Motor Europe, Volvo Group). ETSC ma na celu zidentyfikowanie i promowanie skutecz-nych środków na podstawie międzynarodowych badań naukowych i najlepszych praktyk w obszarach, które oferują największy potencjał redukcji wypadków komunikacyjnych. W celu zapewnienia skutecznego działania w europejskiej polityce bezpieczeństwa trans-portu ETSC stara się zgromadzić wszystkie najważniejsze organizacje bezpieczeństwa krajowego i międzynarodowego ze wszystkich państw członkowskich UE. Dostarcza in-formacji faktycznych w formie sprawozdań naukowych, broszur i biuletynów, wspierając tym samym wysokie standardy bezpieczeństwa w harmonizacji prawa Unii Europejskiej. ETSC organizuje także liczne konferencje krajowe i międzynarodowe. Od 1993 roku ETSC zgromadziła ponad 200 światowej sławy ekspertów bezpieczeństwa transportu z całej UE. ETSC stanowi niejako pomost pomiędzy organizacjami krajowymi i instytucjami europej-skimi w zakresie polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego. Jako niezależna organizacja, promująca rozwiązania oparte na naukowych podstawach, oferuje sieć wymiany wiedzy i rozpowszechniania swoich najnowszych wyników badań wśród pracowników służby bez-pieczeństwa z różnych dyscyplin i krajów, na różnych szczeblach politycznych. Organizacje członkowskie są zachęcane do składania propozycji projektów w sieciach tematycznych i konsorcjów badawczych finansowanych przez instytucje europejskie. Organizacja stara się szybko reagować na najnowsze osiągnięcia naukowe i polityczne w Europie. Sieć ETSC oferuje dostęp do wiedzy i innowacji technologicznych, które wyznaczają nowe kierunki
rozwoju bezpieczeństwa transportu. Członkami ETSC są457: Austria, Belgia, Bułgaria,
Czechy, Dania, Finlandia, Macedonia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Litwa, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania458.
5.3. Rola organów krajowych w polityce transportowej Unii Europejskiej
Omawiając rolę organów głównych i wyspecjalizowanych Unii Europejskiej w kształto-waniu polityki transportowej Unii, nie można nie wspomnieć o roli organów krajowych, realizujących zadania polityki Unii Europejskiej. Rola ta bowiem nie pozostaje dla tej polityki bez znaczenia, choć prawo unijne nie wskazuje wprost, że organy te wchodzą w skład struktury instytucjonalnej Unii Europejskiej. Z art. 4 ust. 3 TUE wynika, że pań-stwa członkowskie UE są zobowiązane do podejmowania wszelkich właściwych środków w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z traktatów lub aktów instytucji
Unii459. Spełnienie tego zobowiązania wymaga od państw członkowskich dysponowania
457 Stan na: luty 2016.
458 Dane z oficjalnej strony internatowej ETSC: http://etsc.eu/ [dostęp: luty 2016].
ROZDZIAŁ 5 • ASPEKT INSTYTUCJONALNY POLITYKI TRANSPORTOWEJ UNII EUROPEJSKIEJ
strukturami urzędniczymi zajmującymi się zagadnieniami europejskimi, jednym z których jest realizacja polityki transportowej. Wiele organów krajowych, takich jak na przykład Inspekcja Transportu Drogowego czy też Urząd Lotnictwa Cywilnego, wywiera realny wpływ na kształtowanie i funkcjonowanie tej polityki – czy to przez członkostwo w or-ganizacjach, stowarzyszenia i organach doradczych instytucji europejskich (np. w ECR), czy poprzez bezpośrednie stosowanie w kraju przepisów unijnych i ich egzekwowanie. Niejednokrotnie – jak widać to na przykładzie omawianego już ECR – to organy krajowe, podejmując pewne inicjatywy w dziedzinie transportu, inicjowały tworzenie się istotnej z perspektywy Unii Europejskiej organizacji czy stowarzyszenia. Często dopiero w póź-niejszym okresie organizacja ta nawiązała współpracę z instytucjami unijnymi.
Przykład ten pokazuje, że choć Unia Europejska dysponuje rozległym systemem instytucji, to nie jest w stanie realizować wszystkich działań samodzielnie, opierając się wyłącznie na swoich wewnętrznych strukturach. Dlatego też schodzi na poziom krajowy i wspiera się właściwymi organami krajowymi. Nie można zatem bagatelizować ich roli i znaczenia w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej, na co zwraca uwagę również doktryna. Prof. Cezary Mik podkreśla, że na ogół prezentacja systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej ogranicza się do tych organów, które wskazują traktaty założycielskie oraz prawo stanowione na ich podstawie. Jednak – jego zdaniem – jest to błędne podejście, które istotnie ów system „spłaszcza”. Z uwagi na to, że Unia jest organizacją o charakterze integracyjnym, dąży ona do jak najściślejszego powiązania jej członków i ich narodów. Posługując się różnymi instrumentami prawnymi oraz politycznymi, Unia zgłębia relacje krajowych organów i powierza im znaczny zakres funkcji w obszarach integracyjnych. Dlatego prof. Mik uważa, że z systemu instytucjonalnego UE nie można wykluczać orga-nów narodowych i relacji, jakie zachodzą między nimi a ich odpowiednikami w innych państwach członkowskich, jak również między nimi a organami Unii. Podkreśla, że są one częścią systemu instytucjonalnego w takim zakresie, w jakim wykonują funkcje po-wierzone im przez UE460.
Taki pogląd prezentują także inni badacze, jak na przykład Maciej Perkowski461, Janusz Heller462 oraz Krystyna Kowalik Bańczyk, która pisze, że: „[…] organy krajowe w sytuacji, gdy wykonują przepisy prawa Unii Europejskiej należy uznać za organy UE”463. Także Robert Grzeszczak zalicza organy krajowe do systemu instytucjonalnego Unii
Eu-460 C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, Wydawnictwo C. H. Beck,
War-szawa 2000, s. 111–112.
461 M. Perkowski, System Instytucjonalny Unii Europejskiej, [w:] Integracja Europejska. Wprowadzenie,
red. M. Perkowski, Warszawa 2003, s. 58.
462 J. Heller, Dostosowanie instytucjonalne do członkostwa w Unii Europejskiej, „Ekonomia i Prawo”, 2006,
t. 2, nr 1, s. 526–527.
463 K. Kowalik Bańczyk, Prawo do obrony w unijnych postępowaniach antymonopolowych. W kierunku
ROZDZIAŁ 5 • ASPEKT INSTYTUCJONALNY POLITYKI TRANSPORTOWEJ UNII EUROPEJSKIEJ
ropejskiej. Autor w publikacji dotyczącej prawnoustrojowych konsekwencji członkostwa Polski w Unii Europejskiej wskazuje, że od momentu stania się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej administracja rządowa i samorządowa naszego kraju zaczęła działać na płaszczyźnie transnarodowej i współpracować z jednostkami międzypaństwowymi. Prawo Unii Europejskiej wpłynęło na wszystkie obszary jej działania, strukturę organizacyjną administracji oraz na zakres i formy wykonywania jej kompetencji względem podmiotów zewnętrznych. Jego oddziaływanie było tak sile, że w Unii Europejskiej dokonała się „fuzja administracyjna”. Urzędnicy administracji krajowych zaczęli współpracować, doradzać, pomagać w procesie podejmowania decyzji w ramach Unii (np. w ramach COREPERu) oraz uczestniczyć w ich tworzeniu. W sposób naturalny dokonało się zatem połączenie administracji rządowej i samorządowej z administracją UE464. Wolfgang Wessels i Dietrich Rometsch również stoją na stanowisku, że państwa i ich systemy instytucjonalne należy zaliczyć do struktur europejskich. Autorzy mówią o zjawisku większego zaangażowania krajowych organów w prace instytucji UE, które w literaturze określa się mianem wie-lopoziomowego systemu rządów. Charakteryzuje go intensywny proces interakcji i wza-jemnego oddziaływania między narodowymi i europejskimi instytucjami. Autorzy dalej piszą, że: „[…] system instytucjonalny Unii Europejskiej nie jest zamkniętym klubem, lecz jest otwarty na instytucje narodowe i ich udział w procesie podejmowania decyzji. Odwrotnie też, narodowe instytucje nie są ograniczone do swoich krajowych sfer działania, ale są w ogromnym stopniu zorientowane na Brukselę i zainteresowane zachodzącymi tam procesami”. Mamy, zatem do czynienia z postępującą europeizacją krajowych instytucji465.
Jak widać, teza o tym, że organy krajowe wykonujące zadania Unii Europejskiej stanowią część sytemu instytucjonalnego Unii Europejskiej, choć nie znajduje odzwiercie-dlenia w jej prawie, to ma poparcie w środowisku naukowym. Autorka niniejszej rozprawy również w pełni popiera owo stanowisko, albowiem jest ono logiczne i spójne, a ponadto ma walor porządkujący. Trudno więc wchodzić w tym miejscu w zbędną z nim, w ocenie autorki, polemikę.
W tym miejscu celowo nie znalazło się omówienie poszczególnych krajowych or-ganów, ponieważ zostaną one opisane w rozdziale 7.4., który w pełni dotyczy polskiej perspektywy. Omówienie zaś wszystkich organów krajowych we wszystkich krajach członkowskich realizujących unijną politykę transportową nie wydaje się uzasadnione, ponieważ niniejsza praca nie ma charakteru prawnoporównawczego, a jak niejednokrotnie podkreślano – przedstawia jedynie polską perspektywę.
464 R. Grzeszczak, Prawnoustrojowe konsekwencje członkostwa Polski w Unii Europejskiej – wybrane aspekty
z perspektywy pięciu lat członkostwa, [w:] Polska pięć lat w Unii Europejskiej, red. S. Konopacki, Łódź
2009, s. 108 i 110.
465 W. Wessels, D. Rometsch, Conclusion: European Union and national institutions, [w:] The European
Union Member States. Towards Institutional Fusion?, W. Wessels, D. Rometsch (eds.), Manchester
ROZDZIAŁ 5 • ASPEKT INSTYTUCJONALNY POLITYKI TRANSPORTOWEJ UNII EUROPEJSKIEJ
5.4. Wpływ organizacji międzynarodowych na funkcjonowanie