Struktura podmiotów tworzących system ratowniczy

Analiza przepisów wskazuje, że podmioty tworzące system ratowniczy można podzielić na trzy zasadnicze grupy:

• jednostki ochrony przeciwpożarowej działające w ściśle zorganizowanych po-doddziałach i oddziałach,

• służby, inspekcje, straże, instytucje działające we własnych strukturach wy-nikających z przepisów prawa, statutów i regulaminów organizacyjnych oraz pragmatyki służbowej,

• podmioty (osoby prawne i osoby fizyczne), które dobrowolnie zgodziły się włą-czyć do KSRG w drodze umowy cywilnoprawnej – działają w ramach własnych statutów, regulaminów, zasad i innych regulacji, o ile takie istnieją.

Z uwagi na różnorodność podmiotów i zasad ich przystępowania do KSRG, różnych form zorganizowania oraz w związku z tym, że głównymi siłami i środ-kami KSRG są jednostki ochrony przeciwpożarowej, a w szczególności jednostki organizacyjne PSP i OSP, w niniejszym podrozdziale omówiono strukturę organi-zacyjną tych jednostek, która wynika z zapisów rozporządzenia w sprawie krajowe-go systemu ratowniczo-gaśniczekrajowe-go.

Struktura pododdziałów, oddziałów i związków jednostek ochrony przeciwpożarowej

Jednym z ważnych założeń tworzenia systemu ratowniczego było zapewnienie prowadzenia działań ratowniczych i współdziałania jednostek KSRG bez względu na to, jaki podmiot włączony do KSRG przybędzie na miejsce zdarzenia. W związ-ku z powyższym od początW związ-ku dążono do uzyskania m.in. określonego standar-du wyszkolenia, wyposażenia, gotowości operacyjnej i struktury organizacyjnej jednostek ochrony przeciwpożarowej. W odniesieniu do struktury wprowadzono

podział na⁴⁷: rotę⁴⁸, zastęp⁴⁹, sekcję⁵⁰, pluton⁵¹, kompanię⁵², specjalistyczną grupę ratowniczą⁵³, batalion⁵⁴ i brygadę⁵⁵.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że pododdziały organizowane przez szkoły Państwowej Straży Pożarnej lub według standardów międzynarodowych mogą być tworzone w inny sposób niż to przedstawiono powyżej⁵⁶.

Organizacja odwodów operacyjnych krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego

Koncepcja tworzenia odwodów operacyjnych opiera się na zasadzie pomoc-niczości szczebla wojewódzkiego w stosunku do powiatowego oraz szczebla kra-jowego w stosunku do szczebla wojewódzkiego. Odwód operacyjny kierowany jest do działań ratowniczych w sytuacji, gdy prowadzenie działań ratowniczych przekracza możliwości podmiotów ratowniczych z terenu powiatu lub wojewódz-twa. Rozróżnia się wojewódzkie odwody operacyjne, których terenem działania jest województwo, i centralne odwody operacyjne, których terenem działania jest cały kraj i zagranica. W związku z tym odwód operacyjny jest wydzielonym zaso-bem na poziomie wojewódzkim i krajowym, który posiada własną strukturę (zob.

tab. 2), zatwierdzone siły i środki, czasy osiągania gotowości operacyjnej i rejony koncentracji⁵⁷.

47 § 6 ust. 1 pkt 1–8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U.

Nr 46, poz. 239).

48 Rota jest dwuosobowym zespołem ratowników wchodzącym w skład zastępu lub specjalistycznej grupy ratowniczej.

49 Zastęp jest pododdziałem liczącym od trzech do sześciu ratowników wraz z dowódcą, zastęp jest wyposażony w pojazd przystosowany do realizacji zadania ratowniczego.

50 Sekcja jest pododdziałem w sile dwóch zastępów wraz z dowódcą.

51 Pluton jest pododdziałem w sile od trzech do czterech zastępów wraz z dowódcą.

52 Kompania to pododdział w sile od ośmiu do szesnastu zastępów oraz dowódca.

53 Specjalistyczna grupa ratownicza jest pododdziałem przeznaczonym do realizacji specjalistycz-nych czynności ratowniczych.

54 Batalion jest oddziałem w sile od trzech do pięciu kompanii z dowódcą i sztabem.

55 Brygada jest związkiem pododdziałów i oddziałów z dowódcą i sztabem.

56 § 6 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U.

Nr 46, poz. 239).

57 § 44 ust. 1−3 i § 45 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśni-czego (Dz. U. Nr 46, poz. 239).

Tabela 2. Struktura odwodów operacyjnych

Struktura odwodu operacyjnego

Lp. Osoba funkcyjna/podmiot¹ Rodzaj odwodu²

WOO COO

1. dowódca odwodu operacyjnego X X

2. zastępca dowódcy X X

3. szef sztabu X X

4. dowódca batalionu X

5. zastępca dowódcy batalionu X

6. dowódca pododdziału X X

7. zastępca dowódcy pododdziału X X

8. sztab X X

9. pododdziały i oddziały podmiotów KSRG z terenu województwa X

10. pododdziały i oddziały Państwowej Straży Pożarnej X

11. inne niż Państwowa Straż Pożarna jednostki ochrony

przeciwpoża-rowej włączone do KSRG X

12. zespoły wsparcia psychologicznego* X X

13. eksperci do spraw prognozowania zagrożeń* X X

14. specjaliści do spraw ratownictwa* X X

15. podmioty ratownicze* X X

Oznaczenia: WOO – wojewódzki odwód operacyjny, COO – centralny odwód operacyjny,

* na podstawie umowy cywilnoprawnej

1 § 45 ust. 1 i 2, § 46 ust. 1 i 2, § 48 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Ad-ministracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. Nr 46, poz. 239).

2 § 45 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U.

Nr 46, poz. 239).

Źródło: Opracowanie własne.

Siły i środki wchodzące w skład centralnego odwodu operacyjnego nie mogą pokrywać się z siłami i środkami wchodzącymi w skład wojewódzkiego odwodu.

Chodzi o to, aby nie powielać tych samych sił i środków w wykazach odwodów centralnych i wojewódzkich. W razie rzeczywistej potrzeby ich użycia musi istnieć możliwość faktycznego sformowania tych odwodów, ponieważ odwód operacyjny funkcjonuje od momentu sformowania w rejonach koncentracji do momentu jego rozwiązania⁵⁸.

58 § 46 ust. 4 i § 47 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lu-tego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. Nr 46, poz. 239).

Kolejnym koniecznym wymaganiem dla ww. odwodów jest czas prowadzenia działań ratowniczych bez dodatkowego zaprowiantowania przez co najmniej⁵⁹:

• 36 godzin − dla sił wchodzących w skład centralnego odwodu operacyjnego,

• 12 godzin − dla sił wchodzących w skład odwodu operacyjnego na obszarze województwa.