama możliwość udziału w imprezie integracyjnej finansowanej przez pracodawcę przesądza o konieczności rozpoznania przychodu ze stosunku pracy po stronie pracownika; inne sądy stoją na stanowisku, że dopiero w sytuacji otrzymania przez pracownika konkretnego świadczenia i możliwości ustalenia skonkretyzowanego przycho-du powstaje konieczność pobrania przez pracodawcę podatku dochodowego od osób fi-zycznych.

W uzasadnieniu wniosku Rzecznik stwierdziła, że dla powstania przychodu z tytułu świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń nie jest wystarczające postawienie ich do dyspozycji, konieczne jest otrzymanie tych świadczeń przez ich odbiorcę. Ponadto w sytuacji, gdy wartości świadczeń udostępnionych podczas imprezy integracyjnej i sfi-nansowanych przez pracodawcę nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych (otrzymanych) przez konkretnego pracownika, nie jest możliwe ustalenie w odniesieniu do danego pracownika kwoty przychodu z nieodpłatnego świadczenia.

221 Uchwała z 3 września 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13.

222 RPO-727170-V/13 z 17 maja 2013 r., sygn. akt II FPS 3/13.

223 Ustawa z 26 lipca 1991 r. (Dz.U. z 2012r., poz. 361, z późn. zm.).

W dniu 21 października 2013 r. odbyło się posiedzenie Naczelnego Sądu Administra-cyjnego w sprawie rozpoznania wniosku Rzecznika, na którym NSA postanowił zawiesić postępowanie do czasu rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny pytania prawnego skierowanego przez NSA w dniu 21 października 2013 r., w sprawie o sygn. akt II FSK 2797/11.

8. Zakres udostępnienia treści umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej

Rzecznik skierowała²²⁴ wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnię-cie następującego zagadnienia prawnego: „Czy nałożenie na Narodowy Fundusz Zdrowia obowiązku zamieszczenia na stronie internetowej wyłącznie informacji, o których mowa w art. 135 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków pu-blicznych²²⁵ oznacza, że do informacji niewymienionych w tym przepisie nie stosuje się usta-wy o dostępie do informacji publicznej²²⁶?”.

W kierowanych do Rzecznik skargach pojawiła się kwestia udostępniania obywatelom treści umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawieranych przez Narodowy Fun-dusz Zdrowia z podmiotami leczniczymi. Wprawdzie art. 135 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ustanawia jawność tych umów, jednak art. 135 ust. 2 tej ustawy przewiduje, że Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje zasadę jawności umów poprzez zamieszczanie na swojej stronie internetowej informacji o każdej zawartej umowie (informacji, która nie zawiera wszystkich elementów umowy).

Na gruncie drugiego z powołanych przepisów pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Część składów orzekających uznawała go za przepis szczególny względem regulacji ustawy o dostępie do informacji publicznej i stwierdzała, że nie można udostępniać elementów niewskazanych w tym przepisie. Zgodnie z drugą występującą li-nią orzeczniczą, art. 135 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ustanawia jedynie szczególną formę udostępniania niektórych z ele-mentów informacji publicznej, jaką stanowi umowa o udzielanie świadczeń opieki zdro-wotnej – pozostałe zaś elementy udostępniane są na wniosek w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał wniosek Rzecznika i  podjął²²⁷ następującą uchwałę: „Nałożenie na Narodowy Fundusz Zdrowia obowiązku zamieszczenia na stronie internetowej wyłącznie informacji, o których mowa w art. 135 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie oznacza, że do informacji niewymienionych w tym przepisie nie stosuje się ustawy o dostępie do informacji publicz-nej”. Dzięki temu nie może obecnie budzić wątpliwości prawo obywateli do zapoznania się z pełną treścią umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

224 RPO-722870-V/13 z 22 maja 2013 r., sygn. akt I OPS 8/13.

225 Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.).

226 Ustawa z 6 września 2001 r. (Dz.U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.).

227 Uchwała NSA z 9 grudnia 2013 r., sygn. akt I OPS 8/13.

9. Podstawa opodatkowania wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Rzecznik skierowała²²⁸ wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnię-cie następującego zagadnienia prawnego: „Czy w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2009 r., w przypadku dokonania czynności powodującej powstanie obowiązku podatkowego na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług²²⁹, polegającej na wniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wkładu niepieniężnego, niesta-nowiącego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, podstawą opodatkowania tego aportu będzie suma nominalnej wartości udziałów stanowiąca kwotę należną w rozumieniu art. 29 ust. 1 tej ustawy, czy też wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku, stosownie do art. 29 ust. 9 tej ustawy?”

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, wnoszenie aportów do spółek prawa han-dlowego i cywilnego podlega – co do zasady – opodatkowaniu podatkiem od towarów usług na zasadach ogólnych, jeśli wnoszącym aport jest podatnik VAT. Wniesienie wkładu nie-pieniężnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy przedmiotem aportu jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. W ocenie Rzecznika w przy-padku wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a więc czynności, dla której nie jest określana cena, podstawą opodatkowania tego apor-tu, gdy zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług powstaje obowiązek po-datkowy w odniesieniu do tej czynności, w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 kwiet-nia 2009 r., będzie wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

Rzecznik oczekuje na wyznaczenie terminu posiedzenia przez Naczelny Sąd Admini-stracyjny.

10. Wnioski o udzielenie ochrony tymczasowej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Rzecznik skierowała²³⁰ wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnię-cie następującego zagadnienia prawnego: „Czy sąd administracyjny orzekając o udzieleniu ochrony tymczasowej na podstawie art. 61 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi²³¹ jest zobowiązany uwzględnić, oprócz wniosku skarżącego, materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy?”.

Na tle skarg badanych przez Rzecznika ujawnił się problem dotyczący wymogów, ja-kie powinny być spełnione przez składających wnioski o udzielenie ochrony tymczasowej na podstawie art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie

Na tle skarg badanych przez Rzecznika ujawnił się problem dotyczący wymogów, ja-kie powinny być spełnione przez składających wnioski o udzielenie ochrony tymczasowej na podstawie art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie

W dokumencie Irena Lipowicz Rzecznik Praw Obywatelskich (Stron 79-92)