Zakres odesłania określony w art. 109 k.c. oznacza, iż odnosi się ono nie tylko do odpowiedniego stosowania przepisów o pełnomocnictwie, ale także
13 Por. M. Piekarski, op. cit. , s. 254–255.
o przedstawicielstwie ustawowym (art. 96 z zw. z art. 109 k.c.)15. W konse-kwencji źródłem przedstawicielstwa biernego będzie przepis ustawy i to usta-wodawca będzie w określonym przypadku decydował o charakterze umo-cowania przedstawiciela ustawowego tj. czy będzie on uprawniony jedynie do składania oświadczeń woli, czy też tylko do ich odbioru, albo też do obu tych czynności. Mając na uwadze odesłanie zawarte w art. 109 k.c. przyjąć należy de lega lata, że umocowanie do działania w cudzym imieniu wynika-jące z ustawy obejmuje zarówno przedstawicielstwo czynne oraz przedstawi-cielstwo bierne, chyba że co innego wynikałoby z przepisów ustawy. Celowe wydaje się jednakże wyraźne wyrażenie tej reguły w obowiązującej regulacji przez ustawodawcę.
Nieco odmiennie sytuacja wygląda natomiast na gruncie wadliwie zre-dagowanego art. 158 projk.c., który odsyła jedynie do przepisów o peł-nomocnictwie, nie obejmując odesłaniem art. 142 projk.c. będącego od-powiednikiem art. 96 k.c., co sugerować mogłoby, że przedstawicielstwo ustawowe nie obejmuje przedstawicielstwa biernego. Odmienna jednakże od zawartej w art. 95 § 1 k.c. definicja przedstawicielstwa znajdująca się w art. 141 projk.c. prowadzić może do wniosku, iż odesłanie to jest zbędne skoro przedstawicielstwo ustawowe w świetle art. 141 projk.c. obejmuje zarówno przedstawicielstwo czynne, jak i przedstawicielstwo bierne. Jednocześnie art. 145 § 1 projk.c. wskazuje to czego brak obowiązującemu k.c., tj. iż granice umocowania przedstawiciela ustawowego określa ustawa, chyba że co innego wynika z przepisów szczególnych.
Analiza przepisów regulujących przedstawicielstwo ustawowe wskazuje, że regulacje te nie zawierają postanowień wskazujących na odmienny zakres przedstawicielstwa ustawowego w odniesieniu do zasady, iż obejmuje ono zarówno przedstawicielstwo czynne, jak i bierne. Zgodnie z art. 98 § 1 zd. 1 k.r.o. rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. k.r.o. nie określa zatem granic umocowania rodziców do reprezentowania dzieci w sposób odmienny niż k.c., a jedyne ograniczenia wytycza zakres władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska ograniczona jest przy tym przepisami ustawy (art. 101 § 3 k.r.o.) lub zarządzeniem sądu opiekuńczego (art. 109 k.r.o.), to zakres ograniczenia odnosi się też do re-prezentacji16. Z kolei do opiekuna zgodnie z art. 155 § 2 k.r.o. stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej, zaś w myśl art. 178 § 2 k.r.o. do kurateli stosuje się odpowiednio przepisy o opiece.
15 Tak K. Piasecki [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, t. 1, red. J. Winiarz, Warszawa 1989, s. 111.
16 Tak H. Ciepła [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. K. Piasecki, Warszawa 2002, s. 621–622.
Pełnomocnictwo
W przypadku pełnomocnictwa to wola mocodawcy rozstrzyga o zakresie umocowania przedstawiciela. W zależności od tego pełnomocnictwo, stosow-nie do art. 98 k.c., stanowić może pełnomocnictwo ogólne umocowujące do czynności zwykłego zarządu, pełnomocnictwo rodzajowe umocowujące do czynności określonego rodzaju przekraczających zakres zwykłego zarządu lub pełnomocnictwo szczególne umocowujące do konkretnej czynności przekra-czającej zakres zwykłego zarządu. Podział ten został zachowany na gruncie art. 146 projk.c. Odpowiednie stosowanie tych przepisów do pełnomocnictwa umocowującego do odbioru oświadczeń woli oznacza, że owe pełnomocnic-two, ze względu na to, do jakich oświadczeń odbioru będzie umocowywało, podzielić będzie można na pełnomocnictwo ogólne, rodzajowe i szczególne. W tym podziale pełnomocnictwo ogólne umocowywało będzie do odbioru oświadczeń woli w ramach zwykłego zarządu, pełnomocnictwo rodzajowe będzie umocowywało do odbioru rodzajowo określonych oświadczeń woli przekraczających zakres zwykłego zarządu, zaś pełnomocnictwo szczególne do odbioru konkretnie określonego oświadczenia woli przekraczającego za-kres zwykłego zarządu.
Wola mocodawcy rozstrzyga także o tym, czy umocowanie pełnomocnika obejmuje jedynie uprawnienie do składania oświadczeń woli, czy też tylko do ich odbioru, albo też do obu tych czynności. W przypadkach, gdy z treści pełnomocnictwa wynika, iż pełnomocnictwo obejmuje zarówno umocowa-nie do dokonywania czynności prawnych jak i odbierania oświadczeń woli nie powinno ono nastręczać żadnych wątpliwości.
W sytuacji, gdy w treści pełnomocnictwa wskazano, iż mocodawca upo-ważnia pełnomocnika do „reprezentowania” czy też „działania w imieniu” mocodawcy, albo też „zawierania umów” w jego imieniu przyjąć będzie nale-żało, iż tak szeroko ujęte umocowanie obejmować będzie zarówno dokonywa-nie czynności prawnych, jak i odbiór oświadczeń woli. Sytuacja jednakże się komplikuje, jeżeli w treści pełnomocnictwa wskazano, iż pełnomocnik umo-cowany jest jedynie do dokonywania czynności prawnych (pełnomocnictwo ogólne), albo też wymieniono kategorie czynności prawnych (np. wypowia-danie umów kredytu lub pożyczek) jak ma to miejsce przy pełnomocnic-twie rodzajowym, czy też wręcz określono konkretną czynność prawną jaką dokonać ma pełnomocnik, jak ma to miejsce w przypadku pełnomocnictwa szczególnego. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy przy braku wyraźne-go wskazania takie pełnomocnictwo umocowuje również pełnomocnika do odbioru oświadczeń woli?
Stanowisko opowiadające się za przyjęciem, iż pomimo braku wyraźniej wskazówki uznać można, iż pełnomocnik (przedstawiciel czynny) jest doro-zumianie uprawniony także do odbioru oświadczenia woli wyraził Sąd Ape-lacyjny w Krakowie w orzeczeniu z dnia 16 lipca 1991 r., sygn. akt I ACr 171/9117, dopuszczając możliwość doszukiwania się w zleceniu czynności przygotowujących zawarcie umowy, dorozumianego umocowania do od-bioru oświadczenia woli w imieniu zleceniodawcy. Pogląd ów w literaturze wydaje się podzielać M. Pazdan18. Ze stanowiskiem tym zgodzić się można, o tyle o ile do wniosku takiego doprowadzi wykładnia oświadczenia woli do-konana z uwzględnieniem dyrektyw zawartych w art. 65 k.c. W konsekwencji w konkretnej sytuacji zwyczaje przemawiać mogą za uznaniem, iż udzielone pełnomocnictwo obejmuje nie tylko umocowanie do dokonywania czynno-ści prawnych, ale także do odbierania oświadczeń woli. Podobnie w sytuacji, gdy pełnomocnictwo udzielone zostało w ramach zawartej umowy zlecenia, ustalenia co do zgodnego zamiaru stron i celu umowy, doprowadzić mogą do wniosku, iż wolą stron było nie tylko umocowanie zleceniobiorcy do doko-nania czynności prawnej, ale także odbiór oświadczenia woli.
Nie wydaje się natomiast, aby na gruncie obecnej regulacji istniały podsta-wy do sformułowania zasady, iż pomimo braku podsta-wyraźniej wskazówki uznać należy, że pełnomocnik (przedstawiciel czynny) jest dorozumianie uprawnio-ny także do odbioru oświadczenia woli. Wręcz przeciwnie przyjąć należy de
lege lata, iż tylko wyraźne umocowanie pełnomocnika do odbioru oświadczeń
woli lub sformułowanie zakresu umocowania pełnomocnika jako wszystkich czynności związanych z reprezentacją mocodawcy, a więc obejmującego tak składanie oświadczeń woli, jak i ich odbiór, daje podstawę do przyjęcia, iż pełnomocnik uprawniony jest do odbioru oświadczeń woli. Brak jest bowiem na chwilę obecną podstaw prawnych do formułowania stanowiska, iż mo-codawca udzielając jedynie umocowania do dokonania czynności prawnej, dorozumianie umocowuje też pełnomocnika do odbioru oświadczeń woli.
Sytuacje, w których mocodawca nie udzielił pełnomocnikowi umoco-wania do odbioru oświadczeń woli, generować mogą wątpliwości w sytu-acjach kiedy oświadczenie woli składane jest pełnomocnikowi, który nie jest umocowany do jego odbioru. W chwili obecnej sytuacje takie rozwiązywane mogą być jedynie w oparciu o art. 103 k.c. stosowany w oparciu o art. 109 k.c. odpowiednio do odbioru oświadczeń woli. W konsekwencji w sytuacji, gdy oświadczenie złożone zostanie osobie nieuprawnionej do jego odbioru
17 Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Krakowie w sprawach cywilnych i gospodarczych, Rocz-nik I, Bielsko–Biała 1993, s. 134–137
skuteczność złożenia takiego oświadczenia woli wymagała będzie potwierdze-nia jego otrzymapotwierdze-nia przez osobę, do której było ono skierowane (art. 103 § 1 k.c. w zw. z art. 109 k.c.). Składający oświadczenie woli może wyznaczyć oso-bie, do której kierowane było oświadczenie woli termin do potwierdzenia, iż otrzymała ona oświadczenie woli. Brak takiego potwierdzenia w oznaczonym terminie oznaczać będzie, iż oświadczenie woli nie zostało skutecznie złożone (art. 103 § 2 k.c. w zw. z art. 109 k.c.).
Aby uniknąć tego typu sytuacji, które w sposób negatywny rzutować mogą na obrót cywilnoprawny rozważenia, wymagana jest interwencja ustawodaw-cy przy okazji nowego k.c., która by wprowadziła normę interpretaustawodaw-cyjną po-zwalającą rozstrzygać wątpliwości na tym tle. Mając na uwadze, iż przedsta-wicielstwo bierne na ogół towarzyszy przedstawicielstwu czynnemu zasadne wydaje się wprowadzenie reguły, iż udzielenie umocowania do dokonywania czynności prawnych rodzi domniemanie, iż reprezentowany umocował także pełnomocnika do odbioru oświadczeń woli składanych w zakresie objętym pełnomocnictwem, chyba że coś innego wynika z treści pełnomocnictwa. Rozwiązanie takie winno wyeliminować ewentualne trudności interpretacyj-ne co do zakresu pełnomocnictwa.
Odpowiednie zastosowanie do pełnomocnictwa umocowującego do od-bioru oświadczeń woli znajduje art. 99 k.c. regulujący formę pełnomocnic-twa. W przypadku projk.c. oznaczać to będzie odesłanie do odpowiadającego art. 99 k.c. art. 147 projk.c. Szczególnych trudności nie będzie nastręcza-ła sytuacja, w której umocowanie do sknastręcza-ładania oświadczeń woli łączy się z umocowaniem do odbioru oświadczeń woli. Sytuacja nieco komplikuje się w przypadku umocowania jedynie do odbioru oświadczeń woli. Odpo-wiednie stosowanie art. 99 § 2 k.c. (art. 147 § 2 k.c.) w odniesieniu do pełnomocnictwa ogólnego oznacza, iż pełnomocnictwo do odbioru oświad-czeń woli nie przekraczających czynności prawnych zwykłego zarządu będzie wymagało dla swej ważności formy pisemnej. Natomiast odpowiednie zasto-sowanie pełnomocnictwa do odbioru oświadczeń woli art. 99 § 1 k.c. (art. 147 § 1 k.c.), który dla pełnomocnictwa wymaga zachowania takiej formy szczególnej, jaka wymagana jest dla ważności czynności prawnej, do której dokonania pełnomocnictwo umocowuje, oznacza, iż pełnomocnictwo winno być udzielone w takiej formie szczególnej, jaka jest wymagana dla ważności oświadczenia woli, do którego odebrania pełnomocnik jest umocowany. Ilu-stracyjne oznacza to, iż odrębne pełnomocnictwo do odebrania oświadczenia woli o przeniesieniu własności nieruchomości na mocodawcę wymaga formy aktu notarialnego. Z sytuacją taką możemy mieć do czynienia w przypadku, kiedy wcześniej sąd na podstawia art. 64 k.c. zobowiązał mocodawcę
peł-nomocnika do złożenia oświadczenia o nabyciu tej nieruchomości, które to orzeczenie sądu zastąpiło oświadczenie woli mocodawcy.
Jednostronne oświadczenie woli złożone osobie, która nie jest umocowana do jego odbioru, jak również przekroczyła zakres udzielonego jej pełnomoc-nictwa co do odbioru oświadczenia nie wywiera skutków prawnych, gdyż należy je traktować tak jakby nie zostało złożone osobie, do której jest kiero-wane. Odpowiednie zastosowanie art. 104 zd. 1 k.c. (art. 153 zd. 1 projk.c.), który przewiduje, iż jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna, musi uwzględniać iż nieważność jest sankcją cywilną czynności prawnych, a nie czynności faktycznych jaką jest odbiór oświadczenia woli innej osoby. Stosując jednak odpowiednio art. 104 zd. 2 k.c. (art. 153 zd. 2 projk.c.) do-puścić należy sytuację, w której składający oświadczenie woli zgodził się na działanie przez odbierającego oświadczenie bez umocowania lub z przekrocze-niem jego zakresu. W takiej sytuacji, składający oświadczenie winien wyzna-czyć adresatowi oświadczenia woli termin na potwierdzenie, że je otrzymał. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu uznać należy, iż oświad-czenie nie zostało skutecznie złożone. Dostrzec przy tym jednak należy, iż w sytuacji gdy składający oświadczenie woli wyznaczając termin jednocześnie podał pełną treść oświadczenia woli kierowanego do jego adresata to przy-jąć należy, iż w rzeczywistości doszło do skutecznego złożenia oświadczenia woli. Tyle tylko, że jeżeli adresat oświadczenia woli nie potwierdzi otrzymania oświadczenia woli, to przyjąć będzie należało, iż oświadczenie woli nie zostało złożone w chwili kiedy możliwość zapoznania się z jego treścią miał rzekomy pełnomocnik, ale z chwilą kiedy doszło do adresata w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią.
W odniesieniu do pełnomocnictwa do odbioru oświadczenia woli znaj-dzie odpowiednie zastosowanie także art. 103 k.c. (art. 152 projk.c.) dotyczą-cy zawarcia umowy przez osobę, która nie ma stosownego umocowania lub przekracza jego zakres. Przepis ten znajduje zastosowanie gdy falsus procurator zawiera umowę, a zatem nie tylko przyjmuje ofertę lub odpowiedź na nią, ale także taką ofertę składa lub składa odpowiedź na ofertę. W takiej sytuacji rzekomy mocodawca nie tylko zatem winien w wyznaczonym przez kontra-henta czasie potwierdzić złożenie oświadczenia woli, ale także jego przyjęcie. W praktyce potwierdzenie zawarcia umowy przez rzekomego mocodawcę oznaczało będzie nie tylko potwierdzenie złożenia oświadczenia woli, ale tak-że odbiór oświadczenia woli kontrahenta.
Zastanowić się wreszcie należy czy do przedstawicielstwa biernego odpo-wiednie zastosowanie znajdzie art. 100 k.c. (art. 148 projk.c.), zgodnie z
któ-rym okoliczność, że pełnomocnik jest ograniczony w zdolności do czynno-ści prawnych, nie ma wpływu na ważność czynnoczynno-ści dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy. Kwestia czy przedstawiciel bierny, podobnie zresztą jak sam mocodawca, posiada zdolność do czynności prawnych pozostaje bez znaczenia dla skuteczności złożonego oświadczenia woli, bowiem zdolność do czynności prawnych, nie obejmuje zdolności do odbioru tych oświadczeń. Jednakże mając na uwadze pewność obrotu opowiedzieć się należy za odpo-wiednim stosowaniem do przedstawicielstwa biernego art. 100 k.c. (art. 148 projk.c.), a co z tym idzie przyjęcie, iż pełnomocnik umocowany do odbio-ru oświadczeń woli winien posiadać co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Spełnienie tego wymogu gwarantowałoby minimum świadomości, ale także i zrozumienia składanego oświadczenia woli przez od-bierającego go pełnomocnika.
Od pełnomocnictwa, stanowiącego umocowanie do odbioru oświadczenia woli przez przedstawiciela biernego, odróżnić należy upoważnienie, najczę-ściej domownika, do odbioru oświadczeń woli, które obejmować może także uprawnienie upoważnionego do zapoznania się z ich treścią i ich przekaza-nia udzielającemu upoważnieprzekaza-nia. Takie umocowanie do odbioru oświadczeń woli składanych w drodze korespondencyjnej i ich przekazania udzielającemu upoważnienia powoduje, iż upoważniony występuje w roli posłańca, a nie pełnomocnika, gdyż jego rola ogranicza się jedynie do przekazania oświad-czenia woli adresatowi19, a zatem samo zapoznanie się przez niego z treścią oświadczenia woli kierowanego do mocodawcy nie wywiera dla mocodawcy skutków prawnych.
Wyodrębnienie takiego upoważnienia nie mieszczącego się w pojęciu przedstawicielstwa biernego znalazło pierwszy raz normatywne oparcie w art. 37 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (zwane w dalszej części PrPoczt)20, w którym wskazano, iż przesyłka pocztowa może zostać wydana ze skutkiem doręczenia nie tylko przedstawicielowi ustawo-wemu adresata, czy też pełnomocnikowi adresata upoważnionemu na pod-stawie pełnomocnictwa udzielonego na zasadach ogólnych, a więc osobie, której pełnomocnictwo obejmuje umocowanie do odbioru oświadczeń woli, ale także pełnomocnikowi, któremu udzielono tzw. pełnomocnictwa poczto-wego. Stosownie do art. 38 ust. 1 PrPoczt pełnomocnictwo pocztowe stanowi pisemne oświadczenie adresata o udzieleniu innej osobie pełnomocnictwa do odbioru przesyłek lub przekazów pocztowych. Treść pełnomocnictwa poczto-wego określona została przez ustawodawcę w art. 38 ust. 2 PrPoczt.
19 Tak też M. Piekarski, op. cit., s. 255.
Prokura
Źródłem prokury, która w świetle art. 109¹ § 1 k.c. jest rodzajem pełnomoc-nictwa, jest oświadczenie woli przedsiębiorcy. Jednakże o zakresie umocowa-nia w tym wypadku nie decyduje wola mocodawcy, ale zakres umocowaumocowa-nia został określony w bezwzględnie stosowanej normie art. 109¹ § 1 k.c., zgodnie z którą udzielenie prokury umocowuje prokurenta do dokonywania czynno-ści sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa21. Nie jest przy tym jasne czy pojęcie „czynności pozasądowych” związanych z prowadzeniem przedsiębiorca obejmuje jedynie składanie oświadczeń woli, czy także ich odbiór. Niejasne stanowisko w tej mierze na gruncie art. 61 k.h. zajmował M. Allerhand, który określając zakres działania prokurenta wskazywał, iż jest on uprawniony do czynności związanych z przedsiębior-stwem handlowym, nie wskazując jednakże jakie są to czynności tj. czy tylko prawne, czy także faktyczne22. Z kolei M. Honzatko, na gruncie art. 60 k.h., wskazywał, iż prokura stanowi umocowanie do zawierania umów z osobami trzecimi23, z czego wnosić by można, iż obejmuje zarówno składanie oświad-czeń woli, jak i ich odbieranie. Zdaniem S. Rudnickiego czynności pozasądo-we, do których umocowany jest prokurent obejmują szeroki zakres czynności prawnych, z których wyłączone są jedynie czynności prawne określone w art. 109³ k.c.24 Natomiast zdaniem M. Pazdana sfera dopuszczalnej aktywności prokurenta jako przedstawiciela obejmuje dokonywanie czynności prawnych lub odbiór oświadczeń woli25. Za stanowiskiem tym przemawiać może art. 1094 § 2 k.c., który wskazuje iż kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznej, co sugerować może, iż udzielenie prokury obej-muje także umocowanie do odbioru oświadczeń woli. Jednakże za oceną, iż prokura nie obejmuje przedstawicielstwa biernego przemawia odesłanie za-warte w art. 109 k.c. do stosowania odpowiednio do przedstawicielstwa bier-nego prokury. Gdyby prokura obejmowała przedstawicielstwo bierne takie odesłanie byłoby zbędne. Prowadzi do wniosku, iż przedsiębiorca chcąc aby prokurent odbierał także oświadczenia woli w sprawach związanych z
prowa-21 Tak M. Pazdan [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Suplement, t. 1, t. 2, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2003, s. 75; S. Rudnicki, op. cit., s. 398.
22 Tak M. Allerhand, Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935, s. 122–123.
23 Tak M. Honzatko [w:] T. Dziurzyński, Z. Fenichel, M. Honzatko, Kodeks handlowy.
Komen-tarz, Kraków 1935, s. 124.
24 Tak S. Rudnicki, op. cit., s. 398.
25 Tak M. Pazdan [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Suplement, t. 2, red. Z. Radwański, Warszawa 2004, s. 92.
dzeniem przedsiębiorstwa winien mu udzielić dodatkowego pełnomocnictwa do ich odbioru, czy też swoistej „prokury biernej”.
Jeszcze bardziej niejasna jest ta kwestia w świetle regulacji projk.c. Przepis art. 168 § 1 projk.c., będący odpowiednikiem art. 109¹ § 1 k.c., wskazuje, iż prokura jako rodzaj pełnomocnictwa udzielanego przez przedsiębiorcę, obej-muje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie związane są z prowadzeniem działalności gospodarczej. Także zatem ta regulacja nie daje odpowiedzi na pytanie, czy umocowanie do czynności pozasądowych zwią-zanych z prowadzeniem działalności gospodarczej obejmuje umocowanie do odbierania oświadczeń woli. Jedynie art. 168 § 2 i 3 projk.c., stanowiący odpowiednik art. 109³ k.c., określa czynności prawne nie objęte prokurą, dla których konieczne jest udzielenie szczególnego pełnomocnictwa. Przy zało-żeniu, że prokura w ujęciu 168 § 1 projk.c., podobnie jak w ujęciu art. 109¹ § 1 k.c., nie obejmuje umocowania do odbioru oświadczeń woli, to sięgnąć należałoby do zawartego w art. 169 projk.c. odesłania do działu II, w którym znajduje się art. 158 projk.c., który z kolei odsyła do odpowiedniego stoso-wania do sytuacji gdy oświadczenie woli ma być złożone przedstawicielowi przepisów o pełnomocnictwie zwykłym. Prowadzić to musiałoby do wnio-sku, iż przedsiębiorca celem umocowania prokurenta do odbioru oświadczeń woli winien udzielić mu odrębnego pełnomocnictwa. Przeciwko takiej ocenie przemawiać jednakże może art. 176 projk.c., który wskazuje iż kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia mogą być składane wobec każdego prokurenta niezależnie od rodzaju prokury.
Niewątpliwe z praktycznego punktu widzenia zasadne jest powiązanie w ręku prokurenta nie tylko umocowania do składania oświadczeń woli w sprawach związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa (działalności go-spodarczej), ale także odbioru oświadczeń woli w tym zakresie. Rozwiąza-niem dla tych trudności interpretacyjnych zarówno na gruncie art. 109¹ § 1 k.c., jak i art. 168 § 1 projk.c. byłoby wyraźne wskazanie, iż umocowanie do dokonywania czynności prawnych uprawnia przedstawiciela do odbioru oświadczeń woli składanych w zakresie objętym umocowaniem, chyba że coś innego wynika z przepisów ustawy, a więc modyfikacji płynących z art. 1094
§ 2 k.c. i odpowiednio art. 176 projk.c.